Trần Trung Đạo - Sài Gòn

 

Sáng sớm hôm qua, với người em đi bộ quanh công viên Sài Gòn (SaiGon Park) ở thành phố Mississauga, Ontario, Canada và chụp một số ảnh. Trời lạnh dưới 0 độ C.

Một bức ảnh có đàn chim bay đi và hồ nước đông đá thành hình trái tim người ở lại. Trên cây vài chiếc lá cuối mùa thu chưa rơi hết như đang khóc cho cuộc chia ly sắp sửa phải xảy ra.

Chợt nhớ đến bài thơ viết về Sài Gòn lâu lắm bắt đầu với câu “Anh ra đi Sài Gòn xưa đã chết”. Thật ra “Đừng trở lại” vì “Sài Gòn xưa đã chết” chỉ là những lời trách móc. Sài Gòn chẳng bao giờ chết trong trái tim của mọi người, dù ở lại hay ra đi. Kể cả các em các cháu sinh ra sau 1975 rất xa, nhưng qua âm nhạc, qua sách vở và qua hình ảnh, vẫn mơ về một Sài Gòn ngày đó.

Trần Trung Đạo - Ai « ăn mày dĩ vãng » ?

Giới thiệu: Trong một bài viết ngắn trước đây trên Facebook, tôi giải thích lý do viết khá nhiều cho các thế hệ Việt Nam sinh ra sau cuộc chiến.

Tôi viết để hy vọng sáng mai đây khi bước ra đường, các em sinh ra và lớn lên ở miền Nam sẽ nhìn người thương phế binh Việt Nam Cộng Hòa đang lê lết chuỗi ngày tàn bằng cặp mắt khác hơn.

Các em, thay vì bước nhanh như hôm qua, sẽ ngồi xuống bên cạnh người lính miền Nam tàn phế kia và nghe ông kể lại những chặng đường bi tráng mà ông và đồng đội đã trải qua. Từ đó các em sẽ hiểu ra rằng cha chú các em đã sống và chiến đấu trong cuộc chiến tự vệ đầy chính nghĩa mà họ không có chọn lựa nào khác. Các em sẽ lớn lên trong tự tin và hy vọng thay vì mặc cảm “tội ác ba đời” mỗi khi đọc lại lý lịch mình.

Trần Trung Đạo - Tiếng hát Lộc Vàng

 

Giới thiệu: Giống như con người ở mỗi chặng đời có nét đẹp riêng, mùa thu Boston rất đẹp và cuối thu cũng đẹp. Tuần này, vài nơi ở ngoại ô Boston vẫn còn những con đường lá trút dày thành những thảm vàng rực rỡ trong nắng chiều. Cuối tuần quét lá chợt nhớ đến bài viết trước đây về một giọng ca tình cờ nghe trên YouTube: Tiếng hát Lộc Vàng.

Người viết chưa quen với nghệ sĩ Lộc Vàng dù ngoài đời hay qua internet, và có thể ông cũng chưa từng đọc bài viết này. Không sao, người viết chỉ ghi lại những cảm xúc khi đọc chuyện đời ông và các bạn của ông. Đất nước có một thời như thế, tiếc thay, thời như thế vẫn chưa qua mà chỉ thay hình đổi dạng ít nhiều để thích nghi với không gian mở của thời đại.

Boston, nơi tôi ở, trời đã cuối thu. Những cơn mưa đêm tuốt đi những chiếc lá cuối cùng. Lá rơi đầy trên những con đường trong xóm, trên mặt hồ và hàng cây trước mặt nhà chỉ còn những cành trơ trụi.

Trần Trung Đạo - Tất cả chính trị mang tính địa phương

Một câu nói quen thuộc trong sinh hoạt chính trị Mỹ: “All politics is local” (Tất cả chính trị mang tính địa phương).

Không ai xác định được tác giả đầu tiên mặc dù Tip O'Neill, cố Chủ tịch Hạ Viện Mỹ là người hay dùng câu nói đó. Vì ông muốn nhắc nhở các ứng cử viên quốc hội rằng mọi thành công hay thất bại trong cuộc chạy đua chính trị bắt đầu từ địa phương.

Trong một nghĩa rộng khác, chính sách của một dân biểu thành công hay thất bại đều do họ đáp ứng hay không đáp ứng được các ước vọng, mong muốn, đòi hỏi hay nói chung là ý nguyện của người dân tại địa phương. Một dân biểu hay nghị sĩ đáp ứng được nguyện vọng của người dân phải là người trưởng thành từ địa phương đó.

Trần Trung Đạo - BRICS và viễn ảnh đầy đe dọa của Thế chiến Thứ Ba

Jamie Dimon, MBA từ đại học Harvard, Tổng Giám Đốc Điều Hành (CEO) công ty tài chánh và ngân hàng lớn nhất thế giới JPMorgan Chase là người được cho có triển vọng trở thành Bộ trưởng Tài Chánh dưới thời tổng thống Mỹ 2024-2028, dù là cựu Tổng thống (TT) Donald Trump hay Phó Tổng thống Kamala Harris.

Mặc dù là nhà tài chánh nổi tiếng thế giới, quan tâm trước mắt của Tổng Giám Đốc Jamie Dimon hiện nay là Thế chiến Thứ Ba.

Thứ Năm tuần trước, 24 tháng 10, 2024, tại hội nghị hàng năm của Viện Tài Chánh Quốc Tế, Jamie Dimon cho rằng các đối thủ của Mỹ trong đó có Nga, Trung Quốc, Iran và Bắc Hàn, đang tìm cách tháo dỡ hệ thống kinh tế tài chính của Mỹ và Tây Phương đã được thiết lập từ sau Thế chiến Thứ Hai. Ông cảnh cáo “Thế chiến Thứ Ba đã bắt đầu” và “chúng ta đang phải đối phó với nhiều mặt trận được phối hợp bởi nhiều quốc gia”.

Trần Trung Đạo - Nhân ngày Quốc Khánh Đài Loan 10-10, đọc lại « Sáu Bảo Đảm » của tổng thống Reagan

Ngày Quốc Khánh Đài Loan (The Republic of China) là ngày 10 tháng 10, còn được gọi là ngày Song Thập, đánh dấu cuộc cách mạng Tân Hợi nổ ra tại Vũ Xương, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.

Ngày cách mạng bùng nổ, Tôn Trung Sơn, tức Tôn Dật Tiên hay Tôn Văn, không có mặt. Ông đang ở Hoa Kỳ để kêu gọi Hoa kiều ủng hộ cuộc vận động cách mạng lật đổ chế độ phong kiến Mãn Thanh. Tôn Trung Sơn về nước tháng 12 và được bầu làm tổng thống lâm thời của Trung Hoa Dân Quốc.

Dựa theo cách lý luận “năm hình thái” trong duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác, Trung Cộng công nhân ngày cách mạng mang tính tư sản này nhưng không tổ chức rình rang. Trước đó, Lênin công nhận cách mạng tư sản Nga 1905 và sau đó tương tự cộng sản Việt Nam cũng dựa theo lý luận Mác để công nhận cuộc khởi nghĩa Yên Bái, 1930, có khuynh hướng cách mạng dân chủ tư sản.

Trần Trung Đạo - Nguồn gốc khẩu hiệu "chung vận mệnh"

 

Khi Việt Nam chịu đựng cơn bão Yagi, một người bạn Facebook hỏi tôi về khái niệm và cũng là khẩu hiệu Chung Vận Mệnh.

Trung Cộng chẳng những không giúp đỡ nạn nhân như các quốc gia khác, mà còn tính xả lũ tối đa các đập thủy điện. Việt Nam “đề nghị” kịp thời nên“Trung Quốc giảm khối lượng xả tối đa từ 250 m3/s thành 200 m3/s”, chứ không phải là không xả (VnExpress 11/09/2024) . 

Trước cơn bão khá lâu, tôi có giải thích khái niệm gọi là “chung vận mệnh” này trong buổi thảo luận “bàn tròn” trên đài VOA.

Trần Trung Đạo - Trung Cộng, một cường quốc hèn mọn

Giới thiệu: Theo bản tin mới nhất sáng nay của TTXVN “Quốc tế hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả cơn bão số 3 và mưa lũ”, tính đến ngày 16 tháng 9, hàng loạt các quốc gia và các tổ chức thiện nguyện quốc tế đã hỗ trợ nạn nhân bão Yagi như Thụy Sĩ, Nam Hàn, Úc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ, Anh v.v…

Các cơ quan quốc tế “Save the Children”, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Trung tâm Điều phối ASEAN v.v… Hoa Kỳ tặng 1 triệu trong tổng số 7,7 triệu Mỹ kim trong 5 năm qua để phòng chống bão lụt dù thời gian đó không có bão lớn và không có quốc gia nào hỗ trợ.

Trong danh sách dài không có nước “cùng chung vận mệnh” Trung Quốc.

Trần Trung Đạo - Điều nên tránh trong những ngày tang chế

Tháng trước, Dũng, một người bạn trẻ, đến thăm nhà. Mấy mươi năm mới gặp lại nhau. Chàng thanh niên năng nổ ngày đó nay tóc đã ngả màu và ông anh thì dĩ nhiên tóc đã trắng phau.

Vừa bước vào nhà, sau những câu chào hỏi thường lệ, Dũng chợt hỏi “Linda khỏe không, chắc lớn lắm rồi?”  Linda tên của cơn bão lớn ở miền Trung Việt Nam hơn hai chục năm trước.

Khi nghe tin bão Linda, các bạn và tôi đứng ra tổ chức cứu trợ dưới hình thức một bữa cơm tại nhà hàng Chow Chow City. Chúng tôi không dùng tiền từ vé để lo cho chi phí tổ chức nên phải đi vận động nhiều nơi. Các Cha và các cộng đoàn Cộng Đoàn Công Giáo yểm trợ phần ca sĩ với Khánh Ly, Khánh Hà, Vũ Anh v.v… Các chùa giúp bán vé, tiếp tân, trang trí.

Trần Trung Đạo - “Chim sinh ra trong lồng nghĩ bay là bệnh”

 

Câu nói của một nam sinh “Cuối cấp 2 là tôi tiếp cận với văn hóa phương Tây cao trào nhất. Dần dần, tôi phát hiện những gì mình được học ở trường bấy lâu nay không hoàn toàn là sự thật, chỉ biết lừa gạt dân nên tìm mọi cách để sau này được sống ở nước ngoài” đang được nhắc đến nhiều.

Đó là một niềm vui. Một mảng xi-măng nhỏ vừa bị xói mòn từ bức tường dày. Em tặng chúng ta một niềm hy vọng. Khá nhiều người cũng đang nghĩ như em nhưng chưa dám nói.

Nhưng bên cạnh niềm vui cũng có những nỗi buồn. Em đang hứng chịu nhiều trận “đấu tố” trên báo chí và trên mạng. Báo chí nhà nước “đấu tố” em đã đành, không ít người có học, thầy giáo cũng hùa theo để “đấu tố” em.

Trần Trung Đạo - Đọc sách dưới chế độ cộng sản

 

Bài viết này không liên quan trực tiếp đến câu nói của cô hoa hậu Kỳ Duyên "chưa từng đọc hết một cuốn sách nào". Người viết chỉ mượn tin thời sự này để bàn chuyện đọc sách dưới chế độ cộng sản.

Lênin chủ trương cải hóa con người bằng cách nào?  Đọc sách.

Ông ta cũng có câu nói nổi tiếng “Học, học nữa, học mãi”, và nguồn chính của việc học vẫn là qua đọc sách.

Trần Trung Đạo - Việt Nam « không cần tủ lạnh » mà cần tự do

Trong suốt dòng lịch sử, trí thức luôn đóng một vai trò quan trọng đối với sự thịnh suy của dân tộc. Câu “sĩ, nông, công, thương” trong đó sĩ đứng hàng đầu không phải tự nhiên mà có. Sự kính trọng bắt nguồn từ những gắn bó của giới trí thức với đại đa số dân chúng và những giá trị mà họ dùng để dẫn dắt dân chúng.

Trong thời kỳ Pháp thuộc dù máy chém đang đợi, Côn Đảo đang chờ nhiều trí thức Việt Nam bằng trí tuệ và lòng yêu nước đã dấy lên Phong trào Duy Tân lịch sử.

Miền Trung, năm 1905, Phó bảng Phan Châu Trinh đã cùng với hai tân tiến sĩ khoa 1904, Tiến sĩ Trần Quý Cáp và Tiến sĩ Huỳnh Thúc Kháng, khăn gói lên đường đi khắp nước để vừa tìm bạn cùng chí hướng và vừa phổ biến tinh thần “Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”.

Trần Trung Đạo - Tình hình mới ở Venezuela và bài học về cái chết của những kẻ độc tài

Một căn bệnh không thuốc nào chữa khỏi mà những kẻ độc tài đều mắc phải là bệnh hoang tưởng quyền lực.

Ngoại trừ một số chết già vì điều kiện cách mạng dân chủ tại quốc gia họ cai trị chưa chín muồi, một phần không nhỏ đã chết một cách thê thảm bằng những cực hình mà họ chưa bao giờ tưởng tượng ra khi còn nắm quyền sinh sát.

Một hiện tượng đáng lưu ý khác, những kẻ độc tài này thường chết trong tay của những người trước đó không lâu đã thề trung thành với họ.

Trần Trung Đạo - Chuyện từ vùng biên giới Bắc-Nam Hàn

Tháng 6, 2016, người viết có dịp thăm vùng phi quân sự giữa biên giới Bắc và Nam Hàn. Người hướng dẫn du lịch là một sĩ quan quân đội Nam Hàn về hưu và nói tiếng Anh lưu loát.

Ông vừa làm việc thiện nguyện tại đài tưởng niệm Chiến Tranh Triều Tiên ở thủ đô Seoul và vừa làm hướng dẫn viên cho du khách, nên có hiểu biết rộng rãi về lịch sử và thời sự Nam Hàn.

Người viết cũng đọc khá nhiều sách vở về đời sống của người dân Bắc Hàn, và hiểu chính sách tẩy não thâm độc của chế độ họ Kim áp đặt lên người dân Bắc Hàn từ khi sinh ra cho đến tuổi trưởng thành, nên không lấy làm lạ. Chuyến xe du lịch chỉ có bốn người, nhưng người hướng dẫn lẫn người viết đều quan tâm đến những vấn đề lịch sử, chiến tranh, thời sự nên thảo luận sôi nổi suốt đoạn đường từ thủ đô Seoul lên vùng biên giới.

“Làng Hòa Bình” Bên Kia Sông Imjin

Trần Trung Đạo - Thành phần phên giậu

Thời đại Google giúp người dân thấy cái ngu của giới cầm quyền cộng sản trong phát biểu và trong cư xử, từ một Nguyễn Minh Triết ở Cuba cho tới một Nguyễn Thị Kim Ngân ở Việt Nam.

Họ dốt nát thật chứ không ai vu cáo. Nhưng họ đã, đang và sẽ tiếp tục cai trị Việt Nam nếu không bị lật đổ. Bởi vì chung quanh họ có một lớp người làm phên giậu để bao che, cung phụng, cúi đầu làm nô lệ cho đảng trong các lãnh vực chuyên môn.

Năm 1958 tại Trung Cộng, Mao Trạch Đông đưa ra chính sách “Bước tiến nhảy vọt” bằng cách nấu chảy nồi niêu xoong chảo ra làm kim khí để chế đường rầy xe lửa, cầu cống, tàu bè, nhà máy cơ khí hạng nặng.

Trần Trung Đạo - Cây hoa của Thomas Jefferson và Nguyễn Thái Học

 

Phim “Léon: The Professional” là một phim hành động của Pháp nhưng có một tình tiết rất dễ thương và rất nhân văn. 

Tay sát thủ chuyên nghiệp Léon (Jean Reno đóng) yêu cây xanh và sở hữu một chậu cây. Đi tới đâu anh chàng cũng mang theo chậu cây đó và mỗi ngày đều đem cây ra chỗ có ánh nắng.

Léon bảo bọc cô bé Mathilda Lando (Natalie Portman đóng), 12 tuổi, sau khi người cha buôn á phiện, người mẹ ít quan tâm đến con cái và em trai của cô bị một toán cảnh sát gian tham giết chết.

Trần Trung Đạo - Tang lễ nhà văn Trần Hoài Thư

Hôm 8 tháng 6 năm 2024, tôi và anh Lê Đình Thành, một người bạn của nhà văn Trần Hoài Thư, lái xe từ Boston xuống New Jersey để tiễn đưa nhà văn. Anh nằm trong quan tài trắng đơn giản, màu da nám đen sau cơn bệnh cuối cùng.

Anh ra đi để lại hai bộ sách Văn Miền Nam Trong Thời Chiến, Thơ Miền Nam Trong Thời Chiến, nhiều tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ Việt Nam Cộng Hòa anh đã sưu tập được trong suốt gần 20 năm, và nhiều tác phẩm văn thơ khác của riêng anh. 

Từ nhà anh lên đại học Cornell chỉ đi và về thôi đã mất 10 tiếng đồng hồ. Vào mùa đông còn xa thăm thẳm nhưng anh đã đo đoạn đường này không biết bao nhiêu lần. Ngoài đại học Cornell, anh còn đến đại học Yale, cách nhà ba tiếng lái xe. Anh kể với nhà văn Trần Doãn Nho “Thư viện [đại học Yale] là một ngôi lầu rất cao. Có lần tôi đang ở tầng cao nhất thì chuông cứu hỏa báo động. Thang máy ngừng chạy. Chỉ một mình tôi chạy bộ xuống lầu. Và khi xuất hiện, bà xã tôi đứng đợi ở đó, khóc vì quá mừng!”

Trần Trung Đạo - Ra biển gọi thầm

(Kính tiễn nhà văn Trần Hoài Thư)

Ta ra biển gọi thầm tên đất nước *

 Gọi quãng đời chìm khuất giữa cơn mê

 Đồng đội ta ơi, ai còn ai mất

 Bao người đi và bao kẻ không về

 Hai mươi năm buộc xa rời áo trận

 Ta hóa thân làm một gã học trò **

           Sách vở áo cơm sáng chiều lận đận

 Trên lưng đời phỏng nặng vết âu lo

Trần Trung Đạo - Người bản địa Navajo và nhật thực toàn phần 2024

 

Hai tuần trước lái xe qua Monument Valley, là một trong những di sản quan trọng của người Mỹ bản địa thuộc bộ tộc Navajo.

Dù đất đai là của chính phủ liên bang dành riêng cho người Navajo định cư, gọi là Navajo Indian Reservation chứ không phải là một quốc gia độc lập, bộ tộc Navajo có nhiều quyền hành trong một khu đất rộng 71 ngàn cây số vuông với dân số gần 400 ngàn người. Họ có các cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp nhưng dĩ nhiên các đề án lớn đều phải đệ trình lên Bộ Nội Vụ của chính phủ liên bang duyệt xét.

Chức năng của Bộ Nội Vụ Hoa Kỳ là "quản trị tài nguyên thiên nhiên và di sản văn hóa của Quốc gia. Cũng như tôn trọng trách nhiệm tuân thủ các cam kết đặc biệt của Mỹ đối với người Mỹ bản địa, người bản địa Alaska, người Hawaii bản địa và các Cộng đồng đảo trực thuộc."

Trần Trung Đạo - Nhân dịp tưởng niệm Gạc Ma, so sánh « chiến thuật xúc xích » của Hitler và Tập Cận Bình

 

Salami là một loại xúc xích làm bằng thịt bò hay heo được cắt thành những lát mỏng để ăn. Khi dùng trong chính trị học, “Chiến Thuật Xúc Xích” (Salami Tactics) là một chiến thuật nhằm chẻ mỏng đối phương để dễ bề lần lượt tiêu diệt toàn bộ.

Chiến thuật này được các đảng cộng sản áp dụng trong các giai đoạn tranh chấp chính trị tại Ba Lan và Hungary sau Thế Chiến Thứ Hai. Trong đó các đảng cộng sản Đông Âu dưới sự ủng hộ tích cực của Liên Xô, đã từng bước loại các thành phần không cộng sản ra khỏi guồng máy lãnh đạo quốc gia.

Thuật ngữ chính trị “Chiến Thuật Xúc Xích” (Salami Tactics) đầu tiên được lãnh tụ cộng sản Hungary Mátyás Rákosi dùng để mô tả cách ông ta loại bỏ các thành phần không cộng sản cuối thập niên 1940.