Một
guồng máy chính trị, kinh tế và xã hội do đàn ông thiết lập trong nhiều thế kỷ
sẽ không thể thay đổi toàn diện trong một, hai thế hệ. Nhưng cảnh tượng chỉ có
hai bà sẽ giành nhau chức tổng thống sang năm cho thấy hướng tiến của lịch sử
Mexico không quay ngược lại được.
Người
Việt ở California thường gặp nhiều người gốc Mexico, gọi họ là “Xì,” hoặc “A mi
gô” – amigo nghĩa là bạn, trong tiếng Tây Ban Nha – hoặc là “Mễ.” Có câu tục
ngữ “Không ăn đậu đỏ không phải là Mễ, không đi trễ không phải là Việt Nam!”
Chữ “Mễ” gọi tắt, cũng như chữ “Mỹ.”
Thế
kỷ trước, các cụ nhà mình học địa dư dùng sách chữ Hán, theo lối Nhật phiên âm
Mexico là Mễ Tây Cơ và America thành A Mỹ Lị Gia. “Mỹ” là tiếng gọi bình
thường, nhưng nói “Mễ” thì không có vẻ tôn kính lắm.