Thọ Nguyễn - Phản biện, kiểm duyệt và tự kiểm duyệt

 

Nhiều người coi phản biện là cái gì đó đối lập, phản đối. Nhưng thực ra đó là một hành vi rất con người.

Trước khi quyết định điều gì đó quan trọng, ai cũng thoáng nghĩ trong đầu là nếu không làm hoặc làm khác đi thì sẽ ra sao? Người khôn ngoan hỏi con cháu, bạn bè thế nào cũng được lời khuyên bổ ích. Ngày xưa vua là con trời mà vẫn phải bổ nhiệm người tài làm Gián Quan để tìm ra nghịch ý giúp ngài cân nhắc.

Ngày nay các luận văn khoa học, kỹ thuật luôn phải để cho những bậc chuyên gia vặn vẹo. Đa số các câu hỏi do những chuyên gia độc lập đặt ra, chứ không phải của ông thầy đỡ đầu. Không phải tất cả ý kiến phản biện đều đúng, nhưng chúng giúp thí sinh củng cố hiểu biết của mình.

Huỳnh Ngọc Chênh - Một dân tộc sợ hãi

 

Trải qua nhiều ngàn năm lịch sử, dân tộc sợ hãi đó không sáng tạo ra được một thứ gì.

Áo quần để mặc, công cụ để lao động hầu như đều du nhập từ bên ngoài. Cái quan trọng nhất là hệ thống ký hiệu để ghi lại những gì đã nói ra để nhớ, để lưu truyền lại đời sau cũng không nghĩ ra được. Dân tộc đó đã không sáng tạo ra được chữ viết cho tiếng nói của mình.

Mà ngay cả vận dụng chữ viết có sẵn của các nền văn minh cổ đại trong khu vực để chế ra chữ viết của riêng mình cũng không tự làm được. Miến, Thái, Lào, Cam, Chăm, Triều, Nhật đã làm được điều đó khi lấy chữ Ấn hoặc chữ Tàu biến ra thành chữ viết riêng của họ, ghi chép được tiếng nói của họ.

Lâm Bình Duy Nhiên - Vài cảm nhận về những tranh cãi xung quanh Lễ Khai mạc Thế vận hội mùa hè Paris 2024

Tối thứ Sáu xem Lễ Khai mạc Thế vận hội mùa hè Paris 2024 ở nhà. Xem xong, một cảm giác lạ lùng xâm chiếm tâm hồn. Một sự thú vị và cả thán phục sau một màn trình diễn đậm màu sắc, âm thanh, giai điệu, hội họa và lịch sử.

Dĩ nhiên, hơn 4 giờ ngồi tại nhà, mát mẻ, xem trực tiếp trên tivi vẫn có cái hay khi không bị mưa gió hành hạ như hơn 300 ngàn khán giả phải đội mưa xem trực tiếp bên hai bờ sông Seine, dài 6 cây số!

Có thể nói, chương trình mang tên Grande Seine (Seine to lớn) có ý tưởng táo bạo: lấy sông Seine, biểu tượng của thủ đô Paris, làm một sân khấu to lớn cho cuộc diễu hành của các đoàn vận động viên đến từ hơn 200 quốc gia.

Yến Năng - Kiểm duyệt trí tưởng tượng

 

Nếu chỉ dùng một từ để phân biệt sự khác nhau giữa con người và con vật thì tôi chọn từ “sáng tạo”.

Nói cách khác: sự sáng tạo đã sáng tạo ra loài người. Chính sáng tạo đã làm cho con người tiến hóa và loài người không ngừng phát triển. Chống lại sáng tạo là chống lại sự tiến bộ, sâu xa hơn, là tội ác chống lại loài người. Kiểm duyệt sáng tạo là một hình thức cản trở sáng tạo, tức là phản động.

Vì thế, cá nhân tôi luôn phản đối chính sách kiểm duyệt sáng tạo, thông qua kiểm duyệt tác phẩm nghệ thuật.

Nguyễn Thanh Huy - Sư Minh Tuệ, một biểu hiện thiện lương trong nghệ thuật

Từ nghệ thuật, có những nhân vật bước ra đời sống. Từ đời sống, cũng có vài con người đi vào nghệ thuật. Nhưng trở thành hình tượng trung tâm, biểu tượng cho sự thiện lương tuyệt đối, không gợn chút bụi trần, có lẽ ngoài Đức Phật, là sư Minh Tuệ.

Nói như vậy, không phải là để so sánh hay nâng tầm, thánh hóa, Phật hóa sư Minh Tuệ. Mà đây là một sự thực đang diễn ra ngay lúc này trong đời sống nghệ thuật đương đại.

Phẩm cách và giới hạnh của ông đã khiến bao trái tim rung lên những cảm xúc triền miên khó tả. Thân hành và bước đi của ông đã khiến cho người ta phải suy nghĩ về cuộc đời. Cuộc sống này có ý nghĩa gì? Thế nào là hạnh phúc? Hàng loạt câu hỏi cứ hiện lên trong những khối óc biết suy tư. Dường như, có một sự đảo lộn trong những nhận thức đã có trước đó.

Mai Thanh Sơn - Một kiểu chửi xéo không thể đểu hơn

Mấy hôm nay một vài nhà văn tỏ ra không mấy hài lòng trước cái đề thi (vào lớp 10 chuyên văn) của Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Không hài lòng, nhưng thực ra các nhà văn cũng đếch cãi được, nên cũng chỉ biết hậm hực vậy, rồi im, và dĩ nhiên ngậm đắng nuốt cay. Cá nhân tôi thấy rằng, mấy ông thầy ở Đại học Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, cũng đếch ra sao, vừa đểu vừa hèn.

Các ông đểu, vì cùng là dân cầm bút với nhau, nhưng lại lôi đồng nghiệp ra bóc phốt, ví công việc sáng tạo của họ với những người thợ đóng gạch.

Phó Đức An - Hãy đứng trên vai người khổng lồ

 

Elon Musk, một cái tên chói lọi trên hành tinh và là người mà lão phục sát đất.

Điều khiến Elon Musk trở nên lôi cuốn là ở chỗ tính cách của anh giống như nhiều nhân vật lãnh tụ hiển hách qua các thời đại, cũng tràn đầy đam mê, tràn đầy năng lượng, không ngại mạo hiểm và tạo nên những kỳ tích.

Nhân vật lớn phù hợp nhất với tính cách của anh có thể là Napoleon. Họ đều xuất thân từ một khu vực ngoài lề xã hội. Napoléon sinh ra trên đảo Corse khu vực nói tiếng Pháp, Elon Musk sinh ra ở Nam Phi, một nơi tràn đầy bạo lực nói tiếng Anh. Anh đã từng bị bắt nạt khi còn trẻ vì thể trạng thấp và gầy.

Hiệu Minh - "Mai", "Đào" và nói láo về phim

Thấy mạng xã hội bàn luận ầm ĩ về hai phim “Mai” tư nhân và “Đào, Phở và Piano” nhà nước.

Có ông còn dùng thống kê dân ta cỡ 100 triệu, bao nhiêu ở thành phố, bao nhiêu hay đi xem phim. Rồi ông kết luận cái rầm, trong hơn chục ngày mà có hơn 4 triệu đi xem phim “Mai” của Trấn Thành…có mà bốc phét.

Nhưng trong 4 triệu đó không có lão, vì nhớ thần đồng thơ Trần Đăng Khoa viết nhiều bài hay hồi nhỏ, nhưng thành hội viên Hội Nhà văn thì lão ấy được mỗi câu này ngang sấm Trạng Trình “Ngồi nhà cởi cúc xem chim//Còn hơn ra rạp xem phim nước mình”.

Ngô Nhân Dụng - Sống dân chủ vui hơn

 

Coi đá banh phải hồi hộp đến phút chót mới thú vị. Nếu mới vào hiệp đầu đã biết đội nào thắng thì ai muốn coi tiếp làm gì? Cũng vậy, trước ngày bỏ phiếu mà đã biết chắc ai thắng ai bại thì chán ngắt!

Một cuộc bỏ phiếu ở tiểu bang New Hampshire vào cuối năm 2022, có thể coi là tiêu biểu cho lối sống tự do dân chủ của dân Mỹ.

Hai ứng cử viên tranh cử chức dân biểu hạ viện ở Địa hạt 16, Manchester, trong quận Hillsborough, nơi đảng Cộng Hòa thường thắng đảng Dân Chủ trong suốt nhiều năm. Khi kiểm phiếu, ông Larry Gagne, đảng Cộng Hòa đánh bại bà Maxine Mosley, đảng Dân Chủ, với tỉ số 1.820-1.797, hơn nhau 23 phiếu.

Đoàn Bảo Châu - Không thể chấn hưng văn hóa nếu không hiểu điều này!

Thứ trưởng Đoàn Văn Việt trả lời phỏng vấn: "Việt Nam hiện nay hầu như vắng bóng tác phẩm tầm khu vực và thế giới.

Ngành Văn hóa mong muốn đầu tư sáng tác để có những tác phẩm đỉnh cao, tầm cỡ, mang sức sống thời đại, nhất là trong văn học, nghệ thuật, hội họa. Nội dung này cần nguồn lực lớn, đầu tư nhiều năm chứ không đơn giản là tổ chức cho văn nghệ sĩ những chuyến thực tế hay trại viết trong vài tuần, vài tháng."

Việc quan trọng để chấn hưng được văn hóa là các vị phải có cái nhìn thẳng thắn, công bằng với lịch sử.

Ngô Nhân Dụng - Ấn Độ, Mỹ, Trung Quốc: Dân số sẽ quyết định

Nước Mỹ may mắn nhất, vì dân vẫn còn tương đối trẻ, lại được bù thêm với những tài năng khắp thế giới kéo vào, kể cả các du học sinh từ Ấn Độ và Trung Quốc.

Hiện nay GDP, Tổng Sản Lượng Nội Địa của Mỹ ($27 ngàn tỉ) và Trung Quốc ($19 ngàn tỉ) đứng hàng đầu thế giới, Ấn Độ ($3.7 ngàn tỉ) đứng hàng thứ năm.

Cuộc chạy đua kinh tế tương lai tùy thuộc vào ba yếu tố: Số người làm việc, số vốn đầu tư, và sản năng lao động (productivity) của mỗi người. Dân số Mỹ và Ấn Độ đang lên, trong khi Trung Quốc bắt đầu xuống từ năm 2020.

Hiệu Minh - Nguyễn Đình Toán, người ghi sử bằng ảnh

Trong đời thợ ảnh kiêng nhất là chụp chân dung. Nếu ảnh đẹp là do mẫu đẹp, nếu xấu chắc chắn do thợ ảnh. Chưa kể chụp xong, mất tiền phim, bỏ tiền rửa, mang đến cho người ta. Không may ảnh xấu bị bĩu môi, ảnh đẹp đút túi và ít người nghĩ phải trả tiền mà không biết người chụp ảnh cũng phải ăn.

Chả hiểu sao anh Nguyễn Đình Toán lại chọn cái nghề khốn khổ ấy. Và lại chụp văn nghệ sĩ, hầu hết nghèo.

Nhớ lần về Hà Nội năm 2009, trong một cuộc gặp các blogger Hà Nội do anh Nguyễn Trọng Tạo và Nguyễn Quang Lập tổ chức đón Thanh Chung New York, mình được ăn ké. Thấy mình giơ cái máy Canon kỹ thuật số chụp lung tung, dùng chế độ Auto, một anh đầu bạc với nụ cười hiền thân thiện hỏi muốn xem.

Trần Tiến Dũng - Về các nghệ sĩ gốc Việt phát sáng ở bến bờ sáng tạo tự do

 

Trước tiên xin chúc mừng hai nghệ sĩ Trần Anh Hùng và Phạm Thiện Ân đã nhận được hai giải thưởng danh giá tại Liên hoan phim Cannes 2023.

Cũng cần chúc mừng lần nữa đến nhà văn Dương Thu Hương đoạt giải Cino Del Duca 2023, và tượng vàng Oscar 2023, Quan Kế Huy cũng như các nhà văn nghệ sĩ nhận được các phần thưởng cao quý khác những năm trước.

Từ cách nhìn cá nhân, tôi cho là các nghệ sĩ gốc Việt thuộc thế hệ sau biến cố 1975 đã hiển hiện phẩm chất tài năng ở tầm thế giới văn minh. Trong đó cái phần hồn gốc cội Việt từ xuất xứ đã tìm được, ngôn ngữ nghệ thuật để nói cùng nhịp sống với các giá trị văn hóa-văn minh của nhân loại.

Đỗ Duy Ngọc - Sam Altman và ChatGPT

 

Mấy hôm rày báo chí trong và ngoài nước nói nhiều về Sam Altman, chàng trai sinh năm 1985, người sản sinh ra cái gọi là ChatGPT (Chat Generative Pre-training Transformer).

Đó là một loại trí tuệ nhân tạo, nó là kho kiến thức đầy ắp, nó là nơi trả lời cho bạn bất cứ vấn đề gì bạn đang thắc mắc. Tuy nhiên, có thể là do vấn đề ngôn ngữ, nhất là những từ ngữ không có trong từ điển, những tiếng lóng, cho nên đôi khi câu trả lời tiếng Việt của nó trật chìa, kiểu ông nọ cắm cằm bà kia.

ChatGPT đang thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng nhờ khả năng trả lời câu hỏi một cách chi tiết và nhanh chóng. Người dùng có thể đặt các câu hỏi để ChatGPT trả lời, hoặc đưa ra những yêu cầu để công cụ này đáp ứng. Chẳng hạn yêu cầu soạn thảo một email xin việc hoặc kể một câu chuyện, viết một đoạn văn hoặc thậm chí viết những đoạn mã lập trình theo yêu cầu của người dùng. Tuy vậy, các chuyên gia đánh giá ChatGPT còn thiếu nhiều kỹ năng cần thiết để có thể thay thế các lập trình viên, đặc biệt kỹ năng phối hợp và làm việc theo nhóm.

Ngô Nhân Dụng - Tập Cận Bình phải học làm chíp

Thế kỷ trước, kinh tế muốn chạy được cần phải có dầu lửa; bây giờ thì ai cũng cần chất bán dẫn.

Hiện Trung Quốc chỉ sản xuất được 17% chất bán dẫn cần dùng trong nước (semiconductors bên Trung Quốc gọi là ‘bán đạo 半导,’ chữ đạo nghĩa giống như dẫn). Kế hoạch 5 năm mới (2021-2025), nhấn mạnh, “Tự túc về kỹ thuật là điểm tựa chiến lược để phát triển quốc gia.”

Vì vậy ông Tập Cận Bình thúc đẩy việc chế tạo các chất bán dẫn tân tiến nhất. Năm 2014, Bắc Kinh đổ ra $22 tỉ đô la đầu tư cho các công ty làm chíp, năm 2019, lập thêm một quỹ $30 tỉ, các tỉnh và thành phố đều bỏ thêm tiền vào, theo Yoko Kubota trên nhật báo The Wall Street Journal ngày 10 tháng 1, 2022.

Mạc Văn Trang - Kiến nghị một biện pháp giáo dục góp phần góp phần « khai phóng »

 

Ý tưởng này nảy ra khi nhà giáo Thái Hạo cho biết, tình cờ thấy “một cô bé lớp 3 có ba mẹ là lao động chân tay, chứ không phải trí thức văn nghệ sĩ gì” vẽ bức tranh “lạ".

Và nhà giáo viết: “Tôi cũng không phải dân hội họa, không sành về tranh nhưng bằng cảm nhận thuần túy trực giác tôi thấy bức tranh có hồn và đẹp. Tôi nghĩ về giáo dục Việt Nam, đứa bé này có thể tiếp tục theo đuổi đam mê của nó với một núi bài tập, với môn chính môn phụ, với thi cử thành tích…?”

Từ những năm 1980, nhiều người đã phê phán nền giáo dục “xã hội chủ nghĩa" mang tính áp đặt, “đúc khuôn", “bình quân về nhân cách"... Nền giáo dục đó đặt ra mục tiêu cho mẫu con người mới xã hội chủ nghĩa, rèn luyện từ Tiểu học trở đi theo khuôn khổ quy định và quy trình được thiết kế để đạt tới mục tiêu đã định.

Hà Phan – Địa phương phải mạo hiểm, trách nhiệm ngành y tế ở đâu ?

 

Bí thư quận 6 Lê Thị Hờ Rin và Chủ tịch Củ Chi Phạm Thị Thanh Hiền đang nhận rất nhiều lời khen vì dám "xé rào" cứu dân, kiểm soát dịch thành công.

Chị Hờ Rin mạo hiểm do "Không thể có cách cứu dân mà không làm", khi chỉ đạo cấp dưới là "Quận đầu tiên phát thuốc kháng viêm, kháng đông cho F0 tự điều trị tại nhà dù chưa có hướng dẫn của Sở Y tế".

Còn Chủ tịch Thanh Hiền cho áp dụng tại huyện nhà "Phương pháp "không coi F0 là người bệnh", đưa thuốc Đông y vào sử dụng từ rất sớm đã giúp Củ Chi điều trị khỏi nhiều ca bệnh rất nhanh, và đặc biệt không có trường hợp tử vong".

Nguyễn Đình Bổn - Chúng ta đã có thể có hơn một Nguyễn Huy Thiệp

Nguyễn Huy Thiệp là một văn tài !

Điều này đã được công nhận. Nhưng ông đã may mắn xuất hiện đúng thời điểm, và may mắn là nhờ thời điểm đó nhà văn Nguyên Ngọc, một người Quảng Nam làm Tổng biên tập báo Văn Nghệ.

Tại sao là người Quảng Nam? Bởi chắc chăn một người Hà Nội làm Tổng biên tập thì các truyện ngắn của ông đã không được đăng. Thời của Vũ Tú Nam hay Hữu Thỉnh báo Văn Nghệ trở thành một tờ báo tầm thường là một ví dụ.

Ngọc Vinh - Nhân cái chết của một nhà văn

Một thi sĩ mà tôi kết bạn là N.Q.Chánh, đặt vấn đề rất hay rằng, nếu công nhận Nguyễn Huy Thiệp là nhà văn lớn dưới thời cộng sản thì té ra thời cộng sản cũng có tự do tư tưởng à ?

1- Chánh học cùng thời với tôi, chúng tôi lấy bằng cử nhân văn chương tại trường Tổng Hợp Sài Gòn trong thời điểm mà người ta gọi là" đổi mới"- quanh mốc thời gian 1986, khi Tổng bí thưTrường Chinh đặt câu hỏi trước đại hội đảng cộng sản Việt Nam lần thứ 6: "Đổi mới hay là chết".

Tôi có đưa câu này vào lời nói đầu cuốn luận văn của mình. Luận văn có chủ đề "Mối quan hệ giữa văn nghệ và chính trị", thông qua các cuộc tranh luận văn chương cũng như một số tác phẩm văn nghệ ở Việt Nam thời điểm ấy. Giáo sư Lê Đình Kỵ hướng dẫn và tiến sĩ Lê Tiến Dũng (đã mất) phản biện.

Tạ Duy Anh - Những khoảnh khắc kỳ lạ (2)

2-RỤT TAY LẠI Ở GIÂY CUỐI CÙNG

Sau khi tìm lại được MẢNH ĐẤT CỦA MÌNH và sau khi đăng truyện ngắn “Lũ vịt trời”, tôi bắt đầu nuôi ý định viết một truyện ngắn về sự thù hận mà chúng tôi bị dìm vào từ khi lọt lòng.

Sự thù hận có từ bao giờ, chúng tôi không biết. Nhưng nó lên đến đỉnh điểm khi bố tôi, vốn là thằng ở chăn trâu cho chánh tổng, từng phải tận mắt chứng kiến hai đứa em mình chết đói, bí mật theo Việt Minh đúng vào khi xã Hoàng Diệu hoàn toàn thuộc vùng tề, chi bộ cộng sản bị xóa trắng. Người ra đầu thú cuối cùng là ông bí thư tên Lân.

Ông Vũ Xuân Lan, người cùng xã, huyện ủy viên, được cử về bí mật xây dựng lại phong trào và ông đã bắt liên lạc với bố tôi. Năm 1950, bố tôi mới 24 tuổi, chưa là đảng viên, được cử làm chủ tịch Ủy ban kháng chiến xã, bí thư là ông Vũ Xuân Lan.