Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Quốc hội hôm nay 24.11.25 bàn bạc việc sửa đổi Luật Báo chí.
Tôi muốn nói với các ông bà rằng, còn độc quyền thông tin thì có sửa vào mắt.
Không có tự do báo chí thực sự, báo chí bị đồng nhất với tuyên giáo mà cũng mất thời gian họp hành về nó, quả là rỗi việc.
Cần sửa gốc chứ không phải sửa ngọn.
Báo Tuổi Trẻ đăng loạt ảnh với tựa đề: “Cảnh tan hoang sau khi thủy điện Đa Nhim xả lũ giữa đêm”. Sau khi đăng chưa được một giờ đã xóa.
Một gia đình hai vợ chồng đã chết sau hai ngày nước ngập. Cái rét, cái đói, sự vô vọng đợi chờ cứu hộ, đã khiến hai vợ chồng chết trong chính căn nhà của mình. Tôi tin rằng trong các đợt lũ lụt, trường hợp như hai vợ chồng này không phải là trường hợp cá biệt.
Hàng loạt báo chí hoặc là im lặng hoặc là đăng lên, để rồi sau đó bị ai đó bắt gỡ như báo Tuổi Trẻ.
Tôi có đọc cái tút tâm tư của cậu phóng viên bỏ nghề, được share nhiều trên mạng.
Cậu ấy bảo rằng báo chí nước ta đang ốm nặng, một từ hình tượng rất đúng với thực tế.
Cậu cũng cho rằng, trong đời làm báo của cậu, báo chí nước ta từng có một thời "rực rỡ".
Cậu phóng viên này cho biết mình làm báo 25 năm và mới bỏ nghề đây. Nếu vậy thì cậu làm báo sau năm 2000, là lứa đàn em hoặc học trò của tôi.
Mồi lửa trực tiếp cho cuộc nổi dậy là chỉ thị ngày 28 tháng 8 của chính phủ.
Chỉ thị này yêu cầu 26 nền tảng mạng xã hội, bao gồm các ứng dụng phổ biến như Facebook, Instagram, WhatsApp, X (trước đây là Twitter), và YouTube, có vẻ như bao gồm cả Zalo, phải đăng ký hoạt động tại địa phương trong vòng bảy ngày, nếu không sẽ phải đối mặt với lệnh cấm trên toàn quốc.
Lý do chính thức mà chính phủ đưa ra là để hạn chế ngôn từ kích động thù địch, tin giả và tội phạm trực tuyến, đồng thời đảm bảo các nền tảng được "quản lý đúng đắn, có trách nhiệm và giải trình được". Lý do này anh em thấy quen không? Việt Nam cũng có cái gần tương tự, là nghị định 147, xem ảnh đính kèm. Nghị định này hơi bị “ảo tưởng sức mạnh” quá, không rõ ông nào nghĩ ra.
Với nhiều bạn trẻ 8x về sau, hay bạn già mà ít đọc, thì việc đấu tố giới văn nghệ sĩ tưởng chừng như là trò mới phát sinh sau khi có mạng xã hội. Thực tế là trò này quá quen thuộc ở Việt Nam, điển hình là vụ Nhân văn Giai phẩm, đây là câu chuyện dài, nên mình sẽ viết sau.
Ở đây bàn về một trường hợp khác, mới hơn và gần gũi hơn. Đó là số phận bài hát "Tình ca" của Hoàng Việt. Đây là một bài hát rất đặc biệt về cả giai điệu lẫn ca từ, không hề giống với trào lưu nhạc đỏ hùng tráng và có ca từ nhiều khi là sắt máu lúc đó.
Chính vì sự đặc biệt đó, mình đã thắc mắc hỏi bố mình từ hồi còn là học sinh, và bố mình là người đầu tiên cho mình biết rằng bài hát này đã từng bị cấm một thời gian dài.
“Vụ gà lôi”, có hai tờ báo mình thấy rất chuyên nghiệp, rất đáng khen là:
- Dân Trí với bài của Phùng Thế Kha về sự thay đổi của Thông tư 27 có nội dung hạ cấp bảo vệ gà lôi, đăng trưa 12/08. Và hôm sau, Viện Kiểm sát và Tòa án Hưng Yên lập tức hủy bỏ bản án sơ thẩm và biện pháp tạm giam với anh Thành “Gà lôi”.
- Báo Pháp Luật TPHCM với bài điều tra đáng đồng tiền bát gạo của Minh Châu: “Lạ lùng: 2 vụ án về gà lôi trắng đều do tài khoản Facebook "Quốc Huy" đặt mua gà”.
Khi bị thành ủy TPHCM gọi lên kiểm điểm, trở về anh nói :
- Các anh chị biết tôi đã nói gì với thành ủy không ? Tôi nói : Thời chế độ cũ, báo chí Sài Gòn phần lớn là đối lập. Chính bản thân tôi thường vẽ tranh châm biếm ông Thiệu và gọi ông ta là Sáu Thẹo mà họ cứ cười. Bây giờ tất cả các báo đều của Đảng. Nhà báo chúng tôi ai cũng theo Đảng, nịnh Đảng muốn chết, vậy mà hở một chút là phê bình kiểm điểm. Các anh thật quá đáng!
Anh là ai ? Là nhà báo Huỳnh Bá Thành, tổng biên tập báo Công An TP Hồ Chí Minh. Còn người thuật lại là anh Đào Hiếu, dân cựu phong trào... (Facebook Đào Hiếu, ngày 13/08/2025).
“Báo chí sẽ không biến mất, mà nó sẽ, sớm thôi, biến đi để thành bộ môn nghệ thuật cung đình. Tức là báo chí sẽ không biến mất, mà nó biến từ dạng này sang dạng khác”.
Đây là ý kiến của GS-TS Nguyễn Văn Dững - nguyên Trưởng khoa Báo chí - Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Trong điều kiện nghiên cứu, giảng dạy báo chí nước ta như giáo sư Dững có ý kiến như vậy rất chính xác khi mà trình độ công nghệ và mạng xã hội phát triển vũ bão như hiện nay.
Hổm rày nhiều báo ở TPHCM tổ chức trọng thể, tưng bừng kỷ niệm 50 năm thành lập trong nỗi âu lo sáp - nhập và không biết đi về đâu.
ТАСС уполномочен заявить
Tiếng Việt : TASS được quyền công bố / TASS được ủy quyền tuyên bố.
Tiếng Pháp : TASS est autorisée à déclarer / TASS est habilitée à faire la déclaration.
Tiếng Anh : TASS is authorized to declare / TASS is empowered to make the statement.
1. Một công thức nghi lễ – và lời thú tội vô tình
1. Hổm rày thấy mấy “nhà báo lớn” lên truyền thông tán dóc về quyền lực thứ tư của báo chí. Tui chỉ là nhà báo quèn, có làm báo 35 năm, thấy ở nước ta làm chi có cái quyền đó? Đừng ảo tưởng và bươi ra thêm rách việc.
Trong cuốn “Một Người Việt Trầm Lặng” của nhà báo Jean-Claude Pormonti (Nguyễn Văn Sự dịch - NXB Tri Thức) có chi tiết này khá thú vị, khi ông phỏng vấn (trò chuyện) cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Lúc giải lao, Pormonti nói câu ngạn ngữ Việt Nam: “Nhà báo nói láo ăn tiền”, nghe vậy, tướng Giáp nói bằng giọng hiền hòa: “Ở nước chúng tôi thì đúng như thế nhưng ở nước ông thì chắc là không”.
Tùy các bạn suy nghĩ.
Từ lúc Israel mở chiến dịch "Sư tử trỗi dậy" oanh tạc dồn dập vào các cơ sở hạt nhân của Iran, làm chấn động thế giới thì trên mạng cũng xuất hiện một số "đạo đức gia" người Việt, bắt đầu mở đài khóc thương cho người dân Iran, khóc thương cho kẻ yếu Iran bị kẻ mạnh Israel ức hiếp...
Tôi chắc chắn là người dân Iran không cần và cũng chẳng biết có những nhà đạo đức người Việt đang thương vay khóc mướn cho họ theo kiểu đó.
Vì sao vậy? Đơn giản là dân Iran ngày càng chán ghét chế độ thần quyền của Ayatollah Ali Khamenei, do họ bị chế độ đó áp bức, kinh tế thì suy thoái trầm trọng lạm phát 40 % và thất nghiệp 20 %. Họ đang bày tỏ sự ủng hộ Mỹ và Israel chấm dứt chế độ Khamenei.
Ngày 4 tháng 6 năm nay, 2025, thế giới đánh dấu 36 năm diễn ra cuộc thảm sát kinh hoàng tại Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, lấy đi mạng sống của hàng trăm người và khiến hàng nghìn người bị thương.
Đây là một biến cố lịch sử gây chấn động toàn cầu, mà nhà cầm quyền Trung Quốc cho đến nay vẫn tiếp tục tìm mọi cách phủ nhận, xóa bỏ, bịt miệng để ém nhẹm sự thật.
Đó là ba mươi sáu năm của sự im lặng cưỡng bức, của ký ức bị săn lùng, của tưởng niệm bị cấm đoán. Nhưng sự thật của đêm đẫm máu ấy, khi quân đội “nhân dân” Trung Quốc nhấn chìm một phong trào dân chủ khổng lồ trong bể máu, vẫn còn đó, sống động và đau đớn.
Việc hai nhà thơ Bùi Chát và Lý Đợi cùng lúc xuất hiện lần đầu tiên và chính thức trên văn đàn chính thống với tập tạp văn Kết hôn với chính mình (Lý Đợi) và tập thơ Chúng ta đang trôi đi đâu (Bùi Chát) đáng là một sự kiện, mà chưa cần xét tới nội dung tác phẩm.
Như chúng ta đã biết, không kể những tác phẩm in ngoài luồng (hay tự xuất bản không qua kiểm duyệt) thì Lý Đợi đã cho phát hành hàng chục tác phẩm khác tuy chính thống nhưng không được ký tên thật.
Bùi Chát cũng thế, dù đã in nhiều sách, vẽ nhiều tranh triển lãm và rất nổi tiếng, nhưng cả hai người họ, đến bây giờ mới được xuất hiện công khai với bút danh thật, do một nhà xuất bản nghe tin chuẩn bị đóng cửa (NXB Đà Nẵng) cấp phép.
Ngày 11-10-2024, tôi dự một chương trình thảo luận về vấn đề hòa hợp-hòa giải sau 50 năm chiến tranh Việt Nam tại Viện Hòa bình Hoa Kỳ (United States Institute of Peace).
Chương trình có cả sự tham dự của đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam. Tôi gặp các đồng nghiệp VOA và RFA tại đó. Bây giờ, cả Institute of Peace lẫn VOA và RFA đều đối mặt nguy cơ bị đóng cửa.
Từng suýt làm việc trong RFA (hợp đồng làm nhân viên dài hạn cho RFA đã ký duyệt), tôi không lạ cách thức vận hành của bộ máy nghiệp vụ RFA. Tôi không thích. Có nhiều điều không ổn.
Nhiều người coi phản biện là cái gì đó đối lập, phản đối. Nhưng thực ra đó là một hành vi rất con người.
Trước khi quyết định điều gì đó quan trọng, ai cũng thoáng nghĩ trong đầu là nếu không làm hoặc làm khác đi thì sẽ ra sao? Người khôn ngoan hỏi con cháu, bạn bè thế nào cũng được lời khuyên bổ ích. Ngày xưa vua là con trời mà vẫn phải bổ nhiệm người tài làm Gián Quan để tìm ra nghịch ý giúp ngài cân nhắc.
Ngày nay các luận văn khoa học, kỹ thuật luôn phải để cho những bậc chuyên gia vặn vẹo. Đa số các câu hỏi do những chuyên gia độc lập đặt ra, chứ không phải của ông thầy đỡ đầu. Không phải tất cả ý kiến phản biện đều đúng, nhưng chúng giúp thí sinh củng cố hiểu biết của mình.
Đó là nhận xét của những Việt kiều về định cư ở Việt Nam.
Ngày xưa (50 năm trước) người Việt rời quê hương mang theo tâm trạng "Một lần đi là vĩnh viễn chia phôi". Không ai nghĩ rằng sẽ có ngày quay về quê hương, chứ nói gì đến định cư.
Nhưng thời thế đổi thay, và ngày nay đã có những "người ra đi" quay về sống ở trong nước. Tuy con số không bao nhiêu, nhưng chắc chắn phải lên đến hàng ngàn. Họ là những "returnee".
Nghị định 147 đã yêu cầu khá gắt với các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội, trong đó Facebook là phổ biến nhất ở Việt Nam.
Yêu cầu gắt nhất là việc phải xác thực tài khoản bằng số điện thoại của Việt Nam, và còn nhiều thứ khác.
Tuy nhiên, đại diện Facebook chưa hề lên tiếng xem có tuân thủ các điều kiện do phía Việt Nam đưa ra hay không? Hiện vẫn đang trong 90 ngày để chờ, đã mất khoảng 15 ngày rồi chưa thấy đại diện mạng xã hội nào phản ứng gì, như ném đá ao bèo vậy?
Nga bắt đầu cuộc thử nghiệm kiểm duyệt internet được nói là mang tính "cách mạng", mà ngay cả các mạng cá nhân ảo (VPN) dùng để vượt tường lửa cũng không còn có thể hoạt động được.
Cụ thể, phương thức kiểm duyệt internet mới sẽ cắt hẳn quyền truy cập vào web toàn cầu, và chuyển qua hoạt động với hệ thống mạng của nhà nước lập nên, mô phỏng internet thế giới, và chỉ phát đi nội dung đã được kiểm soát.
Theo báo cáo từ đồng loạt các hãng tin châu Âu và Nga, được chia sẻ lại bởi Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Hoa Kỳ (Institute for the Study of War - ISW) và các tổ chức nghiên cứu của phương Tây, đã có chứng cứ Nga đang tiến hành hoạt động thử nghiệm bước cuối cùng trên diện rộng, cắt hoàn toàn internet một số khu vực của đất nước khỏi hệ thống Internet chung trên thế giới trong một ngày.
Trên phây búc, "tay kỹ sư khuyến nông" xứ Thanh Hoàng Tuấn Công kể lại những điều diễn ra trong trò (game) "Vua tiếng Việt" được VTV phát hôm 18.10.2024.
Ở xứ này bây giờ, người ta xem tivi/truyền hình chủ yếu để vui, giải trí, giết thời gian. Chứ nói rằng phải đạt được này nọ như chỉ thị của đảng, của ban tuyên giáo, của nhà cầm quyền chỉ là không tưởng, ảo tưởng. Ngay cả chương trình thời sự phát giờ vàng cũng chẳng mấy ai quan tâm.
Vì sao, vì nó là thông tin có định hướng, một chiều, bị can thiệp nên thiếu sự khách quan. Và quan trọng nhất, những thông tin về đời sống trong nước cũng như trên thế giới, đủ mọi điều, đã có trên mạng xã hội từng phút từng giờ, nóng bỏng, hầu hết chân thực, thì cần gì tới tivi mậu dịch quốc doanh nữa.
Lại nhớ đến Nguyễn Đình Thi. Một tài năng văn nghệ hiếm có của nước nhà.
Ông và bà Madeleine Riffaud có một mối tình tuyệt đẹp thời trẻ. Nhưng ông Thi đã không đủ can đảm sống đến tận cùng cảm xúc của mình.
Có lẽ vì vậy nhạc hay [Người Hà Nội], thơ đỉnh [Đất nước], văn xuôi có cảm xúc [Vỡ bờ], nhưng đáng tiếc không có cái nào vượt ra khỏi biên giới, sánh tầm quốc tế...
