Châu Văn Thi - Ngày cuối cùng…

Tôi khẽ chạm tay vào cuốn lịch, nơi những đề tài của tháng trước và những dự định sắp tới vẫn còn nguyên vẹn như một thói quen khó bỏ. Tôi nhẹ nhàng xếp nó vào thùng đồ, khép lại một chương của cuộc đời.

Bàn bên kia, tiếng gõ phím lách cách của anh bạn đồng nghiệp đang hoàn thành nốt phần việc còn lại. Tôi chào từ biệt rồi ôm thùng các-tông chứa đựng kỷ niệm rời khỏi văn phòng.

Vị sếp già đứng đó, đôi tay ông đặt lên vai tôi, như muốn giữ lại giúp tôi những giọt nước mắt đang chực trào: "Cảm ơn bạn vì những đóng góp tuyệt vời. Chúng ta sẽ trở lại, nhất định sẽ trở lại. Chúng tôi sẽ đấu tranh để đưa các bạn trở lại!"

Trương Thanh Liêm - Người Pháp nghĩ gì về nước Mỹ

Trước hết phải hỏi rằng người Pháp ĐÃ NGHĨ GÌ về nước Mỹ.

Người Pháp đã từng rất ngưỡng mộ nước Mỹ. Cuộc Cách mạng giành độc lập của Mỹ năm 1776 là hồi chuông báo thức cho Nước Pháp về một hiện thực có thể làm được. Đó là lật đổ vương quyền, chống tập quyền, độc tài I để lập ra một nhà nước theo ý nguyện của người dân.

Nước Mỹ ra đời năm 1776. Lá quốc kỳ Mỹ với 13 vạch xen kẽ trắng đó tượng trưng cho 13 tiểu bang đầu tiên, và ô xanh dương tượng trưng cho khu vực những tiểu bang gia nhập nước Mỹ, ra đời năm 1777.

Mạnh Kim - Phủ bức màn đen lên truyền thông tự do là hành động phi dân chủ tồi tệ

 

Ngày 11-10-2024, tôi dự một chương trình thảo luận về vấn đề hòa hợp-hòa giải sau 50 năm chiến tranh Việt Nam tại Viện Hòa bình Hoa Kỳ (United States Institute of Peace).

Chương trình có cả sự tham dự của đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam. Tôi gặp các đồng nghiệp VOA và RFA tại đó. Bây giờ, cả Institute of Peace lẫn VOA và RFA đều đối mặt nguy cơ bị đóng cửa.

Từng suýt làm việc trong RFA (hợp đồng làm nhân viên dài hạn cho RFA đã ký duyệt), tôi không lạ cách thức vận hành của bộ máy nghiệp vụ RFA. Tôi không thích. Có nhiều điều không ổn.

Bông Lau - Đài Á Châu Tự Do đóng cửa

 

Chính quyền Donald Trump vừa ra lịnh đóng cửa đài VOA và RFA (đài Á Châu Tự Do). Đài VOA thì mình hầu như không nghe, vì hiện đang ở Mỹ nên các tin tức đều có thể truy cập từ các hãng thông quốc tế đáng tin cậy.

Tuy nhiên đài RFA thì xạ thủ thường theo dõi online, vì đài này cung cấp các nguồn tin đáng tin cậy về đấu tranh cho tự do dân chủ ở Việt Nam và ở Châu Á nói chung. Đặc biệt mình rất thích các bài phỏng vấn các tù nhân chánh trị vừa mới được thả ra từ nhà tù Việt Nam. Một vài tù nhân mình có quen khá thân.

Lý do đóng cửa các đài này thì mọi người biết rồi. Để “tiết kiệm ngân sách” và theo chủ thuyết MAGA co cụm, thì các vi phạm nhân quyền của thế giới không còn là trách nhiệm của nước Mỹ nữa. Ai chết mặc ai. 

Lê Thanh Tùng - Tiếng nói của tự do bị bóp nghẹt

Thật đáng tiếc khi Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Đài Á Châu Tự Do (RFA) – những ngọn hải đăng soi sáng cho sự thật và tự do – nay đã bị dập tắt.

Đây không chỉ là sự mất mát của những cơ quan truyền thông mà còn là đòn giáng mạnh vào quyền tự do ngôn luận, một trong những giá trị cốt lõi của nền dân chủ.

VOA và RFA từ lâu đã là tiếng nói của những người bị áp bức, là nguồn tin khách quan cho những ai khao khát sự thật trong bóng tối của kiểm duyệt và tuyên truyền.

Nguyễn Đình Bổn - Tự do hay nô lệ?

Những ai mê tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung, đọc Thiên Long Bát Bộ đều yêu quý Tiêu Phong (Kiều Phong) như một trong những đại anh hùng xuất chúng. Tiêu Phong là người dân tộc Khiết Đan, ngày nay tuy là một dân tộc lớn nhưng lại KHÔNG có tên trong số 56 dân tộc Trung Quốc. Họ đã hoàn toàn bị xóa sổ.

Không chỉ là một dân tộc lớn, một thủ lĩnh bộ lạc tên là Gia Luật A Bao Cơ đã thống nhất các bộ lạc Khiết Đan vào năm 916, ông dựng nên nước Khiết Đan, tới năm 947 đổi quốc hiệu là Đại Liêu. (Hồi nhỏ đọc Ngũ hổ Bình Tây, Địch Thanh đi đánh Tây Liêu, lại thương nước đó vô cùng mà không ưa Địch Thanh).

Trong thời kỳ cường thịnh nhất, vương triều Đại Liêu từng chiếm một nửa giang sơn Trung Quốc.

Thọ Nguyễn - Đi hai chân là xa xỉ?

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu kinh tế không thể chối cãi. Nhưng cải cách kinh tế mà không thay đổi về chính trị và xã hội khiến đất nước đi khập khiễng.

Đi khập khiễng thì không thể đi nhanh được và rơi tọt vào cái bẫy thu nhập trung bình. Điều này các chuyên gia đã cảnh báo từ 20 năm trước, nhưng mãi đến nay nguy cơ tụt hậu mới được chính thức công nhận. Muộn còn hơn không.

Chí ít thì Ban Tuyên giáo cũng phải ngậm đắng đăng tải rộng rãi những lời chỉ trích hệ thống tuyên truyền « tự huyễn hoặc, tự ru mình » [1]. Số phận của nó cũng đang hiu hắt trong làn sóng « tinh giản ».

Mai Quốc Ấn - Đi tìm tự do

Đầu Đà Minh Tuệ tìm tự do trong Chánh pháp Phật đạo. Ông không cần gì nhiều, ba y, một bát, một bữa và hành trình kiên định để an lạc từ tâm đến thân.

Có nhiều cách khác để đi tìm tự do…

Thực phẩm bẩn nhiều quá, học Đầu Đà Minh Tuệ, tôi thử ăn ít đi một bữa so với ba bữa trước đây. Thấy vẫn sống khỏe, hai bữa cũng chả sao. Tự do.

Nguyễn Thông - Gửi các nhà văn quốc doanh trong hội chú Thiều

 

Tôi đang bận việc nhà. Rất bận. Năm hết tết đến tới nơi rồi mà vẫn chưa đâu vào đâu. Chểnh mảng, sao nhãng cả chuyện vào căn lều phây búc chia sẻ vui buồn cùng mọi người. Nhớ.

Vậy nhưng hôm qua thấy các tờ nhật trình điện tử (đúng ra phải gọi là "khắc trình" bởi chúng không đưa tin theo ngày mà theo từng giờ từng khắc) xổ ra rằng Hội Nhà văn xứ này, ông Thiều, ông Khoa cực chẳng đã, đã phải rút lại cái quyết định liều rất tai tiếng bổ nhiệm một người đầy tai tiếng - Lương Ngọc An vào ghế nóng của hội. Rút lại như thế là quá muộn, khí muộn, chả xóa được vết chàm tự bôi lên mặt, chỉ như thứ giải pháp tình thế, nhất thời mà thôi.

Tôi không có tư thù gì với ông An, cả với ông Thiều, ông Khoa nhưng nhân vụ này khuyên các ông nên rút lui đi, đừng ham hố công danh ghế này ghế nọ nữa. "Phục vụ đất nước, phục vụ nhân dân, phục vụ cuộc sống" kiểu như các ông từng phục vụ đã quá đủ rồi, đừng để xã hội này, nước này vướng víu bởi các ông nữa.

Nguyễn Đình Bổn - Những vấn đề trên đất Thái

Thái Lan là một đất nước Phật giáo nhưng không ăn chay. Vì vậy có chút trục trặc nhỏ khi các sư khất thực.

Những tình nguyện viên phiên dịch phải giải thích với người Thái là các thầy chỉ ăn chay, không uống cả sữa và bánh có trứng. Nhưng đó là chuyện rất nhỏ.

Chuyện lớn hơn là Thái Lan là quốc gia tự do báo chí, họ dị ứng với tất cả sự cắt ghép, ngăn cản. Anh Báu đã phạm sai lầm khi ngây thơ cho rằng có thể đề nghị Bộ Ngoại giao Việt Nam can thiệp để một Đài Truyền hình Thái "đính chính" thông tin sư Minh Tuệ bị cấm đi khất thực tại Việt Nam.

Nguyễn Đình Bổn - Bài tụng ca Tự Do

 

ngẩng đầu, ngẩng đầu lên

rất có thể anh sẽ nhận một viên đạn từ cường quyền

ngẩng đầu, ngẩng đầu lên

đối mặt vòi rồng, dùi cui, hơi cay, lựu đạn…

         từ Syria, Ukraine, Iran, Ai Cập

         nhân dân đã ngẩng đầu

         lấy máu kéo đổ những tượng thần tự phong khốn nạn…

         đừng hót nữa lời tụng ca rỗng

Đặng Đình Mạnh - Họ đã biết gì về các giá trị tự do, dân chủ và nhân quyền?

 

Miền Bắc, tính từ năm 1954 sau Hiệp Định Genève, tại vùng ranh giới vĩ tuyến 17 trở lên là lãnh thổ do Cộng Sản cai trị.

Suốt từ thời điểm ấy cho đến nay đã là 70 năm.

Trong suốt thời gian đó, hoặc nói khác, người dân nào có tuổi đời chưa quá 70, thì chưa từng một ngày nào họ được hưởng các giá trị tự do, dân chủ và nhân quyền trong cuộc đời của mình.

Lâm Bình Duy Nhiên - Bầu cử dân chủ và định hướng

Xem tấm hình này mới thấy quy luật của cuộc chơi dân chủ thật nghiệt ngã và tàn khốc, nhưng minh bạch và sòng phẳng!

Chứ bầu cử theo định hướng do đảng cộng sản dẫn dắt thì làm gì có được những cảm xúc hồi hộp, căng thẳng, vui mừng, hạnh phúc hay buồn bã và thất vọng như các nước văn minh và tiến bộ!

Một người phụ nữ da màu chỉ với hơn 100 ngày vận động tranh cử (ngắn nhất trong lịch sử nước Mỹ) đã mang lại nhiều hy vọng đổi thay.

Lưu Trọng Văn - Quyết định thắng thua : Tự do !

Giờ phút này nhiều người Mỹ đang hướng về bang Pennsylvania, trong đó có thành phố trung tâm Philadelphia.

Cả hai ứng viên tổng thống Mỹ đều đang có mặt ở đây để vận động những lá phiếu do dự có thể quyết định ai sẽ lên ngôi tổng thống.

Không phải tự dưng nơi đây lại mang sứ mệnh cán cân ấy. Từ lập quốc đến nay biểu tượng của Pennsylvania và Philadelphia là Tự do.

Lê Học Lãnh Vân - Việt Nam xây dựng nền tự chủ đại học được không ?

Ý chính : Tự chủ Đại học rất có lợi cho việc phát triển quốc gia. Xây dựng Tự chủ Đại học cho Việt Nam khó nhưng khả thi. Vấn đề là: Việt Nam có quyết tâm xây dựng nền Tự chủ Đại học như thế giới không?

Từ Tự Chủ Đại Học gần đây được báo chí nhắc tới như cái đích mà các trường đại học Việt Nam hướng tới. Khái niệm này trước năm 1975 được Miền Nam gọi là Tự trị Đại học và được áp dụng một cách nghiêm túc. Bài viết về vấn đề chuyên môn này dài, xin lược lại. 

A- Khái niệm tự chủ đại học qua những thế kỷ (Lịch sử và triết lý Tự chủ Đại học)

Ngô Nhân Dụng - Các định chế giúp phát triển kinh tế

Kinh tế phát triển khi số đầu tư và lực lượng lao động gia tăng, dẫn đến các sáng kiến và tiến bộ kỹ thuật nâng cao năng xuất của người làm việc. Nhưng tại sao nhiều nơi tập hợp được các “yếu tố sản xuất” trên mạnh hơn những nơi khác?

Một thí dụ dễ đem so sánh nhất là kinh tế các nước Bắc Mỹ và Nam Mỹ. Cái gì giúp Canada và Mỹ tiến nhanh hơn Brazil và Argentina sau khi di dân Âu châu sang khai thác Tân Thế Giới?

Ba người đã tìm cách trả lời câu hỏi trên là James Robinson, Daron Acemoglu (MIT), và Simon Johnson (Đại học Chicago), năm nay mới được trao Giải Nobel về Kinh tế học. Họ thấy yếu tố quan trọng nhất là những định chế nằm trong các xã hội trên. Đó là những quy tắc hành xử theo tập tục hay luật lệ trong xã hội mà mọi cá nhân phải theo; trong đó có những quy tắc phân chia quyền hành chính trị hoặc quyền lợi kinh tế.

Huỳnh Ngọc Chênh - Một dân tộc sợ hãi

 

Trải qua nhiều ngàn năm lịch sử, dân tộc sợ hãi đó không sáng tạo ra được một thứ gì.

Áo quần để mặc, công cụ để lao động hầu như đều du nhập từ bên ngoài. Cái quan trọng nhất là hệ thống ký hiệu để ghi lại những gì đã nói ra để nhớ, để lưu truyền lại đời sau cũng không nghĩ ra được. Dân tộc đó đã không sáng tạo ra được chữ viết cho tiếng nói của mình.

Mà ngay cả vận dụng chữ viết có sẵn của các nền văn minh cổ đại trong khu vực để chế ra chữ viết của riêng mình cũng không tự làm được. Miến, Thái, Lào, Cam, Chăm, Triều, Nhật đã làm được điều đó khi lấy chữ Ấn hoặc chữ Tàu biến ra thành chữ viết riêng của họ, ghi chép được tiếng nói của họ.

Lâm Bình Duy Nhiên - Vài cảm nhận về những tranh cãi xung quanh Lễ Khai mạc Thế vận hội mùa hè Paris 2024

Tối thứ Sáu xem Lễ Khai mạc Thế vận hội mùa hè Paris 2024 ở nhà. Xem xong, một cảm giác lạ lùng xâm chiếm tâm hồn. Một sự thú vị và cả thán phục sau một màn trình diễn đậm màu sắc, âm thanh, giai điệu, hội họa và lịch sử.

Dĩ nhiên, hơn 4 giờ ngồi tại nhà, mát mẻ, xem trực tiếp trên tivi vẫn có cái hay khi không bị mưa gió hành hạ như hơn 300 ngàn khán giả phải đội mưa xem trực tiếp bên hai bờ sông Seine, dài 6 cây số!

Có thể nói, chương trình mang tên Grande Seine (Seine to lớn) có ý tưởng táo bạo: lấy sông Seine, biểu tượng của thủ đô Paris, làm một sân khấu to lớn cho cuộc diễu hành của các đoàn vận động viên đến từ hơn 200 quốc gia.

Trần Trung Đạo - Tình hình mới ở Venezuela và bài học về cái chết của những kẻ độc tài

Một căn bệnh không thuốc nào chữa khỏi mà những kẻ độc tài đều mắc phải là bệnh hoang tưởng quyền lực.

Ngoại trừ một số chết già vì điều kiện cách mạng dân chủ tại quốc gia họ cai trị chưa chín muồi, một phần không nhỏ đã chết một cách thê thảm bằng những cực hình mà họ chưa bao giờ tưởng tượng ra khi còn nắm quyền sinh sát.

Một hiện tượng đáng lưu ý khác, những kẻ độc tài này thường chết trong tay của những người trước đó không lâu đã thề trung thành với họ.

Ngô Nhân Dụng - Hãy chôn cất Chủ nghĩa Cộng sản

Trong bài trước, mục này đề nghị đảng Cộng sản Việt Nam hãy chôn cất chủ nghĩa Mác - Lê nin. Hơn nữa, từ nay phải chấm dứt không tôn thờ một thứ chủ nghĩa hay lý thuyết kinh tế, chính trị nào nữa.

Đó là một căn bệnh tâm thần từ châu Âu lan ra thế giới từ thế kỷ 19, mà chính các nước Tây phương nay đã trị gần hết bịnh rồi.

Ông Nguyễn Phú Trọng phí bộ óc thông minh của mình cả đời cổ động cho lý thuyết chính trị lỗi thời của Karl Marx và Vladimir Lenin. Ông viết: “… điều hết sức quan trọng là phải luôn luôn kiên định và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin” (Trong bài “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam,” năm 2022.)