Phúc Lai – Nỗi buồn chiến tranh

 

Tôi sinh ra trong hòa bình, chỉ biết đến cuộc chiến tranh 20 năm qua hình ảnh đoàn xe tiến từ phía nam thành phố qua phố Huế nhà mình. Sau đó vài năm là ông cậu cùng các thanh niên trong phố đào hố trên vỉa hè. Lại một cuộc chiến nữa đang đến. Tháng Hai năm Bảy chín.

Lớn lên, tôi ra trường rồi công tác trong lực lượng vũ trang một thời gian. Chẳng thể gọi là lính được, mình chỉ là một thứ cán bộ quèn, vớ vẩn nào đó. Người ta bảo : Một ngày là lính, trọn đời là lính. Ừ, đó là việc của họ. Nếu bây giờ còn trong lực lượng, có khi là đại tá, thiếu tướng rồi chứ chẳng chơi, cũng hơn ba chục năm rồi còn gì.

Tôi biết đến chiến tranh như vậy, chỉ thông qua văn học và phim ảnh. Erich Maria Remarque. Bạn hãy thử tìm “Ba người bạn” và đọc nó đi. Chiến tranh đó. Kiểu chiến tranh không có tiếng súng, nhưng chết chóc vẫn rất gần. Ernest Hemingway. Bạn hãy thấm sự đau khổ tột cùng của Frederic Henry khi mất cả vợ lẫn con trai, dù họ đã cố chạy trốn khỏi chiến tranh.

Nguyễn Văn Tuấn - Trách nhiệm và nhân văn trong lũ dữ

“Tất cả những người đã qua đời đều vì lũ. Nếu không có lũ lụt [...], rất có thể họ đã không mất mạng. Tôi nhận hoàn toàn trách nhiệm về mình. Không cần phải phân định nguyên nhân gì thêm nữa."

Đó là câu nói của ông Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul về những người qua đời trong trận lũ lụt vừa qua.

Cũng giống như các tỉnh miền Trung bên mình, các tỉnh miền Nam Thái Lan cũng trải qua một tình trạng thê thảm. Thật ra, lũ lụt ảnh hưởng đến 10 tỉnh ở Thái Lan! Nước ngập đến nóc nhà, người dân phải sống trên nóc nhà hàng tuần liền. Có một người già qua đời chỉ vì không có xe cứu thương đến kịp.

Nguyễn Quốc Chính – Bí thư TPHCM Trần Lưu Quang

 

Có những quyết định, nếu được viết lại bằng một câu, sẽ trở thành dòng đầu tiên mở ra một chương mới trong lịch sử một đô thị.

Và với P.HCM hôm nay, câu ấy là : “Dừng dự án khu phức hợp Nhà Rồng – Khánh Hội để làm công viên và không gian văn hóa Hồ Chí Minh.”

Giữa trung tâm thành phố – nơi từng được quy hoạch hàng nghìn căn hộ cao tầng, trung tâm thương mại và bến du thuyền – mảnh đất vàng gần 32 héc-ta ấy bỗng được trả lại cho dân, cho cây, cho gió, cho ký ức.

Hà Phan - Công viên thay cho phân lô bán nền

 

Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang mới cho biết Thường trực Thành ủy quyết định dừng dự án nhà ở tại khu vực Bến Nhà Rồng (quận 4 cũ), để mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh và công viên!

Xưa nay tôi thường thấy nhiều nơi làm điều ngược lại, chứ quyết định đúng đắn và tư duy mới mẻ đáng cổ vũ hoan hô thế này có lẽ là lần đầu!

Trước giờ người ta chỉ rình rình xẻ đất công ra phân lô bán nền, gom nhanh hốt lẹ chứ hiếm thấy Bí thư, Thành ủy và chính quyền nào quan tâm đến không gian văn hóa, công viên chung cho cộng đồng như vậy.

Nguyễn Thông - Gặp bác Du Tử Lê

 

Hôm nay 7.10. Sáu năm trước, cũng 7.10 (2019) là ngày mất nhà thơ Du Tử Lê.

Tôi vừa đọc bài của con gái bác Lê, chị Orchid Lâm Quỳnh nhớ về người cha tuyệt vời của mình, chợt nhớ lần được gặp và sau đó có đôi dòng về bác. Nay tại hạ xin đăng lại, như nén hương tưởng nhớ con người tài hoa đạo đức ấy.

****

Tên tuổi bác Lê, tôi biết đã lâu nhưng chả bao giờ nghĩ có thể, có dịp nào gặp, chứ đừng nói được trò chuyện, với một người mà mình hằng ngưỡng mộ.

Thái Hạo - “Kỷ nguyên người” là gì ?

 

Thực ra đi phân tích ba chữ "kỷ nguyên người" thì cũng rảnh rỗi quá. Nhưng, vẫn dặn lòng, là gác mấy cái buồn cười và có phần chua chát sang bên, để trịnh trọng xem chủ tịch Hội Nhà văn muốn nói điều gì qua mấy chữ đang gây bão này.

Trích báo Dân Việt : “Theo Chủ tịch Hội Nhà văn, đất nước đang bước vào một giai đoạn mới, tạo ra một cảm hứng sống mạnh mẽ chưa từng có. Ông gọi đây là "kỷ nguyên người", bởi mọi chủ trương, hành động của Đảng và Nhà nước đều hướng đến mục tiêu vì một con người thực sự.”

Vâng, “cảm hứng sống mạnh mẽ”, “mục tiêu vì một con người thực sự”, dường như ông đang muốn nói đến một cái gì như Chủ nghĩa nhân văn ở châu Âu giữa thiên niên kỷ thứ II ?

Lâm Bình Duy Nhiên - Vĩnh biệt nhà văn Tiểu Tử - Võ Hoài Nam (1930-2025)

 

Tiểu Tử là cây bút của tình người, của sự mộc mạc, bình dị và chân chất. Qua ông, là sự phảng phất của cái đẹp nơi tâm hồn của những mảnh đời cơ cực, đẫm nước mắt nhưng nhuộm thắm tình người và nụ cười trong bối cảnh bi thảm và nhiễu nhương…

Cái tâm, sự nhân từ luôn là điểm kết dưới ngòi bút dân dã và độc đáo của ông. Văn phong Tiểu Tử dễ đi vào lòng người đọc, khiến người ta bất chợt thầm khóc với những giọt nước mắt chứa đọng bao nỗi niềm và tâm tư mang máng.

Tiểu Tử là sự thầm lặng, miệt mài thậm chí cô đơn của sự gian truân nơi đồng quê miền Nam đầy nhớ thương và nơi xứ người lưu lạc, tha hương nặng trĩu con tim.

Lê Học Lãnh Vân – « Đấu tố » Trấn Thành » : Nguy hiểm vì lạc điệu với các tiêu chuẩn văn minh

 

Bài viết của Trấn Thành về sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành là bài viết ngắn của một người trong giới nghệ sĩ tiếc thương một nghệ sĩ. Một bài viết chứa tâm tình riêng bị lôi ra giữa quảng trường đấu tố.

Nói “đấu tố” bởi trên các báo chính thống đề cập tới đề tài, chỉ có dư luận một chiều. Trong số các người tham gia đấu tố ấy, nghe bà tiến sĩ văn học Đoàn Hương cao giọng rằng những giọt nước mắt của Trấn Thành là “lạc lõng, vô duyên” và “lạc điệu, nguy hiểm” !

Bài viết này lại thấy lời nói của bà Đoàn Hương mới “lạc lõng, vô duyên” vì lệch pha với các tiêu chuẩn văn minh, và do đó “lạc điệu, nguy hiểm” ! Xin phân tích dựa trên những giá trị sống và quy tắc ứng xử được chấp nhận phổ quát trong thời đại chúng ta. Sự phân tích không chỉ gói trong “sự việc Trấn Thành” và phát biểu của bà Đoàn Hương mà mở rộng hơn...

Hoàng Nguyên Vũ – Trí thức không đủ nhân văn sẽ tạo ra sản phẩm bất nhân

 

Tôi không quan tâm đến Trấn Thành (công việc, cuộc sống) vì thực sự tôi không xem phim cậu ấy, và cũng không ưa cái lối sống kiểu thách thức đám đông của cậu ấy. Nói chung, tôi không ưa nhân vật này.

Nhưng điều đó không có nghĩa rằng, tôi đồng ý với việc tự vỗ ngực xưng mình yêu nước để rồi cực đoan, thấy người khác thể hiện không giống mình thì xem họ thành kẻ thù, thành đối nghịch và dùng những ngôn từ bẩn thỉu để thoả mãn cái tâm lý kích động và khát máu.

Nhất là những người có chữ có nghĩa, có nhận thức, có tri thức.

Nguyễn Trung Bảo – Mưa Đỏ và người hùng chiến tranh

 

Liệu điện ảnh có thể thực sự phản ánh sự thật về chiến tranh, hay chỉ tái hiện nó dưới lăng kính của một nền văn hóa và một góc nhìn quốc gia hay chế độ ?

Một bộ phim chiến tranh kinh điển như Giải Cứu Binh Nhì Ryan vẫn nhận nhiều lời phê bình về những chi tiết phi lý và chủ nghĩa nhân đạo. Tuy nhiên điều để lại trong ký ức của người xem không phải là những cảnh bom rơi đạn nổ, đặc biệt cảnh đổ bộ khốc liệt lên bãi biển Normandie, mà đó là thứ tình nghĩa “huynh đệ chi binh”.

Một bộ phim khác về chiến tranh cũng thuộc hàng kinh điển của điện ảnh Hàn Quốc đó là Cờ Thái Cực Bay Phấp Phới. Bộ phim cũng đi vào mô tả tình nghĩa anh em thay cho chủ nghĩa anh hùng cá nhân trong chiến tranh. Một cách gợi lên liên tưởng trừu tượng về phân tranh Nam - Bắc trên bán đảo Triều Tiên.

Bông Lau – Phòng Thông Tin

 

Hình như đây là đường Tự Do khi còn được phép đi hai chiều. Bên trái có lẽ là Tòa Nhà Quốc Hội vì thấy mấy cái hàng rào sắt sơn màu trắng đỏ. Không biết hình chụp năm nào ?

So sánh với Hồ Chí Minh City hiện nay thì Sài Gòn năm xưa khiêm tốn gấp ngàn lần, và mình yêu sự khiêm tốn đó.

“Phòng Thông Tin” là cơ quan thông tin loan báo tin tức của chính phủ hay nôm na là tuyên truyền. Nhưng tại sao không dùng chữ “cơ quan”, “trụ sở”, hay “ủy ban” cho oai cho có uy thế. Cả một khu vực rộng lớn ấy không thấy có một lá cờ vàng ba sọc đỏ. Và có cần thiết phải khoe khoang điều đương nhiên không ? Sài Gòn đẹp vì sự khiêm cung ấy.

Tạ Duy Anh - Tấm khiên tẩm muối

 

"Họ đã sống và chết

Giản dị và bình tâm

Không ai nhớ mặt đặt tên

Nhưng họ đã làm ra Đất Nước"*

Sáng nào cũng như sáng nào, bất kể mưa nắng, cứ đúng vào giờ ấy, tôi lại thấy một người đàn ông, cỡ tuổi tôi, khuôn mặt phong sương, đỗ chiếc xe máy cà tàng ngay chỗ tôi đứng tập.

Ông gạt chân chống cẩn thận, rồi đi nhanh vào khoảng sân sau của một quán cà phê, lấy ra tấm bạt bao tải dứa cũ kỹ, đã được gấp gọn lại bằng cỡ quyển tạp chí, nhét vào bên sườn giá đèo hàng. Trước khi lên xe, còn kiểm tra xem mình gài đã chắc chắn chưa.

Lê Học Lãnh Vân – Sau ngày thương binh liệt sĩ

 

Việt Nam gánh chịu hai cuộc chiến quá khốc liệt. Cuộc chiến chín năm chống Pháp và cuộc chiến hai mươi năm tiếp theo khi hiệp định hòa bình Genève đã được ký kết năm 1954 chia Việt Nam thành hai Miền Nam Bắc.

Hai cuộc chiến ấy được thế giới gọi là cuộc chiến Đông Dương lần thứ nhất và cuộc chiến Đông Dương lần thứ hai. Cuộc chiến Đông Dương lần thứ nhất được đại đa số người Việt đồng ý vì tính chất giành độc lập. Cuộc chiến Đông Dương lần thứ hai cho thấy sự mẫu thuẫn trong lập trường của người Việt.

Cho dù cuộc chiến ấy chưa được nghiên cứu kỹ ở trong nước để tìm xem bản chất thật của nó, nhiều bài viết đồng ý rằng nó có thể có nhiều tính chất : Ý thức hệ, nội chiến, và tính giành quyền tự chủ kéo dài từ cuộc chiến chín năm trước đó. Trong ba tính chất đó, nếu nhìn vào quốc tịch của số người thương vong của hai bên, tính chất nội chiến dễ thấy nhất.

Hoàng Linh - Sự tích xe lam

 

(Đề xuất chính phủ tài trợ 100 % vốn chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng)

« Trên chuyến xe lam đông người chiều nao

Xui mình không quen mà ngồi bên nhau

Trời mang nhiều trớ trêu chi

Người chưa hề biết quen gì

Sao ngồi gần như tình nhân si »

(Vinh Sử)

Hồi đó tôi còn là thằng nhỏ chút ét, mê đi Sài Gòn xem chớp bóng lắm. Phương tiện từ Lái Thiêu lên Sài Gòn chỉ có xe đò xe lam, ba tôi chọn xe lam vì nó xuất bến nhanh. Tôi còn nhớ như in, chuyến xe lam Lái Thiêu-Bà Chiểu, bến cuối của nó nằm trên đường Huỳnh Đình Hai, Bình Thạnh.

Lưu Trọng Văn – Không được chậm trễ phút giây nào nữa

Trong bài viết của tổng bí thư Tô Lâm dịp 30.4 này, gã đặc biệt quan tâm đoạn viết mang tính Vận nước sau đây.

Đất nước cần người lãnh đạo nói rõ ràng, dễ hiểu, thẳng thắn những chỉ dẫn thực tiễn của mình, thay vì những mớ lý luận ngoại lai khuôn mẫu lạc hậu đẩu đâu mà Dân đã quá ngán bấy lâu nay.

Và điều rất quan trọng mang tính thuyết phục khi và chỉ khi trong từng lời nói của người lãnh đạo về Vận nước phải tràn cái Khí vì Đại nghĩa - cái mà nhiều năm rồi rất thiếu vắng trên các diễn đàn chính trị quốc gia.

Bông Lau – Giá trị Mỹ

Các chính khách Mỹ đã phản bội đồng minh Việt Nam Cộng Hòa, dẫn đến cái chết đau thương của một chính thể dân chủ. Nhưng những người Mỹ có lương tâm, nhân ái hào hiệp và yêu lý tưởng tự do còn rất nhiều.

Họ là biểu tượng của giá trị Mỹ có từ thời lập quốc cách đây mấy trăm năm, khi cha ông họ cũng trốn chạy từ những vùng đất bất hạnh khắp nơi trên thế giới. Để thành lập một quê hương thứ hai có tự do dân chủ cho đến bây giờ. Quê hương yêu quý này có tượng Nữ Thần Tự Do, là biểu tượng ánh đuốc soi sáng lý tưởng và giá trị Mỹ.

Khi bỏ rơi Việt Nam Cộng Hòa, người Mỹ không buộc phải cứu vớt người tị nạn Việt Nam ở thời điểm 30 tháng 4 năm 1975 và sau đó là những thuyền nhân “boat people” sau năm 1975. Nhưng vì trách nhiệm, lòng hào hiệp, và nhân đạo.

Nguyễn Thị Hậu – « Xin yêu thương đến với hận thù »

Là câu hát trong một bài ca xuân. Có vài ca khúc Xuân tôi yêu thích mà có người coi thường là “bolero sến súa”, lại có người đến bây giờ vẫn coi đó là dòng nhạc “phản động” vì có hình ảnh người lính khác chiến tuyến.

Từ sau 1975 khi về Sài Gòn tôi mới biết những bài hát này, đó không phải là những bài hát nổi tiếng nhưng lời ca và giai điệu của nó đã mãi nằm lại trong một góc sâu của trái tim tôi.

Bởi vì, tình cảm trong những bài hát ấy thật trong sáng, ngọt ngào, chân thật. Và đúng là hát về mùa xuân, giai điệu của mùa xuân, lời ca của con người chờ đón mùa xuân, dù mỗi bài là một tâm trạng một hoàn cảnh cụ thể.

Mai Bá Kiếm - Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Tôi rất dị ứng với lời kêu gọi "Hãy hòa hợp, hòa giải dân tộc", vì nó nói lên sự bất hạnh của một dân tộc đã xảy ra cảnh "nồi da xáo thịt". Tôi thích câu ca dao mộc mạc mà tôi học từ lớp vỡ lòng: "Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng".

Hôm qua, đọc bài của bác sĩ Lê Nhàn "Báo cáo đồng bào là mộ của ba chú lính Việt Nam Cộng Hòa ở Yên Bái đã xây xong", tôi cảm động muốn rơi nước mắt. Xin cảm ơn anh Nguyễn Khắc Giang (ở Yên Bái), "chú em Thanh Hóa" (người làm mộ đá) và bác sĩ Lê Nhàn.

Anh Nguyễn Khắc Giang biết các mộ của các sĩ quan, viên chức Việt Nam Cộng Hòa học tập cải tạo, chết và được bạn tù chôn và ghi tên trên mộ bia bằng cây (7 mộ) đã đốt nhang và chăm sóc các mộ phần này.

Lê Học Lãnh Vân - Giáo dục khai phóng nhìn từ hiện tượng Chu Ngọc Quang Vinh

1) Khái niệm về Giáo dục Khai phóng xuất hiện từ xa xưa. Nội hàm chính của Giáo dục Khai phóng là đào tạo con người với các ý nghĩa cao thượng và luôn hướng thiện.

Cho dù có biến thiên qua các thế kỷ, thậm chí qua các thiên niên kỷ, nội hàm đầy tính nhân văn cao cả này luôn được giữ gìn vun đắp thêm.

Ta có thể hiểu Giáo dục Khai phóng là truyền lại kiến thức, tinh thần, phương pháp học các kiến thức khoa học, tự nhiên và xã hội, mà người tiếp thụ có thể dùng chúng một cách tự do, nhân bản. Nói một cách khác, Giáo dục Khai phóng nhằm giải phóng trí tuệ con người trong đó sứ mạng tạo con người có nhân cách quan trọng hơn con người có nghề nghiệp.

Đặng Tuấn Trung - Nghĩa trang nào cho "bên thua cuộc" và dân thường chết oan ?

La Cambe German War Cemetery là nghĩa trang chôn cất và đài tưởng niệm hơn 21.200 lính Đức Quốc Xã thiệt mạng trong cuộc đổ bộ tại Normandy (Pháp) do người Pháp xây dựng.

Họ là tử thù trong Thế chiến 2. Kết thúc chiến tranh họ cùng nhau hàn gắn xây dựng lại đất nước họ và tạo động lực phát triển chung cho châu Âu (trừ phần Đông Âu theo chủ nghĩa xã hội).

Con người văn minh họ hành xử văn minh tử tế. Dù là kẻ thù nhưng khi hạ vũ khí vãn hồi hòa bình thì họ trân trọng nhau. Bởi đều là con người, ít nhất là vậy.