Phúc Lai - Viết ngắn về cuộc chiến tranh ở Ukraine ngày 25/08/2024

 

Tình trạng khẩn cấp đã được ban bố tại vùng Voronezh của Nga, sau khi một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái kamikaze gây ra một vụ cháy lớn tại một kho đạn dược.

Có một số tiếng nổ kinh thiên động địa và sau đó ngọn lửa lớn bùng lên, cháy trong nhiều giờ – được cho là kết quả của cú tấn công của người Ukraine vào kho đạn tại quận Ostrogozhsk-Voronezh vào đêm qua 24/08. Ít nhất 200 cư dân của quận này đã được sơ tán và trong hai người bị thương có một người ở tình trạng nghiêm trọng.

Thống đốc tỉnh Voronezh, Aleksandr Gusev thừa nhận đã có “một vụ nổ” và tuyên bố rằng vụ nổ bắt nguồn từ các mảnh vỡ rơi xuống từ một máy bay không người lái. Trong khi đó, các kênh truyền hình Nga xác nhận rằng một kho đạn dược đã bị tấn công.

Gần như diễn ra trùng nhau về thời gian với vụ chiếc phà biển chở các toa tàu nhiên liệu (được cho là 30 toa như vậy trên phà) bị drone mặt nước của Ukraine đánh cháy và chìm ; thì đầu tuần này, máy bay không người lái Ukraine đã tấn công vào các kho đạn dược tại sân bay quân sự Marinovka ở vùng Volgograd. Ngoài ra lính cứu hỏa Nga ở khu vực Rostov sau một thời gian vật lộn để dập tắt đám cháy tại kho dầu diesel Proletarsk do một máy bay không người lái của Ukraine gây ra ngày cuối tuần trước.

Riêng vụ này bị đánh giá là cực kỳ nghiêm trọng vì nó ngoài khả năng dập lửa của Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga. Bộ này cho biết: “Ngọn lửa đã lan sang các tòa nhà dân cư”. Các video cho thấy đám cháy gần một tuyến đường sắt có toa xe chở dầu, dẫn đến việc nhiệm vụ chuyển sang: di chuyển các đoàn tàu đó đi do lo ngại rằng nó có thể dẫn đến các vụ nổ tiếp theo. Cơ sở này được sử dụng để cung cấp dầu diesel cho các phương tiện quân sự của Nga hoạt động ở chiến trường Ukraine và đặc biệt là bán đảo Crimea.

Từ cuối năm ngoái, các nhà quan sát thế giới đều nhận thấy lực lượng Ukraine đang tham gia vào một chiến dịch dài hạn tấn công bằng máy bay không người lái nhằm phá hoại cơ sở hạ tầng quân sự và ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga. Nhưng cũng đúng lúc diễn ra chiến dịch tấn công vào Kursk của lực lượng vũ trang Ukraine, thì các đợt tấn công lớn – sử dụng vũ khí mạnh, nhắm vào các mục tiêu tầm cỡ về quy mô và quan trọng về vị trí chiến lược, rộ lên với tần số nhiều. Không chỉ các kho hậu cần, các căn cứ không quân cũng bị tấn công, nhắm vào những vị trí có số lượng máy bay lớn, với những loại máy bay đang hoạt động tích cực tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Ukraine.

Đánh giá sơ bộ về chiến dịch Kursk, đây là vụ tấn công lớn nhất vào Nga của một lực lượng nước ngoài kể từ khi kết thúc Thế chiến thứ hai. Không những thế nó còn được nhìn nhận là lớn về quy mô: Bước đầu thế giới chứng kiến hàng nghìn quân lính Ukraine tiến qua biên giới phía tây của Nga vào ngày 6 tháng Tám, và có vẻ người Ukraine không có ý định dừng lại ở đó. Số tù binh bắt được khoảng hơn 2.000 người, diện tích làm chủ gần 2.000 ki-lô-mét vuông và nếu tính cả diện tích Nga không còn làm chủ được có thể tới 2.500 ki-lô-mét vuông.

Từ khi vùng Kursk bị tấn công, các cơ quan tuyển quân của Nga đã nỗ lực lôi những người không có đủ điều kiện chiến đấu vì bệnh kinh niên, cũng như những người bị giam giữ vì không chịu ra trận đã bị cưỡng bức ra mặt trận Kursk. Do Putox từ chối rút quân khỏi tiền tuyến và cử những người lính nghĩa vụ được đào tạo kém đến bảo vệ khu vực Kursk, nên hiện nay tình hình nội bộ Nga, theo một số nguồn phân tích cho biết, đang có mâu thuẫn sâu sắc:

(1) Gerasimov bị khinh miệt sau vụ Kursk bị tấn công “bất ngờ mà không bất ngờ” – nhưng không hề có hành động nào tích cực để phòng bị, cũng như không báo cáo cho Putox. Tuy nhiên với quân đội Nga hiện nay không có bất cứ một phương án thay thế nào khả dĩ cho vị trí của Gerasimov, vì các tiêu chí của quân đội này khi chọn người không phải là tài năng hay khả năng quân sự, mà là do lòng trung thành. Với Gerasimov, Putox được cho là “có thể yên tâm nhất” nên cuối cùng thì, hắn đành bằng lòng với nhiệm vụ tiếp tục tấn công Pokrovsk và gạn ở các hướng mặt trận đỡ khó khăn nhất một số đơn vị cho hướng Kursk.

(2) Cho đến nay, dù bước đầu Putox chọn FSB của Bornikov là lực lượng chính để xử lý vấn đề Kursk, nhưng việc đó nhanh chóng bị dừng lại. Chuyện này có nhiều nhà bình luận, nhất là những nhà bình luận người Việt Nam vẫn nhắc lại, nhưng quên một chi tiết là Putox đã thay đổi mệnh lệnh chỉ sau 1 ngày. Sau đó, hắn giao nhiệm vụ cho cựu thống đốc Tula, cựu vệ sĩ của hắn, một thằng trung tướng nhưng gốc là học về tác chiến điện tử. Lại một trường hợp nữa dựa trên tiêu chí “trung thành.”

(3) Ngay khi diễn ra chiến dịch Kursk, tôi có viết một câu: Nếu trong 1 tuần Putox không xử lý được Kursk, thì Mục-tư-khoa có biến. Hóa ra là có biến thật, nhưng nó giống như một kế hoạch ngấm ngầm, khá từ từ nhưng nguy hiểm. Ngay trong thời gian tuần đầu tiên của chiến dịch Kursk, có những báo cáo về việc hoặc Chechnya, hoặc Bắc Ossetia, hoặc cả hai sẽ có biến. Do vậy, Putox cũng phải vội vàng thu xếp đi thăm hai xứ này ngay lập tức. Về vụ thăm Chechnya, tôi đã báo cáo sơ sơ, còn thăm Ossetia, hắn ví Kursk với… vụ khủng bố Beslan năm 2004.

Thôi kệ chuyện xảo trá này, ta nói chuyện khác. Vậy ai là người báo cáo lên cho hắn về âm mưu nổi loạn – ly khai ở một trong hai xứ này, hoặc cả hai? Chẳng còn ai khác ngoài cơ quan an ninh của Putox, mà phải là “an ninh trong FSB” tức là không phải FSB nào cũng trung thành với hắn. Người báo cáo có thể trung thành, nhưng thằng này có thể bị lừa bởi một chiến dịch tung tin giả, mà tầm này thì có khi chính hắn cũng tham gia vào đó. Tôi nhìn thấy vụ đi thăm hai xứ này là một dấu hiệu.

Trong một bài cách đây hai ngày, tôi có viết đoạn này: “Chiến dịch Kursk của người Ukraine không hẳn là vấn đề chiếm được đất để sau này trao đổi, hay tù binh… mà nó đã thủ tiêu về số không kế hoạch tấn công Sumy của Nga. Những kho đạn pháo lớn bị tịch thu cho thấy, chẳng qua là Nga không đủ quân để tiến hành chiến dịch này mà thôi.”

Thì hôm qua Tổng thống Zelenskyy “tiết lộ lần đầu tiên về lý do tấn công Kursk” mà bác DVM đã tổng hợp về tại đây. Thêm một cái kẹp mũi nữa cho thiếu tướng vòng bi kiêm xe ôm nào!

Những đòn nghi binh diễn ra liên tục trong thời gian vừa qua trên nhiều hướng đã làm cho phía Nga có những căng thẳng nhất định, và tất cả đều biết là sẽ diễn ra một chiến dịch tấn công lớn, đủ mạnh và đủ hiểm để đem lại bước ngoặt của chiến tranh. Chẳng hạn như cắt đứt hành lang trên bộ nối Donbas với Crimea, mà chúng ta đã biết như tôi vài lần báo cáo, hướng Oleshky chẳng hạn… Nhưng bây giờ thì chúng ta cũng hiểu luôn rằng với lối đánh “thiên biến vạn hóa” của quân Ukraine dưới sự chỉ huy của ông Syrskyi, không ai có thể lường trước được điều gì. Chúng ta chỉ có thể hình dung được một số điểm chính như sau:

+ Thứ nhất. Vào lúc nào? Vào lúc cuộc tấn công của Nga vào Pokrovsk đạt đỉnh – như trong bài trước tôi đoán thời gian Putox cho Gerasimov vào khoảng từ 2 đến 3 tuần kể từ giữa – cuối tuần trước. Nghĩa là cuối tháng Tám hoặc cùng lắm thêm 1 tuần, là phải giải quyết xong Pokrovsk để đưa quân về hỗ trợ Kursk. Đó cũng là thời gian Nga phải cố gắng rất mạnh mẽ để… gọi nghĩa vụ quân sự trong thời gian nhanh nhất, có một số quân lớn nhất và đưa luôn ra mặt trận để trám vào những chỗ yếu – khoảng giữa tháng Chín sẽ có chuyện này.

Như vậy chính thời hạn Putox đặt ra cho đám cấp dưới cũng đặt luôn cho người Ukraine thời hạn. Có hai cách tiếp cận: Chủ động đánh cho cuộc tấn công của Gerasimov vào Pokrovsk không bao giờ đạt đỉnh, mà bây giờ sẽ là đỉnh hoặc chỉ đi lên được thêm một chút, rồi đi xuống (a); hoặc để cho chúng thực sự đạt đỉnh rồi sau đó cũng… đi xuống (b), hai cách này chỉ khác nhau một chút ít về thời gian đạt đỉnh / khoảng cách dừng lại trước Pokrovsk. Chẳng hạn hiện nay chúng còn cách thị trấn này 10 ki-lô-mét thì chỉ đi được quá lắm 5 ki-lô-mét nữa, hoặc đến gần hơn, sát thị trấn rồi dừng lại.

Tất cả đều phụ thuộc khả năng phá hoại hậu cần của Nga như thế nào từ phía người Ukraine, đồng thời phụ thuộc tốc độ đưa vũ khí và lực lượng mới đến hỗ trợ, lực lượng chắc chắn sẽ có, nhưng vẫn làm nhiệm vụ cầm chân bọn Nga ở đây. Có thể có hỗ trợ thêm bằng pháo binh hoặc tên lửa tầm xa. Tôi tin chắc là trong 10 ki-lô-mét đó, bọn Nga may ra đi được một nửa, hoặc cùng lắm là hơn một chút.   

+ Thứ hai. Như thế nào? Khi nhận thấy bọn Nga đang tấn công Pokrovsk này đạt đỉnh hoặc bắt đầu đuối sức, là lúc Ukraine phản công. Chắc chắn sẽ có những chỗ này trong danh sách các sự kiện: bắc Kharkiv, sau đó phát triển Belgorod; Bryansk sẽ phát triển như bên Kursk; Zaporizhia theo hướng Tokmak – Melitopol; đổ bộ ở Kherson… và cũng có thể đổ bộ / nhảy dù ở Crimea (tôi nghĩ lựa chọn này thấp thôi, chủ yếu gây rối loạn, quân đổ bộ sẽ cơ động chiến đấu dạng du kích để phối hợp với đổ bộ Kherson) và quan trọng nhất là… phản công ở Pokrovsk. Bọn Nga và cả Lee Yutong thích nồi hầm, thì có nồi hầm.

+ Thứ ba. Vẫn là “như thế nào” nhưng cụ thể hơn. Vừa qua quá chú trọng vào Pokrovsk, bọn Gerasimov đã vô tình tạo ra một chỗ lồi đến 700 ki-lô-mét vuông, tập trung trong đó đến 2 vạn quân (khoảng 2 sư đoàn). Nhưng với sự quá tự tin cho rằng quân Ukraine ở đây không có khả năng thi hành bất cứ hành động phản công nào (giữ được còn khó – ngay báo chí, kể cả phương Tây cũng vẫn đang phụ họa theo hướng này tình hình rất bi đát), chúng vô tình tự tạo ra một cái bẫy khá lớn. 

Nếu kế hoạch trên đây của người Ukraine tiến hành đúng như tính toán: Phá hậu cần của Nga đủ để chúng nhanh chóng đạt đỉnh rồi suy yếu, sẽ là sự suy yếu trên toàn mặt trận, và đó cũng là lúc tiến hành phản công ở hai bên gốc chỗ lồi. Phía nam từ Yasnobrodivka đến Avdiivka; phía bắc từ Oleksandro-Kalynove đến Kamyanka theo trục đường N20 và cũng đến Avdiivka (xin quý vị xem bản đồ).

Tôi còn hình dung ra các mũi tấn công bổ trợ nữa. Nếu tất cả các quá trình trên đây diễn ra, thì chiến dịch tấn công này cũng có khả năng rất cao sẽ diễn ra, mà một khi nó đã diễn ra thì Nga không có khả năng xoay chuyển được tình thế, có thể dẫn đến sụp đổ lớn và kéo theo việc thành phố Donetsk sẽ bị chiếm lại. Mong muốn trong suốt 2 năm qua của tôi thấy người Ukraine chiếm lại thành phố này sẽ thành hiện thực.

PHÚC LAI 25.08.2024