Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Tôi đồng tình với các ý kiến trên mạng của anh em về chuyện sáp nhập tỉnh thành. Họ đề xuất lãnh đạo đảng và nhà nước xem xét thấu đáo các yếu tố về địa lý, kinh tế và xã hội khi quyết định nhập hai, ba tỉnh thành làm một. Họ không chống lại việc sáp nhập mà chỉ muốn việc sáp nhập hợp lý.
Việc cắt vụn Tây Nguyên nhập với vùng duyên hải làm thành các tỉnh khác nhau, theo họ chưa hẳn là điều tốt.
Gom các tỉnh có núi và có biển làm một cũng chưa phải là điều tối ưu trong phát triển kinh tế.
Cho tới giờ tôi không tìm hiểu về bất cứ tin hành lang nào (thường là đúng sau đó) về việc sáp nhập tỉnh thành.
Thiển nghĩ, đã vị quốc thì dù lúc “khắc xuất” hay khi “khắc nhập” thì người dân mỗi tỉnh cũng đều là đồng bào. Vì quốc gia chỉ có một!
Những tranh cãi kiểu phở Sài Gòn không ngon bằng phở Hà Nội thường đến từ sự yếm thế của những cá nhân ít trải nghiệm nhưng “giàu” tiểu khí. Thậm chí những phân biệt ấy có thể đến từ nhiệm vụ của tình báo Hoa Nam.
Phương án nhập tỉnh vừa rồi, nếu là thật, thì mình thấy người đồng bào sẽ tâm tư nhất luôn. Không hiểu sao lại có phương án nhập đó?
Bởi vì các tỉnh Tây Nguyên hiện tại bây giờ không phải nhập với nhau, mà lại nhập với các tỉnh ven biển, có nguồn gốc dân tộc, lịch sử không như nhau. Nhập kiểu đó có cái hay về mặt kinh tế, là có biển, nhưng cái dở là văn hóa, dân tộc, lịch sử bất tương đồng.
Về lịch sử, các tỉnh Tây Nguyên trước khi về với Đông Dương và Trung Kỳ, rồi Việt Nam là hai nước Thủy Xá, Hỏa Xá. Vùng đất này vốn độc lập với Chămpa, cũng như Đàng Trong, Đại Nam. Đến khi người Pháp lập Đông Dương thì mới nhập hai nước này về Trung Kỳ rồi sau đó thuộc về Việt Nam. Đây là vùng đất cuối cùng về với Việt Nam. Nên văn hóa bản địa cũng đậm nét nhất.
Một số bạn hỏi gã, nếu Đà Nẵng sáp nhập Quảng Nam thì thủ phủ hành chính tức tỉnh lỵ ở Đà Nẵng hay Tam Kỳ?
Gã cho rằng để tránh xáo trộn không cần thiết, thì cơ sở vật chất cho một chính quyền tỉnh ở Đà Nẵng đã đủ.
Còn Tam Kỳ nên là thành phố Đại học, trung tâm giáo dục-khoa học công nghệ lớn nhất miền Trung. Tam Kỳ là trung tâm Quảng Nam- đất học nổi tiếng, truyền thống bao đời nay, hơn nữa lại là quê hương cụ Phan Châu Trinh nhà cách mạng Duy tân-Dân trí- Dân khí vĩ đại của Việt Nam.
Các báo chính thống đưa tin:
“Gợi mở các tiêu chí để lựa chọn trung tâm hành chính - chính trị, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu việc chọn trung tâm hành chính - chính trị phải cân nhắc các yếu tố lịch sử, địa lý, kết nối hạ tầng, không gian phát triển, quốc phòng, an ninh và hội nhập.”
Theo gã, chọn thủ phủ một tỉnh ở đâu sau khi sáp nhập các tỉnh là một cơ hội để tái cấu trúc lại các nền tảng hành chính, thương mại, kinh tế, văn hóa, giáo dục của một tỉnh trên tinh thần bước vào Kỷ nguyên mới.
Cho đến nay việc sáp nhập tỉnh thành là chắc chắn. Đảng ủy Chính phủ vừa thống nhất trình cấp có thẩm quyền phương án sáp nhập giảm 50 % đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm 60-70 % đơn vị cấp cơ sở so với hiện nay.
Vậy là đã rõ, rõ từ các kết luận của Bộ Chính trị, chính phủ và quốc hội chỉ hợp thức hóa và thực hiện. Như vậy nhiều khả năng cả nước chỉ còn hơn 30 tỉnh thành.
Tui biết, có những dư luận khác nhau về chuyện này. Trên mạng xã hội nhiều bạn hài hước tự sáp nhập tỉnh này với tỉnh kia, đặt ra những cái tên rất vui, kiểu như tỉnh Lắk - Kon - Ku! Tất nhiên cũng có cán bộ này nọ không muốn sáp nhập nhưng không dám ho he, chỉ “nói thầm” với nhau với “tinh thần” cực kỳ cục bộ địa phương!
Việc sáp nhập một số tỉnh thành đang được các ban ngành nghiên cứu, tính toán và dân cả nước hết sức quan tâm. Với tôi, đó là điều cần thiết, để không manh mún lãnh thổ, chia cắt sản xuất, làm ăn và cũng để kiểm tra lẫn nâng tầm quản lý của các lãnh đạo tỉnh, thành.
Nhiều chuyên gia, trí thức, người dân lẫn mạng xã hội đã lên tiếng. Từ góc nhìn chủ quan cá nhân của mình, dù hạn hẹp, tôi cũng xin mạo muội góp ý.
Trước hết, nên lưu ý: Lịch sử phân chia các tỉnh thành của nước ta, đặc biệt từ thời Pháp thuộc chủ yếu dựa vào chính sách “chia để trị” về chính trị, quân sự của người Pháp. Chẳng hạn, hai vùng Miền Đông và Miền Tây của Nam kỳ từ sáu tỉnh, chính quyền Pháp đã tách ra 20 tỉnh.
Hà Tiên với 108 km2, dân số 50.000 người là một thành phố rất nhiều cảnh quan biển, đảo, sông, núi liền mạch với vùng đồng bằng Nam bộ trù phú.
Hà Tiên sẽ phát triển rất mạnh các tiềm năng của mình nếu sáp nhập với Phú Quốc hơn 500 km2 - hiện là điểm đến du lịch, đầu tư thương mại, kinh tế biển nổi bật không chỉ ở Việt Nam mà cả ở Đông Nam Á, lẫn châu Á.
Phú Quốc có nhiều thuận lợi phát triển hơn Singapore. Nếu Thái Lan mở kênh đào Kra nối Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương, thì Phú Quốc sẽ là điểm đón tuyến đường vận tải biển lớn nhất thế giới này thích hợp nhất.
Mấy hôm nay thấy có tin chính thức về kế hoạch nhập tỉnh và bỏ huyện, trước mới là tin đồn.
Trước mình đã có một bài bình luận chuyện này, dựa trên tin đồn, sau đó VTV chụp và đánh giá là "không thân thiện"! Nay có tin chính thức nên mình lại "không thân thiện” tiếp xem sao!
Khi đảng và chính phủ đưa ra một chính sách thì bưng bô, nói dựa theo là dễ và an toàn nhất. Còn phản biện là rất rủi ro, bị chụp mũ là chống phá.
Hôm rồi, tôi đọc báo Hải Phòng điện tử, có bài về việc lấy ý kiến nhân dân chuyện sáp nhập các đơn vị hành chính ở Hải Phòng. Trong đó nêu trường hợp ba xã Thụy Hương, Đại Hà, Ngũ Đoan ở huyện Kiến Thụy nhập làm một, thành xã mới Kiến Hưng.
Báo kể rằng gần 99 % ý kiến người dân đồng tình về việc sáp nhập. Còn vì sao họ đồng tình thì báo không nói.
Tôi nói thật, tỉ lệ 99 % vẫn còn ít. Nhẽ ra phải 100%, bởi hỏi dân thì họ chỉ gật thôi. Họ “côi cút làm ăn, toan lo nghèo khó” nên chả hơi đâu suy xét đến đầu đến đuôi, lật qua lật lại xem có nên hay không nên. Dân mình nhìn chung dễ tính, dễ bảo, an phận, dĩ hòa vi quý, không thích sự phản biện, luôn ngại làm gì nói gì sẽ phiền đến bản thân.
Một trong những quyết định khó khăn, nhưng làm nổi bật tài năng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, là quyết định kéo pháo ra khỏi lòng chảo Điện Biên Phủ. Dừng tấn công theo phương châm “đánh nhanh thắng nhanh” như tư vấn của chuyên gia Trung Quốc, mà chuyển sang phương châm “đánh chắc tiến chắc”.
Quyết định này đã cứu sống nhiều sinh mạng, đưa đến chiến thắng hoàn toàn ngày 07/05/1954.
Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, trong một kỳ họp của Quốc Hội bàn về Luật Ba Đặc Khu, có nói: "Bộ Chính trị đã kết luận rồi, dự thảo luật không trái Hiến pháp, phải bàn để ra luật chứ không không thể không ra luật". Nhưng cuối cùng Bộ Chính Trị đã theo ý dân mà dừng Ba Đặc Khu.
1.
Chiến dịch quân sự được tiến hành theo phương án tác chiến của Bộ Tổng tham mưu. Chiến trận giữa hai bên, thắng thua phụ thuộc phần nhiều vào Bộ Tổng tham mưu.
Bộ Tổng tham mưu giỏi thì ít địch được nhiều. Bộ Tổng tham mưu kém thì nhiều mà thua ít. Cho nên, một quốc gia muốn có quân đội mạnh thì phải có một Bộ Tổng tham giỏi với một Tổng tham mưu trưởng tài ba.
2.
Ở nước ta, về cơ bản, cơ chế vận hành ở lĩnh vực quản trị hành chính tuân theo các quy định có nguồn gốc từ Bộ Nội vụ. Vai trò Bộ Nội vụ trong quản trị quốc gia ví như vai trò Bộ Tổng tham mưu trong chiến tranh.
Xét về sự tương đồng, gần gũi về lịch sử, văn hóa, đô thị, cảnh quan thì dự là quận Hoàn Kiếm sẽ được sáp nhập vào quận Hai Bà Trưng, chứ không phải với các quận lân cận khác.
Nếu ghép như vậy, quận mới sẽ có ranh giới gần khớp với thành phố Hà Nội thời nhượng địa. Chính vì thế nên nó mới có sự tương đồng nói trên.
Nếu muốn tương đồng hơn nữa thì quận Hai Bà Trưng cần được bổ làm đôi, phân chia bởi trục đường Đại Cồ Việt - Trần Khát Chân. Ranh giới phía Nam của Hà Nội thời Pháp là tuyến đường này, có giới hạn bởi ô Đống Mác và ô Cầu Dền. Phía Bắc sẽ về Hoàn Kiếm, phía Nam về Hoàng Mai.
Hoàn Kiếm mà sáp nhập thì như một cái quận thượng lưu cuối cùng bị xóa sổ.
Hoàn Kiếm mà sáp nhập như một viên ngọc rớt xuống bùn đen.
Hoàn Kiếm mà sáp nhập như các mợ các cậu thôi không khăn xếp áo the nữa mà cứ bận may ô quần đùi nhong nhong ngoài đường.
Hoàn Kiếm mà sáp nhập như một hãnh diện cuối cùng của cư dân phố cổ đi đời nhà ma.
Tôi không có đủ dữ liệu để bình luận về cảnh báo của Chủ tịch Trần Sĩ Thanh trước khả năng sáp nhập quận Hoàn Kiếm. Các tiêu chí do hành chánh quan liêu đặt ra thì cũng có thể dùng hành chánh mà điều chỉnh nó.
Một quận tốt không phải vì nó to hay nhỏ mà vì ở chỗ, người dân trong quận đó cả đời không cần biết đến chính quyền, nhưng hễ cứ có việc cần là chính quyền có mặt liền. Nếu xây dựng chính quyền đô thị mà chỉ quan tâm đến quy mô hoặc phẩm hàm của người đứng đầu [đô thị loại I, loại II hay cái gọi là “thành phố trong thành phố” kiểu Thủ Đức city] thay vì tìm kiếm một mô hình phục vụ dân tốt hơn thì không bao giờ lựa chọn đúng.
Tại sao, “tinh giản biên chế” từng được đưa ra từ đầu thập niên 1990 đã chưa bao giờ thành công. Thập niên 1990 là thập niên bắt đầu bung ra, nhu cầu hành chính tăng thì không thể giảm biên chế được.
Đã có một lần Đảng - Nhà nước nhập tỉnh rồi tách tỉnh. Lý do nhập tỉnh nghe cũng OK, tách tỉnh cũng OK. Từ hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh nhập lại thành Nghệ Tĩnh ; Hà Tây, Hòa Bình, Sơn Tây nhập lại thành Hà Sơn Bình. v.v…
Bảy, tám năm sau Nghệ An trở về Nghệ An, Hà Tĩnh trở về Hà Tĩnh. Phú Yên trở về Phú Yên, Khánh Hòa trở về Khánh Hòa. Nhập hay tách đời sống nhân dân, kinh tế đất nước trì trệ vẫn hoàn trì trệ. Hình như các ông lãnh đạo phát kiến ra chuyện nhập rồi tách tỉnh chỉ để cho thảo dân biết mấy ông cũng suy tư về quốc gia, cũng đang làm việc vì quốc gia đại sự.
Có một câu chuyện thế này:
1. LẶP LẠI SAI LẦM
Chúng ta đã có những sai lầm lớn về sáp nhập. Sau năm 1975 lấy huyện làm “pháo đài” sáp nhập 2, 3 tỉnh làm một. Đến những năm 1990 phải tiến hành tách tỉnh, trả lại nguyên trạng, gây ra bao nhiêu hậu quả tai hại.
Hậu quả tai hại không chỉ là tài chính. Mà nhiều làng xã bị di dời. Nhiều tên làng xã nổi danh toàn quốc bị xóa sổ. Văn hóa làng xã ngàn năm văn hiến bị tổn thương. Về xã không còn làng. Xã nào cũng đội (xóm) 1,2,3,4.... như một doanh trại.
Một thời muốn dời làng làm ăn lớn nhưng không phải lúc. Nên đến thời xé lẻ ruộng đất chia cho các hộ gia đình từng miếng manh mún. Nay lại thấy nhỏ lẻ, muốn tích hợp lớn hơn mà không biết bằng cách nào? Vì không biết làm thế nào nên lại sáp nhập !
Theo nghị quyết 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với tỉnh miền núi, vùng cao quy mô dân số phải đạt chuẩn 900.000 người trở lên, diện tích tự nhiên từ 8.000km2 trở lên. Đối với các tỉnh còn lại phải đạt chuẩn quy mô dân số 1,4 triệu người trở lên, diện tích tự nhiên từ 5.000km2 trở lên.
Đối với các thành phố trực thuộc trung ương quy mô dân số đạt chuẩn là 1,5 triệu người trở lên, diện tích tự nhiên đạt 1.500km2 trở lên.
Xét theo tiêu chuẩn này khoảng 20 tỉnh sẽ phải bị xáo trộn vì sáp nhập hoặc mở rộng.
Tôi đọc được thông tin về việc Bộ Nội vụ đưa ra kế hoạch dự kiến sáp nhập các tỉnh có diện tích nhỏ, dân số ít vào với nhau.
Về việc này, tôi cho rằng, những kẻ (Xin lỗi, tôi phải gọi đó là kẻ) nghĩ ra sáng kiến này là lớp hậu sinh. Đám này không biết gì về hậu quả của việc sáp nhập từ những năm sau 1975 và cơ bản đã tan rã hết sau năm 1990...
Tôi không hiểu khi họ đưa ra "sáng kiến" quái gở này, họ có nghiên cứu cho thấu đáo hay không : Tại sao việc sáp nhập xã, huyện, tỉnh của những năm xưa bị thất bại? Và hậu quả để lại của việc làm duy ý chí đó là gì?
Nghe tin Bộ Nội vụ chuẩn bị phương án nhập tỉnh mà buồn. Buồn vì thấy rằng những nhà quản lý hiện tại không học được bài học thực tiễn 50 năm (1954-2004) chia tách và sáp nhập tỉnh của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH) và nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (CHXHCNVN).
Quản lý nhà nước cần phải nắm được quy luật lúc nào thì chia tách và sáp nhập tỉnh, và việc chia tách hay sáp nhập tỉnh dựa trên những nguyên tắc nào? Quản lý nhà nước thì phải học từ bài học thực tiễn đã có về tách nhập tỉnh của tiền nhân. Cả ba vấn đề vừa nêu đều chưa được để ý.
1. KHI NÀO THÌ SÁP NHẬP TỈNH?
