Hoàng Quốc Dũng - Syria và Việt Nam: Một sự đối lập đáng suy ngẫm

Trong thời gian qua, chúng ta đã dành nhiều sự quan tâm đến cuộc chiến ở Ukraine. Hôm nay, để thay đổi không khí, tôi xin gửi đến các bạn một bài viết về Syria, một quốc gia với những biến động chính trị có thể là một bài học đáng để Việt Nam suy ngẫm.

Trước đây, tôi đã từng đề cập đến một Syria dưới sự cai trị của gia tộc Al-Assad, một chế độ độc tài tàn bạo và là tay sai của Putin. Hafez Al-Assad lên nắm quyền sau cuộc đảo chính năm 1970 và giữ ghế tổng thống đến khi qua đời năm 2000.

Giống như nhiều chế độ độc tài khác, quyền lực được cha truyền con nối, và Bashar Al-Assad tiếp tục cai trị đất nước cho đến khi bị lật đổ vào ngày 08/12/2024. Như vậy, gia tộc Al-Assad đã kiểm soát Syria suốt 54 năm.

Từ vụ khủng bố ở Mỹ đến nguy cơ Daech tiềm ẩn ở Syria

Đăng ngày: 03/01/2025 - 15:41

Khủng bố quay trở lại với nước Mỹ ngay trong ngày đầu năm mới 2025. Chấm dứt việc trung chuyển khí đốt Nga qua Ukraina. Chính quyền mới ở Syria cố gắng ổn định cuộc sống cho người dân trong khi nguy cơ Hồi giáo cực đoan vẫn tồn tại. Nga dội bão lửa, huy động lính Bắc Triều Tiên cố tái chiếm Kursk. Trên đây là các đề tài đáng chú ý trên báo chí Pháp trong số tân niên ngày 02/01/2025.  

 

Vụ khủng bố gây bàng hoàng tại Mỹ đúng ngày tết dương lịch

Libération đưa ảnh vụ khủng bố ở New Orleans, Hoa Kỳ lên trang nhất. Xã luận của tờ báo nhận định, trước sự kiện một người đàn ông dùng xe mui trần lao vào đám đông làm 15 người thiệt mạng và 30 người bị thương, những câu hỏi đầu tiên được đặt ra là động cơ của kẻ sát nhân và vấn đề an toàn cho đường phố. Đó là những gì mà các thành phố lớn trên toàn thế giới đều lo lắng từ vài tuần qua : Khủng bố vào chợ Noël hoặc đêm giao thừa, hàng năm đều thu hút đám đông rất lớn khó thể giám sát.

Châu Âu giám sát tàu ma của Nga, NATO chống phá hoại cáp biển

Đăng ngày: 31/12/2024 - 12:49

La Croix ngày 30/12/2024 chú ý đến « Đoàn tàu ma của Nga trong tầm ngắm châu Âu ». Liên Hiệp Châu Âu (EU) dự định trừng phạt hàng trăm tàu dầu Nga không có chủ sở hữu cụ thể và không bảo hiểm, được Matxcơva sử dụng để tránh né cấm vận. Le Monde giải thích « Các nước NATO tổ chức như thế nào để bảo vệ cáp ngầm dưới biển », sau vô số sự cố.  

Giọt nước tràn ly, Phần Lan tịch thu tàu Nga 

Một trong những chiếc tàu đã bị cảnh sát Phần Lan tịch thu hôm thứ Bảy 28/12 sau khi cắt cáp ngầm dưới biển Baltic. Rõ ràng là Nga đã quá trớn, vụ này giúp Phần Lan có lý do để chống lại đoàn tàu ma của Matxcơva. Hải quân đã cho kéo về cảng chiếc tàu dầu Eagle S bị nghi ngờ dùng neo cắt đường cung cấp điện chiến lược giữa Phần Lan và Estonia để điều tra. Tàu mang cờ quần đảo Cook, chở xăng không pha chì của Nga.

Nhà độc tài Assad, « người tị nạn » Syria trong tay Putin

 

Đăng ngày: 26/12/2024 - 07:34

Hôm nay, 25/12/2024 ngày lễ Giáng sinh, chỉ có duy nhất Le Monde ra từ hôm trước, các báo khác đều nghỉ sau khi ra số đúp. Đáng chú ý là bài viết « Bachar Al Assad, người tị nạn của Putin ». Từ khi bị lật đổ, nhà độc tài Syria chạy sang Nga với thân nhân đã ở đó từ lâu. Từ nhiều năm qua, gia tộc Al-Assad đã chuyển những số tiền lớn sang Matxcơva.  

« Tôi không phải là Yanukovitch »

Le Monde nhắc lại, hồi tháng Tư 2014, khi tiếp cựu thủ tướng Serguei Stepachine đồng thời là cựu giám đốc FSB, Bachar Al Assad đã nhờ chuyển giao thông điệp cho Vladimir Putin : « Tôi không phải là Yanukovitch ». Đặc phái viên của Kremlin được gởi đến để thăm dò, vào lúc cuộc nội chiến đã làm 150.000 người chết và đẩy 3 triệu người Syria vào con đường lưu vong. Trước đó hai tháng, tổng thống Ukraina Viktor Yanukovitch đã phải vội vã chạy trốn sang Matxcơva. Bachar Al Assad lúc đó vô cùng tự tin, cho rằng viễn cảnh này không thể nào diễn ra với ông ta.

Tiết lộ mới về cuộc chạy trốn thảm hại khỏi Syria của Bachar Al Assad

Đăng ngày: 24/12/2024 - 07:47

Le Figaro và Libération ngày 23/12/2024 nói về những giờ phút cuối cùng của nhà độc tài Syria với những tiết lộ mới. Bài điều tra dài của Le Figaro mang tựa đề « Giữa Damas và Matxcơva, những bí mật về sự thất bại của phe Assad » hé mở thêm nhiều chi tiết.  

Assad phải đợi 36 giờ mới được Putin cho tị nạn

Hai tuần sau khi Bachar Al Assad bị phe nổi dậy lật đổ trong một chiến dịch chớp nhoáng 11 ngày, những bí mật đã lộ dần về vụ chạy trốn thảm hại của nhà độc tài. Nhiều nguồn tin ẩn danh cho Le Figaro biết Bachar Al Assad đã rời Damas tối thứ Bảy 07/12 vào khoảng 22 giờ 30 cùng với con trai Hafez và chánh văn phòng Mansour Azzam. Họ chạy vào một đường hầm nối Dinh tổng thống với phi trường quân sự Mezzeh do một công ty Pháp xây dựng vào lúc phong trào phản kháng mới bắt đầu. Sau đó Assad bay đến căn cứ quân sự Nga Hmeimim ở duyên hải Syria.

Nguyễn Đình Bổn - Tôi tiễn anh lên đường, Chiều hôm nay mưa gạch đá!

Video quân nổi dậy tiễn người Nga khi họ rời khỏi căn cứ ở Syria

 

Đối với Israel, việc "thanh lý" trục thân Iran là qua ngả Yemen

 

(Courrier International 18/12/2024) Sau khi vô hiệu hóa Hezbollah và chế độ Assad sụp đổ, Israel đang ở vị thế lý tưởng để tấn công phe Houthi ở Yemen. Đây là mắt xích cuối cùng trong chuỗi "trục kháng chiến" do Teheran lãnh đạo, càng bị cô lập hơn khi Hamas đã yếu đi, theo giải thích của báo “Ha’Aretz”.

Thất bại của Hezbollah thân Iran trong đối đầu với Israel, và sự sụp đổ của chế độ Bachar Al Assad ở Syria hôm 08/12, không ngừng tạo ra những cú sốc trên toàn Trung Đông.

Tác giả Amos Harel viết trên Ha’Aretz, sau thỏa thuận ngưng bắn mà "Hezbollah buộc lòng phải ký kết với Israel, bắt đầu có hiệu lực từ 27/11, Hezbollah đã ở thế việt vị".

Kho vũ khí Syria bị chiến dịch oanh tạc của Israel tiêu hủy (2)

 

(Samuel Forey và Hélène Sallon, Le Monde 16/12/2024) Abou Mohamed, một chiến binh 25 tuổi, quê ở Tall Rifaat nhìn nhận : « Chúng tôi rất sợ. Đêm nay họ đã tấn công hai lần, vào lúc 4 giờ sáng. Họ nhắm vào một chiếc thiết giáp đã bị bể nát gần lối vào căn cứ, một điều hoàn toàn vô ích. Họ cũng oanh kích con đường trước căn cứ. Hãy còn khoảng mười mấy chiếc xe tăng và năm phi cơ ».

Phía trước căn cứ này, một xe thiết giáp của quân đội Syria nằm phơi bụng, cạnh sườn bị một hỏa tiễn chưa nổ xuyên thủng.

« Tình trạng chiến tranh thường trực »

Kho vũ khí Syria bị chiến dịch oanh tạc của Israel tiêu hủy (1)

 

(Samuel Forey và Hélène Sallon, Le Monde 16/12/2024) Kho vũ khí của Syria bị chiến dịch oanh tạc của Israel tiêu hủy. Lợi dụng sự hỗn loạn do chế độ Al-Assad sụp đổ, Nhà nước Do Thái đã tiến hành hàng trăm vụ oanh tạc, và theo bộ tham mưu Israel, đã phá hủy 80 % năng lực của quân đội Syria.

Thứ Bảy 07/12, trong lúc quân nổi dậy tiến vào Damas và sự sụp đổ của chế độ Assad chỉ còn tính bằng giờ, Israel đã tiến hành một cuộc chiến không tuyên bố với Syria.

Chiến dịch « Bashan Arrow » (Mũi tên Basan) bắt đầu bằng một trong những cuộc tấn công lớn nhất trong lịch sử Không quân Nhà nước Do Thái, với ít nhất 350 chiến đấu cơ - tương đương toàn bộ phi đội của Pháp - đánh vào lãnh thổ Syria. Trong vòng 48 tiếng đồng hồ, các phi cơ này đã đánh trúng khoảng 320 mục tiêu.

Nguyễn Đình Bổn - Trump định chơi thêm cú nữa nhưng Tập đã cảnh giác?

 

Khác với tập tục Mỹ, lần này báo chí rầm rộ đưa tin ông Trump sẽ mời khách quốc tế trong lễ nhậm chức của mình. Putin không được mời nhưng mời ông Tập.

Nhưng ông Tập đã từ chối, có lẽ nhớ đến một đòn đau mà ông Trump dành cho ông vào ngày 7 tháng Tư năm 2017.

Đêm đó ông Trump, Tổng thống Mỹ vừa nhậm chức 76 ngày, tổ chức đại dạ yến đón tiếp ông Tập, chủ tịch Trung Quốc với sự tham dự của phu nhân Bành Lệ Viên và gia đình ông Trump, có phu nhân Melania chào đón tại Mar-a-Lago.

Mất Syria, « trục kháng chiến » của Iran te tua

 

(Georges Malbrunot, Le Figaro 14/12/2024) Iran phải đối mặt với « thực tại mới » ở Syria. Hôm thứ Năm 12/12, thủ lãnh Vệ binh Cách mạng đầy quyền lực, tướng Hossein Salami đã phải nhìn nhận.

Hôm trước đó, lãnh tụ tối cao, nhân vật số 1 của chế độ, giáo chủ Ali Khamenei khẳng định sự sụp đổ của đồng minh Bachar Al Assad không làm Teheran yếu đi. Nhưng như thường lệ, thực tế rốt cuộc đã hiển hiện, vào lúc chính trị Iran có diễn biến quan trọng kể từ khi nước Cộng Hòa Hồi giáo được thành lập năm 1979.

Là đồng minh Ả Rập duy nhất của Iran, Syria của Assad là điểm trung chuyển bắt buộc để vũ khí Iran được đưa sang Hezbollah tại Liban, « viên ngọc trên vương miện » mà Iran đã dày công xây dựng trong 40 năm để tự bảo vệ trước các kẻ thù Israel, Mỹ, Ả Rập...Cho đến khi Nhà nước Do Thái trảm hẳn phong trào Shia ở Liban cả về chính trị lẫn quân sự trong những tháng gần đây.

Hoàng Quốc Dũng - Đừng bao giờ tin vào kẻ độc ác

 

Những ngày vừa qua, chúng ta được biết đến những câu chuyện của những người tù Syrie, nhiều chuyện cảm động đến rơi nước mắt.

Nhiều đoạn phim quay lại cảnh quân nổi dậy xông vào nhà tù phá khóa, giải phóng biết bao nhiêu người, trong đó có cả đàn bà và cả trẻ con.

Có người thì không dám ra. Có người đang nửa tỉnh nửa mê, thấy người ta chạy thì cũng chạy, chạy thục mạng, chạy mãi. Được một quãng đường dài rồi mới hỏi người đi đường là có chuyện gì vậy. Mọi người nói “chính quyền Al Assad đã sụp đổ”. Lúc đó anh ta mới ngồi xuống ôm mặt khóc rất to và nói rằng đã 10 năm nay tôi ở trong tù và không biết bất cứ chuyện gì ở bên ngoài.

Bông Lau - Quân đội Nga rút khỏi Syria

 

Các Thông tấn xã quốc tế loan tin rầm rộ là quân Nga đang lũ lượt rút quân khỏi Syria. Các chiến cụ nặng đang được tháo gỡ, các giàn radar và hỏa tiễn phòng không S400 cũng được họ kéo đi.

Nguồn tin cho biết quân Nga rút quân vì lo ngại cho vấn đề an ninh sau khi chế độ Bashar Al-Assad sụp đổ tuần rồi.

Mặc dù quân Nga và Mỹ chưa chính thức nổ súng vào nhau ở Syria, nhưng họ là đối thủ đáng gờm của nhau. Nhứt là sau khi Hoa Kỳ giúp Ukraine chống lại quân xâm lược Nga gần 3 năm qua thì thái độ của quân Nga đối với quân Mỹ ở Syria căng thẳng hơn.

Phúc Lai - Cuộc chiến tranh của Nga ở Ukraine có phải là một cuộc chiến ủy nhiệm hay không ?

 

(Bài đăng lại do viết thêm)

Rất nhiều người, thường là những người ủng hộ Nga trong cuộc chiến tranh mà Putin đang tiến hành ở Ukraine có câu cửa miệng: “Cuộc chiến tranh do phương Tây ủy nhiệm để chống Nga.” Vậy nó có phải đúng như vậy hay không?

Đầu tiên chúng ta sơ lược về khái niệm “chiến tranh ủy nhiệm” và ở nguồn dễ thấy nhất: Wikipedia tiếng Việt. Trang này viết:

“Chiến tranh ủy nhiệm là một cuộc xung đột vũ trang giữa hai quốc gia hoặc các chủ thể phi quốc gia hoạt động, vì sự xúi giục hoặc nhân danh các bên trung lập khác không liên quan trực tiếp đến chiến sự.

Các căn cứ quân sự Nga ở Syria, vấn đề đau đầu cho Putin

 

(Pierre Sautreuil, La Croix 12/12/2024) Trước sự sụp đổ của Bachar Al Assad, Matxcơva rơi vào tình thế không dễ chịu chút nào : phải làm thân với phe nổi dậy Syria mà Nga đã không ngừng oanh tạc trong gần 10 năm.

Vấn đề rất trầm trọng, với nguy cơ mất đi hai căn cứ quân sự Tartous và Hmeimim bên bờ Địa Trung Hải, vốn bảo đảm năng lực viễn chinh sang Cận Đông và xa hơn nữa.

Hôm thứ Tư 11/12, phát ngôn viên Kremlin Dmitri Peskov tuyên bố : « Chúng tôi giữ liên lạc với những người kiểm soát tình hình tại Syria, điều này là cần thiết, vì chúng tôi có căn cứ và đại diện ngoại giao ở đó. Các vấn đề liên quan đến an ninh của các cơ sở này vô cùng quan trọng ».

Sau khi chế độ Syria sụp đổ : Trong địa ngục nhà tù Assad (2)

 

(Phóng sự của Arthur Sarradin, đặc phái viên Libération tại Sedanya, Syria, 09/12/2024) Những chiến binh mặc đồ treilli tiến lên bắn chỉ thiên. Cổng vào trại giam đây rồi. Hàng trăm người đàn ông leo lên nóc, chen lấn trong sân, nhìn khắp nơi xung quanh mình tìm kiếm những nét quen thuộc, những người thân cần nhận ra.

Bên trong khối bê-tông lạnh lẽo, sau bức tường đáng âu sầu của nhà tù, từ ngữ không đủ để diễn ra nỗi khủng khiếp. Tất cả những dấu vết của cơn ác mộng đều có ở đây. Trước đó vài tiếng đồng hồ, hàng trăm tù nhân bị hành hạ chen chúc trong các xà-lim bẩn thỉu. Một số không nhìn thấy ánh sáng ban ngày từ nhiều năm qua. « Tôi được về năm 2013, sau khi cuộc cách mạng khởi đầu. Nhưng em tôi vẫn còn bị nhốt ».

Ngô Nhân Dụng - Dân Syria thắng, Nga và Iran thua

 

Abu Mohammad Al-Jolani, người mới lật đổ Bashar Al Assad, cựu tổng thống Syria, đã đọc bản hiệu triệu đầu tiên với dân chúng.

Lãnh tụ đoàn quân nổi dậy HTS không dùng một đài truyền hình, cũng không ngồi tại bàn giấy trong văn phòng dinh tổng thống, tượng trưng cho quyền lực. Ông chọn bối cảnh một thánh đường Hồi Giáo. Thánh đường có lịch sử 1.300 năm, mang tên Umayyad, một dòng chính của Hồi Giáo, do Abī Sufyān xướng xuất ngay tại ở thủ đô Damascus từ năm 661.

Abī Sufyān gốc cùng quê hương Mecca với Đức Tiên Tri Muḥammad và sống cùng một thời. Khi Hồi Giáo chia ra hai ngành, dòng Umayyad thành giáo phái Sun Ni, đối lập với phái Shi A hiện do các giáo sĩ Iran lãnh đạo. Cuộc cách mạng mới điễn ra ở Syria nằm trong lịch sử cuộc đối đầu giữa hai giáo phái Hồi Giáo chính.

Bùi Chí Vinh - Bài học từ Assad

 

Thằng độc tài sụp đổ

Dân không dám ăn mừng

Rút bài học lịch sử

Vừa mừng vừa run run

         Lịch sử như dây thun

         Dãn ra rồi co lại

         Thoạt nhìn tưởng anh hùng

         Sau lòi ra yêu quái

Sau khi chế độ Syria sụp đổ : Trong địa ngục nhà tù Assad (1)

 

(Phóng sự của Arthur Sarradin, đặc phái viên Libération tại Sedanya, Syria, 09/12/2024) Tại nhà tù kinh khủng nhất của chế độ được giải phóng hôm Chủ nhật 08/12, nơi hàng mấy chục ngàn người Syria bị tra tấn và hành quyết, dấu ấn của những năm tàn bạo hiện rõ, trong lúc mấy trăm gia đình tìm kiếm xem chuyện gì đã xảy ra với người thân.

« Anh ấy tên là Sleiman Khamis, bị bắt cách đây 11 năm, tôi đến với con anh để cố tìm ». Philippe đứng cạnh cháu trai, ánh mắt xa xăm. Hôm trước, ông vừa ra khỏi một trại giam khác là Adra. Phía trước họ là hàng dài khoảng mấy trăm chiếc xe hơi chen chúc trên con đường đá lởm chởm của nhà tù Sednaya, cách thủ đô Syria 30 kilomet. Tất cả trong đầu đều ám ảnh về sự khủng khiếp phía sau cái tên này, và ngần ngại bước vào.

Sednaya là nhà ngục lớn nhất của chế độ, một trong những nơi tra tấn dã man nhất. Một cơ sở mà Amnesty international gọi là « lò sát sinh ». 

Những giờ cuối cùng của bè lũ Assad tại Syria (2)

(Georges Malbrunot, Le Figaro 09/10/2024) Một nhà ngoại giao Liên Hiệp Quốc liên quan đến cuộc họp tiết lộ : « Cho đến giờ chót, Assad vẫn không muốn tin. Các tiếp xúc ở Doha giữa Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và năm quốc gia Ả Rập, giúp đạt được một sự dàn xếp tối thiểu, đã thấy được vài giờ sau đó khi thủ lãnh phe nổi dậy gọi cho thủ tướng Syria. 

Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran sợ kịch bản Irak năm 2003 lặp lại, và chính quyền bị thanh trừng. Thế nên phe nổi dậy mới yêu cầu công chức vẫn làm việc và các bộ trưởng ở lại các bộ cho đến khi chuyển tiếp. Nhưng chuyển giao cho ai ? Đó là câu hỏi lớn hiện nay ».

Từ khi đó, Assad và gia tộc - bị Matxcơva và Teheran bỏ rơi, dù Iran có hứa sẽ gởi quân - đơn độc trong dinh thự rộng mênh mông. Đã đến lúc thu dọn hành trang.