Phúc Lai - Viết ngắn về cuộc chiến tranh ở Ukraine ngày 31/05/2024

1. Đầu tiên…

… Làm gì có chuyện gì khác ngoài chuyện Mỹ cho phép dùng vũ khí của Mỹ cung cấp bắn vào các mục tiêu đang triển khai bên đất Nga. Nói chính xác hơn, đây là hành động của ông Biden “nới lỏng” lệnh cấm Ukraine sử dụng vũ khí Mỹ bắn vào lãnh thổ Nga.

Cụ thể là, có vài quan chức Mỹ nói với CNN rằng đây chỉ là việc “dỡ bỏ một phần lệnh cấm” vì nó chỉ áp dụng cho khu vực Kharkiv. Theo đó, Ukraine có thể sử dụng các hệ thống Patriot để tấn công máy bay Nga (trên không phận của họ, tất nhiên); nhưng không được phép sử dụng ATACMS, và cũng không được phép tấn công máy bay đang đậu trên mặt đất.

Một quan chức Mỹ nói với Reuters: “Tổng thống vừa xong đã chỉ đạo nhóm làm việc của mình phải đảm bảo rằng Ukraine có thể sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp cho mục đích phản pháo ở khu vực Kharkiv để (Ukraine) có thể đánh trả các lực lượng Nga đang tấn công họ hoặc chuẩn bị tấn công họ…” theo AFP và hãng thông tấn Associated Press. Nơi đầu tiên đưa tin là hãng truyền thông trực tuyến Politico.

Bình loạn : Có người hỏi tôi: như thế này đã OK chưa – Quá OK, tôi trả lời vậy. Nếu nội dung trên là đúng và cho phép chúng ta phân tích trên đó, thì cần phải nói như thế này:

- Thứ nhất. Dùng Patriot bắn máy bay ở hướng này là chuẩn quá rồi. Quyết định này đến do hàng loạt những hành động tấn công thường dân có tính khủng bố của quân đội Putox trong thời gian qua.

- Thứ hai. Không được sử dụng ATACMS. Điều này có lý do là nếu sử dụng thực sự cũng… phí, vì hiện nay quân Nga đang tập trung sát biên giới, vì vậy với tầm bắn 160 hoặc 300 ki-lô-mét, dùng thứ đó là không cần thiết. Lệnh cấm này có thể có áp dụng cho HIMARS hoặc JDAM nhưng chưa chắc đã cấm đối với các loại pháo binh khác, vậy thì cứ dùng thôi.

- Thứ ba. Không được bắn máy bay đang đậu trên đất (chắc là dùng ATACMS) vì vậy Ukraine nên dùng… tên lửa tự sản xuất. Gớm sản xuất lâu như thế, tích đầy kho làm gì, đem mà dùng đi chứ.

Để bình luận sâu hơn về quá trình suốt hơn hai năm qua trong nhiệm vụ ủng hộ, viện trợ cho Ukraine chiến đấu, tôi xin trích ý kiến đáng chú ý nhất:

“Chính quyền Biden đã đi một chặng đường dài từ sự quá nhạy cảm và hiểu lầm về nguy cơ leo thang” – Alexander Vindman, một trung tá quân đội đã nghỉ hưu và cựu giám đốc phụ trách các vấn đề châu Âu tại Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng dưới thời chính quyền Trump, nói với Reuters. Ông hoan nghênh sự thay đổi trong chính sách của Biden, theo ông đây là một sự “cởi trói cho Ukraine”.

Thực sự, việc này đến sau phát biểu của Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, kêu gọi các bộ trưởng ngoại giao của liên minh giảm bớt những hạn chế áp đặt đối với Ukraine, liên quan đến việc sử dụng vũ khí và trao quyền cho người dân Ukraine để tự bảo vệ mình một cách hiệu quả. Đây là một trong những khích lệ có sức nặng nhất tác động đến Tổng thống Biden để ra được quyết định khó khăn này. Stoltenberg đã nói rất chuẩn: “Chúng ta cần phải nhớ nó là gì. Đó là một cuộc chiến tranh xâm lược do Mátxcơva lựa chọn, nhằm vào Ukraine. Quyền tự vệ bao gồm cả việc tấn công các mục tiêu quân sự hợp pháp bên ngoài Ukraine.”

Cũng hôm qua, thứ Năm, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, tướng Oleksandr Syrskii cho biết Nga đang điều động thêm các trung đoàn và lữ đoàn tới phía bắc khu vực Kharkiv, ngay bên kia biên giới… Tối nay chắc có tin luôn.

Về tác động của nó lên xu hướng chung của chiến tranh, tôi có nói lúc sáng sớm nay rằng chuyện này chỉ có ảnh hưởng đến hướng Kharkiv. Nó giúp giảm sức ép lên khu vực nhờ việc được bắn máy bay Nga đang thả bom lượn và đồng thời trước mắt sử dụng pháo binh với đạn 155 mm bắn dựng rào chắn từ trước khi quân Nga đến biên giới hoặc phá các kho hậu cần tiếp tế cho bọn đã vượt biên giới. Đơn cử Caesar có khả năng bắn đến 42 ki-lô-mét, Archer cũng có tầm tương tự… nếu dùng đạn Excalibur thì bắn xa hơn.

Nếu Nga leo thang quân sự theo quyết định này, thì có thể ATACMS, JDAM cũng sẽ được sử dụng, “leo thang” theo.

Về quá trình này, có một bạn trẻ nào đó (nội dung được người khác gửi cho tôi nên không rõ nguồn gốc) giải thích rất thú vị.

“Ai để ý sẽ thấy trong vòng hơn 2 năm kể từ khi Nga xâm lược Ukraine, Mỹ và phương Tây đã viện trợ rất nhiều chủng loại vũ khí cho Ukraine. Ban đầu bao giờ cũng là tuyên bố không thể viện trợ và kết thúc bằng việc viện trợ, một vòng lắp không có hồi kết diễn biến theo các bước như sau:

(1) Ukraine tuyên bố cần được hỗ trợ vũ khí A.

(2) Mỹ và phương tây tuyên bố không thể viện trợ vũ khí A và lý do abc gì đó.

(3) Nga tuyên bố nếu Mỹ và phương Tây viện trợ vũ khí A thì đó là “lằn ranh đỏ,” rồi khè hạt nhân, rồi đe doạ WW3 hay “xyz” gì đó.

(4) Mỹ và phương Tây tuyên bố có bất đồng về việc viện trợ vũ khí A cho Ukraine (một số nước đồng ý tiêu biểu là Anh, Latvia, Ba Lan, Hà Lan, Thụy Điển… một số nước không đồng ý tiêu biểu là Đức Mỹ…).

(5) Sau một thời gian giở “trò mèo” đấu khẩu qua lại này nọ, cuối cùng đều đồng ý viện trợ vũ khí A cho Ukraine.

Vũ khí A ở đây có thể ví dụ theo thứ tự thời gian là: vũ khí cá nhân, pháo, pháo tự hành, xe bọc thép, súng chống tank >>> Tank chủ lục >>> Đạm chùm >>> Tên lửa ATACMS >>> Máy bay F-16 >>> Cho phép dùng vũ khí tấn công vào lãnh thổ Nga.”

Nhìn chung bạn này khái quát OK rồi, và đúng là khái quát, nó dường như gián tiếp khẳng định rằng trước sau kể cả ATACMS cũng sẽ được cho phép sử dụng rộng rãi hơn.

2. Hôm nay tôi đọc tin này:

Các binh sĩ của Lữ đoàn xung kích số 3 Ukraine đã bắt giữ một lượng lớn binh lính Nga được điều đến tấn công các vị trí của Ukraine, cơ quan báo chí của Lữ đoàn xung kích riêng biệt số 3 cho biết trên Telegram vào ngày 28 tháng 5.

Một trong những người bị bắt, một cựu tuyển thủ thể thao 59 tuổi, nói rằng bộ chỉ huy Nga đã xua quân xông vào các vị trí của lữ đoàn Ukraine theo nhóm 10 người và nói rằng “Các bạn, các bạn đã chết rồi.” Người này kể, anh ta đã trôi qua một ngày rưỡi trong chiến hào chứa đầy xác chết, tìm kiếm từng chút nước để uống. Trong thời gian này, không có ai đến lấy xác hay giúp đỡ người bị thương.

“Chúng tôi tiến vào, sau đó tôi nhìn xem chuyện gì đã xảy ra ở đó… một nửa số chúng tôi đã thiệt mạng, tất cả đều bị thương…”, người lính bị bắt nói. “Chúng tôi bị ném vào lò để bị tàn sát… Chẳng có ai còn sống cả.”

Trước đó, Lữ đoàn xung kích số 3 ngày 11/05 báo cáo đã bắt được một phó trung đội trưởng Trung đoàn 752 của Quân đội Nga gần Rayhorodka, tỉnh Luhansk, người này tự nhận là thượng sĩ Ivan Semenov.

Bình loạn : Tin này làm tôi nhớ đến một bài phỏng vấn lữ đoàn phó lữ đoàn xung kích độc lập số 3 Ukraine, anh thiếu tá Maksym Zhorin. Và hôm nay tôi mò lại nó để dịch phục vụ quý vị.

- Điểm đáng chú ý đầu tiên là, các câu trả lời của anh thiếu tá này rất gần với cách tiếp cận của chúng ta trong các bàn luận vào các bài review tôi viết. Anh này nói rất đàng hoàng về các thức tiến hành chiến tranh của Nga: Nếu cần tiêu tốn 50.000 quân, thì là 50.000. Nếu cần tiêu tốn 100.000, thì sẽ là 100.000…

Anh khẳng định Nga không có khả năng tổ chức tấn công trên tất cả các mặt trận – điều này trái ngược 180 độ với những trò giật tít của báo chí xứ phía Đông nước Lào. Chẳng hạn cũng khoảng thời gian bài phỏng vấn này được thực hiện (20/04/2024, cách đây hơn 1 tháng) bọn Rân Chí có lần viết: “Nga tấn công trên toàn mặt trận” (ý là xập xí xập ngầu với cái mặt trận dài 1.100 – 12.00 ki-lô-mét đó).

- Thứ hai, anh ấy khẳng định nếu biết cách thực hiện, thì Ukraine không thiếu quân và như hiện nay ‘mô hình’ đang được ‘nhân rộng’ cho nhiều lữ đoàn, thì chắc chắn tình hình thiếu quân sẽ không xảy ra.

- Thứ ba, anh này không đả động gì đến… thiếu đạn pháo cả. Tình thế khó khăn trên chiến trường thì đã chiến tranh thì phải khó khăn, chứ như đi dạo mát sao được. Đoạn anh ấy mô tả “địa ngục” – nhưng không có đạn pháo. Quý vị có thể phản biện lại tôi rằng, đây là bài phỏng vấn về tình hình thiếu quân, khó khăn về nhân sự… nhưng thông thường người ta không thể bỏ qua một yếu tố như vậy khi nói về thực tế cuộc chiến. Có vẻ như thiếu đạn pháo cũng không quá khó khăn như người ta tưởng.

- Thứ tư, quan trọng nhất, anh này nói đúng cái điều tôi hay trích dẫn, lời của tướng Bessonov trong “Tuyết bỏng” của Yury Boldarev: “Không nên tin sức mạnh của địch là vô tận.” Nước Nga sẽ thấm đòn chỉ trong nửa cuối năm nay nếu không có gì thay đổi – ý tôi là nếu phía Ukraine không có những hành động chủ động và quyết liệt. “Thấm đòn” ở đây là tôi muốn nói từ góc độ xã hội, con số 500.000 “kiện hàng 200” không phải chuyện đùa. Từ đầu chiến tranh tôi đã báo cáo quý vị rằng, bây giờ người ta tính toán thiệt hại nhân mạng hai bên bằng không ảnh chất lượng cao, độ phân giải cực cao và 3D 4D gì đó không thiếu, con số 500.000 thậm chí người Ukraine còn giảm bớt cho Nga đấy.

Con số này sẽ phản ánh con số thương binh được gửi về các địa phương. Tỉ lệ truyền thống là 1 người hy sinh, 2, 3 người bị thương không đúng với cuộc chiến này về phía Nga. Vì họ không cứu thương binh và sau đó, điều kiện cấp cứu trên chiến trường cũng tồi tệ, dẫn tới tỉ lệ tử vong lớn. Do vậy, tương ứng với con số 500.000 ‘kiện hàng 200’ người Ukraine đếm được thì số bị thương được mang về chắc chỉ tương đương như vậy, thậm chí có thể thấp hơn. Nhưng 400.000, 500.000 thương binh cũng là con số khổng lồ. Trong năm nay nhân dân Nga sẽ cảm thấy sức ép này, và sẽ chẳng mấy ai còn nghĩ rằng cuộc chiến tranh của Putox là chính nghĩa với giải phóng nữa cả.

Còn nếu Ukraine có (những hành động chủ động và quyết liệt), thì… chúng ta sang mục cuối cùng.

3. Kho nhiên liệu ở phường Kavkaz, Anapa bị tấn công, cháy to khiếp luôn trong đêm qua… là tin đọc thích nhất. Tôi nhớ Anapa là nơi có sân bay hồi Chiến tranh thế giới lần thứ Hai, Đức đã sử dụng nó để bay lên tấn công Stalingrad. Nếu kho nhiên liệu này mà bị cháy dữ dội như thế thì tình hình bán đảo Crimea đã khó khăn còn khó khăn gấp bội.

Điều thú vị hơn nữa, là tin khác liên quan đến cầu Kerch. Mọi người vẫn mong chờ việc cái cầu này bị quại lần thứ ba cho gục hẳn, nhưng vừa mới đây, bản tin của Ukrinform tiết lộ tin động trời: Lực lượng vũ trang Ukraine sử dụng ATACMS tấn công thành công hai cái phà biển vẫn chạy qua eo biển Kerch, và nó chở… tàu hỏa và xe cộ.

Bình loạn : Ha ha, đúng tổ chấy đây rồi nhé. Bao nhiêu công ngồi đếm toa tàu hỏa trong các bức ảnh tàu chạy qua cầu Kerch, thậm chí tôi còn thử mua vé tàu online đi từ… Mátxcơva đến Simferopol và thấy chúng vẫn bán (cho ra vẻ là không có chiến tranh!). Hóa ra là phà biển phải cõng toa tàu hỏa qua eo biển (xin xem ảnh kèm theo, tôi gạch chân đoạn đó).

Như vậy là, việc phá cái cầu nữa với mục tiêu để ngăn chặn dòng chảy hàng hóa từ Nga sang Crimea, có lẽ là không cần thiết. Có thể có chuyện này, nhưng chắc là để tác động tinh thần các chú bộ đội Nga trên bán đảo, và như thế thì khi nào bán đảo này lung lay đủ mức người ta mới làm.

Trong một diễn biến khác, Putox đe dọa “các nước nhỏ ở châu Âu” sẽ phải chịu hậu quả nghiêm trọng nếu họ cung cấp cho Ukraine loại vũ khí có thể tấn công các mục tiêu ở Nga. Trong khi bản thân hắn và quân đội của hắn sử dụng vũ khí từ Iran, Bắc Hàn... cho cuộc chiến của mình.

Putox đang cố gắng dọa dân chúng các nước đó để họ gây áp lực lên các nhà lãnh đạo của họ. Đơn giản chỉ là một mối đe dọa, vì vậy như người ta hay nói, “dọa thì cứ dọa thôi”. Nga đã đưa ra những lời đe dọa kiểu này rất nhiều lần đến mức rất chẳng ai thèm quan tâm nữa – đó là nói từ mức độ người theo dõi tình hình. Và bây giờ thì đến động thái này của Đan Mạch, cho thấy cả lãnh đạo phương Tây dần dần cũng “cai” được nỗi sợ với những đe dọa của Nga Putox.

Ảnh tiếp theo là bài báo của xứ phía Đông nước Lào tung tin đe dọa Đan Mạch sẽ bên bờ vực thẳm. Không rõ vực nào, tôi chỉ thấy cái vực ở quảng trường Đỏ.

Hôm 25/5, tức là trước đây gần 1 tuần có thông báo về gói viện trợ quân sự của Hoa Kỳ trị giá 275 triệu USD cho Ukraine gồm có các món sau:

- Tên lửa ATACMS cho HIMARS

- Tên lửa GMLRS cho HIMARS

- Đạn pháo 155 mm, 105 mm

- Đạn cối 60 mm

-  Bom lượn JDAM

- Vũ khí chống tăng AT-4 Javelin

- Tên lửa chống tăng dẫn đường bằng dây TOW 

Hôm đó tôi đã để ý mục JDAM, vì trước đó đã đọc tin là cái thứ này đang bị Nga phá sóng GPS rất dữ, nên nó không chính xác, sau đó Boeing đã tiếp nhận và sửa. Chuyện này còn trước đó phải tháng rưỡi chứ không ít hơn. Nhưng đến lô này lại có JDAM, cho thấy nhà sản xuất đã bắt đầu khắc phục được trò này của Nga. Tôi viết “bắt đầu” cho có vẻ thận trọng.

Nhưng chuyện này dẫn đến câu hỏi của anh Hắc Công tử trong Sài Gòn: Tại sao Ukraine dùng UAV tấn công mục tiêu đến 1.500 ki-lô-mét không bị gây nhiễu mà JDAM thì bị? Câu trả lời là xa thế, thiết bị phá sóng của Nga phá làm gì. Chứng tỏ bọn Nga này cũng chẳng đủ thiết bị phá sóng để phủ hết các mục tiêu quan trọng sâu trong đất nước ấy.

Cuối cùng, vào đêm 29 rạng sáng 30 tháng 5, Nga được cho là đã mất một radar cảnh báo sớm 1L119 Nebo-SVU trị giá khoảng 100 triệu USD sau khi nó bị máy bay không người lái của SBU tấn công. Radar này gần Armiansk ở Crimea bị chiếm đóng, kiểm soát một khu vực dài 380 ki-lô-mét của mặt trận. Đây là tin của… mạng đưa ra. Theo tôi thì nó là thật, nhưng có một điểm cần làm rõ: “kiểm soát một khu vực dài 380 ki-lô-mét của mặt trận” – nó là như thế nào?

Đây là radar cảnh báo sớm băng tần VHF, được Nga phát triển từ 1997. Dạng của nó là trạm di động “ba tọa độ” được phát triển từ trạm di động “hai tọa độ” 1L113 Nebo-SV. Phạm vi phát hiện mục tiêu trên không loại máy bay chiến đấu ở độ cao bay 500 mét là 60 ki-lô-mét, bay cao 10 ki-lô-mét là 270 ki-lô-mét, bay cao 20 ki-lô-mét là 360 ki-lô-mét. Đây không phải là hệ thống đầu tiên của Nga bị Ukraine tiêu diệt, mà theo các nguồn tin Ukraine ngày 09/04/2023 một giàn tương tự đã bị đốt trụi. 

Hệ thống này được xây dựng để tự động phát hiện, phối hợp đo và theo dõi các vật thể trên không, bao gồm hàng không chiến lược và chiến thuật, các mục tiêu tinh vi (dựa trên công nghệ tàng hình), nhận dạng lớp, xác định tính chất “địch – ta” của chúng, hướng tìm nguồn nhiễu chủ động, phân phối của dữ liệu radar. Với giàn này bố trí ở Armiansk, nó có khả năng bao trùm một khu vực rộng lớn, chẳng hạn máy bay của Ukraine bay qua bầu trời các thành phố Zaporizhzhia, Kryvyi Rih thậm chí Kropyvnytskyi cũng đã bị phát hiện được rồi. Từ phía biển, nó phủ đến gần đảo Rắn (xin xem bản đồ). Chính nó là thằng cảnh báo sớm cho các hệ thống phòng không bố phòng ở phía sau lưng nó, tức là trên bán đảo Crimea.

Nào, lại thêm một chuyện nữa cho thấy, chiến dịch Crimea đã rõ ràng lắm rồi…

PHÚC LAI 31.05.2024