Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Bản tin phóng sự về Trung Tâm Thương Mại Eden ảnh hưởng thế nào khi tariffs tới.
Nơi đây có khoảng 120 cửa hàng do gia đình làm chủ, buôn bán lấy công làm lời. Hầu như 90 % hàng hóa ở đây lệ thuộc vào hàng nhập từ Trung Quốc và Việt Nam.
Các chủ cửa hàng ở trung tâm này đang tính chuyện bỏ tiệm hay không tiếp tục thuê mướn nữa, vì hàng nhập bị đánh thuế quá cao, không thể bán mắc hơn. Tiền thuê mướn thì chủ phố cứ lên càng ngày càng đắt đỏ.
Tôi biết một số người Việt tại Hoa Kỳ. Dân đi vượt biên cũng có, dân đi HO cũng nhiều.
Lúc trước, họ chỉ bảo với nhau cách khai gian chính phủ Mỹ để hưởng thêm các khoảng tiền trợ cấp. Nhiều người là dân HO, lớn tuổi. Họ sống tại các thành phố thuộc tiểu bang California, trong đó không ít tại Little Saigon.
Họ vui lắm vì tưởng “qua mặt” và “khôn” hơn người Mỹ khi chiêu trò, mánh mung, khai gian hay xin đểu chính quyền. Có người còn hồ hởi nói “tụi Dân chủ dễ lắm”!
Tôi thật sự không thể hiểu nổi một số người Việt ở Mỹ nói riêng và hải ngoại nói chung, có một thái độ vô lý lạ thường khi họ đứng về phía tên xâm lược Putin.
Chính bản thân họ hoặc cha anh họ đã từng lên án sự phản bội của Tổng thống Mỹ Nixon, mắng chửi thậm tệ Ngoại trưởng Mỹ Kissinger bắt tay với Trung Quốc bỏ rơi Việt Nam Cộng Hòa. Và cuối cùng chính họ đã phải chịu bao nhiêu hiểm nguy, bỏ nước ra đi tìm tự do.
Nếu họ:
- Thấy rằng, không còn một nước Mỹ vĩ đại và hùng mạnh có truyền thống bảo vệ dân chủ, nhân quyền và tự do trên thế giới;
Tháng Tám năm 2023 ...
Tôi có một cơ duyên gặp một nữ nghệ sĩ dương cầm người Ukraine. Bà tên Liudmyla. Tôi được giới thiệu tên bà là tôi gọi ngay Lút-mi-la theo cách gọi đầu tiên tôi biết đến cái tên tương tự như vậy, trong bộ phim thần thoại Ruslan và Ludmila mà tôi được xem đi xem lại trên Đài Truyền Hình sau năm 1975.
"Em có thể giúp anh làm MC cho buổi gây quỹ giúp người Ukraine được không?"
Nghe đến chữ Ukraine, tôi nhận lời ngay. Nhưng dặn lại: "Em nói độc thoại trên sân khấu kỳ lắm. Anh có thể kiếm cô nào đảm trách phần tiếng Mỹ rồi em tiếng Việt hay ngược lại được không?" Anh bạn tổ chức chương trình hứa là sẽ kiếm một cô nào đó.
Đó là nhận xét của những Việt kiều về định cư ở Việt Nam.
Ngày xưa (50 năm trước) người Việt rời quê hương mang theo tâm trạng "Một lần đi là vĩnh viễn chia phôi". Không ai nghĩ rằng sẽ có ngày quay về quê hương, chứ nói gì đến định cư.
Nhưng thời thế đổi thay, và ngày nay đã có những "người ra đi" quay về sống ở trong nước. Tuy con số không bao nhiêu, nhưng chắc chắn phải lên đến hàng ngàn. Họ là những "returnee".
Hồi xưa, những ngày gần Tết là xóm tôi lại nô nức đi đón Việt kiều về ăn Tết. Nhà nào mà có Việt kiều về thì khỏi nói, rần rần mấy tháng luôn.
Nhà tôi gần sân bay nên chỉ cần chơi với bất kỳ ai trong nhà có Việt kiều thôi, sẽ ma-ki-dê làm tóc cầu kỳ, hăm hở ra phi trường cùng đón người phương xa về. Bởi đông thế nên nhà nào có Việt kiều toàn phải thuê xe. Gần gần thì đi xích lô, cả một đoàn xích lô siêu to khổng lồ đi vô phi trường, cứ ba, bốn người chất lên một xe. Xa xa thì thuê xe lam, xe Đai-su.
Khi đi sẽ ra cửa hàng bán hoa, mua một vòng hoa được kết bởi một đống hoa cúc và hoa đồng tiền để đeo lên cổ Việt kiều. Đến nơi, đứng chờ mãi chờ mãi cho đến khi lớp trang điểm ma-ki-dê và chuốt lông nheo đã nhòe nhoẹt be bét dưới trời nắng nóng như đổ lửa của Sài Gòn, thì nghe gào lên “Ơ anh Y ra rồi, anh ấy kìa, ôi đẹp trai lắm, áo trắng đấy đấy đấy”.
Năm tôi 19 tuổi, bước chân vô Trung tâm 2 Tuyển Mộ Nhập Ngũ Diên Khánh Nha Trang, đó là ngày 07/10/1969.
Việc đầu tiên là đưa cái đầu đẹp đẽ ra để được sởn còn ba phân như vầy. Kế tiếp cởi bỏ bộ đồ học sinh, rồi khoác lên người bộ đồ lính rộng thùng thình. Sau đó cầm cục phấn tự viết tên mình và số quân vô một tấm bảng, rồi ra ngồi trên ghế chụp một tấm hình ngố nhất trong đời để làm căn cước quân nhân.
Nửa thế kỷ sau nhìn lại hình thấy mà thương. Lính tráng gì mà sao nhìn thấy hiền dữ vậy. Thiệt phục lăn mấy ông chụp hình hồi đó. Chụp xấu ình như vậy mà cũng chụp được. Chợt nhớ đến những câu thơ đầy cảm khái của nhà thơ Cao Tần sáng tác trong những ngày đầu lưu lạc đến Mỹ sau ngày 30.04.1975.
Dần dần rồi thì cộng đồng người Việt ở đây (Úc) cũng … hòa tan. Và sẽ mất căn cước tính (loss of identity).
Hôm nọ, tôi theo anh bạn đi dự buổi dạ tiệc gây quỹ cho kỷ niệm 50 năm Thuyền Nhân. Đây là lần đầu tiên đối với tôi. Hơn 500 đồng hương đến dự và đóng góp nhiều tiền. Vậy là thành công rồi.
Nhưng việc tổ chức buổi tiệc làm tôi suy nghĩ về tương lai cộng đồng. Ban tổ chức mở màn buổi tiệc với một bài hát của một ca sĩ trẻ ở trong nước. Nhiều người, kể cả tôi, ngạc nhiên.
Ít ai biết rằng người Việt ở California đã góp phần rất quan trọng trong việc cứu hàng triệu bệnh nhân trên thế giới qua kỹ nghệ sản xuất stent.
Stent (xem hình), như nhiều bạn biết, là một ống đỡ động mạch làm bằng kim loại hoặc nhựa, được sử dụng để chống đỡ một khu vực mạch vành đi bị kẹt. Stent được sáng chế từ giữa thập niên 1980. Cho tới nay, đặt stent đã cứu hàng triệu người trên thế giới.
Nhưng ai làm ra stent? Câu trả lời là các công ty chuyên làm dụng cụ y khoa. Ít ai biết rằng stent chủ yếu là làm bằng tay, chứ không phải tự động bằng máy. Làm stent rất công phu và đòi hỏi phải có bàn tay khéo léo, kỹ năng tinh vi và chính xác.
Tháng trước, Dũng, một người bạn trẻ, đến thăm nhà. Mấy mươi năm mới gặp lại nhau. Chàng thanh niên năng nổ ngày đó nay tóc đã ngả màu và ông anh thì dĩ nhiên tóc đã trắng phau.
Vừa bước vào nhà, sau những câu chào hỏi thường lệ, Dũng chợt hỏi “Linda khỏe không, chắc lớn lắm rồi?” Linda tên của cơn bão lớn ở miền Trung Việt Nam hơn hai chục năm trước.
Khi nghe tin bão Linda, các bạn và tôi đứng ra tổ chức cứu trợ dưới hình thức một bữa cơm tại nhà hàng Chow Chow City. Chúng tôi không dùng tiền từ vé để lo cho chi phí tổ chức nên phải đi vận động nhiều nơi. Các Cha và các cộng đoàn Cộng Đoàn Công Giáo yểm trợ phần ca sĩ với Khánh Ly, Khánh Hà, Vũ Anh v.v… Các chùa giúp bán vé, tiếp tân, trang trí.
Mấy hôm nay đọc bài trên Facebook, mạng xã hội thấy nhiều người viết về vụ những nghệ sĩ Việt Nam đi sang nước ngoài biểu diễn phải lên tiếng xin lỗi vì đã biểu diễn trong những sân khấu có treo cờ vàng ba sọc đỏ - cờ của nước Việt Nam Cộng Hòa ở miền Nam trước năm 1975.
Trong số những người viết bài về đề tài này, có những người từng là đồng nghiệp cũ của tôi, có những bài quy kết, suy diễn, nâng quan điểm rất ghê.
Tôi không biết thực tế các cơ quan chức năng Việt Nam có thực hành “phong sát” (từ của nước tàu, nghĩa là cấm tất tần tật mọi thứ có liên quan, khống chế mọi “đường sống” của một ai đó) những nghệ sĩ đã bị nêu tên lên mạng xã hội là đã “vi phạm” hay không.
Tôi có đọc một số dòng tiểu sử về Thái Công, nào là nhà thiết kế nội thất người Đức gốc Việt thành danh tại Hamburg, nào là từng đạt nhiều giải thưởng ở Mỹ và giải Sư tử vàng tại Cannes cho ý tưởng gì đấy…
Tất cả thông tin đó đều chưa được kiểm chứng.
Mà nếu có đi chăng nữa, nếu ông ta tài danh đến thế chăng nữa, một câu hỏi được đặt ra: trời Âu Mỹ rộng mênh mông, sao ông ta không tiếp tục ở bên đó kiếm tiền, mà ông ta lại về Việt Nam, với những con người mà ông đang nhìn là kém giàu kém sang?
Đó là câu nói của chị Thu Hằng, Thứ trưởng Bộ Ngoại Giao, kiêm Chủ nhiệm Ủy Ban về Người Việt Nam ở Nước Ngoài. Tôi định không có bình luận gì, nhưng thấy lấn cấn, nên phải viết vài dòng gọi là ghi chú.
Câu nói đó của chị lúc nào cũng đúng. Bất cứ lúc nào và bất cứ ở đâu, kể cả ở trong nước Việt Nam, cũng có những người có định kiến và họ không "mở lòng". Thành ra, câu nói đó lúc nào cũng đúng. Và, vì lúc nào cũng đúng nên nó thừa.
Làm quan chức lớn ắt phải có những phát ngôn mang tính thông thái (wisdom), hay nếu không thông thái, thì cũng có thể trích dẫn được (quotable). Còn cái câu lúc nào cũng đúng đó thì phải nói là rất khó trích dẫn để nhớ.
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) khám xét căn hộ của bà Sheng Thao, thị trưởng thành phố Oakland, bang California. Sheng Thao là ai?
The Guardian cho biết cảnh sát khám nhà thị trưởng Oakland Sheng Thao vào sáng 20-6 (giờ địa phương). Các đặc vụ Cục Điều tra liên bang (FBI) mang khoảng 80 chiếc hộp ra khỏi căn nhà 4 phòng ngủ của bà Sheng Thao.
FBI xác nhận họ "có hoạt động hành pháp được tòa án cho phép tại Maiden Lane nhưng không thể tiết lộ thêm thông tin vào thời điểm này".
Kiểm soát cả sinh hoạt cá nhân của nghệ sĩ và thậm chí hình ảnh buồng ngủ tư gia chỉ có thể là Trung Quốc và Việt Nam. Chuyện cờ vàng-cờ đỏ, một lần nữa được làm lớn chuyện, đến mức công an và Bộ Văn hóa phải vào cuộc
Tất cả cho thấy vấn đề chia rẽ dân tộc tiếp tục bị khoét sâu, khiến, thêm một lần nữa, người Việt hải ngoại có lý do rõ ràng để nói rằng “đừng tin những gì cộng sản nói” khi nhắc đến “hòa hợp-hòa giải”.
Nếu cần “làm rõ”, Bộ Văn hóa nên “làm việc” với chủ nhà nơi vợ chồng Ngọc Mai-Quốc Nghiệp đến ở tạm. Rằng tại sao họ lại treo cờ vàng trong nhà! Việc quan trọng hóa vấn đề khi làm to chuyện, thậm chí rất to, với chủ ý “tạo dư luận”, bằng cách viết rằng vợ chồng Ngọc Mai-Quốc Nghiệp “vô tư nô đùa bên cờ ba sọc”, đã cho thấy sự việc bị đẩy lên một cách ngớ ngẩn lố bịch. Nó chỉ thể hiện sự thiếu hiểu biết và sự khước từ thực tế. Đơn giản vì cờ vàng hiện diện mọi nơi trong đời sống cộng đồng hải ngoại.
Chỉ là tình cờ khi đến Udon Thani vào đúng ngày 30-4, lại vừa đọc cuốn "Quân Tình Nguyện Việt Nam ở Chiến Trường Hạ Lạo và Đông Bắc Campuchia".
Suy nghĩ, rất suy nghĩ. Cộng đồng người Việt ở Udon rất cách mạng và rất nghèo.
Người trông coi Khu tưởng niệm Hồ Chí Minh ở Udon rất tự hào là cộng đồng người Việt ở đây vẫn rất cách mạng. Anh nuối tiếc là không kịp hồi hương hồi thập niên 1960s vì ở lại Thái người Việt bị coi như kẻ thù. "Chúng tôi chỉ mới được tự do khoảng 20 năm nay. Trước đó Thái Lan không cho học lên, vì học lên là giàu lên lại lấy tiền nuôi cách mạng". Cho đến cuối thập niên 1990s, người Việt ở Udon không được phép lên Bangkok.
Hôm nay, tôi nhận được một email của một người Sài Gòn mở đầu bằng chữ “Kính gởi …” (thay vì ‘kính gửi’). Mát dạ ghê nơi! Và, làm tôi có cảm hứng thổ lộ vài tâm tình về tiếng Việt ngày nay.
Tôi là người lớn lên với Tiếng Việt thời trước 1975, tức là Tiếng Việt trong Tự Lực Văn Đoàn của những Khái Hưng, Nhất Linh, Thạch Lam, v.v…Đó cũng là tiếng Việt của các tiền bối như Hoàng Xuân Hãn, Phạm Quỳnh, và sau này là Mai Thảo cùng nhóm tạp chí Bách Khoa lừng danh một thời. Đó cũng chính là Tiếng Việt thời 1945 và sau này được gìn giữ ở trong Nam.
Thời đó, chúng tôi nói và viết Tiếng Việt theo thứ tự tự nhiên. Chẳng hạn như chúng tôi được dạy là 'hôi thúi' (hay 'hôi thối') vì một vật thể khi bị chết đi, nó đi từ 'hôi' mới đến 'thúi.' Chúng tôi nói 'khai triển' (khai trương rồi mới phát triển). Các thầy dạy cho biết đó là cách nói của người Việt được coi là thuận với thiên nhiên.
Hồi đó, vì công việc, tôi thường bay đi nhiều nơi. Trong một lần, đi công tác ở South Carolina, buổi chiều tôi lái xe ngang qua một thị trấn lạ, tìm một chỗ ăn.
Lái vào con đường chính của thị trấn, chạy vào một shopping nhỏ. Trên bảng ghi những cơ sở thương mại của khu này, tôi thấy có hai tiệm ăn: một Thái và một Tàu. Tôi đậu xe, đi vào hướng tiệm ăn Thái.
Khi đi ngang qua một tiệm sửa quần áo, thật bất ngờ tôi nghe tiếng một người đàn ông đang nói chuyện điện thoại. Nhìn vào, tiệm không có khách, chỉ mình ông. Tiếng của ông vang vang. Tôi ngừng lại, giả bộ cúi xuống cột dây giày, lắng nghe thử.
Nhân đọc các bài viết về tình quê hương cùng quyết định sống trong nước của vài người bạn, Vương bỗng xúc động…
Hơn ba mươi năm trước, Vương có đầy đủ điều kiện định cư nước ngoài và đang chuẩn bị rước người thân qua Canada. Người lớn trong gia đình không chịu đi nên anh bàn với bà xã và quyết định trở về sống lâu dài tại Việt Nam.
Về Việt Nam, Vương trở lại dạy trường đại học Tổng Hợp Thành phố Hồ Chí Minh, nơi anh ra đi. Và tham gia sinh hoạt Hội Trí Thức Yêu Nước Thành phố Hồ Chí Minh (Vương quen dùng tên này dù hình như lúc đó cơ quan này được gọi là Liên Hiệp Các Hội Khoa Học Kỹ Thuật TP HCM). Hội tổ chức buổi thuyết trình đầu tiên của Vương cho thành viên về đề tài Sinh Học Phân Tử Mở Những Chân Trời Gì Cho Y Học.
Các khách sạn lớn ở Phnom Penh không ai biết tiếng Việt. Gã đi xe hơi từ Phnom Penh đến Siêm Riệp dừng lại các trạm nghỉ, nhân viên trẻ cũng “no no Việt Nam”.
Đến Ang Ko Wat vào trung tâm dịch vụ, mặc dù ông chủ là người gốc Việt, các nhân viên đều lắc đầu “no no Việt Nam.”
Phải chấp nhận sự thật này thôi. Cuộc chiến qua 45 năm rồi, thế hệ lớn lên sau 1979 hầu như không còn quan tâm tới ai đã cứu cha mẹ, ông bà họ khỏi nạn diệt chủng nữa. Với họ, lúc này ai làm chủ nền kinh tế, thương mại, ai nhiều tiền là đối tượng họ tôn kính và hết mình phục vụ.
