Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Đó là hai tác phẩm của hai nhà văn thuộc hai bên chiến tuyến. Cùng viết về xác người giữa chiến trường, một bên ném cái xác như ném bao tải, một bên khóc thầm trước chiếc áo tím còn bay trong gió.
Tác phẩm "Nỗi Buồn Chiến Tranh" (NBCT) của Nhà văn Bảo Ninh được vinh danh, và vậy là có lời ra tiếng vào. Tôi nghĩ vinh danh ok mà.
Ở đây, tôi liên tưởng tới một nhà văn quân đội khác, thuộc bên kia chiến tuyến: Phan Nhật Nam. So sánh cách họ viết cũng ngộ ra vài điều.
Khi ông đại tá Chu Lai, nhà văn, được báo chí chất vấn về chuyện ông kể tù binh Cộng Sản bị thiêu sống bởi quân Việt Nam Cộng Hòa, ông nói lơ láo "Tôi không có câu trả lời cho vấn đề này. Muốn tìm ra sự thật phải có một hội thảo công phu."
Nhà văn Phan Nhật Nam, đại úy nhảy dù của Việt Nam Cộng Hòa, khi nhận được câu hỏi về chuyện thiêu sống, ông trả lời dứt khoát "Ở đâu có sự kiện tra tấn, hành hạ, giết bỏ "thiêu sống tù binh", tôi sẵn sàng đối chứng."
Nhà văn Phan Nhật Nam chấp nhận đối chứng, với tư cách là nhân viên Ban liên hợp Quân sự Trung ương / tiểu ban tù binh, và là người trực tiếp thực hiện công tác kiểm tra, trao trả tù binh tại Thạch Hãn (Quảng Trị); Lộc Ninh (Bình Long) trong hai tháng 2, 3/ 1973.
Chỉ có một Tổ Quốc, nhưng lính Bắc Việt giành Tổ Quốc đó về mình khi giương cờ sao vàng xâm chiếm thành cổ Quảng Trị thuộc bên này vĩ tuyến 17, được hiệp định Geneva 1954 chia cho Việt Nam Cộng Hòa.
Khi nổ súng lấy lại thành cổ, quân đội Việt Nam Cộng Hòa cũng giương cờ ba sọc đỏ bảo Tổ Quốc đó thuộc về mình.
Hai anh em chung một Tổ Quốc nhưng chia phe đánh nhau và tự lập nên hai Tổ Quốc khác nhau.
Mấy tuần nay cộng đồng Facebook xôn xao về phim “Mưa Đỏ” có hình ảnh mấy anh lính Cộng Hòa béo tốt đẹp chai như công tử bột, và có cả cảnh thiêu sống tù binh Vi Xi nữa.
Kẻ hèn này sưu tầm được vài tấm hình lính Mỹ và Việt Nam Cộng Hòa di tản thương binh Việt Cộng trong Tết Mậu Thân. Có ghét cũng không thể giết, vì luật bảo vệ tù binh chiếu theo công ước quốc tế Genève. Và cũng vì lòng nhân đạo. Có một vài trường hợp vi phạm lẻ tẻ, nhưng những điều ấy không được khuyến khích cổ võ vì đi ngược lại đạo lý và nền văn minh của nhân loại.
Lấy cuốn sách Mùa Hè Đỏ Lửa của nhà văn kiêm phóng viên chiến trường Phan Nhật Nam chụp mấy trang phóng sự bi thương - mà thế hệ đi sau nhiều người chưa thấy rõ hình ảnh trung thực của chiến tranh, giữa những người nói cùng ngôn ngữ mà tàn sát lẫn nhau vì ý thức hệ.
Tôi mượn mấy chữ ghi ở trang đầu tác phẩm “Ải Trần Gian” của Phan Nhật Nam xuất bản năm 1970: “Tặng Phan Duy Nhân – Kẻ Hào Kiệt” để viết về “Người Lính-Viết Văn” Phan Nhật Nam.
Bấy giờ Phan Nhật Nam, nhà văn lính nổi tiếng với các bút ký chiến tranh “Dấu Binh Lửa”, “Dọc Đường Số 1”… Còn nhà thơ Phan Duy Nhân – bạn học cũ của Phan Nhật Nam – vốn là cán bộ cộng sản nằm vùng, bị thương trong một trận đánh Tết Mậu Thân, 1968 tại Đà Nẵng, bị bắt và bị xử lưu đày ra Côn Đảo.
Không những thế, cuối năm 1971 khi nghe tin Phan Duy Nhân đã chết trong nhà tù Côn Đảo, tại buổi gặp mặt mấy người bạn ở một quán cà phê trên đường Lê Lợi, Sài Gòn, Phan Nhật Nam đã đặt ly cà phê và châm điếu thuốc lá để tưởng niệm Phan Duy Nhân! Thật ra đó chỉ là tin vịt. Phan Duy Nhân không chết. Tôi nghĩ, cách hành xử của Phan Nhật Nam đối với người bạn cũ đang ở phe đối nghịch như thế mới đáng gọi là “Kẻ Hào Kiệt”.
Đất nước chỉ có sức mạnh nếu có sự Thống nhất Lòng người.
Bốn năm trước Hữu Thỉnh rất khôn ngoan, không lấy danh nghĩa chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam mà lấy danh nghĩa một nhà thơ từng khoác áo lính phía bên này, gửi thư cho Phan Nhật Nam - một nhà văn cũng từng khoác áo lính phía bên kia, mời Phan Nhật Nam về tham gia diễn đàn vì một nền văn học Việt Nam. Thực ra đây là bức thư đặt viên gạch hòa giải trước hết đối với các nhà văn.
 |
| Nhà văn Phan Nhật Nam. Ảnh Lưu Trọng Văn. |
