Bùi Chí Vinh - Một nén nhang cho Lê Công Giàu

 

Theo thông tin tôi được biết, anh Lê Công Giàu sinh ngày 01-05-1945, nguyên Giám đốc công ty Savimex đã mất lúc 15 giờ 50 phút ngày 06-12-2025 tại địa chỉ 150 đường số 1 khu dân cư Trung Sơn, ấp 48 xã Bình Hưng, TPHCM. Lễ động quan lúc 6 giờ ngày 09-12-2025 sau đó hỏa táng tại Trung tâm hỏa táng Đa Phước.

Vài dòng cáo phó chỉ có vậy, nhưng đằng sau nó là nhiều kỷ niệm. Ngày tôi đi bộ đội đợt Hồng Binh năm 1978 ở Thành Đoàn, thì Lê Công Giàu đang là Phó Bí Thư Thường Trực Thành Đoàn phụ trách báo Tuổi Trẻ đến tiễn tôi đi.

Sau khi nghe tôi đọc thơ trước hàng ngàn tân binh tình nguyện, anh kéo tôi ra một góc, nhét túi tôi một bì thư tiền lộ phí và nói "Bùi Chí Vinh rất tài hoa, chỉ tiếc ông sinh bất phùng thời".

Huỳnh Ngọc Chênh – Nông dân can trường

 

Hôm nay tòa án Đà Nẵng đưa người nông dân can trường hiếm có Trịnh Bá Phương ra xét xử vì đã viết mảnh giấy nhỏ “đả đảo cộng sản” cất trong phòng giam.

Án chắc đã có sẵn, án chồng lên án 10 năm tù giam và 5 năm quản chế mà người thanh niên nông dân can trường này đã lãnh trước đó, vì dũng cảm đứng lên giữ đất cùng gia đình.

Hồi đảng nổi dậy chống Pháp rồi đánh Mỹ rất cần những người nông dân như thế. Chính họ đã không biết sợ gì, sẵn sàng lao vào lửa đạn, vượt qua tra tấn, chịu dựng đau đớn và hy sinh cả tính mạng để giúp đảng cộng sản đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Không có những người nông dân tinh hoa can trường này, đảng sẽ chẳng làm được gì nên chuyện để có như ngày hôm nay.

Đặng Bích Phượng - Muốn phản biện hãy ra nước ngoài

 

Mỗi ngày lướt Facebook có chút xíu, nên không biết Trấn Thành nói gì, mà bị báo chí Việt Nam gọi là "nốt trầm lệch pha". Hỏi bác Google, mới hay vào ngày vui của dân tộc (2/9), Trấn Thành lại chỉ nói chuyện buồn. Nghe lý do, thật không thể tin nổi. 

Nghe vậy, lại nhớ đến tâm sự của nhạc sĩ Trần Tiến, về vụ suýt bị "xử lý" vì bài hát "Vết chân tròn trên cát". Đúng là vừa Bi, vừa Hài!

Nghe tin thằng cháu Facebook Quyết Hồ, Trần Quang Nam bị bắt trước 2/9, chẳng biết hỏi ai. Giờ thì có vẻ chúng nó sẽ bị bắt thật, không chỉ là tạm giữ nữa (thông tin từ Facebook Hoàng Dũng).

Thọ Nguyễn - Xã hội văn minh khác biệt ở tỉ lệ người dám đứng về lẽ phải

 

Cái chết của cô Hoàng Phương Mai, cán bộ nghiên cứu Viện Hán Nôm tạo ra làn sóng phẫn nộ và xót thương trên mạng.

Trò chèn ép, trù dập người ngay thẳng, có năng lực là chuyện phổ biến lâu nay trong các cơ quan nhà nước. Chẳng có gì mới cả. Nhưng nhờ có mạng xã hội mà số đông mới biết đến sự việc bi thảm, mới có dịp xả tâm trạng.

Sau cái chết thương tâm này, người ta ầm ầm lên án những kẻ đã vùi dập, đuổi việc cô. Thực ra sự việc kéo dài lâu nay, nhiều người trong và ngoài viện biết, cấp trên cũng biết, nhưng Phương Mai vẫn cô đơn. Sự cô đơn dẫn đến bế tắc. Một người dễ bị tổn thương mà không được giúp đỡ ắt sẽ đi đến trầm cảm, và cái chết là kết cục.

Lâm Bình Duy Nhiên - Ông Thăng thật may mắn!

 

Một quan chức cộng sản bị tù vì tội tham nhũng với bản án 30 năm. Đinh La Thăng, từng một thời được cho là “một ngôi sao đang lên” của đảng. Ông đang chấp hành bản án được hơn 7 năm.

Nhiều tiếng nói nổi tiếng trong xã hội, từ giới báo chí, truyền thông đến văn nghệ sĩ đang kêu gọi nhà nước đặc xá cho Đinh La Thăng nhân dịp Quốc khánh 2/9.

Dĩ nhiên, những tiếng nói có tầm ảnh hưởng nay đều dẫn ra những lý do, theo họ, là chính đáng để đặc xá cho ống. Họ ngợi ca thái độ và tác phong của một người lãnh đạo “dám nghĩ, dám làm” để kêu gọi công lý “ở cái cách của một chế độ đối xử với những người đã ngã xuống – sau khi từng đứng ở tuyến đầu."

Phó Đức An - Hãy xõa tóc đi em!

 

Hồi giáo cực đoan cấm phụ nữ để lộ tóc, phong tục bắt nguồn từ cách giải thích câu "che đậy" trong kinh Koran và nhấn mạnh vào sự trinh tiết và khiêm tốn của phụ nữ.

Vào những ngày đầu của Hồi giáo, việc che phủ này chủ yếu xuất phát từ sự an toàn của phụ nữ và tránh quấy rối tình dục. Nhưng theo thời gian, nó dần dần phát triển thành một chuẩn mực xã hội và văn hóa với những hàm ý tôn giáo và nam quyền.

“Cái răng cái tóc là góc con người” là câu tục ngữ xưa nói về vẻ đẹp. Nhiều mái tóc đẹp tựa mây của phụ nữ nhìn thấy đã bị cuốn hút và sinh ra nhiều ảo tưởng. “Che đậy” sẽ không thể thấy được vẻ đẹp của nữ giới, phái mày râu cứ yên tâm rằng người phụ nữ của mình sẽ không lộ mắt, không hấp dẫn trước những tay hay chim cò, từ đó mà an toàn cho vợ cũng như cho mình. Tập tục này rõ ràng là độc đoán dở hơi, tước đi quyền tự do tự chủ của phụ nữ.

Tiểu Vũ - Thức dậy đi, những người phụ nữ Ba Tư

 

Ba Tư xưa là vùng đất của thi ca, triết học và mỹ cảm. Một nền văn minh từng viết thơ như viết kinh, nơi cái đẹp được xem là chân lý và người phụ nữ không đứng ngoài dòng chảy ấy.

Từ thời Achaemenid đến Safavid, hình ảnh người phụ nữ Ba Tư hiện diện trong hội họa tường cung, trong trang phục cung đình, trong các tập thơ lãng mạn và cả trong chính trường, triết đàn. Họ là nàng thơ của các thi sĩ, là trí tuệ của những triều đại, là cảm hứng của nghệ thuật kiến tạo một xã hội biết ngợi ca điều mềm mại, sâu xa, thanh nhã.

Đến thế kỷ hai mươi, khi làn gió hiện đại hóa thổi qua Tehran, người phụ nữ Iran bước ra đường với sách trong tay và mái tóc tự do. Họ học đại học, trở thành bác sĩ, nhà văn, giáo sư, nghị sĩ, diễn viên, ca sĩ. Không ít người trở thành biểu tượng của sự cân bằng giữa truyền thống và tiến bộ. Trong một giai đoạn ngắn ngủi nhưng rực rỡ, phụ nữ Iran không chỉ là chứng nhân của thay đổi. Họ là lực đẩy của chính thay đổi ấy.

Thanh Hằng - Hãy bảo vệ người dũng cảm tố cáo thực phẩm bẩn

 

Cuộc đấu tranh chống thực phẩm bẩn của Cty C.P thực sự là một cuộc chiến dũng cảm của anh Liễu Quý Ngân:

- Ngay sau khi anh Ngân đăng bài, công ty C.P có công văn nói anh Ngân vu khống và yêu cầu xử lý anh. Nhưng đáng nói là C.P đã không có bằng chứng gì chứng minh anh Ngân sai.

Nhưng, chỉ một ngày sau, khi đoàn kiểm tra liên ngành vào, thì công ty này lại thừa nhận con lợn bệnh mà anh Ngân tố cáo, song lại nói rằng đã xử lý con lợn bệnh cho cá ăn.

Trần Trung Đạo – Khói thuốc bay như mây trời phiêu bạt

Một ngày 23 năm trước, anh em chúng tôi có một sinh hoạt chung ở Dallas, Texas. Sáng sớm, khi bước xuống hành lang khách sạn chợt thấy anh đang ngồi bên ngoài phì phà điếu thuốc lào. Không biết anh mang theo hay làm sao có nhưng ống thuốc lào rất đẹp. 

Thấy tôi anh dừng lại nhưng tôi đưa tay cản : "Anh cứ hút tự nhiên để em chụp một tấm hình”. Anh mỉm cười đồng ý và hút một hơi dài. Tôi chụp một tấm hình kỷ niệm.

Làn khói trắng như mây trời đang bay trước khuôn mặt thật nghệ sĩ của anh. Tôi chợt nghĩ tới hai câu thơ có khói thuốc và con đường nay đã đổi thay tên ở Quê hương Quảng Nam chúng tôi :

Tường An – Còn ai, mất ai ?

Lại thêm một cậy đại thụ trong phong trào Dân Chủ ra đi.

Một thân hữu vừa thông báo Giáo sư Nhiên Hòa Đoàn Viết Hoạt đã vĩnh viễn ra đi sau một tai nạn xe hơi.

Gọi ông là "cây đại thụ" cũng không ngoa. Sau ngày Sài Gòn rơi vào tay cộng sản, ông đã lập tức tham gia các tổ chức bí mật với mục tiêu đòi Dân chủ cho Việt Nam. Bị bắt hai lần và kết án tổng cộng 27 năm tù. Sau khi ra tù và được định cư ở Mỹ, ông không ngừng nghỉ mà tiếp tục con đường đấu tranh.

Nguyễn Anh Huy – Nhớ lần biểu tình chống Tập Cận Bình mười năm trước

Năm 2015, Tập qua Việt Nam. Tui nghe nhiều người truyền tai nhau kéo đến lãnh sự Trung Quốc tại Saigon để phản đối.

Tui cũng đi ra. Nhưng hôm đó, lực lượng an ninh sắc phục và thường phục dày đặc. Nhiều nhân vật đấu tranh nổi tiếng bị canh giữ trước cửa nhà, nên không thấy mặt tại khu vực Hai Bà Trưng.

Chúng tui có lác đác hơn chục người rảo quanh khu vực Hai Bà Trưng, gần công viên Lê Văn Tám. Lát sau, thì anh trai Đinh Nguyên Kha xuất hiện. Lực lượng an ninh bắt đầu triển khai. Các cá nhân ít ỏi ấy không thể giăng biểu ngữ hay làm bất cứ gì.

Tuấn Khanh – Chuyện ít được biết về người phụ nữ Việt bay vào vũ trụ

Amanda Nguyễn, nhà hoạt động dân quyền người Mỹ gốc Việt, là người đã bay vào vũ trụ sáng ngày 14 Tháng Tư 2025, trong sứ mệnh du hành vũ trụ toàn nữ đầu tiên.

Cụ thể trong chuyến bay này, Amanda tiến hành ba thí nghiệm trong không gian để giúp các thế hệ phi hành gia tương lai, bao gồm kiểm tra mức độ phát triển nhanh trong không gian, và các trang bị của phi hành gia với tình trạng ẩm.

Là một sinh viên tốt nghiệp Harvard, thực tập tại NASA và sau đó làm việc tại Trung tâm Vật lý thiên văn của Harvard-Smithsonian và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, năm 2019, Amanda Nguyễn đã được đề cử giải Nobel Hòa bình cho sự vận động của mình thay mặt cho những người sống sót sau vụ tấn công tình dục.

Châu Văn Thi - Ngày cuối cùng…

Tôi khẽ chạm tay vào cuốn lịch, nơi những đề tài của tháng trước và những dự định sắp tới vẫn còn nguyên vẹn như một thói quen khó bỏ. Tôi nhẹ nhàng xếp nó vào thùng đồ, khép lại một chương của cuộc đời.

Bàn bên kia, tiếng gõ phím lách cách của anh bạn đồng nghiệp đang hoàn thành nốt phần việc còn lại. Tôi chào từ biệt rồi ôm thùng các-tông chứa đựng kỷ niệm rời khỏi văn phòng.

Vị sếp già đứng đó, đôi tay ông đặt lên vai tôi, như muốn giữ lại giúp tôi những giọt nước mắt đang chực trào: "Cảm ơn bạn vì những đóng góp tuyệt vời. Chúng ta sẽ trở lại, nhất định sẽ trở lại. Chúng tôi sẽ đấu tranh để đưa các bạn trở lại!"

Lê Thanh Tùng - Tiếng nói của tự do bị bóp nghẹt

Thật đáng tiếc khi Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Đài Á Châu Tự Do (RFA) – những ngọn hải đăng soi sáng cho sự thật và tự do – nay đã bị dập tắt.

Đây không chỉ là sự mất mát của những cơ quan truyền thông mà còn là đòn giáng mạnh vào quyền tự do ngôn luận, một trong những giá trị cốt lõi của nền dân chủ.

VOA và RFA từ lâu đã là tiếng nói của những người bị áp bức, là nguồn tin khách quan cho những ai khao khát sự thật trong bóng tối của kiểm duyệt và tuyên truyền.

Đặng Đình Mạnh - Kính gởi chị Thúy Hạnh

Tôi tên là Đặng Đình Mạnh, người hân hạnh được chị tag nick name Manh Dang trong bài viết tựa “Lời cuối cho 14 năm tranh đấu”.

Nguyên văn phần trong bài viết mà tôi hân hạnh được nhắc đến:

“Khi tôi vừa ra tù, chân ướt chân ráo được một, hai ngày, tinh thần còn xáo trộn, nhà cửa còn bề bộn, thể xác thì đang suy kiệt vì bệnh tật, thì một luật sư (đã tị nạn an toàn bên xứ cờ hoa) vội vã đăng ngay một stt lớn tiếng yêu cầu tôi phải minh bạch án tù, phải minh bạch tiền còn lại trong Quỹ 50k mà tôi đã công khai quyết toán đến đồng cuối cùng, và công bố giải tán nó từ trước khi đi tù. Yêu cầu tôi phải đi đòi lại khoản tiền phúng điếu cụ Kình.

Ngô Anh Tuấn - Điệp khúc buồn của giới phản biện xã hội: Xóa còm, hủy kết bạn!

Tôi không biết vì đâu và từ khi nào tôi kết bạn với ông Mạc Văn Trang; chỉ biết là trước đây tôi có thi thoảng đọc một số bài viết của ông, và có lẽ ông cũng vậy.

Chắc ông cũng có biết chút ít về tôi. Dù chưa từng gặp gỡ, nói chuyện riêng nhưng sự tôn trọng của tôi dành cho cá nhân ông luôn có. Tuy nhiên, trong một bài mới đây của ông mà tôi vô tình đọc được, do không đồng tình với quan điểm, tôi đã comment vào trang cá nhân của ông.

Thế nhưng, đáp lại nội dung ấy, không một lời phản biện mà điệp khúc “xóa còm” lại ngân lên. Khi trang cá nhân của tôi nhắc nhở là có người thả cảm xúc vào comment của mình, tôi bấm vào xem thì thấy nội dung đã biến mất và chúng tôi cũng không còn là bạn.

Lưu Trọng Văn - Những người treo cờ

 

Olivier Parriaux và Bernard Bachelard là hai trong ba công dân Thụy Sĩ đã treo cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trên đỉnh tháp nhà thờ Đức Bà ở Paris vào ngày 19/01/1969.

Sáu tháng sau, một lá cờ như vậy được hai chàng trai người Pháp treo trước Nhà hát Lớn Sài Gòn.

Sáng qua hai người Thụy Sĩ treo cờ ở Paris được chào đón nồng nhiệt ở Sài Gòn.

Nguyễn Thúy Hạnh - Cái còng

Không thể phủ nhận hồi ở tạm giam tôi không bị đối xử tệ. Chắc có lẽ do tôi bị trầm cảm nặng quá suốt thời gian ở tù nên họ không nỡ.

Một lần, trại giam còng tay tôi, và bốn người áp giải tôi đi hóa trị ở viện K Tân Triều. Lúc đến bệnh viện, viên sĩ quan ở đầu xe đi về phía thùng xe, hỏi tôi:

- Chị có mang theo cái áo hay cái gì đó không?

Nguyễn Anh Tuấn - Cha của người tù

 

Đọc bài viết đầu tiên sau khi ra tù của anh Thức về việc anh bị “cưỡng bức đặc xá” và đã phản đối hành động đó ra sao ngay cả khi đang phải thụ án 16 năm tù, mới thấy hết được lòng quả cảm và sự kiên cường nơi anh.

Một số người có thể sẽ thấy khó hiểu. Ra tù sớm ngày nào tốt ngày đó, sao anh lại phản đối?

Nhưng những ai dõi theo hành trình 16 năm của anh sẽ hiểu. Đó là phản kháng của lương tri một con người, không bao giờ chấp nhận phẩm giá của mình bị rẻ rúng như một món hàng để đem ra đổi chác.

Mạnh Kim - Trần Huỳnh Duy Thức

MK : Dưới đây là bài viết ngắn ngày 12-9-2018 của tôi về ông Trần Huỳnh Duy Thức. Nhân dịp ông Thức trở về với tự do, xin đăng lại.

Câu chuyện ông Trần Huỳnh Duy Thức không chỉ cho thấy vấn đề tù nhân lương tâm, tình trạng vi phạm nhân quyền hoặc thân phận trí thức dưới chế độ cộng sản, mà còn cho thấy một vấn đề lớn hơn và có tính xã hội rộng hơn: vai trò và sự chọn lựa chỗ đứng của người trí thức.

Nói đến (hầu hết) trí thức ngày nay, phải nén lại để không phải hắt ra một tiếng thở dài! Trong một bài báo, nhà thơ Trần Tiến Dũng viết:

“Hàng giờ chỉ cần chạm vào smartphone, mở web, vào mạng xã hội thì hẳn rằng các trí thức, nghệ sĩ có lương tâm không thể trốn chạy trước khối lượng thông tin về các vấn nạn thời cuộc chính trị-xã hội đang diễn ra khắp đất nước.