Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Câu nói ấy của Tổng Bí thư Tô Lâm đặt trong ngữ cảnh đầy đủ thì như vầy:
“Đáng chú ý, Tổng Bí thư chia sẻ vừa qua, lực lượng công an điều tra, phát hiện và xử lý vấn đề tiêu cực, tham nhũng, cung cấp số liệu không chính xác tại các trạm quan trắc không khí.
"Các đối tượng ở trạm quan trắc thông đồng với nhà máy để cho các chỉ số mức độ ô nhiễm không chính xác. Chúng ăn tiền hết rồi, nếu không các nhà máy phải di dời ra chỗ khác", Tổng Bí thư nói.” (Trích Lao Động Online)
1. Thể chế đã mở chưa ?
Phát biểu sáng 15/10/2025 khi chủ trì phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tổng bí thư Tô Lâm nhấn mạnh khát vọng vươn mình cùng trăn trở tại sao chúng ta chưa có bước tiến tương xứng. Thể hiện qua ba điểm sau đây.
- "Nhìn ra thế giới thấy rất sốt ruột, các nước đi rất nhanh”.
- “Chúng ta phải có tầm nhìn quốc tế chứ không chỉ ở góc sân nhà mình, trong làng xóm của mình.”
Hôm qua, 15.11, tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, Tổng Bí thư Tô Lâm có nói: “Cần sàng lọc kỹ lưỡng, kiên quyết loại bỏ ngay từ đầu những người có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, bảo thủ, tư tưởng bè phái, cục bộ, địa phương”.
“Địa phương” đặt sau “bè phái, cục bộ” tôi nghĩ là hàm ý nhấn mạnh chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, lợi dụng vị trí, quyền hạn để chăm chút, vơ vét cho bản thân, người thân, người cùng phe nhóm. Trong trường hợp này, nó không phải danh từ chỉ nơi chốn để đi ngược cái điều kiện “cần” khi bầu chọn đại biểu Quốc hội: đó phải là người của địa phương, am hiểu, gắn bó, có trách nhiệm vì sự phát triển của địa bàn, địa phương.
Chính vì họ am tường, gắn sát với địa bàn nên họ mới đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri; họ tường minh nhiều vấn đề của địa phương nên giám sát các hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn mới thực chất.
“Biết lắng nghe phản biện, dựa vào dân, vì dân” bên cạnh sự quyết đoán, là kỳ vọng của ông Tô Lâm khi phát biểu về việc lựa chọn cán bộ trong Hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Hội nghị Trung ương 14).
Lâu nay, phản biện được hiểu theo nghĩa… phản động, bởi những người nhận thức thấp về chính trị và hàm lượng tri thức thấp. Không ít lần, họ còn tấn công những người phản biện một cách vô minh về việc phản biện thay đổi thể chế ; bị họ hiểu lầm là thay đổi nhà nước, cũng do trình độ nhận thức kém.
Và trong đó có không ít cán bộ !
Tổng bí thư Tô Lâm yêu cầu chọn lãnh đạo phải có phẩm chất “quyết đoán và biết nghe lời phản biện.”
Ranh giới giữa “phản biện”và “phản động” hầu như ai cũng rõ. Nhưng khổ thay lại có không ít lãnh đạo cấp tỉnh không phân biệt được mức độ nào là “phản biện”và mức độ nào là “phản động”, dễ dẫn đến vội quy kết những ai nói trái ý mình là… phản động.
Ví dụ tỉnh Phú Thọ có ý dựng tượng cụ Hồ ở trong không gian Đền Hùng. Đây là vấn đề phải trưng cầu ý Dân, nếu không thì cũng phải có biểu quyết của Quốc hội đại diện cho toàn Dân, vì Đền Hùng là nơi thờ tổ tiên người Việt của chung người Việt nhiều đời nay.
Trong bài diễn văn dài đọc tại đại học Oxford- Anh Quốc, tổng bí thư Tô Lâm khẳng định, ông vẫn đặt niềm tin vào kinh tế quốc doanh (nhà nước), xem đây là lực lượng giữ vai trò dẫn dắt nền kinh tế. Dù ông cũng xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tốc độ phát triển kinh tế (trích báo Tuổi Trẻ).
Như vậy, Việt Nam vẫn tiếp tục định hướng xã hội chủ nghĩa cho nền kinh tế của mình. Kinh tế quốc doanh vẫn giữ vai trò chủ đạo như lâu nay, dù Đảng vừa ban hành một nghị quyết quan trọng để phát triển kinh tế tư nhân.
Các nhà quan sát lại có chuyện để bàn. Vì nếu vẫn giữ định hướng như thế liệu các nước - nhất là Mỹ - có chịu công nhận Việt Nam như một nền kinh tế thị trường thực thụ hay không? Và nền kinh tế đó có khắc phục được những nhược điểm lâu nay khi nằm dưới sự" dẫn dắt" của ông kẹ kinh tế quốc doanh?
Điều này khiến nhiều người diễn dịch, chú giải không đúng thông điệp của tổng bí thư.
Trích GS Trần Văn Thọ :
"Tổng bí thư Tô Lâm: "Việt Nam là ai trong quá khứ không quan trọng bằng Việt Nam là ai trong tương lai". Lâu lắm mới nghe một lãnh đạo tối cao của Việt Nam nói một câu hay.
(...)
Hôm nay có hai thông tin khá đặc biệt.
Thông tin đầu tiên là việc Mỹ sẽ xem xét một số mặt hàng của Việt Nam được hưởng thuế nhập khẩu vô Mỹ thấp hơn mức thuế chung 20 %. Điều này sẽ giúp một số mặt hàng của Việt Nam được hưởng ưu đãi hơn. Đặc biệt việc giảm thuế cho một số sản phẩm này sẽ thúc đẩy quá trình giảm bớt phụ thuộc vào Trung Quốc của Việt Nam.
Thông tin thứ hai là tổng bí thư Tô Lâm phát biểu trong buổi gặp các nhà Việt Nam học.
Có ba trụ cột được ông Tô Lâm nhắc đến trong cuộc với đại biểu tham dự Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ bảy, gồm:
1- Phát triển thể chế, chính sách, quản trị quốc gia theo hướng tự chủ chiến lược, hiện đại, minh bạch, liêm chính, hiệu lực, hiệu quả.
2- Phát triển con người Việt Nam toàn diện. Giáo dục, y tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, văn hóa. Đây được coi là những yếu tố căn cốt, là nguồn lực trực tiếp của phát triển.
(Cảm nghĩ từ góc nhìn của GS Trần Văn Thọ và những phát biểu ngày 26/10 của Tổng Bí thư Tô Lâm)
“Việt Nam là ai trong quá khứ không quan trọng bằng Việt Nam là ai trong tương lai.”
Câu nói của Tổng Bí thư Tô Lâm trong buổi gặp gỡ hơn 40 học giả Việt Nam học sáng 26/10 tại Hà Nội được Giáo sư Trần Văn Thọ – người có mặt trong buổi gặp – gọi là “một trong những câu hay nhất của một nhà lãnh đạo Việt Nam trong nhiều năm qua.”
Ông Thọ, giáo sư Đại học Waseda (Tokyo), người từng tham dự hầu hết các cuộc gặp giữa Tổng Bí thư Việt Nam với giới học giả quốc tế trong hơn hai thập niên, nhận xét rằng chưa có ai “cởi mở, cầu thị và hướng về tương lai” như Tô Lâm.
Lâu lắm mới nghe một lãnh đạo tối cao của Việt Nam nói một câu hay.
Sáng nay Tổng bí thư Tô Lâm tiếp, nghe và nói chuyện với khoảng 40 chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam học, trong đó có khoảng 15 người là chuyên gia người nước ngoài hoặc người Việt Nam ở nước ngoài. Tôi là một trong sáu người được đề nghị phát biểu 6-7 phút về chiến lược, chính sách phát triển, về đối ngoại của Việt Nam, v.v...
Sau khi nghe chúng tôi, Tổng bí thư Tô Lâm phát biểu độ 30 phút.về phương châm, đường lối, phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, đối ngoại... Là người đã đọc các diễn văn của Tổng bí thư và các Nghị Quyết liên quan nên tôi đã biết hầu hết các nội dung của bài phát biểu của ông. Nhưng ấn tượng là câu nói dẫn ở trên đầu bài khi ông nhấn mạnh quyết tâm xây dựng một nước Việt Nam mới trong giai đoạn tới.
Báo chí, truyền thông nhà nước hôm 22.10 thông tin Tổng bí thư Tô Lâm và phu nhân đã lên đường “thăm chính thức” Bulgaria.
Bulgaria, khi xưa người miền Bắc gọi tắt là Bun, hồi thập niên 40 - 80 thế kỷ trước vốn là nước xã hội chủ nghĩa (trong phe xã hội chủ nghĩa do Liên Xô cầm đầu, gồm 13 nước). Những nước như vậy thì tổng bí thư, chủ tịch đảng (hoặc bí thư thứ nhất tùy thời kỳ) mặc nhiên là người đứng đầu đất nước - nguyên thủ quốc gia. Bun giờ khác, còn Việt Nam vẫn theo mô hình cũ đã tồn tại 2/3 thế kỷ.
Ở nước chỉ có một đảng chính trị, mà đảng ấy lại nắm quyền quyết định thì đương nhiên người đứng đầu đảng là nguyên thủ quốc gia, đại diện cho nước ấy. Dù thời thế đã có nhiều thay đổi, nhưng xét bản chất bộ máy đang tồn tại ở nước ta, thì Tổng bí thư Tô Lâm là nguyên thủ.
Vụ tấn công Tả quân Lê Văn Duyệt và vua Gia Long, Phan Thanh Giản, Petrus Ký... vào dịp này mình cho là không phải ngẫu nhiên.
Nó làm mình liên tưởng tới vụ anh em bên chuồng tấn công Đại học Fulbright và giáo sư Liên Hằng đúng dịp ông Tô Lâm sang Mỹ.
Bởi vì có một sự trùng hợp là vụ kia cũng do bên quân đội đứng sau (kênh QPTV), lần này thì do tướng Tuấn, một dư luận viên quân đội đúng nghĩa đen lên tiếng. Vụ trước là thời điểm tổng bí thư sang Mỹ, phát biểu tại Đại học Columbia, do chính giáo sư kia dắt mối! Rõ ràng là có mục đích.
Các cụ lão thành trong nhóm đạp xe mấy hôm nay thường dành thời gian bàn tán về chuyến thăm của lãnh đạo Việt Nam đến Triều Tiên. Các cụ thấy tôi cứ vừa vẩy tay vừa mỉm cười bèn lên tiếng:
- Ông đừng nhạo mấy lão già, nhưng chả nhẽ ông không thấy lạ à. Các con cháu tôi đều làm ăn ở Hàn Quốc, chúng nó sợ chính phủ Hàn đuổi về nước vì mình quay ra thân với Triều Tiên.
Tôi đáp:
- Chuyện lành thôi các cụ ạ, không có việc ấy đâu. Con cháu các cụ có khi còn được chính quyền Hàn quý hơn là khác.
Trong năm mối họa mất nước mà tiền hiền Lê Quý Đôn chỉ ra gồm:
1. Trẻ không kính già.
2. Trò không trọng thầy.
3. Binh kiêu tướng thoái.
I. CÓ BAO NHIÊU HECTA ĐẤT VÀNG NHƯ ‘CAO XÀ LÁ’?
“Tại sao đất của Nhà nước lại thành tư nhân hết rồi” là câu hỏi của Tổng Bí thư Tô Lâm trong buổi tiếp xúc cử tri Hà Nội vào chiều ngày 30/09/2025 [1].
Thì chỉ hơn một tuần sau đã có câu trả lời: “Hà Nội thu hồi 11 hecta đất vàng ‘Cao Xà Lá’ để làm dự án Vinhomes Smart City [2]!
Nhớ lại 8 năm trước, phát biểu tại cuộc họp về điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội, tháng 7 năm 2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dõng dạc: “Làm sao lại cho xây nhà 50 tầng ở Giảng Võ? Ai cho phép làm như thế? Hà Nội phải rà soát lại toàn bộ quy hoạch, không thể để phá vỡ quy hoạch chung Thủ đô.” [3,4].
Đến ngày 03/10 ông Tô Lâm đã lên làm tổng bí thư tròn 14 tháng (ông nhậm chức ngày 03/08/2024).
Một thời gian ngắn, nhưng ông đã làm được một khối lượng công việc khá lớn như sắp xếp lại các cấp hành chính, bỏ bớt những thủ tục hành chánh phiền hà, sắp đặt lại nhân sự theo hướng tập trung quyền lực … Được mất của những việc này thì chờ thời gian đánh giá.
Đặc biệt ông quan tâm nhiều đến vấn đề dân sinh khá cụ thể như, nhà ở xã hội cho người nghèo, miễn giảm học phí và viện phí, làm nhà tạm lánh cho phụ nữ, xây nhà dưỡng lão ngoại trú cho người cao tuổi …
Ông Tô Lâm đang dùng lại luật hồi tị mà cha ông ta thời phong kiến cách đây 600 năm đã áp dụng, khi điều chuyển người từ nơi này đến nơi khác làm bí thư.
Thời nhà Lê rồi qua thời nhà Nguyễn luật hồi tị được áp dụng rất nghiêm khắc. Nghĩa là quan lại không được làm quan tại quê quán mình, không dùng trợ lý, người giúp việc đồng hương, không được mua đất và cưới vợ hoặc làm sui tại địa phương mình đang cai quản.
Vì vậy mà ông phó bảng Hoàng Diệu từ Quảng Nam phải ra Hà Nội làm tổng đốc. Hoặc ông nội của nhà văn Nhất Linh phải từ Hội An ra làm quan ở Hải Dương. Còn ông Ngô Đình Khôi từ Huế vào Quảng Nam làm tổng đốc …
Tổng bí thư Tô Lâm, thông qua Bộ Chính trị, đã có một chủ trương triệt để : Không để người đứng đầu Đảng, đứng đầu chính quyền cấp tỉnh, thành là người địa phương. Phải điều động người của địa phương khác.
Chủ trương này được cho là nối tiếp Luật Hồi tị thời nhà Nguyễn, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng để cát cứ cục bộ, thu vén lợi ích, xây dựng vây cánh.
Và sự quyết liệt của Tổng bí thư Tô Lâm thể hiện rõ trong vài tuần vừa qua. Hàng loạt các bí thư các tỉnh thành đã phải luân chuyển cấp kỳ, mặc dù chỉ vài ngày trước đó họ đã được các Đại hội Đảng làm việc khẩn trương, nghiêm túc và chỉ định.
Bữa tui viết xã hội đen làm hư xã hội đỏ và ngược lại. Có người bắt bẻ tui, làm chi có xã hội đỏ ! Giờ nghe tổng bí thư nói, chắc ai cũng hiểu.
Chiều 29-09, Ban Nội chính Trung ương tổ chức buổi thông báo kết quả phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Tổng bí thư Tô Lâm đặc biệt lưu ý tình trạng "quan - thương" câu kết để trục lợi ngày càng tinh vi, biến tướng, nguy hại hơn, với mối quan hệ "quan chức - doanh nhân - tội phạm", các đối tượng đã thông đồng, móc ngoặc, hình thành "nhóm lợi ích" để trục lợi.
