Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
"On peut tout fuir sauf sa conscience - Chúng ta có thể chạy trốn mọi thứ, ngoại trừ lương tâm của mình.”
Đây là một câu trích dẫn của Stefan Zweig (nhà văn, nhà tư tưởng người Áo) mà tôi vẫn thường nghĩ đến, khi quan sát diễn biến của các sự kiện địa chính trị trên thế giới ngày nay.
Câu trích dẫn của Stefan Zweig thúc đẩy chúng ta suy ngẫm về nguồn gốc và quá trình hình thành lương tâm của mình. Lương tâm là yếu tố không thể tách rời để hướng dẫn suy nghĩ và hành động của mỗi chúng ta.
Nhiều người hay hỏi sao lúc nào nhìn cũng trẻ.
Câu trả lời là :
- Ăn kẹo rau của hoa hậu Thùy Tiên.
- Uống sữa tiểu đường của anh Quyền Linh.
- Uống sữa xương khớp của chị Cát Tường.
Việc chọn đứng ở đâu trong thời buổi nhiễu nhương chia rẽ này không có gì quá khó khăn.
Vấn đề chính sách và chọn lựa chính sách của Washington không hẳn là yếu tố quan trọng hàng đầu. Vấn đề là người ta có hổ thẹn với chính mình, và đặc biệt với con cái, khi quyết định thể hiện rõ chính kiến hay không.
Tôi không thể dạy con tôi rằng, hãy cứ nói dối, vì thời đại này nói dối không phải là giá trị cần thiết để đánh giá nhân phẩm. Tôi không thể nói với con của tôi, con cứ việc sống xu nịnh nếu cần, vì điều đó mang lại lợi ích cho cuộc đời của con bây giờ và sau này. Tôi không thể dạy con tôi rằng, hãy tôn sùng sự ác độc và lưu manh vì đó là “hình mẫu” đang được số đông ngưỡng mộ.
Hôm qua nước Đức kỷ niệm ngày 17.06.1953, ngày công nhân Đông Đức nổi dậy nhằm phản đối chính sách tăng giờ làm mà không tăng lương của nhà nước công nông thời đó. Facebook có nhắc, nhưng lúc này tôi đang bận tối mặt tối mũi nên không post bài. Đời còn nhiều việc cần thiết hơn là suốt ngày dính đến Facebook.
Việc đảng SED cầm quyền ở CHDC Đức tăng giờ làm để cạnh tranh với tư bản phương tây là một giọt nước tràn ly, khiến giai cấp công nhân nổi giận. Ở Đức đã có nhiều giọt nước tràn ly như vậy nên cho dù các cuộc phản kháng của người lao động, của giới trí thức, văn nghệ sĩ đều lần lượt bị STASI đè bẹp thì cuối cùng cái bình cũng vỡ tan.
Ở Việt Nam ít khi có giọt nước tràn ly mà chỉ có nồi cơm Thạch Sanh, cơm cứ nở mãi mà không đầy. Tôi ví như vậy vì thấy thời gian qua dân mạng sôi sục vì biết bao chuyện.
Vụ thầy Minh Đạo bị phạt bởi đề nghị tán thán sư Minh Tuệ, cho thấy rất rõ về thái độ “cánh tay” của chính quyền nơi chùa “quốc doanh”, đối với hiện tượng khất sĩ nồi cơm điện.
Đừng tưởng đi đến đâu, công an ra dẹp đường đến đó là mọi thứ đã ổn yên.
Không đâu! Phân ranh giới cả đấy! Anh có cả đám đông kính ngưỡng ư, nhưng anh vẫn chỉ “đầu đường xó chợ”, không thuộc “biên chế”. Ngồi họp, phát biểu còn chả có cửa, nói chi đến “tán thán”.
Mới đây, cảnh sát ở Tokyo cho biết trong năm 2023, cư dân đã tự nguyện gửi vào đồn cảnh sát để nhờ tìm chủ của các món đồ bị để quên, rơi trên đường... Tổng cộng cả năm qua đến có 29,1 triệu USD tiền mặt bị mất, đồ đạc được trả lại, tăng 20 % so với năm 2022.
Cảnh sát cũng cho biết những thứ được gửi lại, nhờ thông báo tìm chủ nhân, thường được tìm thấy trên các phương tiện giao thông công cộng hoặc trong ví hoặc ví bị đánh rơi. Thậm chí có những tờ tiền không thể biết chủ nhân của nó là ai.
Tổng số đó tiền được gửi lại để tìm chủ nhân, là 12 triệu yen hay 79.291 USD mỗi ngày – được coi là mức tăng đáng kể so với kỷ lục trước đó là 3,99 tỉ yen được giao cho cảnh sát hoặc nhà điều hành giao thông công cộng vào năm 2022 ; và 3,84 tỉ yen được công bố vào năm 2019.
Thầy tôi là một người rất điềm đạm, nói chuyện với các con đều gọi là “anh,” là “chị” và cụ không bao giờ xưng “tao.” Nhưng, tôi nghe kể, khi năn nỉ các ông lý, ông thơ mãi không được, có lúc cụ nói lớn tiếng...
Ngày Tết nghe một tin vui, chắc sẽ lành suốt năm. Một câu chuyện trên báo cũ năm sáu năm trước kể như vầy: Ở tỉnh Bình Dương, một cô đi xe gắn máy, bị một thanh niên áp sát xe, giật cái giỏ xách của cô.
Ngày hôm sau, một cái túi ni lông thấy đặt trước cửa trụ sở phường An Phú, xã Thuận An. Mở ra, là một bọc tiền chứa 100 triệu đồng Việt Nam và hai điện thoại loại đắt tiền. Trong bọc còn một lá thư của “tên ăn cướp” nhờ ai lượm được đem tiền trả lại cho cô chủ! Anh ăn cướp nêu lý do: Không cần nhiều tiền đến thế!
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang đã giới thiệu quan niệm của Hà Sĩ Phu về “Thuyết Tam duy”, về ba xu hướng của con người trong cuộc sống của mình.
Duy lợi là sự tôn trọng, yêu thích dựa trên Lợi ích. Duy cảm là tôn trọng dựa trên Tình cảm, thấy đẹp, thấy hay, thấy cao thượng thì say mê. Duy lý là dựa trên Lý trí, thấy đúng, thấy hợp lý, hợp khoa học, hợp quy luật thì tán thành.
Nói thô thiển thì Duy lý tượng trưng bởi khối óc, Duy cảm tượng trưng bởi trái tim, Duy lợi tượng trưng bởi cái dạ dày.
Tôi vẫn nhớ như in những status, những comment vui sướng, hào hứng của các bạn khi Nga tuyên bố cắt khí đốt dẫn sang châu Âu ngay khi cuộc chiến nổ ra.
Ở đó, các bạn mãn nguyện và hả hê rằng châu Âu “tự tay bóp d*i” và sẽ “chết cóng” trong mùa đông khi dám đối đầu với ông KGB 70 tuổi.
Tôi vẫn chưa quên các bạn cổ vũ, hò reo khi tên lửa Nga triệt hạ điện, năng lượng dân sự phục vụ mùa đông của Ukraine. Cũng ở đó, các bạn gào la trong sung sướng khi Ukraine phải chịu cảnh thiếu năng lượng sưởi ấm. Không chỉ vậy, các bạn còn cầu khấn cho người dân Ukraine sớm đầu hàng vì bị Nga vô hiệu hóa năng lượng.
Ngoại giao tức là quan hệ (giao) với bên ngoài (ngoại). Nhà này với nhà kia có mối đi lại với nhau cũng là ngoại giao, dù chỉ láng giềng cách nhau bờ giậu mùng tơi hoặc bức tường gạch cắm mảnh chai mảnh sành.
Nhiều người đã nhầm khi cho rằng đã nói tới ngoại giao thì chỉ ở tầm quốc gia. Trong mối giao tiếp hàng xóm láng giềng đời thường đã đầy phức tạp, huống hồ giữa nước này với nước khác.
Con người là thứ động vật nhiều mưu mẹo nhất trong muôn loài, và điều này được thể hiện rõ nhất ở ngoại giao. Đám cầm quyền mỗi quốc gia dùng đủ mọi thủ đoạn để giật lợi ích về cho nước mình, bất kể sự trơ tráo thủ đoạn hay mềm mỏng khéo léo. Dù nó có hiệu quả gì đi nữa thì cũng chẳng đáng khen. Không thể khen cái thứ trái với lương tâm, đạo đức con người.
SỰ VIỆC THỨ NHẤT
Đã có ít nhất bốn án tử hình được công nhận oan sai : Nguyễn Thanh Chấn ; Huỳnh Văn Nén; Nguyễn Minh Hùng; Hàn Đức Long.
Cả bốn trường hợp đều bị bộ máy điều tra tìm ra chứng cứ rồi bị hội đồng xét xử tuyên án tử hình. Trong ba trường hợp tuyên án, bị can cho rằng mình nhận tội dưới sự ép cung, nhục hình. Tử tù chỉ được xác nhận là vô tội khi hung thủ tự đầu thú, không do cơ quan điều tra hay xét xử lật lại vụ án.
Câu hỏi thứ nhất là:
1.
Nhìn bức hình Chưởng nhiều ngày đêm trong tù ngục dùng que tăm đan các mảnh ni-lông thành ba con nai. Con màu đen ở ngực có một chữ O, con màu hồng ở ngực có chữ A, con màu trắng ở ngực có chữ N.
Ghép ba chữ lại là OAN.
Con nai, gã bật khóc khi vang lên câu thơ của cha gã “Con nai vàng ngơ ngác…”
2.
Nhìn tấm hình cha, mẹ của Chưởng đeo bảng viết tay kêu oan cho con trai của mình - hai khuôn mặt nhà nông chất phác, phờ phạc, ánh mắt sao buồn đến vậy, sao uất ức đến vậy?
(Nhân vụ án Nguyễn Văn Chưởng)
Trong số các tác phẩm lừng danh của Kafka, tôi bị ám ảnh nhất là tiểu thuyết "Vụ án".
Hình như ông là một Gio An Tẩy giả trong văn chương, loan báo trước cả trăm năm về sự xuất hiện của những điều hãi hùng của một thế giới đánh mất cả lý trí và lương tâm. Dưới đây là đoạn kết trong "Vụ án":
"…Còn có chuyện kháng án chăng? Còn có những lập luận bác bỏ mà người ta chưa nêu ra chăng? Nhất định thế. Cái lôgích dù không lay chuyển được thế nào đi nữa, nó cũng không cưỡng lại được một con người đương muốn sống. Viên quan tòa anh chưa gặp bao giờ ở đâu? Tòa án tối cao anh chưa đến bao giờ ở đâu? Anh giơ hai bàn tay và căng các ngón ra.
Ông bà nào công khai hoặc ngấm ngầm ủng hộ, bênh vực bọn đểu Nga trong sự xâm lược Ukraine. Gọi người chỉ huy cuộc chiến đấu chính nghĩa là thằng hề; nhắm mắt bịt tai trước cảnh Ukraine bị tàn phá điêu tàn, người chết, cửa nhà đổ nát, phố phường ruộng đồng tan hoang. Cố tình thông tin nhiễu loạn để xóa nhòa phải trái trắng đen; bắt tay bắt chân với thằng xâm lược...
Hãy nghe tôi hỏi và trả lời tôi:
Nếu tự dưng nước mình đang yên đang lành, có đứa nó kéo quân sang xâm lược (nói như ông hàng xóm nhà tôi, là xâm lược chứ đ*o phải xung đột).
Đã đến lúc, thực ra là quá muộn, nhà cầm quyền nước này cần ra lệnh ngay.
Buộc các báo đài mậu dịch như VTV, VOV, báo Tin tức của TTXVN, Tiền Phong, VnExpress, VNN (chứ Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Công an nhân dân thì chả đáng nhắc) hãy chấm dứt ngay việc thông tin "khách quan" lấy từ nguồn của bọn Nga phát xít, xâm lược, khát máu, tàn bạo, đểu giả, như RT, Novosti, TASS, Izvestia, Pravda...
Chúng nó, đám Nga phát xít và báo của chúng, là lũ khốn nạn, đang công khai chống lại loài người, phi nghĩa của phi nghĩa, đểu giả của đểu giả. Tất cả sự thực đang phơi bày ra hết, vậy mà còn tin chúng nó sao?
Theo các báo, Bệnh viện Chợ Rẫy có thể tạm ngưng hoạt động và có nguy cơ đóng cửa.
Bệnh viện hiện gặp nhiều khó khăn trong việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, máy móc hư hỏng không thể sửa chữa buộc phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở khác.
Bệnh viện Chợ Rẫy được xây dựng, hoạt động từ năm 1900. Và từ 1971 đến tháng 6.1974 được tái xây dựng do chính phủ Nhật Bản tài trợ trên diện tích 53.000 m2, với tòa nhà 11 tầng, trở thành một trong những bệnh viện lớn nhất Đông Nam Á lúc bấy giờ.
Các hội đoàn luôn bị kẹp chặt, dán băng keo, bởi những ban bệ đầy quyền lực, cả nổi cả chìm. Có những việc bé tẹo nhưng họ cũng không được tự ý hành động.
Điều này đôi khi ngoài sức tưởng tượng của bạn và tôi, nhưng đó đang là sự thật.
Tóm lại, trông có vẻ cũng ghê gớm, cũng hội đồng này nọ, cũng tuyên ngôn này kia, cũng hùng hồn khí khái, khí phách...nhưng nhất nhất họ phải làm theo chỉ đạo. Cấp trên ho một tiếng là tất cả phải im re, kể cả biết sai lòi ra cũng không được cãi.
Chiều nay lên phố, tôi bắt gặp hình ảnh một người phụ nữ đang đứng một mình trước Nhà thờ Saint-François cổ kính. Chị đeo một tấm bích chương với những dòng chữ viết bằng tay : “Neutrality, Indifference kills tue - Je suisUkraine” (Trung lập, sự thờ ơ giết hại - Tôi là người Ukraine).
Trong một buổi chiều thứ Bảy mát dịu của ngày cuối đông, chị đứng đó, im lặng, dòng người hối hả qua lại. Tôi cùng vợ và các con cũng lặng lẽ ngắm chị. Một sự xúc động dâng trào. Cái khẩu hiệu “Je suis Ukraine” đã trở nên quá quen thuộc trong những ngày này, từ khi Putin ra lệnh tấn công Ukraine. Nó bắt nguồn từ “Je suis Charlie“ (Tôi là Charlie) sau khi tòa soạn của tờ báo châm biếm nổi tiếng của Pháp bị bọn khủng bố Hồi giáo cực đoan tấn công vào ngày 7/1/2015.
“Tôi là người Ukraine” như một lời ủng hộ và chia sẻ cho những nạn nhân người Ukraine, những người đang anh dũng và bất khuất chiến đấu chống lại quân đội xâm lược Nga. Tất cả chúng ta đều là người Ukraine…
(Tiếp theo)
Cuộc xâm lăng Ukraina của Putin đã thay đổi thế giới. Mặc dù Putin coi đây là chiến dich quân sự để gìn giữ hòa bình, nhưng sự tàn bạo trong 9 ngày qua cho thấy đây là một cuộc chiến tranh tổng lực nhằm xóa bỏ một nhà nước, vẽ lại đường biên giới, chia lại lãnh thổ.
Khác với mọi cuộc chiến tranh vũ khí thông thường (conventional weapons), đây là cuộc chiến tranh công nghệ IT đầu tiên trong lich sử. Hai bên đang tìm cách đánh vào các trung tâm dữ liệu và mạng của nhau. Trong lĩnh vực này Ukraina không thua kém Nga như tương quan về quân đội và vũ khí nặng.
Đáng sợ nhất là cuộc chiến tranh mang dấu ấn hạt nhân. Không nói đến những lời đe dọa dùng bom hạt nhân của Putin, việc quân Nga chiếm giữ khu vực nhà máy điện hạt nhân Chernobyl và đang tiến đến các nhà máy khác của Ukraina khiến cả nhân loại lo sợ. Năng lượng hạt nhân chiếm 52% tổng sản lượng điện lực của Ukraina với 16 lò phản ứng lắp đặt trong 4 nhà máy. Hôm nay nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu ở Zaporizhzhia đã bị tấn công. Người ta không chỉ lo sợ vì Putin đang hành động như một kẻ mất trí, mà vì kẻ mất trí đó đang kiểm soát một thể chế độc tài, và không ai quanh ông ta dám hé môi khuyên can.
Putin không chỉ đang đánh nhau với Ukraine mà hơn thế, đang phải đương đầu với công lý, với lương tri, và chính nghĩa của cả loài người.
Nhân loại đã thức tỉnh, thế giới đã đứng về phía lẽ phải, và đang “tỏ tình” cùng nhau trong một bản trường ca bất tuyệt ca ngợi tình yêu và lòng chung thủy.
Một cuộc chiến như thế, dù với nghĩa nào thì Putin cũng đã thua, và còn thua ngay trên chính đất nước của ông ta, khi người Nga đã quay lưng lại và hướng mặt về phía Ukraine. Ukraine giờ đây chỉ là chiến trường của một hậu phương là toàn bộ phần còn lại của thế giới.
