Mai Bá Kiếm - Mười năm không kịp hẹn mười năm nữa...

Mới thành lập được 7 tháng phù du, Vinspeed đã khởi công tuyến Metro Bến Thành-Cần Giờ cho thấy, TPHCM ưu tiên đầu tư vào hạ tầng giao thông để kích hoạt bất động sản và du lịch.

Nhưng tôi vốn là "dân nghèo hiếu nhậu" (chứ không hiếu học) nên không có tiền mua biệt thự lấn biển. Chỉ mong 3 năm nữa (tôi 77 tuổi) đi Metro đến Cần Thạnh (chỉ mất 20 phút) để nhậu hải sản ở quán Thanh Lịch. Trong khi đó, nếu tôi đi nhậu ở quận 3 phải mất 45 phút, còn ở Tân Bình, Gò Vấp phải mất 1 tiếng rưỡi.

Nhớ lại chuyện đầu tư nguồn nhân lực và hạ tâng chuyển đổi số ở Việt Nam mà thấy nhục!

Đầu năm 2006, ông Nguyễn Thiện Nhân - còn là phó chủ tịch UBND thành phố, nói tại kỳ họp HĐND TP rằng "Intel (lập nhà máy lắp ráp và kiểm định chíp tại Khu công nghệ cao, quận 9) cần 2.000 kỹ sư máy tính, công nghệ thông tin nhưng chỉ tuyển được hơn trăm người. Vì vậy Đại học Quốc gia Thành phố phải hợp tác với Intel để đào tạo theo yêu cầu của họ".

Lúc đó, tôi rất nể ông Nhân và rất mừng khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng kéo ông lên ghế bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo vào cuối năm 2006, rồi lên ghế phó thủ tướng kiêm bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo vào tháng 8/2007.

Nhưng ông Nhân bận bịu với "nói không với bệnh thành tích và tiêu cực trong thi cử". Sau đề thi tốt nghiệp THPT năm 2007 khó hơn các năm trước, khiến tỉ lệ tốt nghiệp chỉ còn 66,7 %, ông Nhân bị các tỉnh phản đối, ông phải nhượng bộ dần.

Tỉ lệ tốt nghiệp tăng dần đều, năm 2008 lên 75,96 %,; 2009 = 83,8 %,; 2010 = 92,57 %; 2025 = 98,8 %. Trong suốt thời nắm quyền cao nhất ở lĩnh vực đào tạo, chỉ thấy ông Nhân đặt mục tiêu quốc gia đào tạo 20.000 tiến sĩ từ niên học 2008-2009, hậu quả là thượng tọa Thích Chân Quang đậu tiến sĩ với tục danh Vương Tấn Việt. Ông Nhân quên đặt chỉ tiêu đào tạo kỹ sư mây tính, kỹ sư bán dẫn, kỹ sư IT...

Nếu ông Nhân đào tạo đủ nguồn nhân lực, Bộ Công thương đầu tư hạ tầng năng lượng giá rẻ, nguồn điện luôn ổn định, Bộ Thông tin Truyền thông của anh Hùng bớt nổ, mà đầu hạ tầng trung tâm dữ liệu, siêu máy tính, Bộ Kế hoạch Đầu tư tạo ra nhiều ưu đãi như các nước khác. Thì Intel và LG đã không hủy bỏ kế hoạch mở rộng đầu tư sản xuất chip tại Việt Nam.

Từ lúc ông Nhân phát biểu về đào tạo nhân lực theo yêu cầu Intel, đến khi Intel chuyển đầu tư sang Mã Lai là 18 năm.

Bây giờ, Chính phủ mới ban hành đề án phát triển nguồn nhân lực 50.000 kỹ sư bán dẫn. Rồi mới đây trong hội thảo ở TPHCM, thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ "nói thách" sẽ đào tạo 100.000 kỹ sư bán dẫn vào năm 2030.

Công nghệ bán dẫn và trí tuệ nhân tạo phát triển như vũ bảo, mà đến năm 2030 mới có 100.000 kỹ sư bán dẫn tốt nghiệp. Rồi, các hãng làm chip đòi kỹ sư có 10 năm kinh nghiệm thì lấy ở đâu ra? Mười năm không kịp hẹn mười năm nữa...

Có cách nào lắp ráp kỹ sư bán dẫn tốc hành không anh Vượng ơi?

MAI BÁ KIẾM 20.12.2025