Lưu Nhi Dũ - Một bộ sách giáo khoa : “Đại biểu chúng tôi là những người ba phải à ?”

 

Một bộ sách giáo khoa (SGK) hay nhiều bộ ? Đó là vấn đề rất lớn mà kỳ họp Quốc hội đang diễn ra đã quyết : Chỉ một bộ duy nhất, theo đúng nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đã quyết trước đó.

Vấn đề rất lớn như vậy, không thấy Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo có ý kiến gì, chấp nhận một bộ SGK, dù trước đó bộ trưởng chủ xị vấn đề này.

Nhiều nhà nghiên cứu giáo dục, các giáo sư, phó giáo sư cũng ủng hộ một chương trình nhiều bộ SGK nhưng không thấy vị nào dám lên tiếng ! Thiệt, chỉ dám nói bên bàn cà phê, cũng đã là dũng cảm rồi !

Huỳnh Ngọc Chênh – Nhân quả

 

Tui không đọc Hòn Đất và hầu như không đọc bất cứ cuốn tiểu thuyết kích động bạo lực tuyên truyền sai sự thật nào, nhưng mới đây đọc tút của bạn Tuấn Chu hay rằng trong Hòn Đất mô tả những chuyện rùng rợn về tay “lính ngụy” tên Xăm thành thạo mổ bụng người đang sống để lấy gan ra xào ăn.

Nhưng rùng rợn hơn là chuyện rùng rợn ấy được đưa vào sách giáo khoa để dạy đại trà cho mọi thế hệ học sinh.

Tuấn Chu kể :

Lưu Nhi Dũ - Xây dựng một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc ?

 

Chiều 09/09, chủ trì họp triển khai Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (GD-ĐT), Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu :

“Một trong những nội dung quan trọng của nghị quyết là yêu cầu đánh giá chương trình phổ thông, tiến tới xây dựng một bộ sách giáo khoa (SGK) thống nhất trên toàn quốc”.

Đọc kỹ Nghị quyết 71, ở phần 5 có đoạn : “Rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông ; bảo đảm cung cấp một bộ SGK thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí SGK cho tất cả học sinh”. Đây là chỉ đạo mới nhất của Bộ Chính trị về một bộ SGK thống nhất trên toàn quốc.

Ngọc Vinh - Nên loại bỏ ngay những hình ảnh xuyên tạc khỏi sách giáo khoa

 

Không chỉ Bảo Ninh, Chu Lai, Anh Đức, Hồ Anh Thái, mà có khá nhiều nhà văn "hiện thực xã hội chủ nghĩa" khác ở ta đã mô tả hình ảnh người lính Việt Nam Cộng Hòa như cầm thú.

Nếu các bạn chịu khó đọc, sẽ phát hiện được nhiều hơn.

Như nhà văn "phản tỉnh" Dương Thu Hương chẳng hạn. Trong "Tiểu thuyết vô đề" của bà, bà mô tả sự tàn ác của lính thám báo cộng hòa (lại là thám báo) bằng cách cho họ hiếp, rồi xẻo vú và xẻo cửa mình của 6 cô gái thanh niên xung phong miền bắc trước khi giết họ.

Mai Bá Kiếm – Sau 80 năm giành độc lập, mới thống nhất được một bộ sách giáo khoa !

 

Ngày 22/08/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 71, yêu cầu cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.

Mười một năm trước (2014), Quốc hội ra Nghị quyết 88, yêu cầu đổi mới chương trình, sách giáo khoa, chủ trương một chương trình, nhiều bộ sách, xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa, bỏ độc quyền xuất bản.

Trong đó, Bộ Giáo dục Đào tạo được giao biên soạn một bộ, với kinh phí 16 triệu USD Nhưng qua hai đời bộ trưởng Phạm Vũ Luận và Phùng Xuân Nhạ chưa soạn xong. Trong lúc ba bộ " sách giáo khoa xã hội hóa" đã đưa vào dạy "cuốn chiếu" từ niên học 2020-2021.

Quyên Di - Việc biên soạn và sử dụng sách giáo khoa thời Việt Nam Cộng Hòa

(Nhân trong nước đang có cuộc tranh luận "Một hay nhiều bộ sách giáo khoa," tôi xin đăng lại một bài viết cũ có liên quan đến vấn đề này. Tôi xin lỗi những vị nào đã đọc bài này rồi.)

Có một so sánh chưa hẳn đã hoàn toàn chính xác nhưng cũng không đến nỗi khập khễnh, đó là, nếu nhà nông ra đồng làm việc cần con trâu, cái cày thì thầy/cô vào lớp dạy học cần phải có sách giáo khoa. 

Đương nhiên, có những giáo sư văn chương “tay vo” vào lớp, nói thao thao bất tuyệt và học sinh/sinh viên ngồi nghe mê mẩn, nhưng để cho sinh viên/học sinh ghi nhớ lâu dài, cần phải có sách giáo khoa.

Nhân trong nước lâu nay vẫn nhùng nhằng về việc soạn và dùng sách giáo khoa, chúng ta thử nhìn lại vấn đề này vào giai đoạn trước 1975.

Thái Hạo - Sách giáo khoa không thể là thánh thư

(Một phản biện ngắn về quan điểm muốn quay lại với "một bộ sách chuẩn")

1. Tiếc nuối một quá khứ buồn

Sau nhiều chục năm bị trói chặt trong một bộ sách giáo khoa được coi như thánh thư, sự ra đời của Chương trình 2018 là một bước tiến lớn của giáo dục Việt Nam. Có thể coi là một sự cởi trói ngoạn mục mà ở đó một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của nó là chính sách “Một chương trình, nhiều sách giáo khoa”.

Tuy nhiên, không phải vì thế mà nó đã không gặp những gian truân, trắc trở suốt hơn 10 năm qua, từ khi “thai nghén” trong Nghị quyết 88 của Quốc Hội đến lúc đi vào thực tiễn, chính thức được áp dụng vào dạy học. Tác giả sẽ không đi sâu vào những rào cản và cả những “bước lùi” đáng tiếc, vì dù sao, may mắn thay, nguyên lý cốt lõi vẫn được giữ lại.

Mai Bá Kiếm - Viết sách giáo khoa bậc trung học là việc của các thầy dạy trung học

Tra Google, mới biết giáo sư tiến sĩ toán Đỗ Đức Thái là tổng chủ biên sách giáo khoa môn toán từ bậc tiểu học, trung học cơ sở, đến trung học phổ thông.

Tôi không ngờ Bộ Giáo dục lại cho phép các giáo sư "dùng dao mổ trâu để mần thịt chim sẻ".

Cho nên, có các giáo sư tiến sĩ không lo nghiên cứu các công trình khoa học, không lo viết các bài báo trên các tạp chí khoa học chuyên ngành có uy tín trên quốc tế. Mà lại "rảnh háng" làm tổng chủ biên sách giáo khoa lớp 4, giành job của các giáo viên của bậc học sơ cấp.

Dương Quốc Chính - Tổng bí thư và chuồng bò phát biểu "lật sử"

 

Vì giáo dục lịch sử một chiều, không đầy đủ để học sinh cũng như tổng bí thư thấy bức tranh toàn cảnh, nên cả cháu Tifosi lẫn tổng bí thư có những phát biểu sai về lịch sử.

Như ảnh đính kèm, ảnh chụp từ trang Thông tin chính phủ và Tifosi. Mình tin là đa số dân Việt Nam cũng hiểu sai tương tự.

1. Dinh Toàn quyền ở Hà Nội

Năm 45, Việt Minh không hề chiếm được dinh này, mà vẫn do quân Nhật chiếm giữ (cố vấn tối cao người Nhật ở đó, ông này tương đương Toàn quyền Đông Dương). Việt Minh và dân chúng chỉ chiếm được Dinh Khâm sai Bắc Bộ (dinh Thống sứ Bắc Kỳ cũ), lúc đó do Đế quốc Việt Nam giữ, quân Nhật không bảo vệ dinh đó.

Võ Xuân Sơn - Bi kịch

 

Nhiều người đề xuất cả nước chỉ nên dùng một bộ sách giáo khoa, và sách phải được sử dụng nhiều năm.

Có lẽ các đề xuất ấy xuất phát từ chỗ các nhà kinh doanh giáo dục bày ra nhiều chiêu trò để bào tiền. Sau khi vụ chủ tịch nhà xuất bản ăn hối lộ hàng chục tỉ đồng của nhà cung cấp giấy, các đề xuất này lại được nhắc lại.

Thực chất thì không chỉ nhà xuất bản, mà nhiều nhà biên soạn, một số quan chức trong các cơ quan chức năng của Bộ Giáo dục Đào tạo... đều "đồng tình bóp vú con tôi".

Chu Mộng Long - Cuối cùng ngài vẫn độc hành ?

 

Sáu năm độc hành, kiên trì hạnh đầu đà từ y phấn tảo, ăn chay ngày một bữa, đầu trần chân đất đi dọc Bắc Nam, trú trong hang hay nghĩa địa... cho đến ngủ ngồi. Thích Minh Tuệ phát nguyện sẽ duy trì cho đến khi viên tịch.

Thời gian ấy khổ hạnh mà bình an. Sự quan tâm của ai đó như bố thí một bữa cơn chay cũng chỉ là hiếu tâm của khách qua đường. Thích Minh Tuệ lấy đất trời và thiên hạ làm cha làm mẹ. Đứa con ấy đúng nghĩa là con Phật, vì Phật là đất trời cao rộng và Phật ở trong Tâm của bất cứ người nào.

Nay sự bình an không còn nữa. Sự nổi danh như là một thử thách, Phật gọi là kiếp nạn, mặc dù kiếp nạn này nằm ngoài 81 kiếp nạn được nói trong nhà Phật. Sự nổi danh đến mức được phong thành Phật sống đã biến con đường tu của ngài không còn độc hành để có được thân an lẫn tâm an.

Phạm Lưu Vũ - Địa danh (tiếp theo)

 

Thì ra việc “nhập tách” do một mụ đàn bà đứng tên đề xuất nằm trong gói 350.000 tỉ “chấn hưng văn hóa”.

Hàng loạt địa danh bị cắt cúp, nhập nhèm, lịch sử bị bôi mờ, văn hóa bị xóa dấu vết… Nhưng chỉ là tạm thôi, bởi đó là những thứ mà sức của một vài, chứ hàng trăm hạng đàn bà, đàn ông nghiệt chủng kia cũng không làm nổi. Có chăng họ chỉ làm văn hóa của sơn hà đại địa này bị “chấn thương” một thời gian mà thôi.

Bởi vì, như bài trước đã viết, địa danh là phong thủy, là văn hóa, cũng như địa đại… đều do “tâm tạo”, nhưng là tâm “bất tương ưng hành”. Tâm bất tương ưng hành chính là tâm linh, rất vi tế và màu nhiệm, chứ không phải ý chí thô kệch, chủ quan của một nhúm cá thể ngồi trong buồng Diên Hồng. Họ chỉ có thể “tạo nghiệp” cho chính họ, nếu nhắm mắt liều lĩnh, dám bức tử địa danh, thì lịch sử sẽ không tha, tâm linh sẽ không tha.

Nguyễn Văn Tuấn - Gặp học giả Trần Văn Chánh

 

Chiều hôm qua tôi có dịp gặp lại học giả Trần Văn Chánh trong một không gian rất thoáng.

Anh Chánh chính là người soạn cuốn đại từ điển Hán - Việt. Đây là công trình tự điển Hán - Việt lớn nhứt được xuất bản 80 năm sau bộ “Hán Việt Tự Điển” của Thiều Chửu (NXB Đuốc Tuệ, 1942). Từ điển có 12.000 đơn vị tự, nhiều nhứt so với các tự - từ điển Hán-Việt đã có từ trước tới nay.

Đại từ điển Hán - Việt là một nguồn tham khảo của nhiều thế hệ học tiếng Việt và tiếng Hoa. Tôi cũng dùng từ điển này mà không biết Trần Văn Chánh mình quen bấy lâu nay chính là tác giả. Thật là một sơ suất.

Dương Quốc Chính - Trận đồi A1 Điện Biên Phủ

 

Hôm nọ đọc status của bạn Kiều Mai Sơn tố VTV cho cụ cựu chiến binh lên đóng thế, kể chuyện đào hầm đánh đồi A1 huyên thuyên cả. Nhưng đa số khán giả chắc chả biết chỗ nào sai. Vì dân ta nghe kể chuyện thấy lâng lâng là sướng, chả quan tâm đúng sai làm gì.

Hồi bé học sách giáo khoa và đọc sách thời ấy, thường chỉ biết tới trận đánh cuối cùng ở đồi A1 vào tối 06/05. Nhớ lâu vì mỗi ở đây có sáng tạo là đào hầm ngầm để đánh bom, dẫn tới thắng lợi. Bây giờ nghiên cứu lại, tư liệu chính thống của ta cả nhé. Chưa có thời gian tìm tư liệu Pháp.

Thực ra ta đánh đồi A1 là ba đợt, đánh mãi chả thắng, nói cho vuông là thua cmnr vì chết nhiều quá, chết nhiều hơn địch nhiều. Ta hy sinh hơn 1.000 quân, bị thương hơn 1.500 quân trong vài ngày tấn công, địch thiệt hại cỡ 1/3. Thế nên trung đoàn 174 phải tạm ngừng chiến thay vào đó là trung đoàn dự bị 102, mà cũng vẫn không thắng.

Dương Quốc Chính - Thuộc địa this và thuộc địa that

 

Sau 20 năm hành tẩu giang hồ mạng, chăn bò vạn con như chốn không người, thì mình nhận thấy rằng sự thiếu hụt kiến thức lịch sử là điểm yếu nhất của trí thức Việt Nam nói riêng và dân Việt Nam nói chung. Đặc biệt là kiến thức lịch sử cận hiện đại NGOÀI SÁCH GIÁO KHOA.

Ở đây không/chưa bàn tới sách ngoài luồng, sách chế độ cũ, sách lậu, sách in ở nước ngoài. Mà chỉ nói tới sách chính thống phát hành chính thức ở Việt Nam, thậm chí sách chính do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia ở Hà Nội và Nhà xuất bản Tổng hợp TP HCM (nó gần như Chính trị Quốc gia, nhưng của TP HCM).

Cho đến nay, người ta đã cho xuất bản rất nhiều đầu sách, đặc biệt là lịch sử về thời Pháp thuộc, thời đệ nhất Việt Nam Cộng Hòa (kiểu như âm thầm giải mật). Về thời đệ nhị Việt Nam Cộng Hòa (tổng thống Thiệu) thì có vẻ còn che giấu nhiều, có lẽ do xung đột trực tiếp và gần hơn?

Chiêu Anh Nguyễn - Người trời

 

Nhiều khi lụp chụp, ăn nói không suy nghĩ cũng tai hại lắm.

Chơi mạng xã hội nào giờ, cứ mỗi lần thấy cái gì không ưng bụng, phi lý là đè cộng sản ra chửi như con ghẻ. Nay mới thấy mình… Sai.

Chả là vầy, từ khi tui tim hiểu về đa vũ trụ, mới biết những nhân vật trong chiến tranh mà lịch sử của đảng và nhà nước cho ghi chép lại rồi đưa vào sách giáo khoa là hoàn toàn chân thực. Chẳng hạn như :

Phạm Lưu Vũ - Thơ chết là phải

 

Có một bạn đọc nữ, nick Thảo Dân gì đó, viết một bài về cụ Tú Xương, chê thơ cụ là nhảm, là sản phẩm của một nho sinh bất tài, bất đắc chí vì thi trượt.

Lý do vì bạn ấy ghét cay ghét đắng cái anh Tú vô tích sự, phải để vợ nuôi, chỉ suốt ngày lông bông thơ phú. Bạn này có lẽ ghét chồng lắm, đến nỗi ghét lây cả anh Tú? Hay là...

Chao ôi, Tú Xương, người sống trên cuộc đời chưa đầy 40 niên, bên cạnh những Nho gia lừng lững, khiến cụ Tam Nguyên Yên Đổ phải thốt lên:

Huy Đức - Sách giáo khoa và trách nhiệm Nhà nước

Tôi đang tự hỏi, tại sao đã “được lời” của ông Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, mà ông Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo [GD-ĐT] Nguyễn Kim Sơn lại không triển khai “biên soạn một bộ sách giáo khoa [SGK]”.

Đứng ra soạn SGK, ông Sơn vừa có cơ hội đăng ký lập trường, “phát triển sự nghiệp giáo dục [theo] nguyên tắc Nhà nước giữ vai trò chủ đạo”; vừa có cơ hội giải ngân 400 tỉ.

Tiền cũng là một công cụ đắc lực trong thực hành chính trị.

Đặng Chương Ngạn - Các nhà văn thơ có tác phẩm vào sách giáo khoa nên đòi nhuận bút

 

Thơ của nhà thơ Đỗ Trung Quân là:

"Quê hương là con diều biếc

Tuổi thơ con thả trên đồng

Quê hương là con đò nhỏ

Êm đềm khua nước ven sông"

Vào sách giáo khoa, ban biên soạn biến thành:

Mai Bá Kiếm - Không có triết lý về « trí dục » và « đức dục » thì đừng viết sách giáo khoa

 

Hổm rày, theo dõi các bài phản biện về kiểu biện bạch của GS Nguyễn Minh Thuyết trong việc lạm dụng phương ngữ và ngụ ngôn trong sách Tiếng Việt 1 - bộ Cánh Diều, tôi ngộ ra Nguyễn Minh Thuyết chủ biên và các giáo sư viết sách không có một chút triết lý sư phạm gì ở trong đầu họ!

Giáo sư Thuyết nói các bài “Lừa và ngựa”; “Ve và gà”; “Cua, cò và đàn cá”, đều phỏng theo tác phẩm của các tác gia lớn La Fontaine, Lev Tolstoy. Sở dĩ, phải "phỏng" ngụ ngôn "Ve và kiến" ra "Ve và gà" là vì học sinh mới học vần "à" chưa học vần "iến", nên thay kiến bằng gà!

Như vậy, GS Thuyết không biết cách dàn dựng tuyến nhân vật trong ngụ ngôn của phương Tây. Đó là các con vật theo mối quan hệ giống loài một cách hợp lý.