Dương Quốc Chính - Ngáo AI

Dạo này mình thấy nhân dân có vẻ cuồng lên việc ứng dụng AI, nhiều người giới thiệu về AI giống như mới tìm ra châu Mỹ vậy!

Mình tuy già nhưng vẫn còn dùng tốt đồ công nghệ, trong đó dùng AI cũng không có gì là khó khăn cả. Thậm chí là dễ nhất so với sử dụng một số phần mềm thiết kế đồ họa.

Bởi vì để dùng AI, việc đầu tiên là biết đến nó có khả năng gì, cái này thì chịu khó tìm kiếm và hóng các nhóm. Hai là nội dung các câu lệnh (prompt) sao cho rõ ràng, dễ hiểu. Cũng chả cần giỏi tiếng Anh, vì nói chung, bọn nó hiểu tiếng Việt, hoặc dùng Google dịch.

Tóm lại, ứng dụng AI chả có gì là thần thánh cả. Không như bây giờ nhiều người thổi phồng nó lên, đại khái là người hiểu biết, năng động, sáng tạo, là phải biết dùng AI mọi nơi mọi lúc.

Trong quá trình theo dõi người ta dùng AI ở các nhóm và tự ứng dụng một phần, mình vẫn giữ thái độ thận trọng với nó. Bởi vì, nếu xét một cách sâu xa, tổng thể, thì ít nhất là với một số người, AI đang làm chúng ta ngu đi nhiều, giống như máy móc làm chúng ta lười và kỹ năng lao động kém đi nhiều. Kiểu như thợ thuyền hiếm ai béo phì mà phải tập gym!

Thực ra, khen AI, nhìn thấy cái hay của nó thì dễ, với cả cũng là đu trend, nên lành. Còn chê AI ngu thì không dễ, vì phải có kiến thức, trình độ, hơn nó, thì mới chê được nó.

Với tư cách là người dùng, không phải dân lập trình, mình nhận thấy những con AI thiên về nội dung chữ. Điển hình là ChatGPT, nó làm khá thạo các công việc mang tính phổ thông, kiểu tóm tắt nội dung, phân tích đơn giản. Nói chung nội dung gì mà càng có nhiều nguồn trên mạng thì nó sẽ phân tích tốt và đầy đủ. Còn những kiến thức gì chuyên sâu hơn hoặc nội dung mới, không phổ thông, là nó sẽ chỉ phân tích được theo những kiến thức phổ thông. Với nội dung lịch sử là rõ ràng nhất chuyện này.

Chúng ta đều biết là chân lý không chắc đã thuộc về đám đông. Không phải cứ nội dung nào được nhiều người công nhận có nghĩa là đúng. Nhưng với AI, thì nó đang khá là "dân túy", chạy theo kiến thức của đám đông. Chuyện này mình đã viết mấy bài, mặt trái của AI nó cũng chính là mặt trái của nền dân chủ. Tức là đám đông quyết định thông qua lá phiếu. Mà kiến thức của đám đông đôi khi rất ngu. Đây cũng là mặt trái của mạng xã hội, con người rất dễ bị đám đông lùa theo tâm lý đám đông.

Đám KOL bẩn thường lợi dụng tâm lý đám đông để mua like, bình luận...tạo hiệu ứng đồng thuận của đám đông để chăn một đám khác. Nhìn tút đông like là yên tâm chất lượng, thế là lao vào like a dua chứ biết đúng sai thế nào đâu.

Bây giờ bọn AI có lẽ không cố tình, nhưng nó vô ý làm điều tương tự. Vì khả năng của AI đến giờ này vẫn chủ yếu là tìm thông tin trên mạng (cái gì chưa có nhiều trên mạng là nó khó biết). Thế nên anh em tuyên giáo vẫn hoàn toàn có thể nhồi sọ bọn AI này giống hệt nhồi sọ người, thông qua việc bơm lên mạng thật nhiều các thông tin định hướng. Thằng nào bơm được nhiều tin lên hơn thì sẽ thành dòng chủ lưu và dễ được AI nhận diện là tin đúng.

Hy vọng là bọn AI đời sau nó có não để phân tích logic tốt hơn, người hơn. Ví dụ như đứng trước tin Lê Văn Tám tự thiêu, nó phải phân tích được cái vô lý của nguồn tin để cảnh báo người đọc. Bây giờ thì chưa đâu.

Cái nguy hiểm của nó là cách trình bày rất trịnh trọng, chuyên nghiệp, sẽ khiến cho dân ít đọc, không có khả năng phản biện, dễ dàng tin vào. Bây giờ có một đám coi AI như thần thánh, nó bảo gì cũng tin. Chết chỗ đó.

Với học sinh, sinh viên, nói chung là những ai kiến thức nền còn chưa đủ sâu rộng, mà chăm dùng AI sớm là cực kỳ nguy hiểm. Nó không khác gì học sinh lớp 1 được học dùng máy tính bỏ túi, thậm chí còn trước, hoặc song song với học tính tay.

Với các công việc sáng tạo như thiết kế cũng vậy, lạm dụng AI quá nó làm thui chột khả năng phân tích, sáng tạo cho nhà thiết kế hay kiến trúc sư. Quá trình tự thiết kế nó giống như học tập, chính là luyện não và các kỹ năng chân tay (trong vẽ, đánh đàn hay thể thao).

Lạm dụng AI quá sẽ khiến cho con người sẽ mất đi những kỹ năng cơ bản nhất. Kiểu như gõ một trang A4 cho có đầu có cuối hay đọc hiểu một trang A4, đó là điều xa xỉ của rất nhiều người bây giờ, nhưng rồi cái dốt đó sẽ ngày càng nhân rộng ra.

Rồi dần dần, việc đi học sẽ thu hẹp lại là chỉ cần học cách tạo prompt, tức là thiên về học văn (văn cô đọng chính xác nhé, không phải văn leng keng đâu). Chỉ cần thạo prompt là chém mọi lĩnh vực có vẻ giống chuyên gia.

Hiện tại có một số người đang ứng dụng AI vào để bình luận Facebook nhà mình, nhưng lại không hề viết là tham khảo AI. Thường mình ngửi văn là thấy. Có người mình thấy chém về kiến trúc, xây dựng mượt như kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng, mình vào wall xem thì thấy nghề hoàn toàn khác, đã ngờ ngợ. Rồi hỏi vặn mấy câu và bắt nọn là lòi ra GPT ngay!

 Mọi người đừng có ảo giác là mình giỏi, đó là con AI giỏi thôi, mình đang ngu đi đó. Khi sử dụng nó thì nên trung thực mà thông báo trước là đang dùng AI, đừng vì muốn tỏ ra là người giỏi mà giấu biệt đi. Nó giống đi thi mà quay bài đó. Với những ai như vậy, mình phải cảnh cáo ngay. Vì nếu mày làm vậy thì tao tự đi tranh luận với AI cho rồi, thông qua mày làm gì?

P/S: Mình quyết định viết bài này sau khi hôm qua test thử AI như ảnh đính kèm. Đó là việc vua Lê Chiêu Thống có thực sự sang Thanh cầu viện hay không? Nó trích nguồn rất uy tín nhé! Nhưng thực tế không hề có chuyện Lê Chiêu Thống sang Thanh cầu viện trực tiếp, mà ông ấy cho vợ và bà Thái hậu cùng một số quan lại đem thư cầu viện sang Thanh. Bản thân ông ấy vẫn ở quanh vùng Kinh Bắc, Hải Dương chứ không hề sang Thanh. 

Ảnh đính kèm là một trang cuốn Cương mục. Mình có ít nhất 5 cuốn khác, uy tín, đều không hề viết Lê Chiêu Thống sang Thanh. Thế mà con GPT nó khẳng định như đinh đóng cột, người không rành, cũng không đọc nhiều sách gốc, sẽ tin ngay.

DƯƠNG QUỐC CHÍNH 24.03.2025