Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Cháy vì một kẻ ra tay với xô xăng làm chúng ta rùng mình về cái ác.
Cho chúng ta nhiều điều suy nghĩ:
1- Cách đối xử thiếu tình người: Chỉ vì người khách thiếu 50 ngàn mà phải chửi mắng, đánh họ đến bất tỉnh.
2- Hận thù: Chỉ vì bị đánh mà phải trả thù tàn khốc, ngu xuẩn đến vậy - mua xăng đốt quán cà phê. Giết kẻ mình căm thù, giết bao người vô tôi, và giết luôn chính mình.
Mấy đêm nay không ngủ được, cứ ám ảnh bởi vụ cháy làm 14 người chết.
Họ hầu hết đều nghèo khổ, đều ở các tỉnh xa về Hà Nội mưu sinh và còn rất trẻ. Có hai cháu vừa cưới được mấy tháng, vợ có thai hai tháng, có một đôi đang chuẩn bị cưới, có cháu mới tìm được việc … Mười bốn người đã chết đau đớn, oan nghiệt và không hiểu sao mình chết nhanh, chết trẻ như vậy?
Là thủ đô của cả nước, nhưng Hà Nội xây dựng tùm lum và vô chính phủ nhất. Đủ các kiểu nhà, chung cư mini, các kiểu cơi nới, vắt vẻo, dây điện lằng nhằng và mất an toàn miễn sao vừa ở, vừa cho thuê cửa hàng và thuê trọ.
- Ngay khi có cháy là những người dân hoặc người xa lạ xả thân vào cứu.
- Kế đó là Phòng cháy chữa cháy có mặt để tham gia chữa cháy và cứu hộ.
- Tiếp theo là chính quyền đến chỉ đạo công tác chữa cháy và cứu hộ.
- Tiếp nữa là lãnh đạo cấp cao hơn đến thăm hỏi, động viên lực lượng cứu hộ và chỉ đạo nhiệt tình.
Lại cháy và chết nhiều người. Đêm qua cháy chung cư mini trong ngõ ở phố Trung Kính, gần nhà mình làm 14 người chết, nhiều người bị thương phải đưa đi cấp cứu. Họ hầu hết là người nghèo khổ. Rất thương tâm và đau xót.
Nhớ lại vụ cháy năm ngoái ở Hạ Đình, Hà Nội với số người chết kỷ lục là 56 người, nhiều người bị thương.
Ngày hôm sau, mình đã phóng xe máy xuống khu vực cháy và vào thắp hương cho những người đã chết tại ngôi chùa gần đó, nhìn ảnh các cháu bé xinh xắn, ngây thơ, các cháu sinh viên học sinh trong trẻo và đáng yêu thật vô cùng đau đớn. Họ chết giữa những ngày đẹp nhất, không hiểu vì sao mình chết và chết đen thui như một con vật. Dòng người kéo đến xem và ủng hộ tiền của rất nhiều, không ai kìm được nước mắt …
Cứ tưởng sau vụ cháy chung cư mini ở quận Thanh Xuân, việc kiểm soát nghề kinh doanh nhà trọ phải được siết chặt ở mức nghiêm ngặt?
Nhưng qua vụ cháy làm 14 người chết rạng sáng nay ở Trung Kính, Hà Nội, cho thấy giữa nói và làm của các cơ quan quản lý luôn cách nhau quá xa.
Đừng để lời chia buồn thành lời dễ nói ra miệng nhất vì nó có sẵn.
Lực lượng cứu hộ cứu nạn nên là một cơ quan trực thuộc Chính phủ, bao gồm Cục Phòng cháy Chữa cháy [PCCC] của Bộ Công an và Cục Cứu hộ Cứu nạn của Quân đội.
Tư duy tinh giản bộ máy bằng cách giảm đầu mối chỉ đạt kết quả về mặt hình thức, dẫn đến có bộ có hàng trăm cục, vụ, trong khi yêu cầu tinh, chuyên nghiệp thì không đạt được.
Lực lượng này không nên máy móc phân bố theo cấp hành chính mà tùy theo điều kiện thời tiết, khí hậu từng vùng mà tổ chức lực lượng thích hợp. Ví dụ như ở Đồng bằng sông Cửu Long thì cứu hộ sạt lở, ở vùng núi miền Bắc thì cứu hộ lũ quét, ở vùng mỏ thì cứu hộ sập hầm... Ở các thành phố thì nên bố trí theo đồn sao cho khi có tình huống khẩn cấp thì lực lượng có mặt ở hiện trường nhanh nhất.
Có thể bạn chưa biết "chung cư mini" thực ra khá phổ biến ở Anh và Mỹ, nếu định nghĩa nó là một căn/tòa nhà (nhỏ) do một chủ đầu tư tư nhân (nhỏ) sở hữu, và có nhiều hộ gia đình chung sống.
Ở Úc mô hình này đang được triển khai mạnh tại bang Victoria và Queensland dưới cái tên "build-to-rent", các bang khác cũng đã bắt đầu. Hồi tháng Ba năm nay chính quyền bang Queensland đưa ra một số chính sách (giảm thuế) khuyến khích đầu tư vào hình thức nhà ở build-to-rent này.
B2R được cho là một giải pháp quan trọng cho vấn đề "affordable housing", không chỉ ở Úc mà gần như toàn bộ thế giới đang phải đối mặt, đặc biệt ở những nước mà tỉ lệ nhà chung cư (apartment) thấp.
Khi rời ký túc xá trường đại học cách đây nhiều năm, tôi đã lang thang, vạ vật ở khắp nơi, chủ yếu là nhà cấp 4. Có lần phải tá túc mấy tháng trong căn nhà ngay cạnh chuồng lợn, ăn ở cùng với lợn theo đúng nghĩa, cứ gần sáng là chúng nó réo ầm lên.
Hồi đó không hề có chung cư mini, loại hình nhà ở do dân xây dựng nhiều trong vòng 20 năm trở lại đây. Mà chung cư mini thì bằng vạn lần cái nhà đó và tất cả các nhà khác mà tôi từng ở hồi đó.
“An cư, lạc nghiệp”, ông bà đã dạy. Không ai muốn ở những khu nhà trọ tồi tàn, chung cư mini cả nếu có điều kiện tốt hơn.
Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) mới trình hồi tháng Tám, đang đề xuất “luật hóa” loại hình chung cư mini như ở Khương Hạ - dưới cái tên là “nhà ở nhiều tầng nhiều hộ ở”. Theo đó, cho phép chủ nhà được lựa chọn cấp “sổ hồng” riêng đối với từng căn hộ.
Thế nhưng các bạn có biết Hà Nội có bao nhiêu chung cư mini không?
Chắc chắn là không biết đâu. Tôi cũng không biết. Chính quyền càng không biết. Tóm lại là chẳng ai biết - trừ anh em “đếm xe cát”.
Ngày 24/10/1971, chợ Cầu Ông Lãnh bốc cháy ngùn ngụt. Chính quyền điều máy bay CH-47 múc nước ở cầu Ông Lãnh gần đó để chữa cháy.
Trong điều kiện dân sống trong những căn nhà muốn đến phải qua mấy "xuyệt", hay nói theo cách nói ở Bắc, phải qua mấy ngõ mấy ngách, mà đường đi lại chật hẹp, có khi chiều ngang chỉ vừa đủ một chiếc xe đạp, thì xe cứu hỏa đành chịu. Giải pháp cứu hỏa bằng máy bay trực thăng sẽ rất khả thi!
Bao giờ trở lại ngày xưa, cảnh sát được trang bị trực thăng cứu hỏa?
Năm 1993, tại hội trường Thống Nhất, trong cuộc hội thảo “Nhà ở và Môi trường”, một tiến sĩ người Phi Luật Tân ví von : “Nếu chánh phủ không lo cho dân có chỗ ở, họ có thể đốt cháy cả trăm ha rừng, để chỉ lấy 50 mét vuông cất chòi ở! "Có chỗ ở" là có chỗ thuê ở giá rẻ, chứ tôi không nói có sở hữu một căn nhà”.
Câu khái quát đó đã ăn sâu vào não trạng của tôi suốt 30 năm nay.
Nếu nhà ở xã hội không có sẵn và đủ cho người nghèo thuê, thì nhà trọ tồi tàn, chung cư mini sẽ mọc lên bằng mọi giá cho nhu cầu bức thiết này! Hậu quả 56 người chết và 37 người bị thương quá thảm khốc. Việc bắt giam chủ chung cư mini, vì giấy phép cho xây 6 tầng nhưng đã xây 9 tầng, hầu “hạ hỏa trách nhiệm” của nhà quản lý, không có tác dụng răn đe... ngọn lửa!
Để thoát nạn ở nhà liền kề có lồng sắt thì cần chế sẵn cửa ở lồng, có khóa thì chìa nên để ở chỗ thuận tiện, dễ thấy. Hai ảnh đính kèm là ở vụ cháy vừa rồi, có lỗ mở ra đó. Thấy có bản lề nên chắc không phải do cảnh sát phòng cháy chữa cháy mới cắt.
Ở một ảnh còn thấy có thang dây thoát hiểm. Không rõ của nhà nào? Chắc gia đình tầng 3 tự thoát? Đây là bài học cơ bản nhất cho cư dân ở nhà kiểu này. Có lẽ chủ các căn hộ này đều thoát chết?
Thang dây này chỉ vô dụng khi đúng chỗ tụt xuống ở tầng dưới đang cháy, hoặc ở chỗ quá cao xuống (tầm 9 tầng trở lên).
Đi làm mà cái vụ cháy chung cư ở Hà Nội cứ ám ảnh các suy nghĩ, nhất là ý nghĩ về 56 nạn nhân tử vong.
Họ là những ai? Họ có lỗi gì? có thể có những thanh niên đang ấp ủ theo đuổi ước mơ, những cô gái xinh đẹp đang hạnh phúc, những chàng trai đang đầy triển vọng, những em bé dễ thương...
Hình ảnh ám ảnh tôi nhất từ vụ cháy ITC năm 2002 là hình ảnh những người leo lên chỗ cao nhất. Đó là một cái phòng hình như để dụng cụ hoặc ra vào sân thượng của tòa nhà, xe thang không tới được, phải xuống dưới sân thượng mới tới được đầu thang. Thế là người từ trên nóc cái phòng đó, người từ cái thang đó, rơi như sung rụng do quá nóng và khói. Có đến 60 người chết và 100 người bị thương.
Về phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho nhà liền kề ba mặt tịt mình đã viết rất nhiều. Rất nguy hiểm, mà nhiều nhà đang ở tình trạng đó chứ không chỉ chung cư mini đâu. Nguy cơ ở các chỗ:
1. Chỉ có một mặt thoáng để ra ngoài nên khả năng thoát hiểm và cứu nạn kém.
2. Ngõ sâu xe cứu hỏa không vào được.
3. Tầng 1 thường là nơi để xe có xăng hoặc sạc điện (có nhiều vụ do nguyên nhân sạc pin rồi). Mà tầng 1 cháy là mất đường chạy ra.
Dân mạng lôi ra được cái giấy phép xây dựng chung cư mini này, 6 tầng nhưng thực tế chơi lên 9 tầng. Số nạn nhân tăng theo.
Rồi sẽ điều tra, thanh tra, bắt giữ, quy trách nhiệm ... rồi lại chìm đi đâu lại vào đó. Sáu tầng lại xây 9 tầng tiếp...
Ai từng xây nhà cũng trải nghiệm sự "mẫn cán", "cần cù" đến ngạc nhiên của cán bộ kiểm tra bên quản lý xây dựng, thậm chí đổ tạm đất cát trên đường là cũng có chuyện với họ. Vậy mà 6 tầng vẫn thành 9 tầng được.
Có lẽ cái lĩnh vực công an đáng kính trọng nhất với người dân bây giờ, và là “kẻ thù” của dân đầu tư xây dựng, đó là lĩnh vực cứu hỏa.
Cứu hỏa sinh ở thang, trụ ở thang, và diệt cũng ở thang cứu hỏa. Bởi do chính họ áp chuẩn mực, thẩm định thiết kế và kiểm định chất lượng trước khi đưa vào khai thác, sử dụng.
Chất lượng thang cứu hỏa ở các tòa nhà cơ quan công quyền, bệnh viện, trường học đa phần đáp ứng, vì họ không nghĩ đến tiền, và không lo đến diện tích chiếm chỗ. Nhưng ở các cụm công trình còn lại như nhà chung cư, trụ sở tư nhân hay nhà dân thì còn lắm chuyện phải bàn.
Bàng hoàng khi nghe tin trong một ngày mà Hà Nội đã mất 3 chiến sĩ cứu hỏa.
Đó là trung tá Đặng Anh Quân - đội trưởng đội phòng cháy chữa cháy; trung úy Đỗ Đức Việt, cán bộ phòng cháy chữa cháy và binh nhì Nguyễn Đình Phúc, chiến sĩ nghĩa vụ.
Nhìn hỉnh ảnh thì vụ cháy khá nhỏ nhưng thương vong lại rất lớn. Theo công an, nguyên nhân vụ cháy là ‘do lửa hàn xì’ từ hoạt động sửa chữa đang diễn ra trong quán.
Nhân vật trong bức ảnh dưới đây là trung úy Đỗ Đức Việt, một trong ba cảnh sát phòng cháy chữa cháy vừa hy sinh khi làm nhiệm vụ cứu hỏa ngày hôm qua ở Hà Nội.
Đọc những dòng Việt viết trên trang cá nhân, thấy tâm hồn em đẹp quá. Như những dòng em viết về một bạn cún mang bầu được Việt và đồng đội cứu về sau một đám cháy, những câu từ ấm áp, thân thiết và đầy yêu thương.
Một tâm hồn như thế và một trái tim như thế, lại phải dừng lại ở tuổi 25, xót xa vô cùng.
