Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Nông dân Cà Mau đã thử nghiệm và trồng thành công trái thanh long trên ao tôm nước mặn.
Ông Mai Lam Phương, người thực hiện việc này đã mang giống thanh long từ quê vợ ở Bình Thuận về trồng trên các cây đước, cây mắm, cây bần trên ao tôm của mình.
Tỉ lệ 1.000 dây thanh long ký sinh trên cây bản địa Cà Mau với mỗi hecta là rất thành công và vô cùng tiết kiệm. Nghĩa là không cần làm trụ bê-tông cho dây thanh long bò lên nữa.
Con gì quý hiếm, bị nguy cơ tuyệt chủng thì người ta đưa vào sách đỏ. Ăn, bán, nuôi, thậm chí nhân giống cho nhiều hơn, đều có tội.
Chúng tuyệt chủng hay không, nhà chức việc không cần biết, cứ xử vi phạm pháp luật cái đã. Luật máy móc là vậy. Nhớ câu của Khổng Tử : "Hà chính mãnh ư hổ dã" (chính sách, luật pháp hà khắc còn tàn bạo, ác hại hơn cả hổ). Vụ gà lôi trắng ứng với câu này.
Nhân vụ sách đỏ, tôi lại nhớ, có những con không quý hiếm nhưng ngày xưa tràn ngập, giờ bói cũng chả ra, có thể bị tuyệt chủng bà nó rồi. Chẳng biết sách đỏ đã báo động cấp 1, cấp 2 chưa.
(Vẫn nhân vụ án gà lôi trắng)
Cách đây chừng 30 năm, tôi đưa một đoàn văn nghệ sĩ, phóng viên đi thăm hồ Ba Bể, với mục đích nhờ ảnh hưởng của họ lan tỏa lời kêu gọi ủng hộ bảo tồn hệ sinh thái bao quanh hồ, như một cách giữ cho viên ngọc quý không bị xâm hại.
Tại đó, chúng tôi gặp một đoàn của Tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF). Họ cũng đang có dự án liên quan đến rừng với tỉnh Bắc Kạn. Trưởng đoàn là một người đàn ông còn rất trẻ. Ông phản đối cách làm của địa phương khi định đưa toàn bộ người dân ra khỏi khu vực Vườn quốc gia. Bởi theo ông, con người là bộ phận cốt lõi của thiên nhiên và phải được bảo vệ đầu tiên.
Những người dân sống trong vùng từ cả ngàn năm nay, đã là/ đã góp tạo nên một phần của Hệ sinh thái ngày nay. Mọi sự thay đổi đều sẽ gây tổn thương. Vì thế, cần để họ sinh sống, định cư như vốn có. Thay vì chuyển họ đi, hãy gắn kết họ hơn với vườn quốc gia Ba Bể. Khi họ được đảm bảo đời sống, khi thiên nhiên chứa theo lợi ích sống còn của họ, thì không ai có thể bảo vệ rừng tốt hơn họ.
Ngày 13.08, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên ra kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm.
Đại diện của Viện và Tòa án nhân dân tỉnh đã vào trại tạm giam trao quyết định kháng nghị cho anh Thái Khắc Thành, người vừa bị tòa sơ thẩm tuyên 6 năm tù vì nuôi, bán 13 con gà lôi. Ngay sau đó, anh Thành đã được cho tại ngoại, chờ phúc thẩm, không còn bị thực hiện biện pháp tạm giam.
Nguyên nhân là nhờ Thông tư 27/2025/TT-BNNMT ban hành ngày 24-6-2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm, có hiệu lực từ ngày 01-07 đã hạ cấp từ nhóm IB xuống nhóm IIB đối với loài gà lôi trắng. Tuy nhiên, trong phiên xử ngày 8/8, cả VKS, Tòa và LS bào chữa đều chưa kịp cập nhật thông tư (dù đã sau hơn 1 tháng).
Chánh án Tòa án nhân dân Khu vực 5, viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Khu vực 5và thẩm phán - chủ tọa phiên tòa, kiểm sát viên - kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa sơ thẩm bị yêu cầu giải trình.
Nhiều luật sư sẵn sàng bào chữa miễn phí.
Tòa sơ thẩm đã ra bản án sai luật ?
1. Cuối tháng 4, Báo Dân Trí đưa tin về vụ việc anh Thái Khắc Thành ở Nghệ An bị khởi tố vì mấy cặp gà lôi trắng nuôi với mục đích gầy giống, bán kiếm lời.
Con gà lôi trắng hiện tại người ta nuôi nhiều, cũng bán đầy trên các nền tảng mạng xã hội hoặc trang web, giá ba triệu/cặp.
Nhưng, nó là động vật được đưa vào sách đỏ.
1. Tòa án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên vừa xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Thái Khắc Thành (45 tuổi, ngụ xóm Thịnh Tâm Thịnh Sơn, xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) 6 năm tù và phạt bổ sung 30 triệu đồng về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.
Anh Thành được xác định là đã nuôi gà lôi trắng một giống gà có tên trong Sách Đỏ, nhân giống rồi sau đó mang đi bán với mục đích kiếm lời.
Theo chị Oanh, vợ anh Thành, “từ hai con ban đầu, sau ba năm chồng tôi nhân giống lên được 13 con. Vừa rồi con xem điện thoại nhiều tôi sợ ảnh hưởng mắt nên nói chồng mua tivi màn hình lớn cho con xem. Không có tiền, chồng tôi lên mạng xã hội mong bán được 10 con gà con lấy 5 triệu đồng thì bị bắt, phải đổi cái giá quá đắt”.
Người nông dân nuôi gà lôi trắng, cho chúng đạp mái, đẻ con, rồi thành bầy. Gà lôi trắng là cầm thú được xếp vào "động vật được bảo vệ theo sách đỏ".
Quá trình "nhân giống", 2 con thành ra (thí dụ) 12 con, 12 con thành ra 144 con.,144 con thành ra 1.000 con v.v... Người dân lấy một mớ đem ra chợ bán.
Người dân phạm luật gì mà bị kết án 6 năm tù ?
Tôi luôn nhất quán trong việc lên án bắt, buôn bán, ăn thịt, nuôi nhốt... động vật hoang dã, đặc biệt động vật hoang dã quý hiếm, các loại ghi trong sách đỏ có nguy cơ tuyệt chủng.
Và đồng ý nên xử lý nghiêm, xử lý hình sự các hành vi trên để giữ lại các loài nguy cấp. Việt Nam từng buông lỏng quản lý khiến tê giác, cọp và nhiều loài khác tuyệt chủng.
Tuy nhiên trường hợp của anh Thái Khắc Thành, một nông dân kém hiểu biết bị kêu án 6 năm tù vì nuôi nhốt - cho sinh sản - đem bán gà lôi trắng, loài nằm trong danh mục IB thuộc nhóm động vật nguy cấp, quý, hiếm thì thật đáng buồn.
Không chỉ tôi, hóa ra rất nhiều bạn bè, người quen, nhờ vụ án của Thái Khắc Thành, mới biết con gà lôi trắng qua ảnh và mới biết nó nằm trong SÁCH ĐỎ, tức là khả năng tuyệt chủng rất cao. Xin trích báo Pháp Luật:
"Gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim, bộ gà, họ Trĩ nằm trong danh mục IB - động vật nguy cấp, quý, hiếm".
Xin trích tiếp, cũng từ tờ báo đã dẫn:
"Thành yêu thích nuôi chim cảnh, nhân giống gà lôi trắng quý hiếm. Thành lên mạng xã hội rao bán gà lôi trắng với mục đích kiếm tiền lời".
1. Một người đàn ông ở Nghệ An nuôi mấy con gà lôi trắng để nhân giống với mục đích bán kiếm lời. Trong lần anh ta mang chúng ra Thái Bình để giao cho khách thì bị công an bắt. Mới đây, người này đã bị kết án 6 năm tù giam.
Trong video lan truyền trên mạng, gia đình và người vợ, tay ẵm đứa con nhỏ, miệng kêu trời trong tiếng khóc thảm thiết, thê lương… Đã có hàng vạn bình luận bên dưới những bài đăng về vụ án này, đa số bày tỏ sự thương cảm với người chịu án và gia đình anh ta. Không ít bình luận tỏ ra bất bình trước mức án “tàn nhẫn”, nhiều bình luận khác thì so sánh với các mức án của quan tham với một thái độ phẫn nộ...
Tôi thử tra trên mạng về bản án này. Bước đầu thấy rằng, đúng là nuôi nhốt, vận chuyển, mua bán động vật trong sách đỏ như gà lôi trắng sẽ bị phạt rất nặng.
Tôi dám khẳng định chắc như đinh đóng cột: Trong 100 người xứ ta, kể cả giáo sư tiến sĩ, kể cả ông "trồng cây gì, nuôi con gì", chỉ có 0,1 người biết cây-con nào ở trong sách đỏ, 99,9 còn lại mù tịt.
Đã không biết thì không có tội. Đó còn chưa kể là có công nuôi dưỡng, phát triển, thuần hóa, cung cấp thực phẩm cho cộng đồng.
Ông bà nào tự nhận rằng có biết, ngồi lên phây cho tôi vái một vái kính nể.
Cơn bão Yagi không những chỉ tạo ra những tổn thất về người và của, mà còn chỉ ra nhiều khuyết tật trong sinh hoạt xã hội. Từ những chuyện phê phán bóc mẽ nhau « Làm Màu », « Phông Bạt », « Diễn », đến những bức ảnh được photoshop, những bản sao kê người quyên góp vi phạm miền riêng tư hoặc những lời dạy bảo nhau mang nặng mùi đạo đức.
Tôi không tham gia vào tất cả những chuyện ong ve trên đây, mà chỉ muốn nói đến trách nhiệm của mỗi con người chúng ta trước thảm họa thiên nhiên. Bởi vì mưa bão, hồng thủy, động đất, núi lửa là các hiện tượng tự nhiên, chúng xảy ra từ khi con người chưa xuất hiện trên trái đất này và sẽ còn xảy ra mãi mãi.
Người cổ đại đã bắt đầu khai thác tài nguyên, rồi tạo ra chiến tranh và tàn phá trái đất. Nhưng sức tàn phá của họ không chạm nổi đến móng tay năng lực phục hồi của thiên nhiên. Từ khi công nghiệp hóa thì câu chuyện bắt đầu thay đổi, và sau khi toàn cầu hóa đầu những năm 1990 thì sức phá hoại của con người tăng vọt.
Bây giờ về quê, thèm món cá ốc mít kho tiêu, chiên xù, nấu ngót, hay hấp cuốn bánh tráng rau sống chấm nước mắm tỏi ớt, tôi rảo hết các mương vườn cả buổi để câu nhưng chẳng được mấy con.
Thấy tôi cầm nhánh tre khô, buộc sợi nhợ gai có chú trùn đất loe ngoe đi lơ ngơ trong vườn dừa, cô bạn học thời nhỏ của tôi bây giờ đã lên chức…bà nội, bà ngoại đang tét lá dừa nheo nheo mắt cười hỏi, ông về đây đi câu con gì vậy?
Tôi bảo câu cá ốc mít kho tiêu, mấy chục năm rồi ăn thịt cá ướp, tẩm hóa chất độc hại ngoài chợ trên thành phố giờ thèm ăn cá ốc mít kho tiêu. Cô bạn nhỏ ngày xưa cười ngã nghiêng nói ông này lạc hậu tình hình quá. Giống cá ốc mít ngày xưa tôi và ông câu về hấp cuốn bánh tráng rau sống ăn trong nhà chòi trên mương vườn giờ tuyệt chủng rồi. Biết tại sao không?
Năm 2002, nhà báo, nhà văn kiêm đủ loại nhà Võ Đắc Danh đã đăng bài cà khịa trên báo Văn Nghệ Trẻ số 47, gửi nhà thơ Trần Mạnh Hảo - mượn cớ nhà thơ bức xúc và chửi xéo bộ trưởng bộ Giáo dục & Đào tạo về dự án sách giáo khoa cà chớn, đã làm lãng phí vài chục tỉ đồng.
Võ Đắc Danh khuyên Trần Mạnh Hảo bớt nóng, khi đem mức thất thoát ít của sách giáo khoa so với mức thất thoát hàng trăm tỉ để xây các cảng cá ở Cà Mau rồi bỏ trống cho con nít đá banh. Hoặc phí phạm 1.400 tỉ đồng để xây các công trình ngăn mặn, ngọt hóa bán đảo Cà Mau. Hay hàng chục ngàn tỉ lãng phí đã đổ vào các công trình thoát lũ, ngăn lũ, vượt lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long !
Võ Đức Danh viết:
Từ nhà dân đến nhà trí thức, nhà quan đều là nếp nhà của bình yên, mát mẻ trong nắng Sài Gòn tháng Ba, tháng Tư - cao điểm mùa khô.
Ai không nhớ những ngôi nhà ngoại ô “một gian nhà xinh có hoa thơm trái hiền” một trệt, mái ngói dài, che mát đến cả nửa khoảnh sân nhà phía trước đầy cây cối.
Ai không nhớ những ngôi biệt thự “có hoa vàng trước ngõ”, “gió lùa vào hàng cây”, một trệt một lầu, lùi sâu sau mặt tiền. Thường trồng một, hai cây lớn, từ lúc một thành viên của ngôi nhà được sanh ra cho tới lúc lớn khôn vẫn là cây ấy, đã thành cổ thụ.
Năm 2011, tôi viết bài “Ngày cái đói về… Đồng bằng sông Cửu Long”. Tòa soạn không đăng, lý do đơn giản là “vựa lúa làm sao mà đói được!”.
Năm 2014, anh Lê Quốc Minh Vietnamplus đồng ý đăng lại bài báo đó, nhưng tên bài được sửa lại. Thông tấn xã luôn đặt tít “dịu dàng”, dù cơ bản tít tôi đặt đúng bản chất cảnh báo khoa học.
Vấn đề của châu thổ bây giờ là hiện trạng đất chỉ còn cao hơn mặt nước biển 0,8 mét. Nước mặn có lúc đã xâm nhập sâu tận Tân Hồng, Hồng Ngự là những huyện xa của Đồng Tháp.
Mỗi lần đi máy bay, cất cánh từ Tân Sơn Nhất, nhìn xuống hai quận Tân Phú, Bình Tân thấy toàn một màu trắng toát của bê tông, thiếu mảng xanh của thực vật. Tôi thấy nhức mắt và ngột ngạt cho Sài Gòn hòn ngọc ngày xưa.
Nay, nghe bà phó giám đốc Sở Nội vụ nói 5 huyện ngoại thành không đủ tiêu chuẩn, tiêu chí lên quận, vì tỉ lệ đất nông nghiệp còn cao, chưa đạt 100% đất đô thị.
Nhưng cũng còn "an ủi" là đang có đề án nâng các huyện lên thành phố, vì tiêu chí lên thành phố dễ hơn lên quận, chỉ cần 70 % đất đô thị, 30% đất nông thôn là OK !
Ngành Ecology, tiếng Việt gọi là Sinh môi học, nghiên cứu mối quan hệ giữa Sinh vật với Môi trường, bao gồm sinh vật với sinh vật và với môi trường sống trên một vùng địa lý nhất định.
Trong Sinh Môi học người ta chia ra năm cấp độ nghiên cứu, gồm có Sinh vật (Organism), Dân cư (Population), Quần thể (Community), Hệ sinh thái (Ecosystem) và Sinh quyển (Biosphere). Tương ứng với từng cấp độ, các nhà sinh môi học có các nhánh nghiên cứu Sinh môi học Sinh vật, Sinh môi học Dân cư, Sinh môi học Quần thể, Sinh môi học Hệ Sinh thái, Sinh môi học Sinh quyển.
Sinh môi học dùng kiến thức của nhiều ngành khác nhau, ít nhất gồm các ngành sinh lý học, sinh hóa học, động vật học, thực vật học, vi sinh học, sinh học tập tính, tiến hóa học, thổ nhưỡng, hóa học, vật lý học…
Trong ảnh là những máy kích giun đất được bán rất rẻ, thậm chí chỉ vài trăm ngàn, có thể hoạt động với nguồn ắc-quy cỡ nhỏ như bình xe gắn máy. Phần lớn những bộ kích này made in China, nhưng dạo lướt lướt trên mạng có cả hàng Việt Nam chất lượng cao.
Giá thu mua để bán sang Trung Quốc hiện nay là 40-60 nghìn đồng/kg giun tươi, và từ 700.000 - 900.000 nghìn đồng/kg giun khô.
Mình kinh hãi khi thấy các clip quảng cáo sản phẩm cho thấy cả rừng giun chui lên quằn quại khi các cọc điện cực cắm xuống đất, và được kích bởi các sò công suất lớn với dòng phóng ra cực đại có thể lên đến 8 nghìn Volt. Chưa kể các loài côn trùng khác bật tung ra khỏi mặt đất, bay nhảy loạn xạ mỗi khi máy hoạt động.
