Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Les Echos phân tích : « Ba năm sau, năm vấn đề hãy còn bỏ ngỏ ». Đúng ba năm trước, không ai chú ý đến cái chết của một ông già 87 tuổi ở Trung Quốc. Đó là nạn nhân đầu tiên của một bệnh dịch mới sau đó đã gieo kinh hoàng trên Trái đất : Covid-19. Nay những nấm mồ đã chồng chất, và SARS-CoV-2 được biết đến nhiều hơn. Các vac-xin được chế tạo trong thời gian kỷ lục giúp giảm nhẹ tác động của đại dịch, nhưng những hiểu biết về căn bệnh này vẫn còn rất ít.
Từ Davos, đặc phái viên Mounia Daoudi gởi về bài tường trình :
"Các nhà tài phiệt Nga vốn là những khách mời thường niên không thể thiếu vắng trong số những nhà tài trợ chính của Diễn đàn. Những dạ tiệc do họ khoản đãi thường linh đình nhất và được ưa chuộng nhất. Nhưng năm nay, tài phiệt Nga không còn được chào đón. Và trên con đường Promenade, "Ngôi nhà Nga" đã biến thành "Nhà triển lãm tội phạm chiến tranh Nga". Ở đây không có món trứng cá lẫn rượu vodka, mà là một màn hình lớn, trên đó lần lượt chiếu những cảnh tàn bạo đã diễn ra ở Ukraina.
Trong cuộc điện đàm kéo dài một tiếng rưỡi đồng hồ, tổng thống Macron bày tỏ sự đồng cảm với cộng đồng người Pháp tại Trung Quốc. Ông kêu gọi Bắc Kinh chú ý đến những quan ngại của họ, nhất là duy trì đường hàng không với Paris, cho phép ra sân bay, tránh tách rời trẻ em với cha mẹ. Theo AFP, một số vấn đề khác cũng được đề cập như ngưng bắn và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina, siết chặt hợp tác về nguyên tử dân dụng và hàng không.
Về tình hình dịch Covid tại Trung Quốc, Tổ chức Y tế Thế giới nhìn nhận nhờ chính sách zero Covid, Trung Quốc đã đã có số tử vong rất thấp lúc ban đầu, nhưng nay với biến thể Omicron, cần phải linh hoạt thay đổi.
Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde cho biết thêm chi tiết :
Gần hai năm qua không có nhà lãnh đạo ngoại quốc nào đến Bắc Kinh, và một cuộc « việt dã ngoại giao » thực sự đã diễn ra vào cuối tuần qua tại các hành lang của Đại sảnh đường Nhân Dân và Điếu Ngư Đài, nơi tiếp đón các vị khách quan trọng của chế độ.
Từ Genève, thông tín viên Jérémie Lanche cho biết thêm chi tiết :
« Dịch bệnh cục bộ là một loại bệnh diễn ra thường xuyên tại một khu vực. Định nghĩa của tự điển Larousse có vẻ phù hợp với kịch bản được nhiều nước mong muốn, chủ yếu ở châu Âu. Đó là Covid lây lan thường xuyên trong cư dân nhưng không gây xáo trộn lớn cho xã hội và các bệnh viện, nhờ vào miễn dịch tập thể sau làn sóng Omicron. Nhưng theo giám đốc phụ trách các hoạt động khẩn cấp của WHO, ông Mike Ryan, vấn đề không chỉ là ngữ nghĩa.
Cho đến nay sau mười ngày vụ kit test Việt Á chấn động dư luận vỡ lở, thì vẫn còn đó những câu hỏi chưa có trả lời thuyết phục!
Bộ Khoa học và Công nghệ vừa thông tin chính thức, kit test đó là kết quả từ nhiệm vụ cấp quốc gia có tên đầy đủ: "Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR phát hiện chủng virus corona mới 2019 (2019-nCoV)", mã số ĐTĐL.CN.29/20.Tổng kinh phí chi từ ngân sách cho nhiệm vụ này là 18,98 tỉ đồng.
Như vậy ngân sách Nhà nước chi gần 19 tỉ đồng để nghiên cứu làm ra kit này, nhưng tại sao lại thành sản phẩm của Việt Á thì chưa thấy thông tin rõ ràng?
Công trình nghiên cứu bộ xét nghiệm của Việt Á bắt đầu từ tháng 2 năm 2020, dự kiến hoàn thành vào tháng Bảy năm 2021. Tức là sau 18 tháng.
Thế nhưng chỉ hai tháng, vào tháng Tư năm 2020 Bộ Khoa học Công nghệ đã thông báo bộ kit xét nghiệm của Việt Á đã được WHO chấp nhận, còn ghi rõ ngày WHO chấp nhận là 24-4-2020 mới ghê.
Trong lúc WHO không có thông báo nào về việc này vào thời điểm đó !
Bộ Khoa học và Công nghệ đăng tin, kit test Việt Á được WHO chấp thuận.
Một công ty Việt được tổ chức Y tế thế giới công nhận cho sản phẩm chống dịch thì còn gì tự hào bằng, hả trời.
Mà WHO đã chấp nhận thì hà cớ gì các địa phương, các bệnh viện Việt Nam lại không ngạo nghễ dùng kit Việt Á!
Cho tới giờ này có thể nói bộ kit test Covid của Việt Á là đồ dỏm, nhưng được mua bán với giá trên trời.
Đã lộ diện ít nhất hai cơ quan cấp bộ tiếp tay cho Việt Á làm được chuyện táng tận lương tâm và báng bổ pháp luật này. Đó là Bộ Y tế và Bộ Khoa học-Công nghệ.
Ngày 26/4/2020, Bộ Khoa học-Công nghệ đã công bố trên website của bộ thông tin "Tổ chức Y tế thế giới đã chấp thuận bộ KIT xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam do Bộ Khoa học - Công nghệ giao cho Học viện Quân y và Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á phối hợp nghiên cứu và sản xuất".
Ngày 3.12.2019, ca bệnh sau này có tên là SARS-CoV-2 rồi Covid-19 đầu tiên trên thế giới được ghi nhận tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.
Lúc đầu thì mọi người còn chủ quan, sau đó hoảng hốt khi nó làm chết nhiều người và lây nhanh, lây qua Hàn Quốc, Ý...
Nhưng đến hơn ba tháng sau, ngày 11-3-2020, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) mới nhận định dịch Covid-19 là đại dịch toàn cầu. Sự chậm trễ đối phó của WHO làm tốc độ lây càng nhanh. Châu Âu rồi Mỹ, Ấn Độ trở thành nơi cúm Vũ Hán hủy diệt kinh tế và cả sinh mạng con người.
Để bảo vệ gần 3 triệu liều thuốc ngừa quá hạn tiêm cho trẻ em, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long nói “mọi vaccin về Việt Nam đều được kiểm định theo yêu cầu của WHO và đảm bảo chất lượng khi sử dụng cho người dân”. Ông dẫn sự gia hạn này FDA của Mỹ và EMA của châu Âu đã phê duyệt, WHO đã đồng ý.
Cái gì cũng viện dẫn WHO, nên xin hỏi, có hai loại thuốc ngừa của Nga và của Cuba chưa được WHO phê duyệt, nhưng Việt Nam vẫn cứ nhập về chích bình thường cho dân. Sao không căn cứ vào WHO?
Đó là chưa nói, Việt Nam chẳng có sự “kiểm định” nào cả đối với những lô thuốc cận date này.
Tên các biến thể vi rút được WHO đặt theo bảng chữ cái Hy Lạp, với các biến thể gần đây là Lambda và Mu. Thế nhưng, biến thể mới nhất lại được đặt là Omicron, bỏ qua hai chữ Nu và Xi.
Hiện có nghi ngờ vì sao Xi lại bị bỏ qua. Có phải do nó giống với họ Xi của Tập Cận Bình? Liệu có phải bỏ qua mỗi mình Xi thì lộ quá nên người ta mới bỏ qua cả Nu?
Nghe bảo anh WHO biện bạch rằng phải bỏ qua biến thể "Xi" vì đó là họ thông dụng. Chính sách là không muốn xúc phạm văn hóa, sắc tộc... blah blah...
Covaxin sử dụng công nghệ cổ điển, dùng virus bất hoạt, tiêm hai liều cách nhau bốn tuần lễ. Vaccin này có thể được lưu trữ dễ dàng trong thời gian dài, thích hợp với các nước đang phát triển. Tuy nhiên, tạm thời WHO khuyến cáo chỉ tiêm Covaxin cho người trên 18 tuổi và không dùng cho phụ nữ có thai, trong khi chờ đợi kết quả các thử nghiệm lâm sàng khác. Từ Bombay, thông tín viên Côme Bastin gởi về bài tường trình :
« Quyết định trên đây đã tạo nên niềm tự hào, và khiến Ấn Độ có thể thở phào nhẹ nhõm. Tự hào, vì Covaxin là vaccin được sản xuất 100% tại Ấn Độ và do Ấn Độ sáng chế. Nhẹ nhõm, vì quyết định của Tổ chức Y tế Thế giới được chờ đợi từ lâu.
Hôm qua, một bài viết được đăng trên phần News của tạp chí Nature với nội dung thể hiện lo ngại về sự kém hiệu quả của hai loại vaccin Trung Quốc là Sinovac và Sinopharm.
Theo thống kê trên toàn thế giới, thì trong 8 loại vaccin có số lượng người sử dụng nhiều nhất hiện nay là thì 2 loại vaccin của Trung Quốc đang chiếm hơn phân nửa. Dẫn đầu là CoronaVac (tên vaccin của hãng Sinovac) với số lượng gần 2 tỉ liều, và đứng thứ ba là vaccin của Sinopharm với trên 1,5 tỉ liều.
Hai vaccin Covid-19 đứng hàng thứ hai và thứ tư lần lượt là của hãng Pfizer/BioNTech và AstraZeneca, với số lượng mỗi loại ngang ngửa Sinopharm, 1,5 tỉ liều.
Không thể tin được, vừa được phê duyệt thần tốc hôm 10/9/2021, thi bây giờ còn thần tốc hơn, Bộ Y tế đã phệ duyệt nhập 30 triệu liều vaccin Hayat-Vax.
Trong lúc cả nước thiếu vaccin, đây phải là tin vui, nhưng thật không vui chút nào. Có mấy câu hỏi sau đây, không tài nào trả lời được.
1. Hayat-Vax là vaccin không có trong danh mục của WHO. Đã có 6 loại vaccin trong danh mục của WHO được Việt Nam cấp phép khẩn cấp. Hayat-Vax không trải qua kiểm nghiệm lâm sàng ở Việt Nam.
Vậy dựa trên số liệu nào, cơ sở nào, nhu cầu nào để Bộ Y tế cấp phép sử dụng ở Việt Nam?
Ông Bruce Aylward, viên chức WHO phụ trách về phương tiện chống đại dịch, trong một cuộc trao đổi trực tuyến trên mạng xã hội, tuyên bố : « Có khoảng 20 nhân vật trên thế giới rất quan trọng để giải quyết vấn đề công bằng. Họ đứng đầu các công ty lớn phụ trách việc này, họ lãnh đạo các nước mua hầu hết vaccin trên thế giới, lãnh đạo các nước sản xuất vaccin. Chúng ta cần 20 nhân vật này nói rằng : ‘Chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề từ nay đến cuối tháng Chín, làm thế nào để 10% dân số mỗi nước được tiêm chủng’ ».
Tổ chức Y tế Thế giới ngày càng bất bình trước tình trạng được coi là « xì-căng-đan về đạo đức ». Các nước giàu thâu tóm lượng vaccin hiện có, trong khi các quốc gia đang phát triển khó có thể tiêm chủng cho những người dễ tổn thương.
Một số bạn cho rằng vaccin của Tàu đã được WHO phê chuẩn cho dùng, và xem đó là chuẩn vàng. Nhưng tôi e rằng quan điểm như thế có phần đơn giản. Tôi đề nghị 3 tiêu chuẩn để đánh giá và xếp hạng vaccin: khoa học, minh bạch, và FDA.
Từ lúc chưa có vaccin đến lúc có nhiều vaccin, và tình trạng này làm cho người ta phải lựa chọn. Có lẽ nhiều người ở TPHCM hiện nay đang lưỡng lự về vaccin của Tàu. Nếu nhìn vào con số thì vaccin của Sinopharm có lẽ cũng tốt như các vaccin khác, (nhưng vẫn còn thiếu dữ liệu về hiệu quả ngoài cộng đồng).
Cái khó là một số người thì có (hay không có) cảm tình với Tàu nên có những ý kiến và đánh giá chịu sự tác động của cảm tính.
Là nhà nghiên cứu của King’s College ở Luân Đôn và Viện nghiên cứu quốc tế về hòa bình ở Stockholm, bà Lentzos hồi tháng Năm đã công bố bản đồ các phòng thí nghiệm P4 trên thế giới. Có 60 cơ sở được gọi là P4 (mầm bệnh loại 4) hay BSL-4 (biosafety level/mức độ an toàn sinh học) là nơi nghiên cứu về các virus gây những bệnh nguy hiểm như Ebola, đậu mùa…nằm tại 23 nước (25 tại châu Âu, 14 ở Bắc Mỹ, 13 tại châu Á), nhưng đến 3/4 không tôn trọng các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn.
Thông cáo của nhóm chuyên gia cố vấn cho tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo « đại dịch còn lâu mới kết thúc. Có rất nhiều khả năng xuất hiện và lây lan các biến chủng mới, có thể là nguy hiểm hơn và khó kiểm soát hơn » so với các virus corona đã được ghi nhận.
Chủ tịch ủy ban, giáo sư Didier Houssin nhấn mạnh trong cuộc họp báo : « Xu hướng hiện nay rất đáng lo lắng. Mười tám tháng sau khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp dịch tễ quốc tế, chúng ta tiếp tục chạy theo sau con virus, và virus tiếp tục đuổi theo chúng ta ».
Từ Genève, thông tín viên Jérémie Lanche cho biết thêm chi tiết :
Trong số các nước thông báo có nhiều ca dương tính mới, có Brazil, Ấn Độ và Colombia. Tuy nhiên châu Âu cũng không tránh khỏi, với thêm 33% trường hợp lây nhiễm trong vòng một tuần lễ, thậm chí tại Anh tỉ lệ này lên đến 67%.
