Affichage des articles dont le libellé est Nổi dậy. Afficher tous les articles
Affichage des articles dont le libellé est Nổi dậy. Afficher tous les articles

vendredi 14 novembre 2025

Phúc Lai - Cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler có điểm gì khác so với cuộc chiến tranh Afghanistan của Liên Xô trước đây ?

 

(Về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler – ngày 11/11/2025)

Nhiều người vẫn hay ví cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler hiện nay với cuộc chiến tranh Afghanistan của Liên Xô trước đây. Nhìn vào bề ngoài nó có vẻ rất giống nên khi đưa ra nhận xét, người ta dễ bị nhầm lẫn về bản chất. Nó trông hao hao vì đều là, một bên là cường quốc xâm lược/can thiệp vào một nước khác nhỏ và yếu hơn rất nhiều.

Có một điểm thú vị là, khi so sánh hai cuộc chiến luôn có điểm giống nhau và khác nhau ở từng giai đoạn, thời kỳ… nên tách biệt thành GIỐNG và KHÁC là không cần thiết, vì vậy tôi sẽ không chọn cách tiếp cận như thế.

+ Cả hai cuộc chiến tranh, phía nước lớn và mạnh hơn đều bị lên án trên toàn thế giới từ nhiều mức độ khác nhau. Nhưng với Nga hiện nay, ngay cả đồng minh của họ như Trung Quốc cũng không dám lên tiếng mạnh mẽ: Đổi trắng thay đen, ca ngợi  một cuộc chiến tranh xâm lược phi nghĩa là không thể. Do vậy với Trung Quốc chẳng hạn, thái độ của nước này là im lặng khi nói đến chính nghĩa và phi nghĩa, nhưng bao biện bằng lợi ích quốc gia của mình.

samedi 13 septembre 2025

Dương Quốc Chính - Nepal đánh nhau và bài học của chúng ta

 

Mồi lửa trực tiếp cho cuộc nổi dậy là chỉ thị ngày 28 tháng 8 của chính phủ. 

Chỉ thị này yêu cầu 26 nền tảng mạng xã hội, bao gồm các ứng dụng phổ biến như Facebook, Instagram, WhatsApp, X (trước đây là Twitter), và YouTube, có vẻ như bao gồm cả Zalo, phải đăng ký hoạt động tại địa phương trong vòng bảy ngày, nếu không sẽ phải đối mặt với lệnh cấm trên toàn quốc.

Lý do chính thức mà chính phủ đưa ra là để hạn chế ngôn từ kích động thù địch, tin giả và tội phạm trực tuyến, đồng thời đảm bảo các nền tảng được "quản lý đúng đắn, có trách nhiệm và giải trình được". Lý do này anh em thấy quen không? Việt Nam cũng có cái gần tương tự, là nghị định 147, xem ảnh đính kèm. Nghị định này hơi bị “ảo tưởng sức mạnh” quá, không rõ ông nào nghĩ ra. 

Lưu Trọng Văn – Hãy thật bình tĩnh nhìn nhận tình hình Nepal

Những gì vừa diễn ra ở Nepal cần được bình tâm phán xét.

Cách mạng và sự nổi dậy trả thù cùng diễn ra một lúc. Cần phân biệt ai thuộc làn sóng cách mạng và ai thuộc làn sóng nổi dậy trả thù.

Cách mạng với đúng nghĩa của nó là lật đổ thể chế cũ độc tài hại dân hại nước bằng một thể chế tiến bộ, dân chủ để đưa đất nước phồn vinh. Người cách mạng đúng nghĩa không tàn ác, trả thù, đập phá tài sản của bất cứ ai.

vendredi 12 septembre 2025

Dương Quốc Chính – Chính trị Nepal và Pháp

TM bổ sung : Tác giả viết "Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nền Cộng hòa Thứ Năm tại Pháp, một chính phủ bị lật đổ trực tiếp thông qua cơ chế bỏ phiếu tín nhiệm", nhưng thực ra là lần đầu tiên thủ tướng đương nhiệm François Bayrou chủ động tổ chức bỏ phiếu tín nhiệm chính phủ mình, và...sụp. (Trước đó thủ tướng Michel Barnier bị kiến nghị bất tín nhiệm).

Bài trước mình viết nhanh về tình hình Nepal để mọi người hiểu sơ bộ, bài này sẽ cụ thể hơn về tình hình chính trị tại quốc gia này, và trả lời câu hỏi của anh em bên chuồng là có phải thực sự đảng cộng sản cầm quyền ở Nepal hay không ?

Nepal là một nước cộng hòa nghị viện liên bang. Tổng thống (hiện tại là Ram Chandra Poudel) là nguyên thủ quốc gia, một vai trò phần lớn mang tính nghi lễ. Quyền hành pháp được thực thi bởi Hội đồng Bộ trưởng, do Thủ tướng đứng đầu. Thủ tướng được Tổng thống bổ nhiệm và phải nhận được sự tín nhiệm của Hạ viện. Như vậy là mô hình thể chế đại nghị, gần giống với mô hình quân chủ lập hiến của Anh, nhưng tổng thống thay cho vua, chỉ mang tính nghi lễ, có lẽ giống thể chế chính trị của Ý và Đức hiện nay.

Tuy nhiên, kỳ lạ thay và lần đầu mình thấy, đó là có tới ba đảng cộng sản cùng tham gia Hạ viện nước này, sau cuộc bầu cử Hạ viện mới nhất năm 2022.

Liễu Hằng – Khi dân nổi can qua


Khi ban lệnh cấm mạng xã hội, chắc chắn quan chức Nepal không bao giờ lường được làn sóng phẫn nộ bùng lên đến mức thiêu đốt chính quyền mà họ đang nắm giữ !

Giọt nước tràn cốc ! Nghèo đói, khó khăn tìm việc làm ... cộng thêm căm phẫn về tham nhũng, con ông cháu cha sống vương giả, dân đen quay quắt áo cơm… mới là nguyên nhân gốc.

Tuy người biểu tình viết lên tường câu : “Chúng ta đã chiến thắng”, nhưng nhìn cảnh “vỡ trận” tại Nepal, khó ai có thể hân hoan, dù không ủng hộ thể chế đất nước này.

jeudi 11 septembre 2025

Tuấn Khanh - Điểm tan vỡ của Nepal là gì ?

 

Cuộc cách mạng bất ngờ ở quốc gia Nepal theo chủ nghĩa cộng sản được tìm thấy với vài lý do dồn dập, thúc người dân xuống đường.

Mọi thứ diễn ra chủ yếu trong tháng 9/2025, khởi đầu với chuyện chính quyền cấm 26 nền tảng mạng xã hội (như Facebook, X, Instagram...) mà lý lẽ là để kiểm soát tin giả, nhưng thực chất là ngăn chận sự căm ghét và phẫn nộ của người dân trước những bất công đang tràn lan ở Nepal, đặc biệt là trong các thảo luận của thế hệ trẻ (Gen Z). Sự phản ứng bắt đầu người Nepal cảm thấy quyền tự do biểu đạt bị đe dọa.

Nhưng điểm bùng nổ, là vào ngày 06/09, khi chiếc xe hộ tống của quan chức chính phủ gây thương tích cho bé gái 11 tuổi Usha Magar Sunuwar ở Lalitpur rồi bỏ chạy, không giúp đỡ, kể cả từ chối trách nhiệm. Những đoạn clip về sự việc được lan truyền nhanh bất chấp lệnh cấm và sự che chở từ các lãnh đạo trung ương, chính là mồi lửa cho cuộc biểu tình - cách mạng bắt đầu.

mercredi 10 septembre 2025

Nguyễn Đình Bổn - Bạo lực chưa từng có tại Nepal sau cuộc nổi dậy của thế hệ Z

 

Sau khi cảnh sát bắn vào người biểu tình (do bị cấm mạng xã hội) khiến ít nhứt 19 người chết, bạo lực bùng phát.

Một đoạn video gây sốc cho thấy Ngoại trưởng Nepal Arzu Rana Deuba lau máu trên mặt, xung quanh là người biểu tình dùng điện thoại quay phim. Ngay sau đó, bà Ngoại trưởng 63 tuổi bị đá từ phía sau và đấm vào mặt bởi đám đông giận dữ, sau khi họ xông vào tư dinh của gia đình bà ở Kathmandu.

Một video khác cho thấy chồng của bà - cựu Thủ tướng Sher Bahadur Deuba ngồi ngoài cánh đồng đầy bất lực, máu me bê bết trên mặt. Trước khi quân đội đến hiện trường để giải cứu ông Deuba và bà Arzu Deuba, dinh thự của họ đã bị phá hoại.

Huỳnh Ngọc Chênh - Nhân dân Nepal vùng lên

 

Dân Nepal đang yên đang lành sống dưới chế độ quân chủ độc tài thì cộng sản Maoist xuất hiện kích động người dân nổi loạn, gây ra cuộc nội chiến thảm khốc giết chết 13.000 người. Ấy là vào 10 năm cuối cùng của thế kỷ 20.

Qua đầu thế kỷ 21, xảy ra một cuộc nổi dậy đưa đến vụ thảm sát hoàng cung rồi lộn xộn mãi đến năm 2008 chế độ quân chủ bị xóa bỏ, quốc hội đa đảng ra đời với sự thắng lợi của phe cộng sản.

Gần đây đảng Maoist lên cầm quyền đến năm 2024 thì thất cử. Đảng cộng sản Nepal của ông Sharma Oli thắng cử và đồng chí Oli lên làm thủ tướng, cho đến chiều ngày 09/ 9/2025 thì bị người dân, dẫn đầu là thế hệ Gen Z, nổi dậy lật đổ, phải chạy trốn và tuyên bố từ chức.

mercredi 18 juin 2025

Kiều Thị An Giang – Khi Iran sụp đổ, kịch bản tồi tệ nhất bắt đầu


“Chiếc lá cuối cùng không rơi xuống vì sợ cơn bão sẽ không còn ai để cuốn đi.”- O. Henry

Iran là một quốc gia phức tạp.

Không chỉ vì nó là hậu duệ của đế chế Ba Tư từng khiến Rome phải kiêng nể, mà vì nó tồn tại giữa những nghịch lý lộng lẫy nhất của thế giới Hồi giáo : một dân tộc thông minh nhưng bị cai trị bởi tầng lớp giáo sĩ thần quyền ; một đất nước nhiều nhà khoa học nhất Trung Đông nhưng lại bị phong tỏa như một nhóm nổi loạn. Và hơn cả, đó là nơi mà sự ổn định chưa bao giờ là bình yên - chỉ là một cái chốt tạm thời, ghim vào bản đồ để giữ cho những đường biên giới khỏi nổ tung.

Nếu một ngày, cái chốt ấy bật ra- Iran sụp đổ- thì thế giới sẽ không chứng kiến một mùa xuân Ba Tư nào cả. Không hoa đào, không tiếng hò reo cách mạng. Chỉ có cát bụi, tên lửa, di dân, và các nhà lãnh đạo thế giới thì rút điện thoại ra… để lên lịch họp khẩn.

mardi 17 juin 2025

Đặng Sơn Duân - Toan tính của Israel

Đến lúc này có thể nhận định rằng mục tiêu của Israel không chỉ đơn giản là phá hủy hay kéo lùi chương trình hạt nhân của Iran. Những phát biểu từ các chính khách Israel và hành động quân sự của họ chỉ rõ đến một mục tiêu tối hậu: Thay đổi chế độ ở Iran.

Dù Mỹ và Tổng thống Trump có quyết định thế nào, Israel sẽ không dừng lại, cho phép Iran mua thời gian, tái tổ chức và tiến hành trò chơi mèo vờn chuột như nhiều năm qua, khi đứng trước cơ hội giải quyết một lần vấn đề này.

“Never again”, đó là ý chí của người dân Israel sau cuộc tấn công khủng bố vào tháng 10.2023. Vì vậy, Israel sẵn sàng chấp nhận ước tính thương vong của dân thường trong cuộc tấn công này lên đến 800 người thiệt mạng trong trường hợp xấu nhất. Và họ vẫn tấn công!

samedi 29 mars 2025

Phó Đức An - Đi vào sào huyệt của Houthi

Nửa đêm đang chìm trong giấc mộng, bỗng nghe “ting” tin nhắn từ WeChat “Em vừa gửi mail cho huynh”. Đây là Mã Hiểu Lâm, bạn thân sinh năm Giáp Thìn, Giáo sư Viện văn học Thượng Hải và Viện trưởng Viện Nghiên cứu Địa Trung Hải.

Kỳ này đưa bạn sang Trung Quốc, đã hẹn gặp nhau ăn tối tại Quảng Châu. Lâm gửi cho một bài phóng sự còn nóng bốc hơi và tuyệt đối quý giá: “Khám phá độc quyền trong 48 giờ tại sào huyệt của Houthi, kẻ thù không đội trời chung của Hoa Kỳ và Israel”. Đành mất ngủ để dịch ra bản Việt văn, để các nông hộ cùng thưởng thức bài viết tuyệt vời này.

Vào ngày 28 tháng 3, tôi trở về thủ đô Sanaa của Yemen sau khi "biến mất" khỏi nhóm bạn bè của mình trong gần 48 giờ, ngay khi lực lượng không quân Hoa Kỳ và Anh tiến hành một đợt không kích mới. Bất chấp mối nguy hiểm trước mắt, tư duy của tôi vẫn đắm chìm về 48 giờ qua, về sự phấn khích và những kỷ niệm khi đi đến và rời khỏi thủ phủ tỉnh Saada cùng những ngọn núi cao chót vót ở đó.

samedi 22 mars 2025

Lê Huy Lượng – Việt Nam Cộng Hòa thời tổng thống Diệm cứu trợ người tị nạn Tây Tạng

Đúng 60 năm trước, người dân Tây Tạng đã nổi dậy đòi độc lập, sau 9 năm "chung sống hòa bình" với Trung Cộng. Cuộc nổi dậy - từ 10 đến 23/03/1959 - đã bị quân đội chiếm đóng của Trung Cộng đàn áp đẫm máu.

Để tránh bị bắt cầm tù, lãnh tụ của dân Tây Tạng, đức Đạt Lai Lạt Ma đã phải chạy trốn khỏi thủ đô Lhasa. Đạt Lai Lạt Ma bắt đầu cuộc hành trình gian lao nguy hiểm bằng đường bộ, từ ngày 17/03 và đã đến Ấn Độ an toàn vào ngày 30/03.

Chính quyền Việt Nam Cộng Hòa, dười thời tổng thống Ngô Đình Diệm, đã tức tốc gửi gạo và hiện kim đến Ấn Độ để cứu trợ những người Tây Tạng đào thoát đến đây. Tổng cộng, chính Việt Nam Cộng Hòa là một trong những quốc gia gửi cứu trợ nhiều nhất cho người tị nạn Tây Tạng, chỉ sau Hoa Kỳ và Ấn Độ. Một phái đoàn đại biểu của người dân và chính phủ Việt Nam Cộng Hòa cũng đã sang tận nơi để vấn an đức Đạt Lai Lạt Ma...

jeudi 26 décembre 2024

Nhà độc tài Assad, « người tị nạn » Syria trong tay Putin

 

Đăng ngày:

« Tôi không phải là Yanukovitch »

Le Monde nhắc lại, hồi tháng Tư 2014, khi tiếp cựu thủ tướng Serguei Stepachine đồng thời là cựu giám đốc FSB, Bachar Al Assad đã nhờ chuyển giao thông điệp cho Vladimir Putin : « Tôi không phải là Yanukovitch ». Đặc phái viên của Kremlin được gởi đến để thăm dò, vào lúc cuộc nội chiến đã làm 150.000 người chết và đẩy 3 triệu người Syria vào con đường lưu vong. Trước đó hai tháng, tổng thống Ukraina Viktor Yanukovitch đã phải vội vã chạy trốn sang Matxcơva. Bachar Al Assad lúc đó vô cùng tự tin, cho rằng viễn cảnh này không thể nào diễn ra với ông ta.

mardi 24 décembre 2024

Tiết lộ mới về cuộc chạy trốn thảm hại khỏi Syria của Bachar Al Assad


Đăng ngày:

Assad phải đợi 36 giờ mới được Putin cho tị nạn

Hai tuần sau khi Bachar Al Assad bị phe nổi dậy lật đổ trong một chiến dịch chớp nhoáng 11 ngày, những bí mật đã lộ dần về vụ chạy trốn thảm hại của nhà độc tài. Nhiều nguồn tin ẩn danh cho Le Figaro biết Bachar Al Assad đã rời Damas tối thứ Bảy 07/12 vào khoảng 22 giờ 30 cùng với con trai Hafez và chánh văn phòng Mansour Azzam. Họ chạy vào một đường hầm nối Dinh tổng thống với phi trường quân sự Mezzeh do một công ty Pháp xây dựng vào lúc phong trào phản kháng mới bắt đầu. Sau đó Assad bay đến căn cứ quân sự Nga Hmeimim ở duyên hải Syria.

lundi 16 décembre 2024

Mất Syria, « trục kháng chiến » của Iran te tua

 

(Georges Malbrunot, Le Figaro 14/12/2024) Iran phải đối mặt với « thực tại mới » ở Syria. Hôm thứ Năm 12/12, thủ lãnh Vệ binh Cách mạng đầy quyền lực, tướng Hossein Salami đã phải nhìn nhận.

Hôm trước đó, lãnh tụ tối cao, nhân vật số 1 của chế độ, giáo chủ Ali Khamenei khẳng định sự sụp đổ của đồng minh Bachar Al Assad không làm Teheran yếu đi. Nhưng như thường lệ, thực tế rốt cuộc đã hiển hiện, vào lúc chính trị Iran có diễn biến quan trọng kể từ khi nước Cộng Hòa Hồi giáo được thành lập năm 1979.

Là đồng minh Ả Rập duy nhất của Iran, Syria của Assad là điểm trung chuyển bắt buộc để vũ khí Iran được đưa sang Hezbollah tại Liban, « viên ngọc trên vương miện » mà Iran đã dày công xây dựng trong 40 năm để tự bảo vệ trước các kẻ thù Israel, Mỹ, Ả Rập...Cho đến khi Nhà nước Do Thái trảm hẳn phong trào Shia Liban cả về chính trị lẫn quân sự trong những tháng gần đây.

samedi 14 décembre 2024

Phúc Lai - Cuộc chiến tranh của Nga ở Ukraine có phải là một cuộc chiến ủy nhiệm hay không ?

 

(Bài đăng lại do viết thêm)

Rất nhiều người, thường là những người ủng hộ Nga trong cuộc chiến tranh mà Putin đang tiến hành ở Ukraine có câu cửa miệng: “Cuộc chiến tranh do phương Tây ủy nhiệm để chống Nga.” Vậy nó có phải đúng như vậy hay không?

Đầu tiên chúng ta sơ lược về khái niệm “chiến tranh ủy nhiệm” và ở nguồn dễ thấy nhất: Wikipedia tiếng Việt. Trang này viết:

“Chiến tranh ủy nhiệm là một cuộc xung đột vũ trang giữa hai quốc gia hoặc các chủ thể phi quốc gia hoạt động, vì sự xúi giục hoặc nhân danh các bên trung lập khác không liên quan trực tiếp đến chiến sự.

vendredi 13 décembre 2024

Các căn cứ quân sự Nga ở Syria, vấn đề đau đầu cho Putin

 

(Pierre Sautreuil, La Croix 12/12/2024) Trước sự sụp đổ của Bachar Al Assad, Matxcơva rơi vào tình thế không dễ chịu chút nào : phải làm thân với phe nổi dậy Syria mà Nga đã không ngừng oanh tạc trong gần 10 năm.

Vấn đề rất trầm trọng, với nguy cơ mất đi hai căn cứ quân sự Tartous và Hmeimim bên bờ Địa Trung Hải, vốn bảo đảm năng lực viễn chinh sang Cận Đông và xa hơn nữa.

Hôm thứ Tư 11/12, phát ngôn viên Kremlin Dmitri Peskov tuyên bố : « Chúng tôi giữ liên lạc với những người kiểm soát tình hình tại Syria, điều này là cần thiết, vì chúng tôi có căn cứ và đại diện ngoại giao ở đó. Các vấn đề liên quan đến an ninh của các cơ sở này vô cùng quan trọng ».

jeudi 12 décembre 2024

Ngô Nhân Dụng - Dân Syria thắng, Nga và Iran thua

 

Abu Mohammad Al-Jolani, người mới lật đổ Bashar Al Assad, cựu tổng thống Syria, đã đọc bản hiệu triệu đầu tiên với dân chúng.

Lãnh tụ đoàn quân nổi dậy HTS không dùng một đài truyền hình, cũng không ngồi tại bàn giấy trong văn phòng dinh tổng thống, tượng trưng cho quyền lực. Ông chọn bối cảnh một thánh đường Hồi Giáo. Thánh đường có lịch sử 1.300 năm, mang tên Umayyad, một dòng chính của Hồi Giáo, do Abī Sufyān xướng xuất ngay tại ở thủ đô Damascus từ năm 661.

Abī Sufyān gốc cùng quê hương Mecca với Đức Tiên Tri Muḥammad và sống cùng một thời. Khi Hồi Giáo chia ra hai ngành, dòng Umayyad thành giáo phái Sun Ni, đối lập với phái Shi A hiện do các giáo sĩ Iran lãnh đạo. Cuộc cách mạng mới điễn ra ở Syria nằm trong lịch sử cuộc đối đầu giữa hai giáo phái Hồi Giáo chính.

mercredi 11 décembre 2024

Những giờ cuối cùng của bè lũ Assad tại Syria (2)


(Georges Malbrunot, Le Figaro 09/10/2024) Một nhà ngoại giao Liên Hiệp Quốc liên quan đến cuộc họp tiết lộ : « Cho đến giờ chót, Assad vẫn không muốn tin. Các tiếp xúc ở Doha giữa Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và năm quốc gia Ả Rập, giúp đạt được một sự dàn xếp tối thiểu, đã thấy được vài giờ sau đó khi thủ lãnh phe nổi dậy gọi cho thủ tướng Syria. 

Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran sợ kịch bản Irak năm 2003 lặp lại, và chính quyền bị thanh trừng. Thế nên phe nổi dậy mới yêu cầu công chức vẫn làm việc và các bộ trưởng ở lại các bộ cho đến khi chuyển tiếp. Nhưng chuyển giao cho ai ? Đó là câu hỏi lớn hiện nay ».

Từ khi đó, Assad và gia tộc - bị Matxcơva và Teheran bỏ rơi, dù Iran có hứa sẽ gởi quân - đơn độc trong dinh thự rộng mênh mông. Đã đến lúc thu dọn hành trang.