Trương Nhân Tuấn - Luận về công-tội

Thật là "khó" cho Việt Nam hiện nay để nói về "công-tội". Có công (hay có tội) với ai, với cái gì ?

Ở các quốc gia "bình thường" như Mỹ, Anh, Pháp, (ngay cả Trung Quốc hiện nay)... quan niệm về "công tội" rất đơn giản. Bất kỳ hành vi nào làm lợi cho đất nước, cho dân tộc là "có công". Dĩ nhiên hành vi này không phạm luật và phù hợp với đạo lý của con người.

Ở Việt Nam việc phân biệt "công tội" cực kỳ phức tạp.

Nếu ta trở lại thời Pháp có ý định xâm chiếm Bắc Kỳ (1880-1885). Vua quan nhà Nguyễn thời đó là Hoàng Kế Viêm cùng với các quan tuần phủ các tỉnh hợp tác với quân Thanh và quân cướp Cờ Đen của Lưu Vĩnh Phúc. Lực lượng quân sự này có mục đích đánh Pháp, giữ Bắc kỳ và Trung kỳ (An Nam) nằm trong ảnh hưởng đế quốc Mãn Thanh. Điều này quan trọng nhưng các "sử gia" Việt Nam lại hay bỏ quên.

Hoàng Kế Viêm có công hay có tội đối với đất nước và dân tộc Việt Nam?

Chu Mộng Long - Giải huyền thoại chữ Hán và vai trò của chữ quốc ngữ

Mười hai hoàng giáp ký tên trong đơn phản đối việc đặt tên đường cho hai giáo sĩ phương Tây, thực chất là phản đối chữ quốc ngữ, thì không đáng đếm xỉa nữa. Hàng triệu dân mạng khai đao cũng đủ chôn sống chúng !

Nhưng cái bệnh sùng cổ, xem chữ Hán như là của thánh hiền, đặc biệt là tư tưởng phản Tây phục Hán thì không chỉ ở trong đầu Nguyễn Đắc Xuân mà thống trị trong đầu không ít trí thức. Cần phải giải quyết rốt ráo trước khi chuyển sang vấn đề khác.

1. Chữ Hán có thâm sâu thật không?

Những người có tư tưởng phản Tây phục Hán vẫn luôn cho rằng chữ Hán là hồn cốt của cha ông. Có lẽ do ảnh hưởng Vũ Đình Liên: "Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ". Hồn ấy được cho là cái chữ tượng hình mang những nghĩa "thâm sâu" mà chữ quốc ngữ không có được.

Tâm Chánh - Trò ngáo phò chính thống

Thực ra thì những Trần Long Ẩn, Nguyễn Đắc Xuân... đã từng là kiểu nhân cách chính thống của hệ thống đào tạo con người mới.

Ở một xã hội mà mỗi góc sống của nó đều được tưởng tượng thành mặt trận, thì chiến sĩ trên mặt trận văn hóa, văn nghệ, như ông Ẩn, ông Xuân.., làm sao có được hạnh phúc nếu không đấu đá?

Nhưng thời cuộc đã ở vào thời thế khác, người ta gọi là đổi mới.

Chu Mộng Long - Sợ ta hay sợ Tàu ?

Tôi nói ngay rằng, tôi không sợ Tàu mà sợ ta.

"Ta" không phải ai khác, chính là "trí thức", đội ngũ có học hàm học vị, mỗi năm đẻ ra cả ngàn. Thành phần này nguy hiểm hơn giặc !

Sau năm 1945, cụ Hồ kêu gọi chống giặc dốt. Giặc dốt ấy chính là dân ngu cu đen, nên cùng với lời kêu gọi đó là phong trào bình dân học vụ, tức xóa nạn mù chữ.

Sai lầm trong cải cách ruộng đất, nhiều người quy tội cho tầng lớp bần cố nông ngu dốt. Tôi nghĩ khác. Chính đám có học thời bấy giờ đã xỏ mũi bần cố nông, đẩy vào cuộc sinh tồn khốc liệt với cuộc đấu tố tương tàn và không biết bao nhiêu người đã chết oan.

Chu Mộng Long - Lại hội thảo chữ quốc ngữ : Đục nước béo cò chăng ?

Một bạn trong số 12 hoàng giáp ký tên phản đối đặt tên đường Alexandre de Rhodes và Francisco De Pina gọi điện cho tôi, muốn mời tôi ra Đà Nẵng dự hội thảo về chữ quốc ngữ. Lý do, tôi hãy ra đó, vừa lắng nghe cho hết thông tin, vừa có ý kiến chính thức.

Tôi bật cười. Chuyện chữ quốc ngữ đã có hàng trăm hội thảo, hàng ngàn công trình tiếng Tây lẫn tiếng ta, chưa đủ thông tin hay sao? Nhiều lắm là các ông bà lại khoe cái thứ cũ rích mà các ông bà cho là sở hữu chân lý chứ gì? Nhân vụ cãi nhau đặt tên đường mà quý ông bà mang danh nhà khoa học lợi dụng đục nước béo cò chăng?

Tôi nói, quan điểm của tôi bộc lộ công khai trên mạng. Các ông bà cứ đọc đi và tranh luận vô tư. Bạn ấy nói, chúng tôi phát ngôn đúng chỗ chứ không bạ đâu phát ngôn đó! Tôi lại phải cười sặc, rằng câu này tôi nghe rất quen.

Hồng Kông : Người về hưu xuống đường ủng hộ sinh viên

Người dân cùng giơ tay tỏ quyết tâm khi nghe đồng ca bài "Nguyện vinh quang quy Hương Cảng" trong cuộc biểu tình tại khu Trung Hoàn, Hồng Kông ngày 30/11/2019.

Đăng ngày 30-11-2019 Sửa đổi ngày 30-11-2019 18:34

Những người về hưu Hồng Kông hôm nay 30/11/2019 tham gia cuộc biểu tình tố cáo bạo lực cảnh sát và các vụ bắt người trái phép.

Sau một tuần lễ tương đối yên tĩnh với chiến thắng lịch sử của các ứng cử viên dân chủ trong cuộc bầu cử địa phương Chủ nhật tuần trước, Hồng Kông chuẩn bị biểu tình ngày cuối tuần. Một phụ nữ 71 tuổi nói với Reuters : « Tôi đã tham gia cuộc biểu tình ôn hòa hồi tháng Sáu với hơn một triệu người, nhưng chính quyền không lắng nghe các đòi hỏi của người dân ».

Bà mang theo một chiếc ghế nhựa để hòa vào cuộc biểu tình nhiều thế hệ tại Charter Garden. Những người về hưu, một số chống gậy, đứng cạnh những người biểu tình trẻ hơn mặc toàn đồ đen, lắng nghe những bài diễn văn ủng hộ dân chủ trong không khí lễ hội vui tươi.

Người dân Irak tiếp tục biểu tình dù thủ tướng muốn từ chức

Người biểu tình đốt vỏ xe để phong tỏa giao thông trong cuộc xuống đường chống chính quyền tại Najaf, Irak ngày 26/11/2019.

Đăng ngày 30-11-2019 Sửa đổi ngày 30-11-2019 13:01

Sau khi thủ tướng Adel Abdel Mahdi loan báo ý định từ chức, hôm nay 30/11/2019 người dân Irak tiếp tục biểu tình tại Bagdak và ở miền nam, khẳng định sẽ tiếp tục phong tỏa các ngả đường cho đến khi « tất cả những kẻ tham nhũng » ra đi. 

Thủ tướng Mahdi, một chính khách không đảng phái, hôm qua đã nhượng bộ sau hai tháng biểu tình đã làm cho trên 420 người chết và 15.000 người bị thương. Từ Bagdad, thông tín viên Lucien Wassemann tường trình :  

« Đó là chiến thắng đầu tiên của người biểu tình, nhưng chiến thắng này vẫn chưa hoàn chỉnh. Thủ tướng Irak chưa chính thức từ chức, chỉ mới đề nghị với Quốc hội, vài tiếng đồng hồ sau lời kêu gọi của giáo chủ Ali Sistani. Hiện giờ loan báo này chỉ chứng tỏ một điều, đó là ảnh hưởng của giới lãnh đạo Hồi giáo Shia lên chính trường Irak.

Khôi Nguyễn - Alexandre de Rhodes và sự tưởng tượng về lịch sử cận đại của nền sử học Việt Nam

Gần đây, thành phố Đà Nẵng muốn lấy tên Alexandre de Rhodes để đặt tên đường phố. Một số trí thức, trong đó có nhiều người giảng dạy lịch sử trong môi trường đại học, viết thư phản đối, cho rằng Alexandre de Rhodes là một nhà truyền giáo mang tư tưởng thực dân, là kẻ có tội với Việt Nam. Lá thư của họ khiến cho thành phố Đà Nẵng rút lại ý định. 

Tuy vậy, những người phản đối ấy hoàn toàn dựa theo những niềm tin có tính tưởng tượng về Alexandre de Rhodes nói riêng và hình ảnh “Tây phương” nói chung, được kiến tạo từ trước 1975 ở miền Bắc. 

Bài viết này nhắc lại một cách ngắn gọn những tưởng tượng về lịch sử ấy để gợi mở cho chúng ta suy nghĩ về sử học, giáo dục và chính trị đương đại. 

Chương Thâu - Từ một câu chữ của Alexandre de Rhodes đến các dẫn dụng khác nhau

Nhà bia tưởng niệm giáo sĩ Alexandre de Rhodes do cụ Nguyễn Văn Tố dựng cạnh đền Bà Kiệu bên Hồ Gươm. Trên mặt bia ghi tóm lược cuộc hành trình truyền giáo và công lao của ông trong việc chế tác chữ Quốc ngữ, được khắc bằng ba thứ ngôn ngữ: Quốc ngữ, chữ Hán và chữ Pháp.

Lời bình của nhà báo Đoàn Khắc Xuyên : Giáo sư Chương Thâu đã giải quyết vấn đề từ 25 năm trước nhưng một số người vì lòng đố kỵ tới giờ này vẫn cố tình hiểu sai, bóp méo một câu văn của A. de Rhodes để lên án ông đưa thực dân Pháp vào Việt Nam. Vậy mà họ lại bảo những người khác là đứng từ “góc nhìn phân biệt đối xử tôn giáo và thành kiến”!

Chương Thâu - Từ một câu chữ của Alexandre de Rhodes đến các dẫn dụng khác nhau

1. 

Trong cuốn sách Divers voyages et missions (Các cuộc hành trình và truyền giáo) của linh mục Alexandre de Rhodes do Cramoisy xuất bản tại Paris năm 1653 ở đoạn cuối chương 19 của phần thứ ba có một câu viết nguyên văn: 

“J’ai cru que la France, étant le plus pieux royaume de monde, me fournirait plusieurs soldats qui aillent à la conquête de tout l’Orient, pour l’assujetter à Jésus Christ, et particulièrement que j’y trouverais moyen d’avoir des Évêques, qui fussent nos Pères et nos Maitres en ces Églises. Je suis soirti de Rome à ce dessein le 11e Septembre de l’année 1652 après avois baisé les pieds du Pape”. 

Chu Mộng Long - Nếu dân ta đến nay vẫn dùng chữ Hán hay chữ Nôm

Đơn khai sinh năm 1938 ở Bắc Kỳ có bốn dạng chữ: chữ Quốc ngữ lẫn chữ Nôm cùng dấu triện bằng tiếng Pháp và vài chữ Nho. Ảnh nguoikesu

Một số người có chút trình độ Hán học cho đến nay vẫn nuối tiếc chữ Hán hay chữ Nôm. Rằng chữ Hán hay chữ Nôm là loại chữ tượng hình, vừa trực quan vừa thâm sâu. Đó là cái lý luận kiểu Nguyễn Đắc Xuân ở phần hậu thư phản đối đặt tên đường mang danh Alexandre de Rhodes và Francisco De Pina:

"Từ chữ Hán, chúng ta đã sáng tạo ra chữ Nôm. Trong vốn ngôn ngữ vốn có của ta mang đậm hồn dân tộc Việt: “Thị tại môn huyền náo/ Nguyệt lai môn hạ nhàn”. Còn chữ quốc ngữ chỉ ghi lại âm của từ ngữ đó chứ không mang nghĩa lóng như chữ Hán – Nôm trước đây. Chữ quốc ngữ có thể nói làm mất cả hồn dân tộc, việc dịch truyện Kiều ra chữ quốc ngữ đã làm mất đi một phần, nếu không nói mất đi rất nhiều giá trị của tác tác phẩm này.

Mặt khác, chữ quốc ngữ không nhằm mục đích phát triển văn minh của dân tộc ta, mà chỉ là một phương tiện để truyền giáo, một công cụ để thực dân Pháp xâm lăng nước ta. Chúng ta cần phải hiểu, không nên có suy nghĩ “nhờ vào chữ quốc ngữ (La tinh hóa) mà tiến bộ, văn minh”. Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc,… không sử dụng chữ La tinh hóa, vẫn giữ ngôn ngữ từ trước đến nay, nhưng họ vẫn văn minh vẫn tiến bộ vượt bậc, chứ đâu phải chữ quốc ngữ La tinh hóa làm cho dân tộc văn minh hơn. Lào, Căm-pu-chia, Miến Điện, Thái Lan cũng thế."

Chu Mộng Long - Định kiến chính trị thành phản văn hóa

Tôi không ngạc nhiên khi 12 nhà sử-chính trị ký đơn phản đối Đà Nẵng đặt tên đường lấy tên hai giáo sĩ phương Tây: Francisco de Pina và Alexandre de Rhodes. Vì lẽ đơn giản, định kiến chính trị đã từng làm cái việc thay, xóa tên đường cũ thành tên đường mới, chủ yếu đường hiện nay dành đặt tên gắn với những người có công với cách mạng.

Đọc nguyên văn cái đơn này thấy rất rõ định kiến chính trị đã ăn sâu vào trong não những người được gọi là nhà khoa học.

Trong đơn chỉ có một nội dung đúng. Đó là phủ nhận Alexandre de Rhodes là "ông tổ" của chữ quốc ngữ. Nhưng cái đúng này trẻ con cũng nói được, vì làm gì có chuyện một cá nhân sáng chế ra cả kho tàng ngôn ngữ, dù chỉ là chữ viết. 

Lưu Trọng Văn – Công lao trời bể

Cuốn sách đầu tiên viết bằng chữ Quốc ngữ của linh mục Alexandre de Rhodes (cha Đắc Lộ), in năm 1651, được lưu giữ ở nhà thờ Mằng Lăng. Ảnh của nhà báo Đoàn Khắc Xuyên.

Bản kiến nghị của 12 nhà khoa học xã hội, chính trị, lịch sử chống việc đặt tên đường Alexandre de Rhodes và Francesco de Pina ở Đà Nẵng, đã gặp những phản ứng quyết liệt của đa số người Việt với đủ thành phần xã hội.

Có thể khẳng định trên không gian mạng và báo chí chính thống ý kiến ủng hộ việc Đà Nẵng đặt tên đường là tuyệt đại đa số. Lý do quá rõ.

1.

-Cha Francesco de Pina người Bồ Đào Nha, từ năm 1617 đã nghĩ ra công thức dùng khuôn nhạc và 6 dấu (huyền, hỏi, sắc, nặng, ngã, không), trong đó sáng tạo thêm dấu hỏi và dấu nặng mà hầu như không có ngôn ngữ nào trên thế giới có, để phiên âm chính xác âm Việt và hồn của tiếng Việt ra chữ viết theo hệ La Tinh.

Nguyễn Thông - Cha bố bọn thực dân

Nhà thờ Đức Bà ở Saigon, xây năm 1877.

Cần phạt ông nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân ở Huế. Phạt không phải bởi tội chê bai dè bỉu cụ Alexandre de Rhodes cha đẻ chữ quốc ngữ, mà bởi do vi phạm bản quyền.

Chả là ổng bảo "chữ quốc ngữ được tạo ra không nhằm phát triển dân tộc ta mà là công cụ để xâm lăng". 

Ý này không mới, thậm chí cũ xì, ông Xuân chỉ lặp lại thứ quan điểm đã được người cộng sản nhồi sọ cho bao nhiêu thế hệ. Nhẽ ra ông ấy phải nói rõ là trích dẫn từ đảng và nhà nước, bản quyền câu ấy thuộc về đảng và nhà nước.

Tâm Chánh - Bọn mao-ít đang ngóc đầu ?

Liệu có một cuộc tranh luận trong thực tế về công lao của các giáo sĩ trong việc hình thành chữ viết hiện đại cho người Việt Nam, mà chúng ta quen gọi là chữ quốc ngữ? 

Và nếu có cuộc tranh luận như vậy, thì nền khoa học Việt Nam có khả năng giải quyết dứt dạt mà không phải bán cái nó cho lớp sau, thế hệ sau?

Ở vào mặt bằng nhận thức hiện tại, nếu Đà Nẵng không có khả năng đánh giá một sự thật đơn giản như vậy, thì bộ trưởng Văn hóa, bộ trưởng Khoa học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội phải có trách nhiệm với cử tri rằng liệu nhà nước có thể giải quyết rốt ráo vấn đề này.

Trương Nhân Tuấn - Phê bình việc luận tội mấy ông cố đạo

Nếu có nghiên cứu lịch sử Việt Nam (khách quan một chút) thì ta phải nhìn nhận là nếu không có Pháp "đô hộ" Việt Nam, thì Việt Nam cũng trở thành thuộc địa của một đế quốc Tây phương khác (như Anh, Tây Ban Nha...). 

Việt Nam cũng có rất nhiều cơ hội để trở thành một "tỉnh" của Trung Quốc. Và ta cũng thấy rằng "chữ quốc ngữ" của các ông cố đạo không hề là phương tiện để thực dân chinh phục Việt Nam. 

Việt Nam bị lệ thuộc Pháp là do "tình cờ địa lý" chớ không hề do "tham vọng lãnh thổ" của đế quốc Pháp. Mục tiêu chinh phục của Pháp thời đó, cũng như Anh và các đế quốc Tây phương khác, là lục địa Trung Hoa. Lục địa này cực kỳ giàu có vì đông dân lại nhiều vàng bạc, ngọc ngà châu báu tơ lụa... trong khi quân sự lại yếu kém. Việt Nam thời đó, nhìn lại qua hình ảnh của các nhà du hành Pháp, rõ ràng kém mở mang, nếu không nói là cực nghèo, không có gì để gợi lòng tham của đế quốc. (Nếu không thì Việt Nam đã bị Anh chiếm trước cả Pháp).

Chất lượng sống - Phủ nhận Alexandre de Rhodes : Vô ơn và bội bạc

Lọt vào giữa khu vực toàn chữ giun dế và tượng hình, nhưng, dân tộc Việt lại có được những mẫu tự La tinh, vô cùng thuận lợi để những thế hệ sau học tập, nghiên cứu và giao tiếp với các quốc gia tiến bộ trên thế giới.

Vậy mà họ nhất định không công nhận công lao to lớn ấy của giáo sĩ Francisco De Pina (Bồ Đào Nha) và giáo sĩ Alexandre de Rhodes (Pháp).

Hàng triệu người Việt lớn lên và trưởng thành, đọc và hiểu được chủ trương, chính sách và pháp luật nhờ vào bộ chữ ấy. Hàng chục ngàn tiến sĩ cũng dùng bộ chữ ấy để truyền tải công trình khoa học của mình.

Chu Mộng Long - Vì sao không đặt tên đường cho mấy ông Tây ?

Những người phản bác đặt tên đường cho mấy ông Tây là hoàn toàn có lý.

Đặt tên đường cho mấy ông Tây thì cũng phải đặt tên đường cho mấy ông Hán. Như Sĩ Nhiếp có công truyền bá chữ Hán, như Cao Biền có công xây thành Đại La... Rồi cũng phải đặt tên đường cho Mao Trạch Đông, Đặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân... có công xây dựng tình hữu nghị Bốn tốt, Mười sáu chữ vàng. Công bằng mới phải đạo.

Cần phản biện sâu sắc rằng, nếu Đảng ta không mở phong trào Bình dân học vụ sau 1945 để dạy chữ Quốc ngữ cho toàn dân, thì liệu chữ Quốc ngữ có còn được sử dụng đến hôm nay?

Ngô Nhân Dụng - Cám ơn hoa đã vì ta nở

Một gia đình người Việt Nam đón Lễ Tạ Ơn. (Hình: Nguyễn Lập Hậu)

(Người Việt 26/11/2019) Đọc câu trên chúng ta có thể mỉm cười: Thi sĩ quá chủ quan. Bông hoa nở vì đến ngày, đến giờ hoa phải nở! Hoa không nở vì ai hết.

Nhưng cũng nên rộng lượng một chút. Trong lịch sử loài người, Tô Thùy Yên không phải là người đầu tiên thốt lên những lời lẽ chủ quan như vậy.

Hãy coi những Lễ Tạ Ơn, Thanksgiving.

Từ hàng chục ngàn năm trước, khi các bộ lạc sống bằng nông nghiệp mở lễ hội sau mùa gặt hái thành công, họ cũng làm Lễ Tạ Ơn. Họ tỏ lòng biết ơn đối với tất cả trời, đất, trong đó có các vị thần mưa, thần gió, nắng, thần lúa, thần bắp… đã giúp cho mùa màng tốt tươi, con người no đủ.

Học giả Đức tố cáo Trung Quốc "diệt chủng văn hóa" người Duy Ngô Nhĩ

Người Duy Ngô Nhĩ tại Urumqi, Tân Cương. Ảnh tư liệu 1/05/2014.

Đăng ngày 27-11-2019 Sửa đổi ngày 27-11-2019 11:50

Tống giam hàng loạt không hề qua xét xử, trừng phạt tùy tiện, giám sát 24/24 : các tài liệu mật của Trung Quốc vừa được tổ hợp các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) gồm 17 cơ quan báo chí trên thế giới công bố hôm 24/11/2019 đã vạch trần tình trạng ngược đãi tù nhân trong hệ thống trại cải tạo ở Tân Cương mà Bắc Kinh vẫn chối cãi, gọi là trường dạy nghề. 

Nhà xã hội học Adrian Zenz, người đầu tiên phát hiện quy mô của các trại cải tạo người Duy Ngô Nhĩ, khi trả lời phỏng vấn RFI hôm nay, 27/11/2019, đã nhấn mạnh Trung Quốc đã dối trá trong một thời gian dài nhằm che giấu sự thật. Ông nói:

« Các tài liệu khẳng định rất rõ và rất chi tiết. Không thể nào nghi ngờ được nữa : Bắc Kinh rõ ràng đã dối trá ! Theo ước tính mới nhất của tôi, có khoảng 1.200 trại cải tạo và từ 100 đến 200 nhà tù. Ít nhất 900.000 người đang bị giam giữ trong các trại này kể từ mùa xuân năm 2017, thậm chí tổng số tù nhân có thể lên đến 1.800.000 người.

Hồng Kông mở lại đường hầm chính, PolyU hầu như không còn ai

Xe cộ lưu thông qua đường hầm vừa được mở lại ở Hồng Kông ngày 27/11/2019.

Đăng ngày 27-11-2019 Sửa đổi ngày 27-11-2019 13:12

Một trong các tuyến đường giao thông chính ở Hồng Kông đã mở lại hôm nay 27/11/2019, sau hai tuần lễ bị phong tỏa. Tại trường đại học Bách Khoa (PolyU), nơi từng bị cả ngàn người biểu tình chiếm đóng, hầu như không còn ai. Việc tìm kiếm những người cố thủ vẫn tiếp tục, nhưng cảnh sát đang bị đòi hỏi phải rút đi sau 10 ngày bao vây trường đại học này.

Ngay từ sáng sớm hôm nay, một trong các đường hầm chính nối bán đảo Cửu Long với đảo Hồng Kông đã mở cửa trở lại. Các hình ảnh trên truyền hình cho thấy rất nhiều xe cộ đã đi qua tuyến đường quan trọng này. Hai tuần trước, hàng trăm người biểu tình đã quăng gạch đá, nổi lửa ở một số nơi trên tuyến đường, phá hủy các trạm thu phí, và sau đó chạy vào trường đại học Bách Khoa ở kế cận.

Ngôi trường nằm tại bán đảo Cửu Long đã biến thành pháo đài để đối phó với cảnh sát chống bạo động. Khoảng 1.100 người đã bị bắt giữ tuần trước. Hôm nay việc lục soát trường Bách Khoa vẫn tiếp tục, tuy phó chủ tịch hội đồng nhà trường thông báo không còn người biểu tình nào trong khu đại học xá. Người duy nhất được tìm thấy hôm qua là một thiếu nữ khoảng trên 18 tuổi trong tình trạng sức khỏe rất yếu.

Việt Nam : Sáu nhà hoạt động bị kết án vì cáo buộc chống Nhà nước

Facebooker Nguyễn Chí Vững trước tòa án Bạc Liêu, ngày 26/11/2019.

Đăng ngày 27-11-2019 Sửa đổi ngày 27-11-2019 14:21

Tại Việt Nam hôm qua 26/11/2019, sáu nhà hoạt động đã bị kết án từ 2 đến 9 năm tù trong những phiên tòa khác nhau, do cáo buộc có các hoạt động chống phá Nhà nước.

Ông Phạm Văn Điệp, 51 tuổi, bị lãnh bản án nặng nhất là 9 năm tù, do ông sử dụng Facebook để phổ biến các bài viết bất lợi cho chính quyền về các vấn đề cưỡng chế đất, sự thô bạo của công an hay nạn tham nhũng. Cư trú tại Nga, ông bị tòa án Thanh Hóa cáo buộc đã nhiều lần về nước để xúi giục và tham gia các cuộc biểu tình " bất hợp pháp".

Luật sư Hà Huy Sơn nói rằng « bản án đã được ấn định trước », và cho AFP biết thân chủ của ông sẽ kháng cáo. Vài ngày trước phiên tòa, tổ chức Human Rights Watch đã kêu gọi trả tự do lập tức cho ông Phạm Văn Điệp, cho rằng tất cả những gì ông đã làm trong 17 năm qua « chỉ là bày tỏ ý kiến của mình về các vấn đề chính trị xã hội quan trọng, và phản đối việc mình bị trả đũa vì dám lên tiếng ».

Truất phế : Trump được mời tham gia cuộc điều trần ngày 4/12

Tổng thống Donald Trump tiếp xúc với người ủng hộ ở Florida ngày 26/11/2019.

Đăng ngày 27-11-2019 Sửa đổi ngày 27-11-2019 15:23

Ủy ban Tư pháp Hạ viện Hoa Kỳ hôm 26/11/2019 đã mời tổng thống Donald Trump hoặc các luật sư của ông « tham gia » vào cuộc điều trần ngày 4/12 tới. Phiên điều trần này sẽ mở ra một giai đoạn mới trong cuộc điều tra nhằm phế truất ông Trump.

Dân biểu thuộc đảng Dân Chủ Jerry Nadler trong một lá thư gởi cho tổng thống Mỹ đã mời ông Donald Trump hoặc các luật sư của ông tham dự buổi điều trần hoặc chất vấn các nhân chứng, và nếu ông Trump muốn tham gia thì cần cho biết ý kiến trước ngày 1/12. 

Ông Nadler, chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, khẳng định thủ tục này là « công bằng, mang tính tham khảo », nhấn mạnh việc tham gia điều trần không phải là « quyền » mà là một « đặc quyền» dành cho ông Trump. 

Tin vắn 27.11.2019

(AP) – Indonesia bắt 85 người Trung Quốc lừa đảo qua điện thoại

Cảnh sát Indonesia hôm qua 26/11/2019 cho biết đã bắt giữ 85 công dân Trung Quốc vì liên quan đến một đường dây lừa đảo xuyên biên giới qua điện thoại và Internet sau khi hối lộ cảnh sát Trung Quốc. 

Các nghi phạm trong đó có 11 phụ nữ, đã được đưa ra trình diện trước báo chí tại một cuộc họp báo của cảnh sát ở thủ đô Jakarta, một ngày sau khi bị bắt. Điều tra sơ khởi cho thấy băng nhóm này đã lừa được khoảng 2,5 triệu đô la trong thời gian gần đây.

Phan Xuân Trung - Thưa với nhóm "trí thức trong nước"

Tôi thấy xôn xao việc ông Thích Nhật Từ tỏ thái độ vui mừng khi Đà Nẵng quyết định không đặt tên đường cho giáo sĩ Đắc Lộ (Alexandre de Rhodes). Đọc thư kiến nghị của "nhóm trí thức", trong đó họ viện dẫn sách vở nhằm phủ định công lao của vị Giáo sĩ mà tôi buồn cười.

Điểm qua các phần dẫn chứng, tôi thấy Giáo sĩ đã không nhận công lao về mình, mặc dù ông là người tổng hợp tất cả mọi công lao trước đó của những Giáo sĩ đàn anh thành hệ thống, thành sách vở, thành từ điển để phổ biến về sau. Công trình tạo dựng tiếng Việt bằng chữ Latin rõ ràng là công trình tập thể, mà trong đó giáo sĩ Đắc Lộ đóng vai trò hệ thống hóa thành bài bản, chính quy. Ông đủ tầm vóc để đại diện cho những người làm công tác xây dựng chữ viết Việt Nam hiện đại đang được sử dụng cho đến nay.

Trận chiến chống quân Nguyên, ba lần binh đao, bao nhiêu binh lính và tướng quân chết nơi sa trường nhưng sao chỉ còn lưu danh mỗi Trần Hưng Đạo? Trận Điện Biên Phủ có bao nhiêu chiến sĩ hy sinh nhưng sao chỉ lưu danh một Võ Nguyên Giáp? Thật ra khi vinh danh một cái tên thì không có nghĩa là vinh danh một cá nhân mà là vinh danh cả sự kiện, cả những gì đã xảy ra trong sự kiện ấy. Do vậy, không thể không vinh danh một đại diện nào đã khai sinh ra chữ Quốc Ngữ hiện nay.

Hoàng Hải Vân - Bài bác Alexandre De Rhodes, sao dùng chữ của ông ?

Trước năm 1975, Sài Gòn có hai con đường mang tên Alexandre de Rhodes và Hàn Thuyên, một người là ông tổ chữ quốc ngữ, một người là ông tổ chữ Nôm. Hai con đường này đặt cạnh nhau rất có ý nghĩa.

Nhưng sau năm 1975, người ta đã bỏ tên Alexandre de Rhodes ra khỏi con đường để thay bằng tên của người khác (đường Hàn Thuyên có đổi tên hay không tôi không nhớ). Tôi vẫn còn nhớ báo Tuổi Trẻ hồi đó có đăng một tiểu phẩm, nửa đêm hai ông hiện hồn lên gặp nhau tâm tư về thế sự, đó cũng là tâm tư của người Sài Gòn.

Không chỉ có Alexandre de Rhodes, mà còn rất nhiều các nhân vật lịch sử và văn hóa lớn, trong đó có những người có công khai phá vùng đất Nam Bộ và Sài Gòn như các chúa Nguyễn và các minh quân triều Nguyễn (Gia Long, Minh Mệnh…) cũng đều bị hạ bỏ tên khỏi các đường phố, nhưng câu chuyện không nằm trong phạm vi đề cập của stt này.

Nguyễn Anh Tuấn - Đồng Tâm hôm qua : Khi niềm tin cạn kiệt

Dân làng giữ xe quân đội.

Hôm qua 25/11 có hai sự việc đáng chú ý đối với Đồng Tâm.

Một là chính quyền mời cụ Lê Đình Kình và một số người dân Đồng Tâm lên UBND huyện Mỹ Đức, nghe thông báo kết quả rà soát của Thanh tra Chính Phủ đối với kết luận trước đó của Thanh tra Hà Nội.

Cụ Kình quyết định không đi, bởi lẽ việc Thanh tra Chính phủ hoàn toàn đồng tình với Thanh tra Hà Nội đã được thông báo suốt ba tháng vừa qua, giờ đi nghe thêm lần nữa có ích gì. Chưa kể, hiện cụ rất ngại rời khỏi làng, khi mà hai năm trước đây cũng một lần nghe lời cán bộ ra đồng kiểm tra mốc giới, cụ đã bị đạp lén gãy chân đau đến tận bây giờ.

Nguyễn Ngọc Chu - Đặc khu không mang tên đặc khu dành cho người Trung Quốc

1. Chiều ngày 25/11/2019 trong khi hàng triệu người hâm mộ bóng đá Việt Nam đang dán mắt vào màn hình tivi, say sưa với những bàn thắng của các tuyển thủ Việt Nam ghi vào lưới thủ môn Brunei. Thì trong phòng lạnh Diên Hồng, 404 trên tổng số 446 đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã bỏ phiếu thông qua Quy định miễn thị thực cho người nước ngoài tới các khu kinh tế đặc biệt trên biển.

“Đó là những khu kinh tế ven biển đáp ứng đủ các điều kiện: có sân bay quốc tế, có không gian riêng biệt, cách biệt với đất liền… Quy định này được giải thích là có liên quan đến nội dung về “đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt” (gọi tắt là đặc khu kinh tế).

“Nội dung này đã được Quốc hội thống nhất trong phiên biểu quyết thông qua luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam chiều 25/11”.

Bầu cử Hồng Kông, China Cables : Bắc Kinh đồng thời lãnh hai cái tát

Các ứng cử viên dân chủ chiến thắng trong cuộc bầu cử vừa rồi tại Hồng Kông tập hợp trước trường đại học Bách Khoa (PolyU) ngày 25/11/2019 đòi hỏi phải tìm ra giải pháp.

Đăng ngày 26-11-2019 Sửa đổi ngày 26-11-2019 16:49

Bên cạnh những vấn đề trong nước như việc cải cách chế độ lương hưu và cuộc đình công lớn sắp diễn ra, Trung Quốc là chủ đề lớn được các báo Pháp đề cập đến, nhưng để phơi bày những góc cạnh xấu xí của chế độ. 

Tất cả các báo Paris hôm nay đều nói về cú đòn trời giáng mà cử tri Hồng Kông đã dành cho Bắc Kinh trong cuộc bầu cử cấp quận vừa qua. Riêng Le Monde, chạy tựa trang nhất « Ở trung tâm cỗ máy đàn áp người Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc ». Đây là một trong 17 tờ báo quốc tế cùng đăng tải « China Cables », tiết lộ những chỉ thị mật của Bắc Kinh về cách vận hành những trại cải tạo nhằm tẩy não người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. 

Phe dân chủ Hồng Kông hạ nốc ao phe thân chính quyền Bắc Kinh 

Trong bài « Phe dân chủ Hồng Kông tặng một cái tát nổ đom đóm mắt cho Bắc Kinh trong cuộc bầu cử »,Le Figaro nhận định, một « đợt sóng màu vàng » đã ập xuống Hồng Kông tối Chủ nhật 24/11/2019, mang theo làn gió mới tiếp sức cho công cuộc phản kháng chống Trung Quốc. 

« China Cables » : Lời chứng của một người Duy Ngô Nhĩ sau 11 tháng tù

Bên ngoài một cơ sở mang danh là "trường dạy nghề" nhưng thực chất là trại cải tạo người Duy Ngô Nhĩ tại Đạt Phản Thành (Dabancheng), Tân Cương. Ảnh chụp ngày 04/09/2018.

Đăng ngày 25-11-2019 Sửa đổi ngày 25-11-2019 17:48

Trong hồ sơ « China Cables » trên Le Monde hôm nay 25/11/2019, có thuật lại câu chuyện của bà Tursunay Ziavdun, một người Duy Ngô Nhĩ khoảng 40 tuổi, đã trải qua 11 tháng trong một « trung tâm giáo dục và đào tạo » của Trung Quốc ở Kunas, tiếng Hoa là Tân Nguyên (Xinyuan), phía tây Tân Cương.

Tursunay nằm trong số các tù nhân được trả tự do nhờ có thân nhân ở nước ngoài, trong trường hợp của bà là ở Kazakhstan, nơi người chồng (quốc tịch Trung Quốc nhưng thuộc thiểu số Kazakhstan) sinh sống. Những lời kể của bà từ Almaty, được Le Monde ghi lại trong hai cuộn video dài, cho thấy chính sách tống giam đại trà người Duy Ngô Nhĩ và người Kazakhstan đi kèm với sự tùy tiện, đe dọa, dối trá.

• Đọc thêm: Tân Cương : Cứ 6 người dân, có 1 người bị đi cải tạo

Năm 2016, bà Tursunay cùng với người chồng đã định cư nhiều năm tại Kazakhstan quyết định trở về Trung Quốc, vì bà chưa được nhập tịch Kazakhstan và visa hết hạn. Hai vợ chồng không có chút nghi ngờ gì, tuy nhiên Tursunay có chút ngạc nhiên khi gia đình ở Trung Quốc « dường như không được vui khi tôi quay về ».

Hồng Kông : Các ứng cử viên dân chủ thắng lớn trong cuộc bầu cử địa phương

Ảnh: SCMP

(Reuters 24/11/2019) Phong trào dân chủ đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử địa phương ở Hồng Kông hôm Chủ nhật 24/11/2019. Cử tri đã tham gia đông đảo cuộc bỏ phiếu tổ chức sau sáu tháng biểu tình chống chính quyền.

Lần đầu tiên phe dân chủ chiếm được hơn phân nửa trong tổng số 452 ghế ủy viên hội đồng quận. Tổng số người ra ứng cử lần này đạt mức kỷ lục là 1.104 người.

Một số ứng cử viên đắc cử nói rằng họ coi kết quả cuộc bỏ phiếu tại đặc khu là dấu hiệu ủng hộ phong trào phản kháng, đồng thời gây áp lực lên trưởng đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga thân Bắc Kinh.

Mạnh Kim - « Hương Cảng Nhân » - Những người hùng trong năm !

Một số tờ báo lớn bắt đầu lấy ý kiến thăm dò độc giả để chọn nhân vật trong năm theo thông lệ. Chưa gương mặt nào được công bố, nhưng ai, ngoài người Hồng Kông, xứng đáng hơn để được chọn đứng đầu trong danh sách bình chọn này.

Vượt qua mọi nguyên thủ, mọi nhân vật chính trị sừng sỏ và mọi lãnh đạo của bất kỳ tổ chức quốc tế nào, “Hương Cảng Nhân” đã làm chấn động thế giới bằng tinh thần phản kháng chống lại một thế lực độc tài hung hăng nhất nhì hành tinh, mà sự tuân phục trong khiếp sợ trước nó đang xảy ra không chỉ đối với các tổ chức quốc tế, các tập đoàn khổng lồ mà cả với không ít quốc gia.

Khi đến Bắc Kinh vào tháng 6-2019, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã hết lời ca ngợi “con đường tơ lụa” mới nối châu Á với châu Âu. Dù luôn cổ xúy những giá trị Hồi giáo ở một quốc gia theo đạo Hồi như Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Erdogan đã im tịt trước chính sách tàn bạo của Trung Quốc đối với cộng đồng Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương. Năm 2018, Trung Quốc đã đồng ý cho Thổ vay 3,6 tỉ USD trong các dự án năng lượng và giao thông.

Lưu Trọng Văn - Thòng lọng đang siết cổ

Bộ trưởng Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể đang mở chiến dịch ủng hộ Trung Quốc cho vay 100.000 tỉ đồng làm đường sắt cao tốc, cùng khổ với đường sắt của Trung Quốc nối Hà Khẩu Trung Quốc với Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Với tuyến đường sắt cao tốc cùng khổ với đường sắt Trung Quốc, do chính Trung Quốc tư vấn thiết kế và cho vay tiền, Bắc Kinh muốn mở đường tốt nhất ồ ạt vận chuyển hàng hóa tới Việt Nam, và đường ra biển cho Vân Nam để xuất khẩu gần nhất. Đồng thời tiếp tục thực hiện kết nối Trung Quốc với Vân Đồn - không xa Hải Phòng, theo âm mưu "Vành đai và con đường" bị toàn Dân Việt Nam ngăn chặn khi chống lại Luật Ba đặc khu.

Chuyện gì đây?

Thêm một cái bẫy đang giăng, đồng thời thêm một cái thòng lọng đang siết cổ...???

Nguyễn Quang Duy - Nhạc vàng, kho tàng âm nhạc Việt Nam

Miền Nam trước đây gọi nhạc vàng là tân nhạc để phân biệt với cổ nhạc. Sau chiến tranh, bên thắng cuộc mở “mặt trận” tấn công vào nền văn hóa miền Nam, cả tân nhạc lẫn cổ nhạc đều bị nghiêm cấm và bị hủy diệt.

Tân nhạc bị gán ghép là nhạc tâm lý chiến, nhạc phản động, nhạc xuyên tạc đường lối chống phá cách mạng, hay bị xem là thứ nhạc sến, nhạc đồi trụy, nhạc ru ngủ, nhạc lãng mạn bi quan, nhạc vàng vọt.

Từ ngữ nhạc vàng xuất phát từ miền Bắc đã nhanh chóng được người miền Nam chấp nhận để phân biệt với nhạc đỏ là loại nhạc cộng sản. Trong tâm tư người miền Nam màu vàng là màu da, màu dân tộc, màu mai vàng phương Nam, màu tươi trẻ, màu của kim loại quý hiếm vào bậc nhất. Bởi thế cờ vàng và nhạc vàng nhanh chóng được xem là báu vật của Việt Nam Cộng Hòa.

Quốc hội Bolivia nhất trí cho bầu cử lại, không có Morales

Các thượng nghị sĩ thông qua dự luật bầu cử ngày 23/11/2019 tại La Paz, Bolivia.

Đăng ngày 24-11-2019 Sửa đổi ngày 24-11-2019 15:46

Bolivia đang dần ra khỏi cuộc khủng hoảng chính trị nặng nề từ hơn một tháng qua. Hôm qua 23/11/2019, Quốc hội nước này đã nhất trí thông qua một dự luật cho phép tổ chức các cuộc bầu cử mới, sẽ giúp cải thiện rõ rệt tình hình.

Từ La Paz, thông tín viên Alice Campaignolle cho biết thêm chi tiết :

« Chế độ đặc biệt và chuyển tiếp để thực hiện tổng tuyển cử » : đó là tên của dự luật vừa được lưỡng viện Quốc hội Bolivia thông qua hôm qua. Dự luật được nhất trí ủng hộ, tất cả các đại biểu dù theo khuynh hướng chính trị nào đều bỏ phiếu cho văn bản sẽ giúp ra khỏi khủng hoảng.

Bầu cử Hồng Kông mang màu sắc trưng cầu dân ý

Áp-phích tranh cử của ứng cử viên dân chủ Susan Law, 23/11/2019.

(Libération 23/11/2019) Thóa mạ, đe dọa, không khí căng thẳng : đối với các ứng cử viên cuộc bầu cử cấp quận ngày mai tại Hồng Kông, chiến dịch tranh cử là gay go. Nhưng các kết quả rất được chờ đợi, và có giá trị như một cuộc « trưng cầu dân ý » tại một thành phố đang bị chia rẽ qua năm tháng trời biểu tình.

Các phòng phiếu sẽ mở cửa sáng Chủ nhật 24/11/2019 tại khu tự trị có 7,5 triệu dân. Cuộc bầu cử chỉ mang tính địa phương ở cấp thấp, nhưng trong bối cảnh phong trào đòi dân chủ, sẽ được theo dõi kỹ lưỡng.

Ngô Nhân Dụng - Đàn hạch sẽ đi tới đâu?

Ông Gordon Sondland, người được ông Trump cử làm đại sứ tại Âu Châu, đã khẳng định có sự trao đổi, quid pro quo, trong cuộc điều trần ở Hạ Viện hôm 20 Tháng Mười Một, 2019. (Hình: Chip Somodevilla/Getty Images)

(Người Việt 22/11/2019) Các vị thầy bói bao giờ cũng đoán trúng. Bất cứ chuyện gì, nếu chúng ta hỏi ý kiến các chiêm tinh gia, thế nào cũng có hai, ba, bốn ý kiến khác nhau, có thể trái ngược nhau. Sau cùng, một trong số các ý kiến đó đã đoán trúng chuyện gì xảy ra! Thế mới tài!

Cho nên, thắc mắc điều gì cũng nên hỏi ý kiến các thầy bói.

Đầu năm 2019, nhật báo South China Morning Post (SCMP) ở Hồng Kông đã đăng những lời tiên đoán về vận mệnh Tổng Thống Donald Trump trong năm Đinh Hợi, của các chiêm tinh gia Hương Cảng và Đài Loan (số báo ngày 5 Tháng Hai, 2019).

Nguyễn Tráng - Cái lý của mấy con bò

Trong lúc cả thế giới và nhiều nghệ sĩ Việt hướng về Hồng Kông với niềm thương xót vì người biểu tình đòi dân chủ tại thành phố này bị cảnh sát đánh đập, thì nhà cầm quyền dùng đám bò đỏ để định hướng dư luận như thằng Sin, Tác Chiến Không Gian Mạng, hotgirl cafe 15k...

Tựu chung lại, bọn nó nhận định về Hồng Kông  như sau:

- Chúng bảo thương xót Hồng Kông thì sang đó biểu tình. Theo kiểu lập luận này thì "Hướng về Miền Trung" thì phải ra Hà Tĩnh, "Cầu nguyện cho Nhà thờ Đức Bà" thì phải sang Paris, "Cầu nguyện vụ cháy rừng Amazon" thì phải sang Nam Mỹ.

HRW chỉ trích việc bắt giữ nhà báo Phạm Chí Dũng

Nhà báo Phạm Chí Dũng và giấy triệu tập của công an. Ảnh chụp ngày 03/03/2015 (RFI/Capdevielle)

Đăng ngày 22-11-2019 Sửa đổi ngày 22-11-2019 14:17

Hôm nay 22/11/2019, ông Phil Robertson, phó giám đốc phụ trách châu Á của tổ chức bảo vệ nhân quyền Human Rights Watch tuyên bố việc bắt giữ nhà báo tự do Phạm Chí Dũng chứng tỏ Việt Nam « trấn áp không dung thứ tất cả những tiếng nói đối lập ».

• Tâm thư từ bỏ đảng của Nhà báo Phạm Chí Dũng

Hôm qua 21/11 báo chí nhà nước Việt Nam đồng loạt đưa tin một nhà báo ở Sài Gòn đã bị bắt giam vì các hoạt động « chống Nhà nước ». Tiến sĩ kinh tế Phạm Chí Dũng, 53 tuổi, cựu sĩ quan quân đội, cựu cán bộ Ban An ninh Nội chính Thành ủy, bị khởi tố vì cáo buộc « làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Việt Nam » theo Điều 117 Luật Hình sự sửa đổi.

• Phạm Chí Dũng ra khỏi Hội Nhà văn Thành phố

Phế truất TT Mỹ: Trump « tệ hơn Nixon », nhưng đảng Cộng Hòa vẫn ủng hộ mạnh mẽ

David Holmes, một nhân viên sứ quán Mỹ tại Kiev, trong phiên điều trần tại Hạ viện diễn ra trong hai ngày 20 - 21/11/2019, trong khuôn khổ thủ tục phế truất TT Donald Trump.

Đăng ngày 22-11-2019 Sửa đổi ngày 22-11-2019 10:59

Hai tuần lễ điều trần công khai tại Hạ viện Mỹ kết thúc hôm nay 22/11/2019. Hơn một chục nhân chứng đã lần lượt kể lại các nỗ lực của ông Rudolf Giuliani, luật sư riêng của tổng thống Donald Trump, để đòi chính quyền Ukraina mở cuộc điều tra có thể có lợi cho chiến dịch tranh cử của Donald Trump.

Dân biểu Adam Schiff, người phụ trách tiến trình truất phế cho rằng vụ này còn « tệ hại » hơn vụ Watergate của cựu tổng thống Richard Nixon. Tuy bị ảnh hưởng đáng kể, nhưng ông Trump vẫn được sự ủng hộ vô điều kiện của phe Cộng Hòa. Từ Washington, thông tín viên Anne Corpet gởi về bài tường trình :

« Các nhân chứng lần lượt tấn công vào lý lẽ bào chữa của Donald Trump, nhưng lãnh địa của ông không hề suy suyển : tất cả các nhân vật đảng Cộng Hòa tiếp tục ủng hộ tổng thống. 

Động đất chính trị ở Israel : Thủ tướng bị đặt trong vòng điều tra

Tập hợp ủng hộ thủ tướng Benyamin Netanyahu ngay sau thông báo đặt ông vào vòng điều tra ngày 21/11/2019.

Đăng ngày 22-11-2019 Sửa đổi ngày 22-11-2019 12:59

Tối 21/11/2019, ông Benyamin Netanyahu đã trở thành thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Israel bị điều tra vì tham nhũng lúc đương chức. Thủ tướng Netanyahu tố cáo đây là một vụ « đảo chính », hứa hẹn sẽ không bỏ cuộc.

Thông tín viên tại Jerusalem, Michel Paul cho biết thêm chi tiết :

« Ông Benjamin Netanyahu chuyển sang thế phản công. Ông tuyên bố : Chúng ta đang chứng kiến một mưu toan đảo chính và chỉ trích Viện Kiểm sát Israel mà ông cho là mù quáng.