Phúc Lai - Viết ngắn về cuộc chiến tranh ở Ukraine ngày 13/05/2024

1. Tâm điểm của chuyện hôm nay chúng ta bàn, là cuộc tấn công của Nga đang diễn ra ở khu vực Kharkiv. Hậu quả của nó cho đến trưa nay, ngày 13/05/2024 theo giờ Hà Nội là đầu tiên chúng chiếm được bốn ngôi làng của Ukraine vào thứ Bảy, và sau đó là năm ngôi làng khác vào ngày hôm qua, Chủ nhật 12/5/2024.

Thông tin này chưa được xác nhận bởi Lực lượng vũ trang Ukraine mà bởi các nguồn được cho là “đáng tin cậy” khác. Sang hôm nay 13/05/2024, bước tiến của Nga dường như đã chậm lại, thậm chí đã dừng lại nhưng theo tôi, chưa thể khẳng định được chúng đã hết hơi hay chưa – mà nhìn chung là chưa.

Bình loạn : Ở đây có một chút gì đó chủ quan của tôi, tôi cho rằng là chưa dừng lại vì nó sẽ… phù hợp với hình dung của tôi ở bài trước. Tức là nỗ lực của bọn Nga này đang lên đến đỉnh điểm, nhưng chúng vẫn cần phải dừng lại để điều chỉnh: thay đổi vị trí, hướng tấn công; điều động lại các đơn vị cho phù hợp tình hình và bổ sung quân. Lúc này chiến dịch mới chỉ diễn ra được 3 ngày, trong khi đó tôi hình dung chúng “lên đỉnh” phải là 5 đến 7 ngày, thậm chí 10 ngày rồi mới đi xuống.

Một số nguồn blogger quân sự, thậm chí có vẻ là “người hoặc của Ukraine” phàn nàn về sự chuẩn bị tồi tệ từ phía họ, đồng thời đưa ra những đánh giá bi quan về tình hình. Nhưng cho đến ngày hôm nay, khi cuộc tấn công đã được 3 ngày và đánh giá quy mô của nó là phù hợp với các phán đoán của các nguồn tin nước ngoài, căn cứ trên các báo cáo của Ukraine: Họ cho rằng Nga sẽ tấn công, nhưng sẽ không đủ sức để làm nên những chuyện dạng “tung tin” là chiếm thành phố Kharkiv hay… chiếm cả tỉnh Kharkiv.

Và vì vậy, nếu sau 3 ngày mà tổn thất của Nga đã đạt mức cao (báo cáo hôm qua hơn 1.700 kiện hàng 200) và tạm dừng, đây chắc chắn là một đỉnh, đỉnh thứ nhất. Sau đó có thể có đỉnh thứ hai, thứ ba… nữa, nhưng khả năng 3 đỉnh là nhiều. Sau đó là đi xuống.

Trong các bài trước, tôi đã cùng quý vị hình dung rằng bọn này sẽ chiếm được một số làng, và điều đó đã tiếp tục đúng vào hôm qua. Có người hỏi tại sao tôi lại có thể hình dung một cách “ráo hoảnh” như vậy được? Tình cờ có người bạn nhắn tôi: Có người hỏi anh ta, tại sao không xây dựng tuyến phòng thủ ra sát biên giới ; và anh bạn nói làm sát biên giới để pháo nó giã nát ra à?

Đúng vậy, trong tầm pháo Nga khoảng 20 ki-lô-mét từ các vị trí bắn, chúng sẽ bắn cấp tập và bắn nát cả một diện tích lớn trước khi tấn công, điều đó hoàn toàn không khó để hình dung. Vì vậy phòng tuyến sẽ được xây dựng có nguyên tắc khoa học của nó, mà hệ thống công sự phòng ngự vững chắc sẽ ở một khoảng cách nhất định, đủ lớn để giảm thiểu tác động của pháo binh đối phương. Như vậy, chúng ta cũng đã cùng hình dung ra việc một số ki-lô-mét đầu tiên của chiến tuyến sẽ bị nhường cho địch, vì giai đoạn đầu tiên là giai đoạn mạnh nhất của chúng và ưu tiên của giai đoạn này là đánh tiêu hao lực lượng của chúng.

Hãy cùng nhìn lại trận Kursk năm 1943, “sau một tuần tấn công, đến ngày 12 tháng 7, cánh Nam của Cụm tập đoàn quân Nam (Đức) tiến được 36 km trên hướng Belenikhino – Gotishchevo. Cánh Bắc của Cụm tập đoàn quân quân Trung tâm chỉ tiến được không quá 12 km trên hướng Ponyri – Olkhovatka” và “Ngày 6 tháng 7, tướng Herman Hoth điều sư đoàn xe tăng 3 về lại đội hình Quân đoàn xe tăng 48. Năm sư đoàn xe tăng, 1 sư đoàn cơ giới và 6 sư đoàn bộ binh Đức với hơn 650 xe tăng đã đồng loạt tấn công vào các lớp phòng thủ thứ hai và thứ ba của Tập đoàn quân cận vệ 6, mở rộng khu vực đột phá rộng tới 45 km trên chính diện phía nam của vòng cung Kursk từ Laptevka vòng lên Dmitryevka và Zavidovka, qua Alekseevka, Pokrovka, Luchki, vòng xuống phía nam dọc theo sông Lipobsky Donyev tới Shopino với chiều sâu lên đến 20 km so với trước ngày 5 tháng 7.”

Tất nhiên so sánh như thế này là khập khiễng. Nhưng phép so sánh này nói lên một điều rằng, để làm được cái việc là “chiếm thành phố Kharkiv” hoặc “chiếm cả tỉnh Kharkiv” thì chiến dịch phải được lên kế hoạch và diễn biến khác đi, chứ không như thế này. Chẳng hạn như hồi đầu chiến tranh, năm 2022 chúng tấn công làm 4 mũi vây bọc thành phố Kharkiv, tiến nhanh và tiến rất sâu, đem lại mối đe dọa cực kỳ nguy hiểm cho thành phố.

Còn lần này, xin quý vị xem bản đồ tôi đính kèm theo đây. Hiện chúng tấn công trên hai khu vực chính, nếu tính tổng chiều dài mặt trận đo theo vòng cung nối hai điểm đầu và cuối từ Strilecha có tọa độ đến Pletenivka có tọa độ, thì mặt trận này dài 45 ki-lô-mét. Mỗi khu vực tấn công như vậy rộng khoảng hơn 14 đến  15 ki-lô-mét, nếu đo dọc theo đường biên giới hai nước.

Thực tế đã không diễn ra đúng hẳn như vậy, mà chúng tấn công bằng những mũi nhỏ hơn để đảm bảo tính nhọn, sau đó mở rộng ra theo đường biên giới. Điều này lại làm tôi thấy phù hợp với những thông tin đã được tôi báo cáo quý vị vào bài trước: ý đồ của chúng – điều này chúng đã công bố không giấu diếm là muốn thiết lập một vùng đệm ở biên giới. Một lần nữa, điều này được khẳng định và chúng ta bắt đầu có căn cứ để tập trung mọi phân tích và phán đoán theo hướng đó.

Và nếu đúng như vậy, cũng sẽ tạm hình dung được rằng chúng đang xác định vùng đệm trước mắt được lên kế hoạch đánh chiếm rộng 45 ki-lô-mét và sâu bao nhiêu… tùy tình hình. Nhưng có thể từ nay đến khi nó lên đến đỉnh điểm sẽ là các trọng điểm như làng Lyptsi và đặc biệt là chính Vovchansk. Chỉ vậy thôi, không hơn.

Còn nếu chiếm cả tỉnh Kharkiv, thì mọi diễn biến sẽ phải khác, vì từ biên giới thẳng phía bắc thành phố đến ngoại vi của nó, chỉ có 25 – 26 ki-lô-mét theo đường E-105. Nếu cố chiếm thành phố, chúng sẽ phải tập trung khoảng 600 – 700 xe tăng, thậm chí hơn thế và tấn công theo vài mũi thọc sâu, đi theo đó là pháo binh và không quân chế áp các đơn vị phòng thủ của Ukraine. Với một ý đồ như vậy, theo tôi chỉ sau 2 ngày chúng có thể đến được ngoại vi thành phố Kharkiv rồi.

Với diễn biến hiện tại, tôi cho rằng nỗ lực của chúng sẽ là nối hai khu vực tấn công lại với nhau và trụ lại ở vành đai đó, như vậy cũng đã thành công lắm rồi. Quý vị không nên vội nghe theo mấy ông KOL vớ vẩn cứ bập hết tin nóng này đến tin nóng kia… mà bi quan. Bản chất của vấn đề bao giờ nó cũng có những lý thuyết cơ bản của nó, nếu chúng ta căn cứ trên những lý thuyết đó để xem xét thì sẽ đỡ sai lầm hơn.

2. Chuyện khác cũng nóng không kém, là Shoigu bị thôi chức Bộ trưởng quốc phòng.

Về thằng nguyên soái Ván Ép này, tôi và quý vị đã xem xét khả năng bị thay thế của hắn và chính tôi đã cho rằng, khả năng này không cao vì vấn đề của Shoigu trong quan hệ với Putox, là về lòng trung thành. Hơn ai hết, Shoigu trung thành với Putox, vì vậy việc cho hắn nghỉ hẳn, là khó có thể diễn ra.

Vì vậy, không những hắn không bị đuổi mà còn, hừm, có thể nói là leo lên cao hơn với chức vụ Chủ tịch hội đồng an ninh quốc gia Nga, thay thế Patrushev. Điều này làm cho tôi nghĩ rằng, bây giờ việc của chúng ta là phải tập trung quan tâm nhiều hơn đến Patrushev.

Từ trước đến nay, chúng ta vẫn biết con diều hâu này nắm toàn bộ hệ thống mật vụ của Putox, trong đó có FSB và có lẽ đến thời điểm này, hoạt động của hắn là hiệu quả. Chỉ có một điều chúng ta không nắm được để phân tích rằng vai trò của hắn trong cuộc binh biến Prigozhin là như thế nào. Là chủ mưu, đồng phạm, khuyến khích hay người giúp sức (hướng thứ nhất) hay là tội đồ, đã bị động không nắm được tâm tư, tình cảm và diễn biến tâm lý dẫn đến hành động của Prigozhin (hướng thứ hai). Còn nếu Patrushev kịp thời xử lý vấn đề, tháo được ngòi nổ Prigozhin rồi sau đó, cho tên này tan xác cùng cái máy bay của hắn – hướng thứ ba – thì câu chuyện lại đi theo chiều hướng khác hẳn.

Nếu theo hướng thứ nhất, hoặc thứ hai thì sau sự kiện này vai trò của Patrushev cần được nhìn nhận là “đã đến lúc phải bị trừng phạt.”

Nếu theo hướng thứ ba, thì phải chăng hắn vẫn sẽ nắm được quyền lực ngầm của các cơ quan mật vụ và việc thôi chức vụ (chưa có công bố chính thức sẽ ngồi cái ghế nào, điều này mới là quan trọng!) chỉ là một bước cho con đường tiến lên cao hơn và đi xa hơn, thậm chí… thay thế Putox. Nếu cái “thuyết âm mưu” này đúng, thì thậm chí sự tính toán tráo bài cho Shói-gù còn có vai trò của hắn.

Quay lại với nguyên soái Ván Ép, nhìn chung thời gian làm Bộ trưởng của tên này đã dẫn đến thất bại của quân đội Nga, đặc biệt là hồi đầu chiến tranh. Đến nay bọn chúng đã cố gắng cải tiến nhiều vấn đề nhưng về cơ bản, không thay đổi được gì nhiều vì học thuyết quân sự đang áp dụng vẫn là của thời Xô-viết, do vậy nó đòi hỏi việc phải huy động một nguồn lực rất lớn từ xã hội đổ vào công nghiệp quốc phòng rồi từ đó đổ vào chiến tranh.

Trong suốt thời gian hơn 10 năm làm bộ trưởng quốc phòng của mình, Shoigu được cho là đã thu xếp được rất nhiều tướng lĩnh vào các vị trí quan trọng để có thể có những tác động đáng kể đến chính trường và sự an nguy của chế độ Putox. Tức là những tư lệnh quân khu cho đến tư lệnh các Tập đoàn quân, là người tin cậy của hắn và cả Gerasimov. Điều chuyển Shoigu nhưng vẫn giữ Gerasimov, Putox khống chế được cả hai mà vẫn có khả năng chặt đứt cái đầu con rắn nguy hiểm đang đe dọa ngai vàng. Còn Gerasimov, sẽ không có gì thay đổi nhiều về mặt quân sự, nhưng bộ trưởng mới là Belousov, một tay quản trị kinh doanh, sẽ đem đến một lời giải khác.

Quý vị hẳn còn nhớ tôi đã từng viết, vấn đề của quân đội Nga là ở khả năng quản trị. Với một tay kỹ trị như Belousov, tôi nghĩ vấn đề này sẽ được cải thiện, giải quyết được hay không thì chưa biết. Vì vậy một cách khách quan, tôi đánh giá quyết định này của Putox là tích cực cho phía quân đội Nga, chúng ta không nên hí hửng như một số nhà phân tích hay KOL đang làm ầm ĩ lên ở trên mạng. Tôi chỉ động viên quý vị một điều vừa viết: Cái chúng không thay đổi được là học thuyết quân sự, vì vậy mọi chuyện vẫn sẽ lại… như thế.

Điều đáng nói là, sự xáo trộn này thể hiện sự nghi kỵ của Putox với quần thần đã trở nên sâu sắc, và những dự báo của tôi về bất ổn, đã bắt đầu diễn ra rồi.

Về mặt chiến lược, chỉ trong vòng 3 tháng nữa – nghĩa là giữa tháng Tám mà Nga không có cách nào để ép người Ukraine đầu hàng tức là ngồi vào bàn đàm phán chấp nhận những điều kiện của Nga. Đồng nghĩa là cuộc chiến của chúng chính thức được gọi là bế tắc và cần phải có giải pháp, vì khi đó kinh tế nước này sẽ bi đát hơn rất nhiều (không có gì ngăn được người Ukraine tiếp tục tấn công nhà máy lọc dầu). Khi đó chúng ta và cả thế giới này đều sẽ nhìn rõ, là nhu cầu thay thế Putox của bọn chóp bu Nga đã trở nên bức bách như thế nào.

PHÚC LAI 13.05.2024