Lưu Nhi Dũ - “Game over” với Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo

Chuyện đại sự, rất đại sự “một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa (SGK) tui cũng đã viết nhiều lần, thậm chí có loạt 3 bài đăng báo công khai ủng hộ chương trình này!

Rất tiếc Bộ Giáo dục-Đào tạo (GD-ĐT) đã không bảo vệ được quan điểm của mình, mà quan điểm này được hợp thức hóa bằng nhiều quyết định, nghị quyết của cả Đảng và Quốc hội, Chính phủ.

Cuối cùng cũng những quyết định tương tự nhưng ngược lại, khi Đảng có nghị quyết 71 ấn định luôn phải dùng một bộ SGK và tiến tới miễn phí. Yêu cầu Bộ GD-ĐT phải có chung một bộ SGK dùng chung từ năm học tới 2026.

Một vấn đề lớn như vậy mà đường lối, chủ trương bất nhất, làm sao xây dựng cho được một nền giáo dục tiên tiến như nghị quyết 71 hướng tới.

Trong khi đó, với hàng ngàn giáo sư, tiến sĩ, đặc biệt về giáo dục, gần như không ai có nổi một câu phản biện, họ chỉ dám thì thầm bên bàn cà phê cuối tuần. Tui nhắc lại, họ chỉ dám thì thì, thì thầm...

Rồi cách chọn một bộ SGK dùng chung cũng bi hài, chọn một trong ba bộ SGK đã có sẵn. Đến nỗi nhà giáo Đỗ Ngọc Thống viết một status cảm thán “Game over - buông bỏ thôi”.

Trong khi ngày 26/12, Bộ GD-ĐT mời một số doanh nghiệp tư nhân, các tổng biên tập chủ biên làm 3 bộ SGK hiện hành lên họp bàn việc, trao đổi, thảo luận về phương án triển khai, thực hiện một bộ SGK thống nhất toàn quốc theo Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị. Họp xong, thì các chuyên gia mới biết rằng Bộ đã ký quyết định 3588/QĐ-BGDĐT cũng trong ngày 26/12 chọn bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống” làm bộ SGK dùng chung!   

TS Tô Văn Trường “gan” nhất, bình luận bài của nhà giáo Đỗ Ngọc Thống: “Tôi đọc bài viết “Game over - buông bỏ thôi” của nhà giáo Đỗ Ngọc Thống với một cảm giác không dễ chịu, nhưng rất quen thuộc. Không dễ chịu vì đó là tiếng thở dài của một người trong cuộc, đã dành nhiều năm tâm huyết cho công cuộc đổi mới chương trình và SGK. Quen thuộc vì cảm giác “game over” ấy không chỉ xuất hiện trong giáo dục, mà đang lặp lại ở nhiều lĩnh vực khác, mỗi khi chính sách thay đổi đột ngột và thiếu nhất quán”.

Bài (stt) của TS Nguyễn Ngọc Chu cũng rất hay và thẳng thắn, rất trách nhiệm. Tiến sĩ Chu rút ra bài học: “Môi trường là yếu tố quyết định. Như nếu không còn bầu khí quyển làm môi trường sống tan biến, thì sự sống sẽ không tồn tại trên trái đất. Cải cách giáo dục ở Việt Nam từ 1 bộ SGK đến nhiều bộ SGK rồi quay về 1 bộ SGK không đơn giản là chủ trương, là quyết tâm chính trị, mà sâu xa hơn là do môi trường. Môi trường chưa phù hợp nên lại quay về 1 bộ SGK”.

Cảm ơn những tiếng nói phản biện rất xây dựng về vấn đề này. Các anh rất can đảm, tất nhiên hơn nhiều rất nhiều giáo sư miệng thì ủng hộ một chương trình nhiều bộ SGK nhưng cũng miệng đó liền ngậm lại cho an toàn! Nỗi buồn của giới học thuật chớ hổng phải “nỗi buồn chiến tranh”!

Tới đây chợt nhớ đoạn đối thoại của tổng bí thư Tô Lâm với Bộ trưởng BGD-ĐT Nguyễn Kim Sơn về “big data”, giật mình. Chắc bộ trưởng Sơn cũng đến đến lúc “game over”, và tự nhiên thấy thương bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn dễ sợ! Hổng tin bạn xem video này đi, rất vui… Đó cũng là hình ảnh tổng kết năm 2025 và cả nhiệm kỳ của bộ trưởng GDĐT.

LƯU NHI DŨ 29.12.2025