Huỳnh Ngọc Chênh - Đà Nẵng lụt lớn là do sông bị ngăn dòng chảy

 

Quảng Nam Đà Nẵng mà nay là thành phố Đà Nẵng; có hai con sông lớn phát nguồn từ Đông Trường Sơn chảy ngang ra Biển Đông.

Sông Vu Gia phía Bắc chảy xuống sông Yên, qua sông Túy Loan, qua sông Cẩm Lệ, ra sông Hàn rồi ra biển qua cửa Hàn.

Sông Thu Bồn phía Nam chảy từ Hiệp Đức, Quế Sơn, qua Đại Lộc, Duy Xuyên, Hội An rồi ra biển qua cửa Đại. Khi đến Đại Lộc, sông Thu Bồn rẽ ra một nhánh phụ chảy vào sông Vu Gia và khi qua Điện Bàn rẽ thêm nhánh phụ thứ hai thành sông Vĩnh Điện. Qua Hòa Vang thành sông Cái, rồi nhập vào sông Hàn chảy ra biển qua cửa Hàn.

Huỳnh Ngọc Chênh - Tin quá buồn : Chim choắt mỏ cong chính thức tuyệt chủng

 

Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vừa chính thức tuyên bố Chim choắt mỏ cong (Numenius tenuirostris) đã tuyệt chủng, đánh dấu loài chim di cư đầu tiên hoàn toàn biến mất trên trái đất.

Lần xác nhận cuối cùng về sự tồn tại của loài này được ghi nhận tại Merja Zerga, Ma-rốc, cách đây hơn 30 năm – vào ngày 25 tháng 2 năm 1995.

Thông báo này đã chấm dứt mọi hy vọng về sự tồn tại của loài, sau nhiều năm tìm kiếm kỹ lưỡng mà không phát hiện thêm cá thể nào. 

Nguyễn Đình Bổn – Hãy để động vật hoang dã được yên thân

 

Việt Nam, ít nhứt là trên báo chí, đang có phong trào bắt rùa hoặc động vật hoang dã nào không nhanh chân chạy thoát để... giao nộp công an !

Nói chung so với cái thời gặp con gì cũng rượt bắt để... làm thịt thì như vậy cũng có tiến bộ, nhưng vẫn phản tự nhiên. Con rùa đang thong thả dạo chơi bờ ruộng, ven sông thì nhào ra bắt. Biết đâu nó đang đến chỗ hẹn với tình nhân thì sao ?

Bắt xong rờ mó, chụp hình, nhốt, bỏ đói rồi sau đó đem đi thả ở một nơi xa lơ xa lắc, chắc gì nó sống nổi vì stress, lạc loài, nhớ quê, nhớ bạn ?

Huỳnh Ngọc Chênh – Cuồng nhiệt lấn sông

 

Sông thì gồm có bờ, bãi và dòng nước. Mùa khô và lúc triều xuống, nước sông thu lại vào dòng nước ở giữa, để khô bờ bãi. Nhưng đến mùa mưa lũ hoặc lúc triều lên thì nước ngập bãi và có khi ngập cả lên bờ.

Con sông tự nhiên rất đẹp nhờ bờ bãi mọc đầy lau sậy và cỏ cây hoang dã hai bên. Đồng thời bãi sông là nơi chứa nước khi triều lên hay khi mưa lũ, nhờ vậy đỡ gây úng ngập trên ruộng đồng và khu nhà dân.

Nay mấy đại gia cạp đất như Sun, FPT và nhiều đại gia khác tui chưa biết tên lợi dụng chuyện mù mờ về bờ bãi đã toa rập và lũng đoạn cơ quan chức năng cho san lấp xây kè hết phần bãi sông, biến sông Cổ Cò, sông Cái, sông Cẩm Lệ, sông Hàn thành những con kênh nhỏ bé kẹp cứng giữa hai bờ bê tông tàn bạo.

Giang Đặng – Chúng ta là bụi sao

 

Cái nghĩa trang nhỏ ở phía Nam Paris này là nơi đi dạo ưa thích của tôi. Bởi nó cho tôi nhiều suy ngẫm, đặc biệt về cách một thành phố ứng xử với cư dân của nó, với thiên nhiên, với quá khứ và tương lai.

Nghĩa trang được thành lập năm 1871, vậy những cây tiêu huyền này đã 150 tuổi ? Có hôm tôi gặp một người đàn ông ngồi bên một ngôi mộ, điện thoại mở loa ngoài, đang phát một bài ca Pháp. Hôm thì có một bà cụ đang lấy nước vào một trong những bình tưới vòi sen mà ban quản lý để ngay ngắn thành hàng ở gần cổng. Nhưng thường thì chả có ai, chỉ có mấy con mèo đen nằm bất động trên mộ đá, dõi theo hành vi của tôi, hoặc lặng lẽ qua đường.

Anh lính trẻ Millet Francois ngã xuống khi mới 19 tuổi (Ảnh 2). Cậu đã chết như thế nào ? Đạn pháo đã nổ trong chiến hào nhầy nhụa bùn đất của cậu ? Hay một viên đạn đã xuyên qua cậu khi cậu đang chạy trên một cánh đồng ? Mẹ của cậu đã sống tiếp ra sao ?

Tạ Duy Anh – Phần lõi của thiên nhiên

 

(Vẫn nhân vụ án gà lôi trắng)

Cách đây chừng 30 năm, tôi đưa một đoàn văn nghệ sĩ, phóng viên đi thăm hồ Ba Bể, với mục đích nhờ ảnh hưởng của họ lan tỏa lời kêu gọi ủng hộ bảo tồn hệ sinh thái bao quanh hồ, như một cách giữ cho viên ngọc quý không bị xâm hại.

Tại đó, chúng tôi gặp một đoàn của Tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF). Họ cũng đang có dự án liên quan đến rừng với tỉnh Bắc Kạn. Trưởng đoàn là một người đàn ông còn rất trẻ. Ông phản đối cách làm của địa phương khi định đưa toàn bộ người dân ra khỏi khu vực Vườn quốc gia. Bởi theo ông, con người là bộ phận cốt lõi của thiên nhiên và phải được bảo vệ đầu tiên.

Những người dân sống trong vùng từ cả ngàn năm nay, đã là/ đã góp tạo nên một phần của Hệ sinh thái ngày nay. Mọi sự thay đổi đều sẽ gây tổn thương. Vì thế, cần để họ sinh sống, định cư như vốn có. Thay vì chuyển họ đi, hãy gắn kết họ hơn với vườn quốc gia Ba Bể. Khi họ được đảm bảo đời sống, khi thiên nhiên chứa theo lợi ích sống còn của họ, thì không ai có thể bảo vệ rừng tốt hơn họ.

Thái Hạo - Thế giới hoang tàn

Con thuyền nhỏ này đã đậu trên quãng sông trước nhà tôi từ ngày tôi bé.

Ở đó từng có 6 đứa trẻ ra đời, và nay họ đều đã trưởng thành, có người học đại học và định cư Hà Nội. Tất cả đã có gia đình, có cuộc sống bình thường. Giờ còn hai ông bà, vẫn nghề chài lưới.

Tôi hỏi bác trai, nay tôm cá nhiều không. Bác nói, vài mươi năm nay không ăn thua nữa. Ngày xưa, mỗi đêm kéo đáy có khi hàng tạ rạm, nay thì hết rồi, bữa nào may lắm thì vài cân, con bé tí, gầy đét. Tôm cá cũng kiệt. Rác nhiều quá, có đêm dậy thấy đầy một đáy rác, lôi được lên là muốn phát khóc. Ô nhiễm, nước đen ngòm. Rồi giã cào, nổ mìn, kích điện..., không còn gì.

Mai Quốc Ấn -“Trở về”

Mình nghe được nhiều tiếng chim trong khoảng 5 đến 6 giờ sáng nay. Không rành về chim nên không rõ các loại khác nhau hót ra sao, nhưng nghe tiếng của chim cu cườm rất rõ xen những tiếng chim khác.

Giữa trung tâm Sài Gòn bây giờ mà có tiếng chim là hiếm lắm. TPHCM giờ ít cây xanh ở trung tâm hơn sau nhiều đợt chặt cây làm đường, tỉa cây ngừa cây đổ mùa mưa.

Không rõ là đến sáng nay mình mới lắng lại để nghe thấy tiếng chim, hay chúng vừa quần tụ về đây nữa. Nhưng cảm giác “đã” gì đâu á!

Nickie Tran - Tôi sẽ chết...

 

Hôm nay có việc đi Đồng Nai, trên đường về tôi thấy rất nhiều cây cháy chết vàng đen vàng đỏ cả lá. Cây lớn lớn chết! Cây trung trung chết! Cây nhỏ nhỏ chết, ngay cả cỏ mọc ven đường và dừa nước dưới ao cũng chết. 

Tôi nhìn cảnh đó rồi tôi ngồi trên xe tôi khóc. Tôi không phải dạng ủy mị thấy cái mẹ gì cũng khóc, mà tôi thuộc dạng chết nhát. Thấy mình sắp chết nên tôi khóc.

Bài viết cũ của tôi nói về chuyện những cánh đồng không lúa và những con sông không cá. Đó là tôi dự đoán cho tương lai mấy chục năm nữa. Hôm nay thì tôi thấy nó không có xa như tôi nghĩ. Và khi nhiệt độ tăng lên thêm tầm vài độ nữa thôi thì tôi sẽ chết. Mà không phải mình tôi chết đâu.

Thái Hạo - Tiếng chim bên hiên nhà

 

Sáng dậy, tiếng chim mở hội bên hiên nhà, ồn ã, huyên náo. Chim tìm vịt, liếu điếu, sẻ đồng, bìm bịp...Cả một loài chim lạ nữa, mình thon, đuôi dài, đen trùi trũi, tiếng kêu rất...vụng về và cục súc (!).

Nhớ lại, bốn năm trước khi vừa về quê, ngoài vài con bìm bịp thi thoảng bắt gặp trong những bụi rậm, gần như không khi nào nghe thấy tiếng chim. Chúng đã bỏ xứ mà đi. Nhưng đất lành chim đậu, nơi đâu an toàn chúng sẽ tìm về.

Mỗi lần ra khỏi nhà, nếu gặp một người khả nghi, tôi luôn dừng lại và hỏi “Anh đánh chim phải không?”. Họ thừa nhận và thường chống chế, rằng đánh chim có sao đâu. Tôi không cự cãi, chỉ nói “Vậy để tôi gọi công an”. Họ lập tức dọn đồ và bỏ đi.

Nguyễn Mỹ Khanh - Phượng Hoàng lửa

Trong ghi chép của một số tài liệu về hiện tượng địa lý, tôi nhớ có đọc “cảnh chết chóc hàng loạt của sinh vật vì hạn hán”, “cảnh cháy thành tro tàn”… mỗi khi có Phượng Hoàng lửa xuất hiện.

Hồi đó đọc ngờ nhiều hơn tin, rồi giật mình khi thấy có sự xuất hiện của Phượng Hoàng lửa thiệt trên bầu trời, cứ ngỡ mất mát trong dịch Covid đã là đỉnh điểm. Nào ngờ, cả tháng nay, khắp các tỉnh miền Tây Nam bộ, hình ảnh đất đai khô cằn, nứt nẻ, lá cây cháy vàng thiệt đáng sợ.

Hôm qua thêm cảnh miền Đông cá chết hàng loạt như vầy, tôi thiệt sự biết sợ hạn hán, sợ Phượng Hoàng lửa rồi. Những bầy ruồi đen còn ám ảnh hơn cả mặt hồ tràn xác cá trắng hếu!

Trần Trung Đạo - Người bản địa Navajo và nhật thực toàn phần 2024

 

Hai tuần trước lái xe qua Monument Valley, là một trong những di sản quan trọng của người Mỹ bản địa thuộc bộ tộc Navajo.

Dù đất đai là của chính phủ liên bang dành riêng cho người Navajo định cư, gọi là Navajo Indian Reservation chứ không phải là một quốc gia độc lập, bộ tộc Navajo có nhiều quyền hành trong một khu đất rộng 71 ngàn cây số vuông với dân số gần 400 ngàn người. Họ có các cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp nhưng dĩ nhiên các đề án lớn đều phải đệ trình lên Bộ Nội Vụ của chính phủ liên bang duyệt xét.

Chức năng của Bộ Nội Vụ Hoa Kỳ là "quản trị tài nguyên thiên nhiên và di sản văn hóa của Quốc gia. Cũng như tôn trọng trách nhiệm tuân thủ các cam kết đặc biệt của Mỹ đối với người Mỹ bản địa, người bản địa Alaska, người Hawaii bản địa và các Cộng đồng đảo trực thuộc."

Ngô Nhân Dụng - Nhật thực là điềm lành!

 

Người ta nói năng khiêm cung hơn, hay dùng chữ “có thể” (maybe) hơn chữ “luôn luôn, chắc chắn” (always). Người ta cũng dùng nhiều chữ “chúng tôi, chúng ta” (we, hoặc us) nhiều hơn chữ “tôi” (me). Họ chú ý đến những người khác hơn, không chỉ nghĩ đến mình.

Trong các nền văn minh cổ, ở Ấn Độ, Trung Quốc, Hy Lạp và các đế quốc Inca, Maya ở châu Mỹ, nhật thực là một “điềm gở,” báo trước những biến cố không lành. Mặt trời thường được coi là biểu tượng của ông vua. Khi “mặt trăng ăn mặt trời,” như lối nói của người Việt đời xưa, vị nguyên thủ quốc gia phải lo ăn chay, sám hối, làm lễ cầu đảo xin Trời Đất tha thứ cho mình và tất cả dân chúng tất cả những tội lỗi đã phạm.

Ngày nay, người ta biết nhật thực chỉ là một hiện tượng tự nhiên, có thể tiên đoán chính xác. Vì loài người đã tính được quỹ đạo của Mặt Trăng bay quanh trái đất. Người ta biết đúng ngày, giờ nào nó sẽ nằm giữa quả đất và mặt trời. Nhưng tâm lý con người vẫn náo nức trước cảnh tượng trời đất tối sầm; tinh tú hiện ra giữa ban ngày; khối đất đá này sẽ che khuất khối lửa lớn gấp 400 lần, nóng 5, 6 ngàn độ C ở ngoài vỏ.

Nguyễn Gia Việt - Sao lại khoét núi làm tượng Phật ?

 

Nhìn Núi Sam Châu Đốc bị cắt một khúc làm tượng Phật thấy tiếc tiếc cảnh thiên nhiên. Ai cũng biết Núi Sam đâu có lớn gì đâu!

Thiệt ra sá gì tượng lớn hay nhỏ, Phật trong tâm! Mà đôi khi chúng sanh cứ thích những cái khổng lồ để chụp hình và chỉ vậy thôi.

"Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch

Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền"

Hà Phan - Không phải dạng vừa !

 

Ai cũng hiểu chẳng phải tự nhiên mà tòa nhà không phép lù lù một đống mọc giữa Đồi Cù Đà Lạt, đến bây giờ mới bị phơi bày!

Nếu có kẻ "lơ" cho chuyện như thách thức dư luận này là ai chắc rồi sớm rõ, nhưng chủ đầu tư - công ty cổ phần (CTCP) Hoàng Gia Đà Lạt cũng hổng phải dạng vừa!

Theo báo Vietnamnet, cổ đông lớn nhất nắm đến 78 % vốn tại dự án của công ty trên là Dương Trương Thiên Lý, người từng đoạt Á hậu 2 của cuộc thi Hoa hậu Hoàn Vũ Việt Nam năm 2008, còn được biết đến là vợ của doanh nhân kín tiếng Nguyễn Quốc Toàn. Ông Toàn chính là con trai của cố doanh nhân Trần Thị Hường, tức Tư Hường, người sáng lập “đế chế” bất động sản Hoàn Cầu và Ngân hàng Nam Á.

Hoàng Nguyên Vũ - Phá Đà Lạt đến thế này, là tội ác chứ không chỉ là sai phạm!

Đồi Cù mượt, trải thảm xanh nhìn bất tận đến núi thiêng Langbiang, đã bị băm nát lỗ chỗ; cắm một tòa nhà sừng sững như cái thảm tận thế che khuất hẳn ngọn núi.

Xưa nay Đà Lạt bị hãm hại từng phần, cả thành phố nhìn từ trên chen chúc như cái nghĩa địa thị thành. Nay chơi một phát chí mạng bằng cái gọi là "công trình sân gôn", thì mới thấy cái sự phá hoại một cách khốn nạn của con người dành cho Đà Lạt thực sự đã tột đỉnh.

Ngang ngược thay, tòa nhà bốn tầng chắn núi thiêng ấy lại là nhà không phép (chứ không phải sai phép).

Trần Kiên Cường - Nước Úc không phải của tôi (2)

 

2. Rất tản mạn về Úc quốc

Đẹp, an toàn, phồn vinh, nhưng….chỉ có Phở Cừu là lạ !

Cậu em bảo: “Vietnam Airlines mới mở đường bay qua Perth, có khuyến mại, anh bay nhé!”. OK luôn. Gì chứ tiết kiệm để qua Úc cũng là phần nào thỏa ước mơ xưa mà! Ngày trước tiết kiệm mãi có được đi đâu.

Của đáng tội, cái tên Perth lần đầu tiên tôi nghe thấy (ha ha). Địa danh mảnh đất Viễn Tây nước Úc này không phải là phổ biến cho dân Việt bản xứ như mình. Tìm hiểu ra thì chỉ riêng cái bang Western Australia mà Perth là thủ phủ này có diện tích to gấp 8 lần đất Việt, mới thấy cái hiểu biết của mình với thế giới xung quanh còn nhỏ hơn hạt cát.

Nguyễn Thông - Phân cục phân cục trưởng

Theo báo Tiền Phong hôm nay 13.11, tại hội nghị về di sản, "Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Lê Thị Thu Hiền chia sẻ liên quan đến dự án lấp vùng đệm vịnh Hạ Long làm biệt thự, nhà liền kề gây xôn xao dư luận gần đây.

Bà Lê Thị Thu Hiền nói rằng khu vực thực hiện dự án ở vùng đất đồi núi, đầm lầy, khu nuôi thả vịt, không có người dân, không có di sản, di tích, không có quy hoạch du lịch. Đây cũng là khu vực cuối vịnh Bái Tử Long đổ ra biển. Tuy nhiên việc triển khai vẫn phải đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật".

Như thế là quá rõ, bà cục trưởng cho rằng việc lấp biển quây đảo ở vịnh Bái Tử Long không phạm vào di sản, danh lam thắng cảnh gì, được pháp luật hiện hành cho phép.

Nguyễn Thông - Di sản thế giới hay ao làng? (3)

 

Không chỉ ông trời lấn biển mở đất, mà chính người cũng liên tục ăn biển.

Cách nay cũng chưa xa, gần nửa thế kỷ chứ bao nhiêu, những năm 80 trở về trước, người ta ít quan tâm tới đất ven biển. Từ Móng Cái Quảng Ninh lần theo bờ biển qua Hải Phòng, Nam Hà, Ninh Bình, Thanh Hóa vào tít tận Vĩnh Linh, rồi sau 1975 kéo tới tận Cà Mau, Rạch Giá, đất ven biển rất hoang sơ, chả mấy ai để ý. Không bị những khu du lịch, rì sọt, khách sạn chia năm xẻ bảy, xâm chiếm như sau này.

Ông bạn tôi bảo, đến ngay cả Hoàng Sa, Trường Sa còn không được vào bản đồ, vào sách giáo khoa thì mấy vùng rừng ngập mặn, nước lợ, cửa sông, bãi bồi ai mà thèm để ý. Nhắc vậy để thấy rằng con cháu rất có lỗi với tiền nhân, tổ tiên, những người khai sơn phá thạch lấn biển mở mang và bảo vệ bờ cõi, như cụ Nguyễn Công Trứ chẳng hạn.

Nguyễn Thông - Di sản thế giới hay ao làng? (2)

 

Dù vùng bảo vệ 1 hay bảo vệ 2 thì cũng phải bảo vệ nghiêm ngặt, đúng như khái niệm, tên gọi “bảo vệ”.

Theo quy định của chính phủ, vịnh Hạ Long là vùng cốt lõi, bảo vệ 1; còn những chỗ bên ngoài, nhất là khu vực tiếp giáp, gọi là vùng đệm, bảo vệ 2. Chỗ biển đảo lô nhô thuộc phường Quang Hanh, thành phố Cẩm Phả bị đổ đất đá làm cho nham nhở biến dạng chính là vùng đệm, bảo vệ 2.

Muốn thay đổi nó phải có ý kiến từ chính phủ, được duyệt từ cấp trung ương, chứ chính quyền tỉnh Quảng Ninh không có quyền. Nếu đám Quảng Ninh tự ý cho phép, là xé rào, làm bậy, cần bị xử lý nghiêm khắc, thậm chí khởi tố, truy tố.