Lê Thiếu Nhơn - Đường xa bao nỗi truân chuyên…

 

Nằm ở khu vực có địa hình nhiều đồi dốc và khoảng cách từ núi tiếp giáp đồng bằng rồi ra biển rất ngắn, nhưng thủy điện Sông Ba Hạ vẫn được xây dựng với công suất 220 MW (bằng 1/11 thủy điện Sơn La và bằng 1/9 thủy điện Hòa Bình).

Thật hoành tráng “Suối ngàn đã chảy thành sông/ đố ai tát cạn được dòng nước xuôi”.

Chắc chắn khảo sát, phê duyệt, cấp phép đều đúng quy trình, nên thủy điện Sông Ba Hạ làm ăn rất thịnh vượng. “Đã nghe gió ngày mai thổi lại/ đã nghe hồn thời đại bay cao”. Tính từ tháng 1/2025 đến tháng 9/2025, thủy điện Sông Ba Hạ đạt doanh thu 517 tỉ đồng, lãi ròng 271 tỉ đồng. Thủy điện Sông Ba Hạ đặt mục tiêu doanh thu năm 2025 là 821 tỉ đồng, lãi ròng ước chừng 384 tỉ đồng.

Trần Thanh Cảnh – Lầm lẫn

[Nhân đọc lại thư của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện gửi Tố Hữu]

Cho đến giờ phút này, người ta đã có thể "định danh" một cách chắc chắn cho cuộc đời ông Tố Hữu [tức Nguyễn Kim Thành (1920- 2002)].

Ông là một nhà chính trị chuyên nghiệp, từ trẻ. Như đã từng viết : "Từ thủa ấy quăng thân vào gió bụi..."

Là một nhà chính trị [cách mạng] chuyên nghiệp, nên Tố Hữu sử dụng năng khiếu thơ ca của mình, tuyệt đối phục vụ cho sự nghiệp, lý tưởng chính trị mà ông tin tưởng, theo đuổi. Bởi thế, Tố Hữu trở thành "lá cờ đầu", "chủ soái" của nền thơ ca cách mạng như một lẽ đương nhiên.

Trần Thanh Cảnh – Bi thảm

Vừa nghiền xong hơn 800 trang sách của ông Đại tá Công an, nguyên Trưởng phòng ở Cục A25, [Cục an ninh văn hóa tư tưởng], Bộ Công an : Nhân văn Giai phẩm, sự kiện và nhân chứng.

Trước hết phải cám ơn anh Thái Kế Toại, đã dày công thu thập tài liệu, tiếp xúc với các nhân chứng vật chứng để làm nên bộ sách có tính chất toàn cảnh về một vụ án văn nghệ đình đám một thời. Một bộ sách tư liệu vô cùng quý báu để lại cho các thế hệ sau này họ biết, cha ông họ có một thời đã sống như thế nào. Một bộ sách lịch sử văn hóa đặc sắc.

Đọc bộ sách này, người ta sẽ hình dung ra toàn cảnh xã hội miền Bắc Việt Nam và không khí văn nghệ những năm mới giải phóng [1954], sau cải cách ruộng đất. Và cùng với các cuộc "long trời lở đất" : cải cách ruộng đất, cải tạo công thương nghiệp, Nhân văn Giai phẩm đã cùng nhau triệt phá tan tành nền tảng kinh tế xã hội, nền tảng văn hóa đạo đức trên miền Bắc. Tan hoang.

Sương Nguyệt Minh - Hoàng Cát và truyện ngắn Cây táo ông Lành

 

"Cây táo ông Lành" từ nửa thế kỷ trước bị người ta suy diễn cho là viết ám chỉ một ông lớn lãnh đạo văn nghệ.

Nhà thơ Hoàng Cát - tác giả của truyện ngắn này một thời khốn khổ. Nhà thơ Vương Trọng viết: "Mấy anh đồng hương xứ Nghệ  làm câu đối: " Thằng Cát viết điều hung / Ông Lành làm việc dữ", nhưng sau sửa lại để thay cho một lời phát biểu với cấp trên"Thằng Cát không viết điều hung / Ông Lành đừng làm việc dữ". Nhưng có lẽ cấp trên không thấu nên "việc dữ" cứ đến với Hoàng Cát, mà cái đòn đầu tiên là nhà máy cho về mất sức".

Chưa hết, sau đó Hoàng Cát bị treo bút, đời sống rất khó khăn... Trước đó, ông là lính trận ở chiến trường, bỏ lại một cái chân ở Mặt trận Quảng Đà, đi viện rồi ra quân. Là thương binh nặng, cụt chân trái phải lắp chân giả, tay cũng bị thương, nhưng chả hiểu sao bị xếp hạng nhẹ nhất trong thứ bậc thương binh, cho nên nỗi nhọc nhằn nhân lên gấp đôi, gấp ba. Khổ! Giá như viết là "Cây táo ông Hiền", hay "Cây táo ông Ngoan" thì chắc chẳng bị lên bờ xuống ruộng.

Vương Trọng - Hoàng Cát là thế

Tôi quen Hoàng Cát từ năm 1972, khi học lớp Bồi dưỡng sáng tác của Hội nhà văn Việt Nam ở Quảng Bá. Lớp học được triệu tập từ đầu tháng 10, nhưng do hoàn cảnh chiến tranh, đi lại khó khăn nên học viên về rải rác, có người chậm đến ba tháng, nên hầu như tuần nào cũng xuất hiện thêm học viên mới.

Bữa trưa chúng tôi thường ăn đứng dưới giàn nho. Một lần vì thấy thức ăn quá "khiêm tốn", có người nói rằng ăn uống như thế này thì không nên đi học, tiếp đó ý kiến lan rộng, anh em đùa nhau bàn chuyện viết bài Phản chiêu sinh (nhại Phản chiêu hồn của Nguyễn Du) và mở đầu bằng câu: Sinh ơi, sinh đừng về!

Trong số người tham gia "hăng hái", tôi chú ý tới một anh nói tiếng Nghệ, trán cao, mắt đa tình, da trắng, người trông thư sinh, đẹp trai. Đó là Hoàng Cát. Tuy cả hai cùng nội trú, nhưng tôi ở khác phòng. Hơn nữa, trước đó tôi chưa được đọc thơ của anh, cộng thêm cái bản tính tôi làm quen rất chậm, nên hàng ngày chỉ gặp anh khi lên lớp và bữa ăn, chúng tôi chưa có dịp nói chyện riêng. Và trong mấy tuần đầu, tôi không hề biết anh là thương binh cụt chân, phải đi bằng chân gỗ. Là vì bước chân của Hoàng Cát bao giờ cũng ngay ngắn, đàng hoàng, không hề khập khiễng một chút nào.

Nguyễn Huy Cường - Tuyệt vời Tố Hữu

Cách đây 73 năm, người Cộng sản gộc này làm bài thơ được chép nguyên văn dưới đây. Xin miễn bình luận thêm.Mời các bạn đọc nhé.

THƯA CÁC ÔNG NGHỊ

Thưa các ông nghị gật!
Đừng bôn ba lật đật uổng công!
Nghị ngày xưa là nghị bạc nghị đồng
Nghị "bíp tết", nghị "sâm banh", "phó mát"

Nghị ô-tô, nghị cô đầu chầu hát
Nghị "uẩy xừ" không biết cái chi chi
Nghị chuyên môn ra nghị viện ngủ khì
Khô hết Nước, tan hết nhà "ùy" tất.