Đây sẽ là cuộc bỏ phiếu đầu tiên kể từ cuộc bầu cử Quốc hội năm 2020
và bầu tổng thống năm 2018, cả hai đều bị đối lập tẩy chay và ông
Nicolas Maduro tái đắc cử.
Theo AFP, lãnh tụ đối lập Juan Guaido,
được 58 nước trong đó có Hoa Kỳ công nhận là tổng thống lâm thời, hôm
thứ Ba 11/05 đã đề nghị với chính quyền Maduro là sẽ đứng ra thương
lượng dỡ bỏ cấm vận, đổi lấy « một lịch trình cho các cuộc bầu cử tự do và công bằng ». Ông Guaido cũng đòi hỏi « một thỏa thuận để cứu vãn đất nước ».
Những người ủng hộ lãnh đạo đối lập Juan Guaido tràn vào bên trong sứ quán Venezuela ở Brasilia, Brazil, ngày 13/11/2019.
Cuộc khủng hoảng Venezuela ảnh hưởng đến Brazil :
hôm qua 13/11/2019 tình hình trở nên lộn xộn tại đại sứ quán Venezuela ở
Brasilia. Những người ủng hộ Juan Guaido chiếm đóng một phần tòa đại
sứ, nói rằng các nhà ngoại giao ở sứ quán về phe với nhà đối lập ; nhưng
Caracas cho đây là một vụ xâm nhập bất hợp pháp. Sự việc xảy ra vào
đúng thời điểm hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Brazil.
Từ Caracas, thông tín Benjamin Delille gởi về bài tường trình :
« Mọi sự bắt đầu bằng một video đăng
trên mạng xã hội. Người ta trông thấy Tomas Silva, một trong những cộng
sự của đại diện cho ông Juan Guaido ở Brazil.
Sau khi tổng thống Salvador, Nayib Bukele, vào tối
thứ Bảy, ra lệnh trục xuất tất cả các nhà ngoại giao Venezuela trong
vòng 48 giờ, hôm qua 03/11/2019 đến lượt tổng thống Venezuela Nicolas
Maduro loan báo trục xuất ngoại giao đoàn Salvador với cùng thời hạn.
Từ Caracas, thông tín viên Benjamin Delille tường trình :
«
Một quyết định « không thể chấp nhận được », đó là từ ngữ được dùng
trong thông cáo của bộ Ngoại Giao khi nói về việc Salvador trục xuất các
nhà ngoại giao Venezuela. Trên Twitter, ngoại trưởng Jorge Arreaza nói
thêm, với quyết định này « ông Nayib Bukele đã chính thức đóng vai trò
con tốt của chính sách ngoại giao Mỹ ».
Tổng thống Venezuela, Nicolas Maduro, tham gia cuộc biểu tình chống trừng phạt của Mỹ tại Caracas. Ảnh ngày 10/08/2019.
Tổng thống Venezuela, ông Nicolas Maduro hôm 10/08/2019 khẳng định « sẵn sàng tiến đến một thỏa thuận » với phe đối lập, ba ngày sau khi đàm phán gặp bế tắc.
Ông
Maduro tuyên bố như trên trong một cuộc mít-tinh tại Caracas, chống lại
việc Hoa Kỳ áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Venezuela. Tuy nhiên
Maduro nhấn mạnh rằng đối thoại cần có sự tôn trọng lẫn nhau, nếu không
ông sẵn sàng chiến đấu.
Sau cuộc gặp đầu tiên vào giữa tháng Năm
tại Oslo dưới sự bảo trợ của chính phủ Na Uy, cuộc thương lượng giữa các
đại diện của chính quyền và phe đối lập do ông Juan Guaido lãnh đạo đã
được tái lập từ ngày 8/7 tại Barbados. Nhưng sau đó Caracas quyết định
tạm ngưng do Nhà Trắng loan báo phong tỏa toàn bộ tài sản của Venezuela
tại Hoa Kỳ, mà theo ông Maduro, là quyết định « thô bạo nhất và mang tính tội phạm nhất từ trước đến nay đối với Venezuela ».
Hội nghị quốc tế bàn giải pháp cho nền dân chủ ở Venezuela tại Lima, Pêru ngày 06/08/2019.
Hoa Kỳ hôm 06/08/2019 cảnh cáo Trung Quốc và Nga
không nên làm ăn với chế độ của tổng thống Nicolas Maduro, trong bối
cảnh 60 nước họp tại Lima để ủng hộ nhà đối lập Venezuela, Juan Guaido.
Cố vấn an ninh Mỹ John Bolton tuyên bố : «
Chúng tôi đã cảnh báo các bên thứ ba muốn giao dịch với chế độ Maduro
là phải vô cùng thận trọng. Không nên vì mục đích lợi dụng một chế độ
tham nhũng và sắp chết, mà làm thiệt hại đến những lợi ích kinh tế với
Hoa Kỳ ».
Ông Bolton cảnh cáo Nga « không nên tăng gấp đôi tiền cược vào một ván bài xấu », và nói với Trung Quốc rằng « con đường ngắn nhất để thu hồi số nợ ở Venezuela là ủng hộ một chính quyền hợp pháp ».
Venezuela : Lãnh đạo đối lập Juan Guaido trong cuộc mít tinh ngày 16/05/2019 tại Caracas.
Chính quyền Na Uy hôm nay 17/05/2019 xác nhận đang
làm trung gian hòa giải giữa các đại diện chính quyền và phe đối lập
Venezuela, nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài từ bốn
tháng qua.
Thông cáo của bộ Ngoại giao Na Uy xác nhận : « Đã có những cuộc tiếp xúc sơ bộ» với từng phe đại diện cho những nhân tố chính ở Venezuela, « trong khuôn khổ giai đoạn thăm dò, nhằm đóng góp vào việc tìm kiếm một giải pháp ».Một trong những nguồn tin được Reuters trích dẫn cũng nói rằng mỗi bên đều trao đổi riêng với các nhà ngoại giao Na Uy.
Tại Venezuela, thủ lãnh đối lập Juan Guaido cho biết các đại diện của đối lập tham gia vào tiến trình « hòa giải » của Na Uy, nhưng nhấn mạnh « không hề có việc thương lượng ». Phía
tổng thống Nicolas Maduro không công nhận các cuộc tiếp xúc, nhưng hôm
qua khẳng định bộ trưởng Thông tin Jorge Rodriguez tham gia vào « một nhiệm vụ rất quan trọng vì hòa bình đất nước tại châu Âu ».
Tổng thống Nicolas Maduro thăm một trung tâm huấn luyện quân sự ở El Pao, Venezuela, ngày 04/05/2019.
Tựa chính của các tuần báo Pháp kỳ này tập trung cho những vấn đề xã hội : những câu hỏi đặt ra xung quanh việc nghỉ hưu (Le Point), thụ tinh nhân tạo (L’Express), các liệu pháp mới để trị trầm cảm (L’Obs). Courrier International dành hồ sơ cho thủ tướng New Zealand, chạy tựa « Jacinda Ardern, một hiện tượng chính trị », còn báo Anh The Economist báo động « Xung đột Mỹ-Iran : Cả hai bên đều nên lùi bước ».
Đối lập Venezuela thất bại nhưng chưa thua
Về thời sự châu Mỹ la-tinh, Courrier International chơi chữ « Venezuela : Đối lập thất bại nhưng chưa thua ».
Lời kêu gọi của thủ lãnh Juan Guaido, thúc giục quân đội lật đổ chế độ
của ông Nicolas Maduro đã không mang lại hiệu quả, dù có được một số tác
động. Cuộc chơi đã tàn chăng ? Theo tờ báo, tất cả tùy thuộc vào sự so
găng giữa Washington và Matxcơva.
Tờ El Carabobeno ở Valencia ghi
nhận, Nicolas Maduro đến 12 tiếng đồng hồ sau mới xuất hiện và tuyên bố
vẫn đang nắm quyền. Sự trễ tràng này cho thấy tình hình không sáng sủa
cho ông.
Dân biểu Edgar Zambrano (T) và lãnh đạo đối lập Juan Guaido. Ảnh chụp ngày 05/01/2019 tại Caracas.
Phó chủ tịch Quốc hội Venezuela đồng thời là cánh
tay mặt của thủ lãnh đối lập Juan Guaido hôm qua 08/05/2019 đã bị chế độ
Maduro bắt giữ. Tổng thống tự phong Guaido tố cáo đây là một vụ « bắt cóc », Liên hiệp Châu Âu đòi hỏi trả tự do ngay lập tức cho dân biểu này.
Dân
biểu Edgar Zambrano đã bị các nhân viên an ninh bắt giam tại trụ sở cơ
quan tình báo (Sebin) ở Caracas. Quyền đặc miễn của ông cùng với sáu dân
biểu khác đã bị Quốc hội lập hiến bãi bỏ hôm thứ Ba 07/05. Định chế này
được thành lập năm 2017 gồm 100% nhân vật thân chính quyền, nhằm vô
hiệu hóa Quốc hội được bầu lên một cách dân chủ đang do đối lập kiểm
soát.
Đông đảo người dân Venezuela lại xuống đường ở Caracas ngày 06/04/2019 chống chế độ Maduro.
Hôm nay, 06/04/2019, thủ lãnh đối lập Juan Guaido
lại kêu gọi người dân Venezuela xuống đường đấu tranh để duy trì áp lực
lên tổng thống Nicolas Maduro, trong bối cảnh bất bình dâng cao do thiếu
điện nước. Và như thường lệ, phe ủng hộ ông Maduro cũng hô hào biểu
tình để đối phó.
Từ Caracas, thông tín viên Benjamin Delille tường trình :
«
Cho dù ông Juan Guaido rất được lòng dân, nhưng người dân Venezuela
thời gian gần đây chưa thực sự đáp ứng lời kêu gọi xuống đường của ông,
trong thời kỳ cúp điện. Cuộc biểu tình cũng khá đông đảo, nhưng không
thể so sánh với biển người tràn ngập đường phố hồi tháng Giêng và tháng
Hai.
Ông Juan Guaido phát biểu sau cuộc gặp gỡ các thủ lãnh thanh niên tại Quốc hội, Caracas ngày 04/04/2019.
Liên hiệp Châu Âu hôm qua 04/04/2019 lên án việc
thủ lãnh đối lập Juan Guaido, được hơn 50 nước công nhận là tổng thống
lâm thời của Venezuela, bị Quốc hội lập hiến thân chế độ tước quyền miễn
trừ dành cho dân biểu.
Thông
cáo của bà Federica Mogherini, người đứng đầu ngành ngoại giao 28 nước
Liên hiệp Châu Âu (EU) bác bỏ quyết định của Quốc hội lập hiến
Venezuela, nhấn mạnh đây là « một sự vi phạm nghiêm trọng Hiến pháp Venezuela, Nhà nước pháp quyền và tam quyền phân lập ». Bà Mogherini cũng cho rằng : «
Hành động này làm phương hại đến lối thoát chính trị của cuộc khủng
hoảng, và chỉ gây thêm chia rẽ, gia tăng căng thẳng tại Venezuela ».
Máy bay Nga ở phi trường quốc tế Simon Bolivar, Caracas. Ảnh 24/03/2019.
Theo hãng tin Nga Sputnik, hai phi cơ Nga chở 99 quân nhân và 35 tấn trang thiết bị « trong khuôn khổ hợp tác kỹ thuật và quân sự » với Venezuela đã đến Caracas hôm qua 24/03/2019.
Một
chiếc phi cơ vận tải Antonov An-124 và một máy bay chở khách Ilyushin
II-62 được nhìn thấy ngày 24/03 trên đường băng dành cho tổng thống ở
phi trường quốc tế Simon Bolivar. Theo Sputnik, việc gởi binh lính và
thiết bị đến Caracas là hoạt động hợp tác bình thường, hiện do tướng
Vasily Tonkoshkurove, tham mưu trưởng lục quân Nga chỉ đạo.
Chính quyền Venezuela và đại sứ quán Nga đều không trả lời câu hỏi của AFP về sự kiện này.
Cảnh nhà của ông Roberto Marrero, chánh văn phòng của
tổng thống tự phong Venezuela Juan Guaido, sau khi ông bị bắt giữ. Ảnh tại
Caracas, ngày 21/03/2019.
Tại Venezuela, dân biểu Roberto Marrero, cánh tay
mặt của thủ lãnh đối lập Juan Guaido đã bị cơ quan an ninh bắt giữ hôm
qua 21/03/2019, và bị giam cùng với người tài xế tại Hélicoide, nhà tù
tệ hại nhất nước.
Chính quyền Caracas cáo buộc ông tội « khủng bố
» do giữ vũ khí tại nhà. Đối lập và tất cả các đồng minh quốc tế đòi
hỏi phải trả tự do cho ông Marrero, chánh văn phòng của tổng thống tự
phong Guaido.Thông tín viên Benjamin Delille tường trình từ Caracas :
Quân nhân Venezuela chạy sang phía đối lập ở Cucuta (Colombia) được cảnh sát sở tại hỗ trợ, ngày 23/02/2019.
Quốc hội Venezuela, định chế
duy nhất do đối lập kiểm soát, hôm 19/03/2019 đã thông qua đạo luật bảo
đảm cho các quân nhân không còn ủng hộ ông Nicolas Maduro vẫn được giữ
nguyên cấp bậc cũ trong chính quyền mới.
Tiếp
tục các nỗ lực nhằm thúc đẩy quân đội bỏ rơi ông Maduro, quay sang ủng
hộ thủ lãnh đối lập Juan Guaido, Quốc hội Venezuela đưa ra nhiều biện
pháp bảo đảm. Luật mới « cam kết cho các quân nhân quyết định hành
động để tái lập trật tự theo Hiến pháp, không còn tuân lệnh kẻ tiếm
quyền, sẽ được tiếp tục phục vụ trong quân đội. Tất cả các quyền lợi,
cấp bậc và huy chương đã có đều giữ nguyên giá trị ».
Những người bị lực lượng an ninh bắt giữ ngày 10/03/2019 trong đợt cúp điện tại Caracas.
Báo Les Echos ngày 15/03/2019 nhận định « Venezuela : Khả năng hồi phục đáng kinh ngạc của Nicolas Maduro ».
Được cho là chắc chắn sẽ bị lật đổ cách đây 45 ngày khi thủ lãnh đối
lập Juan Guaido tự phong tổng thống lâm thời, Maduro đến nay vẫn chống
chọi được và thời gian đang đứng về phía ông ta.
Sau
nhiều năm khủng hoảng kinh tế trầm trọng khiến dân chúng kiệt lực và bị
cô lập trên trường quốc tế, hồi kết của tổng thống Nicolas Maduro xem
chừng đã rõ. Chủ tịch Quốc hội Juan Guaido, 35 tuổi, người mà Maduro gọi
là « cậu bé », có được sự công nhận của 50 quốc gia, với tỉ lệ
tín nhiệm trong dân chúng là 60% trong khi tổng thống đương nhiệm chỉ có
14%. Vì sao một tháng rưỡi qua, chàng thanh niên Guaido vẫn chưa lật đổ
được đối thủ ?
Trong cuộc song đấu, phần thắng lần lượt nghiêng
về bên này hoặc bên kia. Chẳng hạn hôm 23/1, Juan Guaido hứa hẹn sẽ đưa
vào Venezuela 250 tấn viện trợ nhân đạo, nhưng rốt cuộc số hàng này vẫn
bị kẹt lại bên kia biên giới. Rõ ràng đây là chiến thắng của Nicolas
Maduro. Vài ngày sau đó, sau khi đi thăm một số nước châu Mỹ La-tinh bất
chấp lệnh cấm xuất cảnh và lời đe dọa tống giam của Maduro, Juan Guaido
không hề e ngại khi quay về Venezuela. Lần này đến lượt tổng thống bị
mất mặt, phải lờ đi như không hề biết.
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro trong cuộc mít-tinh tại một căn cứ quân sự ở Caracas ngày 30/01/2019.
Thông tín viên Le Monde ở Caracas hôm nay phân tích về « Sự ủng hộ mong manh của quân đội Venezuela đối với ông Nicolas Maduro ». Các sĩ quan cao cấp vẫn trung thành với tổng thống, nhưng quân đội thì chia rẽ.
Ba nhóm khác nhau trong quân đội Venezuela
Một
ngày sau khi lãnh tụ đối lập Juan Guaido tuyên bố tổng thống tự phong
hôm 23/1, hình ảnh bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino, xung quanh là
hơn một chục tướng lãnh, xuất hiện trên truyền hình để khẳng định ủng hộ
tổng thống Nicolas Maduro, tỏ ra là một quân đội đoàn kết.
Tuy
nhiên sự dàn cảnh này không che giấu được sự bất bình trong quân đội :
bốn âm mưu nổi dậy đã được phát hiện trong năm 2018, 23 quân nhân bị bắt
giam. Ba ngày trước khi tướng Padrino lên ti vi, 27 vệ binh quốc gia
nổi loạn tại một trại lính ở khu phố Cotiza, phía bắc Caracas. Họ công
khai bày tỏ sự phẫn nộ, khẳng định gia đình mình không còn gì để ăn, kêu
gọi truất phế ông Maduro.
Một người dân Venezuelan cầm tấm bảng ghi "Cần viện trợ nhân đạo
ngay", ở phía trước trạm kiểm soát biên giới Tienditas, tại Cucuta,
Colombia. Ảnh chụp ngày 06/02/2019.
Thủ lãnh đối lập Venezuela,
ông Juan Guaido hôm 06/02/2019 yêu cầu quân đội không ngăn chận viện trợ
nhân đạo quốc tế gồm thực phẩm và dược phẩm, mà Quốc hội đã thông qua
kế hoạch phân phối. Hàng
viện trợ phải được đưa qua ba địa điểm biên giới với Colombia, Brazil
và một đảo Caribê, nhưng ông Nicolas Maduro nhất quyết không cho đi vào
lãnh thổ Venezuela.
Từ Caracas, thông tín viên Benjamin Delille gởi về bài phóng sự cho biết ý kiến của một số người dân tại chỗ :
«
Đó là một mặt trận mới mở ra tại Venezuela. Trên 65 triệu đô la viện
trợ nhân đạo đã được cung cấp, chủ yếu từ Hoa Kỳ, Canada và Liên hiệp
Châu Âu. Hàng cứu trợ hiện đã đến Colombia, nhưng chính quyền Maduro đã
phong tỏa nhiều cây cầu để ngăn cản việc chở hàng qua biên giới.
Cầu Tienditas nối Venezuela với thành phố Cucuta của Colombia đã bị phong tỏa.Ảnh chụp ngày 06/02/2019.
Tại Venezuela, thủ lãnh đối
lập Juan Guaido thách thức ông Nicolas Maduro qua việc tổ chức tiếp nhận
viện trợ nhân đạo bên ngoài biên giới. Hôm qua 05/02/2019 Quốc hội
Venezuela, do đối lập nắm giữ, đã đưa vấn đề viện trợ ra thảo luận.
Trong
cuộc biểu tình lớn thứ Bảy tuần trước tại Caracas, ông Guaido loan báo
hàng viện trợ đã đến Colombia, Brazil và một đảo ở vịnh Caribê, nhưng
ông Maduro cho rằng đó chỉ là cái cớ để Mỹ can thiệp quân sự. Tối qua
một cây cầu ở biên giới Colombia đã bị các quân nhân phong tỏa. Phía Hội
Hồng thập tự cho biết sẵn sàng đảm nhiệm việc phân phối, nhưng chỉ khi
nào hàng viện trợ đã ở trong lãnh thổ Venezuela.
Từ Caracas, thông tín viên Benjamin Delille tường trình :
Người dân biểu tình tại Caracas ngày 02/02/2019 phản đối chính quyền Maduro.
Các quốc gia chính thức công nhận ông
Juan Guaido là tổng thống lâm thời Venezuela :
Mười chín nước châu Âu: Pháp, Anh, Tây Ban
Nha, Đức, Hà Lan, Áo, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan, Litva,
Estonia, Latvia, Luxembourg, Cộng hòa Sec, Ba Lan, Croatia, Bỉ, Hungary (hôm nay 04/02/2019).
Nghị viện Châu Âu đã đi trước một bước (hôm
31/1), và kêu gọi tất cả các nước thành viên Liên hiệp Châu Âu có động thái
tương tự.
Hoa Kỳ (ngay từ ngày 24/1, sau khi ông
Juan Guaido tự xưng tổng thống lâm thời). Hôm qua Chủ nhật, tổng thống Donald
Trump tái khẳng định giải pháp quân sự là « một trong những khả năng ». Hôm nay thứ Hai, ngoại trưởng Mỹ Mike
Pompeo hoan nghênh các nước châu Âu đã công nhận ông Juan Guaido.
Thủ lãnh đối lập Juan Guaido trong cuộc biểu tình chống Nicolas Maduro tại Caracas ngày 02/02/2019.
(AFP, Le Monde 04/02/2019)Sáng nay 04/02/2019 Pháp, Đức, Anh,
Tây Ban Nha, Thụy Điển đã chính thức công nhận thủ lãnh đối lập Juan Guaido là
tổng thống lâm thời Venezuela.
Tối hậu thư 8 ngày do bảy nước châu Âu (Pháp, Đức, Anh, Tây
Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hà Lan, Áo) đưa ra đã bị tổng thống Venezuela hiện tại là
Nicolas Maduro bác bỏ. Trong cuộc nói chuyện với kênh truyền hình Tây Ban Nha
La Sexta tối Chủ nhật 3/2, ông Maduro khẳng định « sẽ không hèn nhát trước áp lực » để tổ chức một cuộc
bầu cử tổng thống mới.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian sáng thứ Hai 4/2 tuyên
bố : « Chủ tịch Quốc hội Juan
Guaido, với tư cách là nguyên thủ lâm thời, có quyền chính đáng để tổ chức bầu
cử tổng thống ». Ngay sau đó trên Twitter tổng thống Emmanuel Macron
xác nhận quan điểm của Pháp, công nhận ông Juan Guaido « là tổng thống chịu trách nhiệm tiến trình bầu cử ».
Người dân ngoại ô Caracas bới rác kiếm sống. Ảnh chụp ngày 30/01/2019.
(Luc De Barochez, Le
Point 31/01/2019)Sự
phá sản của Venezuela là sự phá sản của chủ nghĩa dân túy Nhà nước. Đất nước
châu Mỹ la-tinh này rất giàu tài nguyên. Venezuela chiếm đến một phần năm trữ
lượng dầu lửa toàn cầu, nhiều hơn cả Ả Rập Xê Út ! Chưa kể đến vàng,
bauxite, sắt, nickel…
Khi Christophe Colomb cập bến ở vịnh Maracaibo năm 1498, ông
đã đặt tên cho vùng đất giàu có này là « miền
đất ân sủng ». Huyền thoại thiên đường hạ giới ra đời từ đó. Chỉ mới
cách đây khoảng hơn một thế hệ, nền kinh tế Venezuela mỗi năm vẫn còn sản sinh
ra nguồn lực ngang bằng với Pháp.
Đất nước được Thượng đế ban hồng ân nay đã bị mục rỗng tận
xương tủy. Nạn lạm phát còn kinh hoàng hơn cả nước Đức những năm 1920. Tỉ lệ
lạm phát năm 2018 là 1,7 triệu %, và năm 2019 Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo lên
đến 10 triệu phần trăm. Tổng sản phẩm nội địa rớt xuống còn phân nửa, thất nghiệp bùng
nổ, chiếm đến một phần ba dân số. Các bệnh viện không còn phương tiện để chữa trị
cho bệnh nhân, các siêu thị trống rỗng, Caracas trở thành thủ đô thế giới về
các vụ giết người.
