Lê Thiếu Nhơn - Danh nhân Lê Quý Đôn và đạo đức giới cầm quyền

 

Unesco đã thông qua Nghị quyết vinh danh và tổ chức kỷ niệm 300 năm ngày sinh danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn (1726-1784) vào năm 2026.

Như vậy, danh nhân Lê Quý Đôn là gương mặt thứ 8 của Việt Nam được Unesco vinh danh, sau danh nhân Nguyễn Trãi, danh nhân Hồ Chí Minh, danh nhân Nguyễn Du, danh nhân Chu Văn An, danh nhân Hồ Xuân Hương, danh nhân Nguyễn Đình Chiểu và danh nhân Lê Hữu Trác.

Có tầm vóc một nhà bác học, danh nhân Lê Quý Đôn có những kiến giải bao quát về mọi mặt đời sống. Trong di sản Lê Quý Đôn, dễ dàng nhận diện thái độ cống hiến của ông :

Phạm Lưu Vũ – Giặc ở…xung quanh

 

Xuyên tạc và dối trá là căn bệnh kinh niên, mà Lịch sử luôn phải mang suốt hàng nghìn năm. Ngày nay, căn bệnh ấy còn được cung cấp các phương tiện truyền thông, được trang bị công nghệ AI... thì Sự Thật đang đứng trước thảm họa bị hủy diệt hoàn toàn.

Không phải ngẫu nhiên, mà bước sang cái "kỷ nguyên" quái gở này, từ phía cửa sau của Lịch sử, tự dưng đùn ra một đống giòi bọ nhớp nháp, ngo ngoe chửi bới và phủ nhận những nhân vật Lịch sử. Từ Tả Quân Lê Văn Duyệt lỗi lạc, đến Hoàng Đế Gia Long vĩ đại...

Đây là sự dọn đường, cho việc hồi sinh một xác chết tanh tưởi đã ướp lạnh trong kho từ hơn chục năm nay. Đó là bộ phim "Lý Công Uẩn - đường tới thành Thăng Long". Bộ phim đã bị cấm chiếu trong dịp 1.000 năm Thăng Long. Và nay đang được chiếu trên VTV.

Bích Hậu - Nghĩ về người anh hùng Trần Hưng Đạo

 

Mỗi lần đi thăm đền Kiếp Bạc, mình đều rất xúc động. Đôi khi đi bằng đường bộ. Đôi khi đi trên sông bằng thuyền rồi tới bến Kiếp Bạc thì mới lên. Đôi khi rảnh chạy xe quanh quanh vùng Kiếp Bạc- Côn Sơn chơi thong thả.

Đi như vậy mà nhiều lúc cảm thấy như Đức Hưng Đạo Vương còn sống, vẫn ở đâu đây quanh vùng quê Kiếp Bạc thanh bình này.

Trong số các danh nhân lịch sử nước nhà, mình thích cụ Trần Hưng Đạo nhất. Không phải thích vì đọc sách giáo khoa hay một số sách gần đây viết. Mà thích sau khi đọc những cuốn sách xưa về cụ vì có nhiều thông tin đáng suy ngẫm, nhiều chiều.

Nguyễn Viện - Có hai việc không thể không nói

 

1/ Về các nhân vật lịch sử Gia Long, Lê Văn Duyệt, Phan Thanh Giản, Trương Vĩnh Ký…

Trên thực tế đã có hai cách nhìn nhận về những nhân vật này dựa trên cách đánh giá của hai thể chế chính trị, miền Bắc và miền Nam trước 1975.

Sau 1975, thống nhất đất nước thì tất nhiên quan điểm lịch sử cũng thống nhất trên… sách giáo khoa. Tuy nhiên, với người miền Nam nói chung triều Nguyễn và những nhân vật liên quan như Lê Văn Duyệt, Phan Thanh Giản hoặc Trương Vĩnh Ký sau này vẫn luôn được kính trọng như những người có công lớn với đất nước.

Nguyễn Hồng Lam - Lê Văn Duyệt, bi kịch của lòng trung

 

Phải  mất 176 năm từ ngày Tả quân Lê Văn Duyệt tạ thế, vị trí lịch sử  của vị trung thần mới được trả về đúng giá trị. Ngày 04-02-2008, bức tượng toàn thân Tả thần Chưởng cơ Lê Văn Duyệt đã chính thức được an vị tại Lăng Ông Bà Chiểu, số 1, đường Vũ Tùng, Q. Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh.

Việc đặt tượng, đặt tên đường Lê Văn Duyệt đồng nghĩa với việc chấm dứt cuộc tranh cãi ồn ào hàng trăm năm quanh hai chữ công hay tội đối với bậc khai quốc công thần triều Nguyễn này. Quyết định của UBND TP Hồ Chí Minh là hết sức sáng suốt và cần thiết, được nhân dân đồng tình tán thưởng.

Sủng thần của Gia Long trong "Ngũ hổ tướng Gia Định thành"

Lê Văn Duyệt sinh năm 1764 tại Vàm Trà Lọt, làng Hòa Khánh, châu Định Viễn, dinh Long Hồ, nay thuộc xã Hòa Khánh, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang. Ông là con trai của một dòng họ ngụ cư, quê gốc  ở Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi, đến đời ông nội ông là Lê Văn Hiếu mới di cư vào Nam Bộ.

Bích Hậu - Đức Tả quân Lê Văn Duyệt

Thỉnh thoảng mình rảnh lại đi thăm Lăng Ông, tức lăng của Đức Tả quân Lê Văn Duyệt, vì khá gần.

Hơn nữa ngồi trong khu vườn của lăng, dưới tán của những cây sala tuyệt đẹp nghe chim hót, và nhìn mọi người nghỉ ngơi giữa một thành phố đầy bận rộn, thật thú vị.

Những lúc đó mình thường nghĩ về công đức của Đức Tả quân, một người có tài ba, có đức độ, nhân cách mọi mặt. Và may mắn thay ông lại làm thị trưởng cho Gia Định thành vào những thời điểm quan trọng nhất, vào năm 1812, khi vùng đất này đang mở mang rất cần cơ chế phù hợp và thông thoáng. Hơn nữa cũng cần một quan Tổng trấn oai phong lẫm liệt, sẵn sàng bảo vệ và phòng thủ vùng đất mới, làm ngoại xâm cũng như các đảng cướp phải ngán ngẩm tránh xa.

Cù Mai Công - Én Bạc TV live stream trưa 17/10 : "Tôi không sợ"

 

Én Bạc, Hòa Điên và Nguyễn Thanh Tuấn là ba trong nhiều nhân vật vừa qua đã phản ứng dữ dội việc Tả quân Lê Văn Duyệt, Chúa Nguyễn Ánh - Vua Gia Long… được đặt tên đường.

Thậm chí chủ Facebook Én Bạc TV đã nói thẳng: “Thằng Lê Văn Duyệt tội đồ dân tộc mà TPHCM cúng tế nó linh đình ba ngày”, “Thằng Gia Long cõng rắn cắn gà nhà”…

Dư luận phẫn nộ và phản ứng. Chiều 16-10, tại cuộc họp báo, đại diện Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM cho biết trong thời gian gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện một số kênh YouTube, TikTok có lời lẽ xúc phạm nghiêm trọng đến Tả quân Lê Văn Duyệt, Vua Gia Long và nhà bác học Trương Vĩnh Ký. Đặc biệt, các phát ngôn bôi nhọ Tả quân Lê Văn Duyệt, từ các tài khoản YouTube và TikTok có tên Én Bạc TV và Hòa Điên.

Nguyễn Thông - Chúng dám chửi người mở đất

 

Dư luận đang ồn ào vụ gọi vua Gia Long (thái tổ triều Nguyễn) và đệ nhất công thần Lê Văn Duyệt là “thằng”.

Sau mấy ngày mạng xã hội xôn xao còn báo chí vẫn im re, thì hôm qua 16.10 cơ quan công quyền TPHCM chính thức lên tiếng... phản đối (dĩ nhiên phản đối đứa gọi vua và đẳng thần bằng thằng), báo chí mậu dịch mới dám ăn theo. Kể cũng chán, nhẽ ra quy trình phải là báo đi trước - chính quyền sau.

Ngay cả chính quyền cũng chỉ phản ứng chung chung, vận vào luật này luật nọ, không dám chỉ đích danh thủ phạm, cũng không cho biết hướng xử lý cụ thể ra sao. Lâu nay cách giải quyết của chính quyền là vậy, phần lớn ném đá ao bèo, chả đi đến đâu.

Nguyễn Hồng Lam - Một chữ, nửa thế kỷ tranh cãi

 

Sáng 11/10 (tức 20/8 Âm lịch), nhiều nơi trên cả nước, trong đó có khu di tích đền Kiếp Bạc - Hải Phòng, đã đồng loạt tổ chức Lễ giỗ lần thứ 725 Đức Thánh Trần - Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.

Tưởng nhớ, tôi đăng lại một bài đã viết từ cách đây nhiều năm. Về đôi câu đối trên cổng (cổng giữa - ảnh) đền Kiếp Bạc tôi đã viết và đăng hai lần. Lần thứ nhất trên tờ Văn Nghệ, tháng 10/1995. Lần thứ hai, là bài viết này, có bổ sung, đăng VNCA - Thứ Năm, 24/05/2012, 08:00...

Trong tâm thức người Việt, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã trở thành bậc hiển thánh, được lập đền thờ nhiều nơi. Sớm nhất phải kế đến đền Kiếp Bạc ở xã Vạn Kiếp, nay là xã Hưng Đạo, huyện Chí Linh, Hải Dương, nơi gắn liền với chiến thắng Bạch Đằng giang lừng lẫy. Đền được xây dựng từ năm 1300, ngay sau khi Trần Hưng Đạo tạ thế.

Phó Đức An - Lắc xì gà cùng Churchill

 

Đang phì phèo điếu xì gà ngoài tòa báo ở Hồng Kông thì cậu chủ biên bước ra trao tiền nhuận bút và thốt lên : ”Đại ca hút xì gà thần thái quá ! Viết cho em bài nhẹ nhàng về xì gà nhé !”. Và bài này ra đời ở Hồng Kông, phiên bản có khác, chỉnh sửa lại cho hợp với khẩu vị của các nông hộ quê mình.

Có một xu hướng thời thượng mang tên "uống cà phê cùng Picasso", "thưởng thức rượu vang cùng Van Gogh" và "uống trà chiều cùng Pierre-Auguste Renoir", “Chém gió cùng Peter Pho”.

Vậy, chúng ta nên cùng nhau hút xì gà với ai ? Nếu bạn đủ can đảm, hãy thử "lắc xì gà cùng Thủ tướng Churchill".

Lưu Trọng Văn – Đạo nhà…

“Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm

Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà”

Gã thắp nén nhang trên mộ cụ Đồ Chiểu. Trưa Ba Tri oi và gắt nắng. Một tâm hồn lớn Nam bộ - Một nhân cách lớn Nam bộ. Vì thương Dân mà bốc thuốc cứu Dân. Vì thương trẻ mà trao chữ với hồn chữ cho trẻ. Vì thương Nước mà làm thơ khích lệ nghĩa sĩ, mà đau xót tận tim gan những nghĩa sĩ hy sinh.

Nguyễn Văn Tuấn - Một Đại Ân Nhân của « Thuyền Nhân » Việt Nam

Tổng Thống thứ 39 của Mỹ Jimmy Carter mới từ trần vào ngày hôm qua (29/12/2024). Ông thọ đúng 100 tuổi.

Ở Việt Nam ngày nay, thế hệ trẻ có lẽ chỉ biết ông từng là một tổng thống của nước Mỹ, nhưng ít ai biết rằng ông là một đại ân nhân của người Việt. Nói chính xác hơn ông là đại ân nhân của người Việt tị nạn. Báo chí Việt Nam không đề cập đến cái công đó của ông Carter.

Sau năm 1975, hàng triệu người Việt tìm đường vượt biên và vượt biển. Rất nhiều người (khoảng 200.000 đến 400.000 người) đã bỏ mạng trên đường vượt biển. Đó là một chương sử buồn. Danh từ « Boat People » hay « Thuyền Nhân » bắt đầu từ đó.

Nguyễn Văn Tuấn - Nên lấy ngày nào làm Ngày Nhà Giáo Việt Nam ?

 

Hôm nay (20/11) là Ngày Nhà Giáo Việt Nam. Nhưng lịch sử của ngày này thì có vẻ chẳng liên quan gì đến nhà giáo Việt Nam.

Năm 1949, ở Warszawa (Ba Lan). Một hội nghị của Tổ chức "Word Federation of Teachers Unions", viết tắt theo tiếng Pháp là FISE (có thể dịch là Liên Đoàn Nhà Giáo Thế Giới) diễn ra [1].

FISE công bố một tuyên ngôn nhan đề "Hiến Chương Nhà Giáo". Bản hiến chương đó có nội dung đấu tranh chống nền giáo dục tư sản và xây dựng nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, đồng thời bảo vệ quyền lợi của nhà giáo xã hội chủ nghĩa.

Hoàng Quốc Dũng - Bác L’Abbé Pierre

Nước Pháp có một nhân vật đã thực sự vĩ đại, l’Abbé Pierre. Nói về ông thì không biết đến bao giờ mới hết. Công trạng của ông như trời, như biến.

Người Việt Nam nói chung cũng không biết nhiều về ông, nhưng ông thực sự đã nổi tiếng không những Pháp mà cả trên thế giới. Dưới đây là tóm tắt một phần cuộc đời và công trạng của ông.

L’Abbé Pierre, tên thật là Henri Grouès, là một nhân vật tiêu biểu trong cuộc chiến chống đói nghèo và bất công xã hội ở Pháp. Sinh năm 1912, ông đã cống hiến cả cuộc đời mình cho những người nghèo, trở thành biểu tượng của sự đoàn kết tương thân và hào phóng.

Trần Trung Đạo - Cây hoa của Thomas Jefferson và Nguyễn Thái Học

 

Phim “Léon: The Professional” là một phim hành động của Pháp nhưng có một tình tiết rất dễ thương và rất nhân văn. 

Tay sát thủ chuyên nghiệp Léon (Jean Reno đóng) yêu cây xanh và sở hữu một chậu cây. Đi tới đâu anh chàng cũng mang theo chậu cây đó và mỗi ngày đều đem cây ra chỗ có ánh nắng.

Léon bảo bọc cô bé Mathilda Lando (Natalie Portman đóng), 12 tuổi, sau khi người cha buôn á phiện, người mẹ ít quan tâm đến con cái và em trai của cô bị một toán cảnh sát gian tham giết chết.

Nguyễn Đình Bổn - 8 tháng Ba ghép với Hai Bà ?

 

Tôi thật sự không hiểu vì sao một (hai) nhân vật lẫy lừng trong lịch sử Việt như vậy nhưng vẫn chưa được nhà nước vinh danh thành một ngày Quốc lễ.

Mà nhiều nơi vẫn ghép ngày 8 tháng Ba chung với ngày kỷ niệm 6 tháng Hai âm lịch, ngày mà theo lịch sử, Hai Bà tuẫn tiết tại dòng sông Hát.

Nếu được chọn một nhân vật lịch sử xứng đáng nhứt cho tinh thần quật khởi chống Tàu, tui sẽ chọn Hai Bà Trưng mà không ngần ngại.

Lê Học Lãnh Vân - Nỗi oan thế kỷ

 

Giữa những ngày mùng Tết, đài truyền hình quốc gia Việt Nam (VTV) đã loại bỏ hai tập phim về tuổi thơ của Trương Vĩnh Ký trong loạt phim hoạt hình “Khát vọng non sông”. Truớc đó, hai tập phim này cũng bị loại bỏ bởi đài truyền hình Cần Thơ.

Sự loại bỏ này, nhìn từ bên ngoài, giống như sự tiếp nối của hành động cấm ra mắt sách “Trương Vĩnh Ký, Nỗi Oan Thế Kỷ” của nhà biên soạn uy tín Nguyễn Đình Đầu!

Cuộc đời và sự nghiệp của Trương Vĩnh Ký thật có những điều khiến nhiều người thảo luận. Nhìn chung người đời sau xét ông trên hai phương diện: phương diện học thuật và phương diện chính trị. Dù có quan điểm của riêng mình, bài viết này không chủ ý trình bày quan điểm đó mà tìm hiểu về thái độ của xã hội đối với các quan điểm khác nhau về ông.

Dương Quốc Chính - Địa danh xưa và nay

 

Bản đồ này là vào giai đoạn 50-54, giai đoạn mà chính phủ Quốc gia Việt Nam quản lý các đô thị Việt Nam, sách giáo khoa gọi là chính phủ Bảo Đại và thời gian này Hà Nội bị "địch tạm chiếm".

Chú ý mấy địa danh mà rất nhiều người hiểu sai lịch sử.

1. Dinh Toàn quyền đã chuyển thành Biệt điện Quốc trưởng (Bảo Đại). Người Pháp đã trả dinh này cho chính phủ Quốc gia Việt Nam. Tuy nhiên ông Bảo Đại hiếm khi ở đây mà ở Đà Lạt là chính, ông và gia đình làm việc và sinh hoạt ở  dinh 1, 2 bây giờ.

Nguyễn Thông - Tên đường (6)

 

Cần phải coi đường, đường sá, phố xá, đường giao thông là tài sản chung của nhân dân, chứ không phải của riêng một tổ chức chính trị, đảng phái, đoàn thể nào.

Nó cũng không phải của riêng nhà nước, chính quyền, bởi chính quyền chỉ thay mặt dân quản lý nó thôi. Vì vậy, đặt tên cho mỗi con đường, tiêu chuẩn tiên quyết phải là “dân”.

Từ lâu lắm rồi, ở xứ này, việc đặt tên đường bị chính trị chi phối. Lẽ dĩ nhiên đó không phải là sự áp đặt tuyệt đối nhưng gần gần như vậy. Phe nắm quyền, bên thắng cuộc, cụ thể là người cộng sản, cứ lấy những ai, những gì họ thích, họ đề cao, ca ngợi, có lợi cho họ để đặt tên đường. Mỗi con đường đều “làm nhiệm vụ chính trị”. Vì thế, dù tên cũ đã rất ổn rồi, ăn sâu bắt rễ vào đời sống rồi, được dân chúng tán đồng rồi, vẫn bị đổi thay.

Dương Quốc Chính - Cách đặt tên

 

Cái vụ biển tên trường CHUYÊN NGUYỄN HUỆ Hà Đông, mình thấy việc viết hoa chữ chuyên cũng sai sai, nhưng mà không nghiêm trọng lắm, như mọi người kêu.

Cái mà mọi người không để ý bao lâu nay mà mình thì để ý, là việc các trường lấy tên danh nhân đặt rất tùy tiện.

Đúng ra, trường học thì chỉ nên lấy tên danh nhân học giỏi, đỗ đạt cao, hoặc ít ra cũng quan chức trong ngành giáo dục có uy tín. Đại khái như Nguyễn Xiển, Hoàng Xuân Hãn, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Lương Thế Vinh, Lê Quý Đôn, Chu Văn An...