Phúc Lai – Nhìn lại một khía cạnh trận đánh bảo vệ Pokrovsk

 

(Về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler ngày 01/12/2025)

1. Nhìn lại một khía cạnh trận đánh bảo vệ Pokrovsk

Theo ước đoán của Forbes, Nga mở màn chiến dịch tấn công Pokrovsk vào ngày 2 tháng 8 năm 2024. Tuyến xuất phát được cho là cách thành phố này 18 km. Họ cũng đưa ra con số “khả năng” Nga tập trung 40.000 quân bao gồm 20 trung đoàn và từ một số lữ đoàn, trong khi Ukraine có khoảng 12.000 quân từ sáu lữ đoàn.

Vào ngày 9 tháng 8 năm 2024, Bộ Quốc phòng Anh báo cáo rằng Pokrovsk chỉ cách tiền tuyến 16 km – như vậy sau 1 tuần Nga đã tiến được 2 ki-lô-mét từ tuyến xuất phát đầu tiên.

Đến ngày 27 tháng 8, Nga đã tiến dọc theo tuyến đường sắt đi qua Novohrodivka vào vùng ngoại ô phía tây bắc của thành phố. ISW đánh giá rằng cuộc tiến công gần đây của Nga qua Novohrodivka, diễn ra chỉ trong vài ngày, một phần là do Ukraine đã không cố gắng duy trì các vị trí phòng thủ trong thành phố, nơi họ được cho là có bất lợi 1:4 về hỏa lực, và thay vào đó đã chọn cách từ bỏ khu định cư.

Cứ như vậy, trận đánh diễn ra ác liệt cho đến tận giai đoạn tháng Hai và Ba năm 2025, được gọi là giai đoạn “bế tắc và phản công cục bộ”. Trong khi quân Nga tiến về phía nam và tây nam Pokrovsk, cuộc tiến công vào thành phố bị dừng lại xung quanh một vành đai. Quân Nga không tiến qua Hrodivka và Mykolaivka, và đến cuối tháng 1, tiền tuyến đã ổn định trên một vòng cung từ Mykolaivka qua Lysivka, Shevchenko, Pishchane đến Kotlyne.

Sau khi chiếm được Kotlyne vào cuối tháng 1, cuộc tiến công của quân Nga nhằm bao vây Pokrovsk từ phía tây cũng bị dừng lại, để lại một điểm nhô ra ở phía tây nam thành phố. Từ tháng 2, Ukraine đã tiến hành nhiều cuộc phản công cục bộ từ mọi phía của điểm nhô ra. Đến giữa tháng 2, quân Ukraine đã giành được đất ở Pischane và Lysivka. Lính dù Ukraine đã chiếm lại Kotlyne vào ngày 26 tháng 2. Quân Ukraine cũng đã tấn công quân Nga tại Uspenivka vào ngày 5 tháng 3.

Chúng ta sẽ tạm thời dừng lại ở những diễn biến chính đó. Bây giờ mời quý vị xem qua hai biểu đồ thiệt hại của Nga, tôi khoanh lại bằng bút màu xanh là giai đoạn từ tháng Tám 2024 đến nay (hết tháng Mười một 2025). Bên trái là thiệt hại về xe tăng. Tôi xin diễn giải như thế này: Tháng Chín 2024: 291. Tháng Mười, 279. Tháng Mười một, 307. Tháng Chạp, 203. Tháng Giêng 2025, 230. Tháng Hai, 331. Tháng Ba, 272. Tháng Tư, 227. Tháng Năm, 138. Tháng Sáu, 111. Tháng Bảy, 85. Tháng Tám, 87. Tháng Chín, 68. Tháng Mười, 93. Tháng Mười một: 65.

Tháng Tám 2024, Nga tập trung vào đây mới có 40.000 quân, trong khi đó Ukraine có 12.000 quân (theo Forbes) – vì vậy có thể coi tháng này là tháng chạy lấy đà, sau đó lập tức tháng Chín tăng vọt lên về số xe tăng bị diệt, cho thấy kể cả quân số cũng tăng dần – xin đối chiếu sang biểu đồ bên phải, THIỆT HẠI VỀ NHÂN LỰC. Hai đồ thị số xe tăng bị diệt và số lính thương vong không trùng khớp nhau về thời điểm đạt đỉnh, nhưng đều cho thấy giai đoạn từ tháng 11/2024 đến tháng 4/2025 là Nga nỗ lực tấn công mạnh nhất. Số thương vong đạt đỉnh vào tháng 12/2024, đạt 48.670. Số xe tăng bị đốt đạt đỉnh là tháng Hai năm 2025, đạt 331 chiếc.

+ Điều đáng nói thứ nhất là chính thời gian số xe tăng bị đốt nhiều nhất, lại là giai đoạn “bế tắc và phản công cục bộ”. Tìm hiểu thêm thông tin từ một “bà hàng nước” người Nga, anh này nắm tình hình ngoài chiến trường và cho biết, thời gian đó do một số động thái của Bộ tư lệnh Ukraine, cũng như khả năng thích ứng với chiến trường trận đánh mới sau nửa năm, đồng thời chiến lược đánh phá hậu cần của Nga từ phía Ukraine diễn ra tương đối tốt, gây ra cho quân đội Nga những khó khăn không nhỏ.

Bây giờ mời quý vị xem tiếp bản đồ ở hình số 2, nguồn Deepstate. Có thể nói quân Nga tập trung trên hai hướng chính. Hướng thứ nhất, đông bắc của Pokrovsk, tức Baranivka – Vozdvyzhenka; và hướng thứ hai ở tây nam Udachne – Kotlyne. Cũng có thể cho rằng ý đồ của Bộ chỉ huy Nga khá rõ khi tổ chức hai mũi tấn công như vậy, vì sẽ tạo thế gọng kìm bao vây một lực lượng quân Ukraine lớn bên trong. Nhưng cũng chính thời gian mà Nga nỗ lực lớn nhất này về cả nhân sự và khí tài, thì cũng là thời gian bế tắc, dậm chân tại chỗ. Kết luận của “điểm đáng nói” đầu tiên này, là đây là thời gian diễn ra những trận đánh nhỏ ác liệt nhất, diễn ra nhiều đợt tấn công trong một ngày nhất hoặc mỗi đợt tấn công sử dụng nhiều nguồn lực nhất.

+ Điều đáng nói thứ hai, là thời gian số xe tăng đi xuống thê thảm từ tháng Sáu năm 2025, nhưng số thương vong nhân sự vẫn ở mức cao, và bùng lên vào đúng tháng Mười 2025: đang 28.000 tháng Chín, lên 31.000 tháng Mười (người) và đang 68 xe tăng tháng Chín, lên 93 xe tăng vào tháng Mười. Tháng 11/2025 cả hai cùng đi xuống, xe tăng lao dốc còn người thì vẫn giữ mức cao. Cả hai chỉ số thiệt hại về người và xe tăng cùng đột ngột đạt đỉnh vào tháng Mười năm 2025, nhưng gọi là ‘đỉnh’ cho sang mồm, thực chất nó chỉ là một cái đỉnh thảm hại – 93 xe tăng so với 331 của tháng Hai cũng năm nay.

Có một câu hỏi đặt ra là, tại sao với kết quả đánh cho Nga thiệt hại như vậy, mà vẫn có quá nhiều ý kiến, thậm chí rất nhiều từ chiến trường, những người lính và sĩ quan trực tiếp tham gia trận bảo vệ Pokrovsk theo hướng phàn nàn? Chính những ý kiến này cung cấp chất liệu cho nhiều bài báo, rồi từ đó các KOL dở hơi của Nam Quảng Tây hoắng huýt hết cả lên, cho rằng tình hình Pokrovsk rất nguy ngập, bị chiếm được đến nơi?

Các ý kiến từ chiến trường có lý của họ. Cũng trong hình 2 (bản đồ), có một tấm bản đồ nhỏ, quý vị không cần xem kỹ đâu vì nó là phép đo tôi thực hiện thử xem riêng hướng chính Pokrovsk, đo từ hướng phụ thứ nhất đông bắc đến hướng phụ thứ hai ở tây nam tôi vừa trình bày lúc nãy, từ thời gian đạt đỉnh của trận đánh về độ ác liệt đến nay: KẾT QUẢ là Nga đã chiếm thêm được khoảng 900 ki-lô-mét vuông, trong 9 tháng, mỗi tháng được khoảng 100 ki-lô-mét vuông. Tất nhiên chúng ta có thể lôi con số thiệt hại khủng của họ ra để cân bằng với những gì họ có được, nhưng cần nhìn thẳng vào thực tế rằng một khi cứ bỏ dần những khu làng cho địch chiếm, tinh thần của người lính trên chiến trường không thể vững chắc mãi được. Nhưng đó là chiến lược lãnh đạo Ukraine lựa chọn. 

 

2. Trên đây tôi đã xem xét sơ lược trận đánh bảo vệ Pokrovsk từ chỉ một khía cạnh: Số lượng xe tăng bị tiêu diệt

… tất nhiên nó vẫn phải đặt trong tương quan số lượng thương vong về nhân sự. Khi tôi xem xét vấn đề trên đây, tình cờ hôm qua có người bạn đặt câu hỏi: có sự khó hiểu nhất định khi cuộc chiến tranh ở Ukraine đã cho thấy sự đi xuống trong vai trò của xe tăng, mà tại sao Ba Lan lại đặt mua đến 1000 chiếc mới cả hai loại, M1A2 (Abram của Mỹ) và K2 (của Hàn Quốc)???

Nếu quý bạn đọc còn nhớ, vào thời điểm khó khăn nhất của cuộc chiến tranh chống Nga xâm lược này, tức là giai đoạn sau tháng Hai năm 2022 một chút, tôi đã viết và sau đó nhắc lại vài lần: quan trọng nhất của việc đánh bại kế hoạch xâm lược của Nga, là hiệu quả của công tác phòng ngự chống tăng. Trong trận Kursk năm 1943, Hồng quân đã tổ chức phòng ngự chống tăng cả thụ động (xây dựng phòng tuyến với 4800 ki-lô-mét đường hào, đặt nhiều triệu quả mìn và hàng rào dây thép gai, cự mã chống tăng) lẫn chủ động (bố trí cực nhiều đơn vị pháo chống tăng và pháo tự hành chống tăng cơ động). Hồi đầu cuộc chiến tranh này, chúng ta hi vọng vào Javelin. Nó còn được phong thánh và có cả bài hát của người Ukraine về vị Thánh này.

Thế nhưng chỉ sau đó khoảng ngoài 1 năm, vai trò của xe tăng trong cuộc chiến ngày càng giảm, và con số xe tăng Nga bị diệt ngày càng leo lên đến mức cao với hết ấn tượng này đến ấn tượng khác. Đã có nhiều câu kết luận xanh rờn: “thời điểm cáo chung của lực lượng xe tăng đã đến”.

Nhưng còn có một kết luận khác còn xanh hơn: VÌ SỰ XUỐNG DỐC CỦA LỰC LƯỢNG XE TĂNG, CUỘC CHIẾN TRANH Ở UKRAINE ĐÃ ĐI VÀO THẾ BẾ TẮC. Cả hai bên đều hiểu điều này rất rõ. Cả hai bên đều xây dựng một thế trận các công sự phòng ngự to lớn và vững chắc, theo thông tin của các nhà quan sát quốc tế thì hệ thống của Nga kinh khủng hơn nhiều so với của Ukraine. Để vượt qua được hệ thống dày đặc dạng đó, bắt buộc phải sử dụng xe tăng.

Tuy nhiên với cả hai bên tham chiến hiện nay, số lượng xe tăng họ có trong kho là hữu hạn, do vậy một bên bắt buộc phải lôi xe tăng ra dùng khi họ (cũng là) bắt buộc phải luôn duy trì thế tấn công; và bên kia thì cất xe tăng trong kho, chỉ khi nào thật nguy nan mới lôi ra để khắc phục tình hình. Với tình trạng UAV được sử dụng rộng rãi như hiện nay, chuyện xe tăng ra chiến trường mà cứ “ra là bị diệt, ra là bị diệt” thì đúng là chuyện Nga phải duy trì thế tấn công và cứ từ từ cái kho “vô tận” của chúng bị vét cạn.

Trích : Cho đến thời điểm giữa năm 2025, quân số của Nga trên hướng Pokrovsk đã tăng lên gấp khoảng 3 lần. Ngày 28/7/2025, nhà phân tích quân sự Ukraine Kostyantyn Mashovets tuyên bố rằng quân Nga đã tập trung 110.000 – 112.000 quân về hướng Pokrovsk, được hỗ trợ bởi 500 – 520 xe tăng, 680 – 700 xe bọc thép chở quân, tối đa 560 – 565 khẩu pháo (bao gồm cả súng cối 120 mm) và hơn 180 hệ thống pháo phản lực phóng loạt MLRS. Nguồn

Cũng các con số này, đặt cạnh báo cáo của Bộ tổng tham mưu Ukraine thì từ 2/8/2024 đến hết hôm qua 30/11/2025, đã có thêm 2.984 xe tăng Nga bị đốt cháy. Lại phải “có thể nói” rằng, số xe tăng được tung vào Pokrovsk bị đốt sạch sành sanh là có thật.

Đọc mục 3 dưới đây quý vị có thể còn hình dung được rõ hơn nữa, rằng cuộc chiến hiện tại nếu duy trì thế phòng ngự, là sự kết hợp giữa hệ thống công sự phòng ngự với tư cách là chỗ trú ẩn cho người lính điều khiển UAV/drone với một lực lượng UAV/drone phong phú, đông đảo, hiện đại. Ngược lại với bên tấn công, cũng lại một cách tiếp cận mới: Sự kết hợp giữa những người lính tinh nhuệ và cơ động, với những đơn vị điều khiển UAV/drone đi tiếp theo sau, với nhiệm vụ được giao cho cả hai là tìm các ổ đề kháng của đối phương và quan trọng nhất là các tổ điều khiển UAV/drone phòng ngự.

Xe tăng sẽ tiến lên phía sau, được sử dụng để tiêu diệt các ổ hỏa lực mạnh cần một cú bắn thẳng từ pháo tăng. Như vậy những người lính đi trước lại đóng vai trò bảo vệ xe tăng đi sau. Đây là hình thái mới của chiến tranh và chắc chắn nó sẽ không tồn tại lâu, vì hao tổn nhân lực quá lớn (ai đó viết: Nga mất 20 năm mới nuôi trồng được một người lính nhưng tiêu tốn trong tik tak).

Hình thái mới của cuộc tấn công đã được người Ukraine hình thành từ năm ngoái – Chiến dịch Kursk 2024, là sự kết hợp giữa lực lượng cơ động của thiết giáp – bộ binh kiểu mới (đưa lực lượng UAV/drone tiến lên bằng thiết giáp), sự tham gia sâu rộng của chiến tranh điện tử và cuối cùng là hỗ trợ rất tốt của pháo binh. Nhưng cũng phải nói rằng, chiến thuật này được đảm bảo bởi hệ thống phòng ngự của Nga ở Kursk rất kém, nhưng ở chiến trường đông – nam thì sẽ không dễ dàng như vậy. Chiến trường này sẽ cần sự tham chiến của một lực lượng không quân mạnh, điều chỉ có thể có ở quân đội Ukraine trong tương lai.

Ở Pokrovsk, người Nga cũng đã rất cố gắng thích ứng. Chẳng hạn vào tháng Bảy năm nay, theo DeepState, quân Nga đã thành lập ba nhóm chiến thuật, mỗi nhóm khoảng 50 người, để xâm nhập thành phố. Họ được cho là đã mất 10 ngày để đến Pokrovsk từ làng Pischane, tiến quân khoảng 600 mét mỗi ngày để tránh bị phát hiện. Hàng tiếp tế được chuyển bằng máy bay không người lái, và các nhóm được phối hợp tốt và nắm rõ vị trí của nhau. DeepState tuyên bố rằng trong số 150 binh sĩ, chỉ có 30 người đến được thành phố, số còn lại bị giết bởi đạn dược do máy bay không người lái thả xuống. Tính đến ngày 10 tháng 8, một chiến dịch dọn dẹp vẫn đang diễn ra.

Như vậy, có thể tạm hình dung cách tiếp cận mới của chiến tranh từ hai phía là khác nhau, nhưng chắc chắn cả hai sẽ giúp hình thành nên cách tiếp cận mới của tương lai. Ví dụ, việc Ukraine cho ra đời thứ robot chiến đấu khá lợi hại, nó dùng khẩu súng máy Browning gì đó và phòng ngự rất tốt. Trong tương lai chắc chắn sẽ có nhiều loại robot kiểu như thế và cũng sẽ ra đời nhiều loại vũ khí để dễ dàng tích hợp lên robot, chứ không phải lắp khẩu Kalashnikov lên cái xe cút kít chạy pin như mấy chú bộ đội xứ nào đó tự chế.

Quay trở lại với câu hỏi: Tại sao người ta vẫn đặt mua xe tăng – vì nó vẫn cần cho chiến dịch tấn công. Như vậy, chắc chắn cách sử dụng xe tăng sẽ không còn như trước nữa. Câu “xe tăng đã lỗi thời” chỉ đúng với thứ xe tăng của thế hệ cũ: các T-72, T-90… của hệ Xô-viết, các Leopard, Abram mấy chục năm từ thời Chiến tranh vùng Vịnh… Xe tăng của thế hệ mới vẫn phát triển trên chúng, nhưng phải được tích hợp các công nghệ mới chống UAV, chẳng hạn hiện nay Ukraine đang phát triển “UAV chống UAV” tiêu diệt Shahed rất hiệu quả, vậy thì sẽ có những loại UAV mới nhỏ được tích hợp trên xe tăng.

Nhưng như thế chưa đủ, sẽ phải có những loại radar, camera… tốt hơn nữa để phát hiện UAV chống tăng của đối phương. Cuối cùng là cách tiếp cận tổng thể của toàn hệ thống: từng người lính, từng nhóm quân, từng đơn vị tiểu đội trở lên… phải có liên kết thông suốt, thường xuyên với nhau theo thời gian thực… được hỗ trợ bởi pháo binh, tên lửa, không quân, máy bay trinh sát và vệ tinh… tất cả đều nhằm mục tiêu tiêu diệt UAV đối phương từ thứ đang bay đến trung tâm điều khiển.

Chiến dịch tấn công mới sẽ không có chiến tuyến – tuyến tiếp giáp cách nhau vài trăm mét, mà cách nhau 20 ki-lô-mét như hiện nay. Do vậy vai trò của không quân và đặc biệt của pháo binh, không được phép bị xem nhẹ. Một trong những nguyên nhân khó khăn của quân Nga hiện nay ở Pokrovsk là do thiếu pháo binh – hiện tại chúng đang có khoảng 3 mũi tấn công chính, mà chỉ có 750 khẩu pháo của giàn phóng loạt, là quá ít so với tính tiêu chuẩn của cái quân đội này. Một lý do nữa ai cũng hiểu, là không quân Nga chỉ còn khả năng ném bom lượn từ xa.

Trích :  Từ tháng 9 đến tháng 11, lực lượng phòng không Ukraine đã phá hủy tới 100 quả bom dẫn đường trên không (KAB) của Nga. Các biện pháp đối phó và vũ khí mới đang được thử nghiệm để giảm hiệu quả của các loại đạn dẫn đường chính xác trên không của Nga.

Kết luận cho phần này, là trong cuộc chiến tranh này xe tăng thế hệ cũ đã tạm thời không phù hợp, và sẽ phải có những thay đổi trong tương lai. Ngay thời điểm này người Ukraine nếu muốn tấn công cũng sẽ phải thai nghén những cách mới, mà Chiến dịch Kursk năm ngoái là một thử nghiệm rất tốt, nhưng chưa hoàn thiện. Ngay cả trường hợp đó thì nếu chiến dịch tấn công đó của người Ukraine diễn ra (tiến đến bờ Azov chẳng hạn, như mong muốn của một số người trong đó có tôi), thì chắc chắn lực lượng xe tăng của Ukraine cũng sẽ có những thiệt hại nặng nề để có được chiến thắng.

3. Báo cáo chiến đấu từ “người Hungary”

Trích :  “Tháng “L” (Листопад – tháng Mười một) đã kết thúc. Cứ là 8449 “con sâu” đã được tống tiễn (282 con mỗi ngày trong tháng 11).

Mùa sương mù dày đặc đã làm chậm trễ công việc của máy bay không người lái trên tiền tuyến trong hơn 10 ngày liên tiếp – trờ thành một cuộc tấn công dữ dội. Lũ “sâu” đã chủ động sử dụng lớp “ngụy trang khí quyển” từ các đợt thả bom, tạo thêm áp lực lên cả vùng xám của khu vực tiêu diệt và trên chính khu vực của chúng…”

Bức thư này có giọng điệu gay gắt, sử dụng ngôn ngữ quân sự không chính thống (“хробаків” – những con sâu/bọ) để chỉ lính địch, và mang tính chất báo cáo nội bộ của một đơn vị Ukraine có tên là “Ugruppovannya SBS” (Nhóm SBS), có lẽ là một đơn vị chuyên về UAV. Sau đây là tóm tắt bản báo cáo:

3.1. Thời tiết khó khăn và nỗ lực khắc phục

Thời tiết khó khăn ở Tháng 11, có thể nói là khắc nghiệt, với sương mù dày đặc (“туманами зґвалтував”) kéo dài hơn 10 ngày, làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động của các loại drone tiêu chuẩn (như Mavic) trên tiền tuyến. Nhưng họ cũng phải cố gắng thích nghi, dù công việc trở nên vô cùng khó khăn. Đơn vị buộc phải chuyển sang sử dụng chủ yếu các phương tiện tấn công ban đêm, FPV-drone bay sát mặt đất (3-5 mét), và các hệ thống ảnh nhiệt (T-шек) để xuyên qua lớp sương mù. Vì vậy, đơn vị vẫn cải thiện kết quả so với tháng 10.

3.2. Kết quả chiến đấu của Tháng 11:

- Tổng số địch bị tiêu diệt/tổn thất (“хробаків”): 8.449 lính địch bị tiêu diệt hoặc bị thương nặng (+5% so với tháng 10, với 8.060 lính). Số lượng này tương đương với lực lượng tấn công của khoảng bốn lữ đoàn hoặc 18 – 20 tiểu đoàn địch, hoặc 100 đại đội địch.

- Mục tiêu chính: Đơn vị SBS khẳng định “tiêu hao sinh lực địch” luôn là và sẽ tiếp tục là mục tiêu chính, dù các nhà phân tích ý kiến ý cò bên ngoài cũng không ảnh hưởng gì đến mục tiêu của họ.

- Hiệu suất: Cứ mỗi ba kẻ địch bị tiêu diệt và được xác nhận trên chiến trường bởi Lực lượng Phòng vệ Ukraine (Дельта), thì có một là do đơn vị SBS tiêu diệt. Đơn vị đặt mục tiêu nâng tỷ lệ này lên 1/2 vào giữa năm 2026.

- Hoạt động bay: Thực hiện 113.692 chuyến bay chiến đấu (63.350 tấn công và 50.342 trinh sát).

- Đã có tổng cộng 23.800 mục tiêu địch bị tiêu diệt: 30.260 FPV-drone, 880 Mavic, 680 Night Bombers, 1.472 UAV cánh cố định (Shahed, trinh sát), sử dụng hết 98.216 đạn dược các loại.

3. 3. Tinh thần anh em trong đơn vị

Đơn vị xuất sắc: Lữ đoàn 414 dưới quyền chỉ huy của trung úy Klyma đã tiêu diệt 3.013 lính địch, chiếm 35% tổng kết quả của SBS. Đơn vị chịu tổn thất hai chiến hữu là Marvel và Volbit. Đơn vị tuyên bố đã tiêu diệt 1.500 lính địch cho mỗi tổn thất không thể phục hồi, nhưng vẫn coi sự trả thù này là không tương xứng và cam kết tiếp tục chiến đấu.

Đơn vị cũng nhận được 10.000 đơn xin gia nhập trong tháng, nhưng phần lớn số họ không sẵn sàng chiến đấu. Việc luân chuyển quân ồ ạt với các đơn vị khác (trên 5.000) nếu không có sự xem xét ký và đồng ý của ban chỉ huy đơn vị là rất có hại. Đây là vấn đề cần được quyết định từ tầm cỡ hoạch định chính sách quốc gia.

Kết luận của người làm báo cáo Madyar (người Hungary): nhóm nhân sự chiếm 2% quân đội đang mang lại 35% kết quả chiến đấu được xác nhận; nếu tăng lên 5%, kết quả sẽ đạt 50%, giúp tiết kiệm sinh lực và nguồn lực bộ binh. Đơn vị sẽ tiếp tục tăng cường tấn công vào các mục tiêu cơ sở hạ tầng quân sự và công nghiệp của địch.

4. Lại nói về vấn đề Yermak

Có anh bạn nhắn: Phải chăng cơ quan chống tham nhũng của Ukraine đã quá lộng hành, và trong hoàn cảnh cuộc chiến này, nên để chính quyền “độc tài một chút?”

Ý kiến cá nhân của tôi cho rằng, cuộc chiến tranh này là hệ quả của Cách mạng Maidan, và cả các cuộc cách mạng trước đó nữa, nên nhiệm vụ của nó là bảo vệ Tổ Quốc. Nhưng mong muốn của người Ukraine ngoài tự do, độc lập, thoát Nga… thì còn có cả thoát luôn cả cái máng lợn lầy bùn mà xã hội Nga đang ngụp lặn. Do vậy Yermak có thể quan trọng, nhưng không có ai là không thể thay thế.

Có một điều chúng ta nên tránh: đánh đồng cuộc chiến chống tham nhũng của Ukraine với hành động thanh trừng nội bộ của Nga và nhiều nơi khác nữa. Hai câu chuyện đó là khác nhau. Ukraine trước đây giống như Nga, xây dựng thể chế trên nguyên tắc cơ bản là “mafia hóa chính quyền” và tham nhũng là máu của bộ máy cơ thể đó. Sau Cách mạng Maidan, họ tuyên chiến với tình trạng này. Trong bài trước tôi viết: Yermak bị xử lý, nghĩa là không có vùng cấm. Mỗi một vụ như thế này vỡ ra, là một trận phẫu thuật để cơ thể khỏe mạnh trở lại. Nó khác với Nga, thằng nào bị xử vì tham nhũng thì chẳng qua để thay thằng tham nhũng khác nhưng vừa ý Putler hơn. Đừng đánh đồng với nhau.

Và cũng đừng ôm lấy trò diễn của Yermak “tôi sẽ ra chiến trường!” và phi lên mạng xã hội – không phải như vậy thì sẽ thành anh hùng. Tôi chỉ thấy đã đến lúc đoạn tuyệt với chiến lược ngoại giao kiểu mafia của Yermak, trước đây nó tỏ ra phù hợp với đối thủ Nga, nhưng Putler đang cho thấy ngoan cố đánh nhau đến cùng, vậy thì cũng phải có đối sách phù hợp.

5. Nhận xét và kết luận

Tôi sẽ dùng cách trả lời nốt một số câu hỏi của một bác, làm nội dung chính của mục này.

+ “Đợt này có vẻ Trump đang rất quyết tâm kết thúc chiến tranh Nga – Ukraine?” – có vẻ đúng. Thật ra ông ta có quyết tâm đó từ lâu, nhưng cách tiếp cận sai lầm ngay từ đầu. Đầu óc giản đơn về chính trị và chiến tranh, càng mù tịt về quan hệ lịch sử giữa Nga với Ukraine, đối với cá nhân Putler, Trump như một đứa trẻ con coi con quỷ kia là thần tượng… Khi thừa nhận Nga khó khăn, nghĩa là ông ta xoa dịu dư luận, còn phần lớn giọng điệu của ông ta là đứng về phía Putler, thổi phồng sức mạnh của Nga để đe dọa Ukraine và cả châu Âu. 

Từng ấy điểm, dẫn tới việc ông ta muốn kết thúc chiến tranh nhưng không dựa trên thực tế chiến trường – đây là một sai lầm nghiêm trọng và chắc chắn dẫn ông ta tới thất bại. Và bây giờ thì đi từ thất bại này, đến thất bại khác và mỗi lần, lại tìm chiêu trò khác, tất nhiên là phải mạnh hơn, thậm chí độc địa hơn những đòn trước đây đã ra, và cũng sẽ túi bụi hơn về tần suất, nên bác đó nhận xét “khác mấy lần trước, lần này họp dồn dập hơn thì phải. Đoàn Mỹ Ukraine họp ở Thuỵ Sĩ xong giờ đang tiếp tục họp ở Florida. Tay Witkoff lại chuẩn bị bay sang Nga.” Vẫn cứ thất bại thôi.

Các câu hỏi tiếp theo liên quan đến ông KOL quốc tịch Thanh Hóa mà tôi vẫn bảo là ngu không giới hạn.

+ Tổng thống Mỹ có quyền quyết định bình thường hoá, dỡ bỏ các trừng phạt, hạn chế với Nga được không, hay phải thông qua lưỡng Đảng? – Điều này đã có bác gì giải thích trên tường nhà tôi rất hay và kỹ rồi, tôi chẳng nhớ hết nhưng đại khái nguyên tắc thế này thì nước nào cũng có: cái gì do Quốc hội ban ra (thậm chí dưới dạng Luật) thì cũng phải Quốc hội mới có thẩm quyền hủy bỏ. Hôm trước vừa đưa ra cái 28 điểm đã bị phản đối rầm rầm, thì làm gì có chuyện bỏ cấm vận cho Nga mà không có tiến trình hòa bình ra ngô ra khoai dẫn đường. Theo cái ông KOL ngu ngu này, “Mỹ sẽ bình thường hóa quan hệ với Nga” – tốt thôi, bình thường gì cũng phải có động tác bỏ cấm vận. Về lý thuyết, ngay cả từ thời Biden quan hệ ngoại giao Nga – Mỹ vẫn là BÌNH THƯỜNG, nên không cần phải “bình thường hóa”. Tòa đại sứ Mỹ ở Mục-tư-khoa vẫn tồn tại, hai bên vẫn trao đổi quan hệ ngoại giao cấp đại sứ. Cái tên đường mà nó tọa lạc từ năm 2022 được đổi tên thành “Quảng trường Cộng hòa nhân dân Donetsk” (“Площадь Донецкой Народной Республики”).

+ Nếu được bình thường hoá, Nga có thể phục hồi sức mạnh nhanh chóng, như trong bài của ông KOL, được không? Như trên đây tôi đã phân tích, quan trọng nhất là được bỏ cấm vận, vì vậy cứ phải được giải thoát khỏi cái đó đã rồi hẵng nói. Còn có phục hồi được hay không – thì có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến câu chuyện này. Ví dụ, Nga đã rất nỗ lực phục hồi sản xuất công nghiệp, và thực hiện được đáng kể kế hoạch này, chẳng hạn đã mua của Trung Quốc rất nhiều máy công cụ. 

Thị phần máy công cụ của Trung Quốc tại Nga đã tăng từ khoảng 12 – 20% trước chiến tranh lên tới 60% vào cuối năm 2022, và ước tính đạt 71% vào năm 2024, thậm chí có báo cáo cho rằng lên tới 80 – 90% trong năm 2023. Nhập khẩu các máy CNC quan trọng từ Trung Quốc đã tăng gấp 10 lần kể từ khi xung đột bùng nổ. Gần đây (tháng 10/2025 theo một số báo cáo), có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu một số loại máy công cụ chính xác cấp trung-cao (độ chính xác 3-4 micron) sang Nga. Các công ty Nga báo cáo rằng việc mua các máy công cụ có độ chính xác cao đã trở nên khó khăn hơn, đôi khi phải có giấy phép xuất khẩu đặc biệt. Điều này có thể là do áp lực từ các lệnh trừng phạt thứ cấp của Mỹ, hoặc một sự điều chỉnh chiến lược của Bắc Kinh, hoặc cả hai điều trên. 

Tuy nhiên vấn đề không nằm ở đó, mà máy Trung Quốc chỉ lấp đầy khoảng trống về mặt số lượng được thôi, nhưng chất lượng và độ tin cậy của chúng là THẤP so với máy của Đức, Thụy Sĩ, Hà Lan và Nhật Bản, là những nước sẽ còn cấm vận Nga ngặt nghèo hơn. Các thông tin của “bà hàng nước” cho biết, “máy Tàu” hỏng nhanh và đòi điều chỉnh liên tục nên năng suất khá thấp, dẫn đến bế tắc cho Nga. Điều quan trọng nữa Nga có thể trông chờ ở Mỹ, là linh kiện điện tử, thì vẫn nằm trong câu chuyện dỡ bỏ lệnh cấm vận. Cuộc chiến này đi đến hồi kết chỉ tính bằng tháng, do vậy muốn phục hồi cũng chẳng có thể nhanh chóng được. Xin nhớ, trước chiến tranh mà Uralvagonzavod cũng chỉ sản xuất được 300 xe tăng/năm, thì có mà phục hồi vào mắt. Nga cần ngay lập tức 3000 cái xe tăng cho chiến thắng.

+ Có phải nếu điều đó xảy ra, EU và Ukraine chỉ biết đứng nhìn mà không làm được gì? Sai. Hắn ta viết “Điều này hiện đang khiến EU và Ukraine ở trong tình thế bất khả kháng. Bởi, việc Trump ngừng cung cấp vũ khí và chia sẻ tin tức tình báo và vệ tinh có thể khắc phục. Nhưng việc Trump bình thường hoá quan hệ với Nga sẽ khiến Nga phục hồi sức mạnh nhanh chóng mà EU và Ukraine gần như không có cơ hội chống đỡ. Đây là điểm chí tử đối với quyết tâm của Ukraine và EU”. Zelenskyy quyết định chuyển sang mua máy bay của châu Âu là đủ thấy, tiềm năng của châu Âu là có thừa. 

Điểm khó nhất là “knowhow” thì họ đã có sẵn, thậm chí nhiều điểm còn vượt của Mỹ. Đơn cử, hệ thống nhận diện và chống tên lửa MANPADS cho máy bay trực thăng Nga phải mua của Pháp, từ khi bị cấm vận Nga… tự lắp bằng linh kiện lộ cộ, Mỹ có Tàu có và… máy bay Nga cứ bay là rơi, cứ bay là bị bắn hạ. Một ví dụ nữa là sản xuất đạn pháo – chuyển từ sản xuất đồ dân sự sang quân sự quá là đơn giản, nếu như nhà máy không bị bán sắt vụn như Nga đã làm trong mấy chục năm và hiện tại chẳng ai nói là sản lượng đạn pháo của châu Âu thua kém liên minh Nga – Trung Quốc – Triều Tiên nữa cả. Tay này cứ không nhận định thì thôi, thở ra câu nào ngu câu ấy. Sáng nay tôi có nói với cái bác kia: “ở đây không phải là BẤT KHẢ KHÁNG vì nó đã thành khái niệm luật học, không ai dùng, mà dùng KHÔNG THỂ CHỐNG CỰ (CHỐNG ĐỠ)”. Đúng là dốt thì hay nói chữ.

Trump hoang tưởng nên cho rằng mình có nhiều quân bài, một trong những quân bài đó là cung cấp vũ khí. Như tôi vừa viết, tất cả quyết định, hành động để đi đến ngừng bắn, đều phải căn cứ trên tình hình chiến trường và thực lực của mỗi bên trong chiến tranh.

Một trong những lý do thất bại của quân đội Nga trên chiến trường là việc đầu tiên, từ học thuyết quân sự mới của Gerasimov với mô hình BTG chúng quay lại với kiểu chiến tranh quy mô lớn, bao phủ chiến trường, hạ gục đối thủ “bằng sức mạnh” kiểu Xô-viết và duy trì được lợi thế đó trong suốt hơn một năm của cuộc chiến – tức là đến khoảng cuối 2023. Tiếp theo đó là việc dù chúng tìm cách thích ứng (và có kết quả) với hình thái chiến tranh kiểu mới, tức là sử dụng đại trà UAV, nhưng vẫn chưa từ bỏ được những hình thái cũ (quy mô lớn) cũng là do tình thế chiến trường quy định như vậy, và có những điều Nga không thể thay đổi được trong phạm vi cuộc chiến tranh này, ví dụ như xe tăng thế hệ cũ, hoặc pháo binh kiểu Xô-viết rất thiếu chính xác và tầm bắn gần. 

Do vậy, dù có được bỏ cấm vận hoàn toàn mà vẫn chưa ngừng bắn (giả định rất khó xảy ra), Nga chỉ có thể sản xuất vũ khí kiểu cũ vì thay đổi học thuyết quân sự rồi đến nguyên tắc thiết kế vũ khí thay đổi theo, mất hàng chục năm. Trong khi đó Ukraine đã sử dụng cách tiếp cận mới cho cuộc chiến rồi. Chẳng hạn, cả hai bên đều sử dụng đạn pháo ngu, và pháo binh được hỗ trợ bởi UAV trinh sát, nhưng với pháo của NATO, Ukraine có thể bắn chính xác với kết quả trinh sát đó được, thì pháo Xô-viết cũng của họ không thể làm như vậy mà phải bắn số lượng đạn gấp 3, 4 lần. Nga sẽ kẹt vào cái học thuyết quân sự kiểu đó.

Như vậy ở đây có 2 thằng đang mắc kẹt – thứ nhất là Trump, mắc kẹt trong cái cạm bẫy buộc phải giúp Putler, và cái suy nghĩ đơn giản đến thô thiển của ông ta. Thằng thứ hai, là Putler. Những biểu hiện gần đây cho thấy hắn còn bị cuống. Putler tuyên bố Nga kiểm soát toàn bộ Kupyansk – ông Syrskyi nói: thằng tâm thần này nói dối trắng trợn đến mức đáng kinh ngạc. Về tình trạng cụ thể của thành phố này, tôi đã báo cáo trong bài trước, có mấy chục thằng lẻ tẻ trong thành phố. 

Chưa hết, Putler còn tuyên bố tiếp về “thành công” của lực lượng chiếm đóng Nga tại thành phố Komsomolsk của Ukraine – đáng tiếc là thành phố này không tồn tại. Hắn nói: “trận chiến ác liệt ở đó và nhiều tòa nhà đã được giải phóng”, ha ha… Các nhà phân tích cho rằng hắn ta có thể đang ám chỉ đến Kostantinivka ở vùng Donetsk – nhưng ngay cả điều đó cũng cho thấy hắn nói về cuộc chiến của chính mình một cách bất cẩn và hỗn loạn như thế nào. Thực tế, thành phố duy nhất của Ukraine từng mang cái tên đó, Komsomolsk nay là Horishni Plavni nằm ở vùng Poltava, cách rất xa tiền tuyến theo bất kỳ hướng nào và hoàn toàn không liên quan đến các hoạt động hiện tại của Nga…

+ Câu hỏi cuối từ một người khác : Gần đây có nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng cuộc chiến sẽ kéo dài… vô tận, tức là đến hết năm 2026 ??? Có câu châm ngôn rằng : “Không có gì mong manh bằng hòa bình, và không có gì hữu hạn bằng chiến tranh.” Ngay cả cuộc chiến tranh trăm năm cũng kết thúc nhiều lần với nhiều bên tham chiến khác nhau, chứ không phải là sự kéo dài liền mạch (3 giai đoạn). Vì vậy cuộc chiến tranh này sẽ kết thúc.

Nhưng câu nói đó đúng : Mong muốn của Putler hiện tại, là kéo dài chiến tranh vĩnh viễn, vì hắn bế tắc cả trên chiến trường lẫn về ủng hộ chính trị của Trump. Mà như tôi viết nhiều lần từ trước khi Trump lên : “Ông ta không có cách nào ép được Ukraine đầu hàng”. Hiện tại, Ukraine cứ đốt nhà máy lọc dầu với tấn công sân bay, máy bay chiến đấu của Nga, hàng ngày tiêu diệt cả nghìn quân Nga – tuyệt đối không tỏ ra sắp đầu hàng hay thua trận gì cả. Trong khi đó hy vọng duy nhất của Putler là chấm dứt chiến tranh theo kiểu “Ukraine đầu hàng Trump”. Zelenskyy thì tỏ ra “trơn tuột”, với Trump là không thể nắm được.

Cái khó của Putler là không chấm dứt được chiến tranh bằng quân sự. Dù sắp tới hắn có dồn quân vào Pokrovsk để chiếm nó “bằng sức mạnh” như hắn huênh hoang, thì phân tích của tôi lại cho thấy lúc chúng mạnh nhất là từ tháng Hai, đã không làm được gì, vậy tại sao bây giờ lại “thành công ? Về chính trị hắn bế tắc trong “giải pháp Trump”, trong khi những vấn đề kinh tế không để cho hắn còn nhiều thời gian nữa. Đã phải bán vàng đi để bình ổn giá trị đồng ruble thì biết rồi đấy, bệnh đã vào đến cao hoang…

Về mong muốn kéo dài chiến tranh vô hạn, nhà văn Dmitry Chernyshev đã nói và anh Trần Hậu đã dịch rất hay tại đây. Vì Putler không còn nhiều thời gian nữa, nên dù có được bỏ cấm vận và “EU cùng Ukraine thúc thủ” như thằng KOL vừa ngu vừa tâm thần kia nói, thì cũng chẳng thể kịp được nữa rồi. Tất nhiên, Trump vẫn cứ tiếp tục múa may quay cuồng, và việc của Zelenskyy là mềm dẻo hết mức cho lão già dở hơi này đừng phá phách thêm, là thành công.

PHÚC LAI 01.12.2025