Mạnh Kim - Trần Huỳnh Duy Thức

MK : Dưới đây là bài viết ngắn ngày 12-9-2018 của tôi về ông Trần Huỳnh Duy Thức. Nhân dịp ông Thức trở về với tự do, xin đăng lại.

Câu chuyện ông Trần Huỳnh Duy Thức không chỉ cho thấy vấn đề tù nhân lương tâm, tình trạng vi phạm nhân quyền hoặc thân phận trí thức dưới chế độ cộng sản, mà còn cho thấy một vấn đề lớn hơn và có tính xã hội rộng hơn: vai trò và sự chọn lựa chỗ đứng của người trí thức.

Nói đến (hầu hết) trí thức ngày nay, phải nén lại để không phải hắt ra một tiếng thở dài! Trong một bài báo, nhà thơ Trần Tiến Dũng viết:

“Hàng giờ chỉ cần chạm vào smartphone, mở web, vào mạng xã hội thì hẳn rằng các trí thức, nghệ sĩ có lương tâm không thể trốn chạy trước khối lượng thông tin về các vấn nạn thời cuộc chính trị-xã hội đang diễn ra khắp đất nước. 

Mạnh Kim - Câu chuyện quốc gia, nhìn từ Thế vận hội

Chiến thắng đấu trường Olympic là kết quả từ quá trình khổ luyện của một tinh thần thép, luôn khát khao, trước hết, là vượt qua chính bản thân. Ý nghĩa của nó, dù vậy, không giới hạn ở phạm vi thể thao.

Mỗi quốc gia, từng thời khắc, đều để lại một câu chuyện. Nhìn từ Thế vận hội, mỗi nước cũng có một câu chuyện, giúp cho thấy sức mạnh và tương lai đất nước được xây dựng trên những nền tảng nào.

Với Mỹ, câu chuyện nổi bật của họ là thành quả của nền giáo dục thể thao học đường. Với tấm huy chương giành được ngày 30-07-2024 ngay sau khi vừa đến Paris, Mỹ đã chạm được cột mốc 3.000 huy chương các loại trong lịch sử tham dự Thế vận hội (Hè lẫn Đông). Chưa đối thủ nào có thể địch lại thành tích ấn tượng này của Mỹ. Điều đáng chú ý của Team USA so với hầu hết các đội còn lại trên thế giới là trình độ kiến thức của các vận động viên. Ở họ, luôn toát lên sức bật tuổi trẻ với phong thái trí thức điển hình.

Mạnh Kim - 70 năm sự kiện di cư 1954

Bảy mươi năm đã trôi qua kể từ cuộc thiên di vĩ đại nhất Việt Nam đương đại. Gia đình ông nội tôi là một trong những gia đình có mặt trong cuộc di cư lịch sử. Khi mẹ mang bầu tôi thì ông nội tôi mất. Bố tôi mất sớm nên tôi cũng không có cơ hội hỏi ông về những gì xảy ra vào năm 1954.

Tôi chỉ biết rằng, khi vào Nam, một trong những nơi đầu tiên mà ông nội tôi lập nghiệp, cùng bà vợ trẻ và đàn con nheo nhóc gần 10 người, là Tây Ninh. Sau đó ông đưa cả nhà về Phú Nhuận. Đến khi tôi trưởng thành, căn nhà gỗ một tầng mà ông dựng lên vẫn còn và đó vẫn là nơi mà con cháu luôn tề tựu mỗi năm vài lần, vào dịp Tết nhất và dịp giỗ ông.

Lúc còn sống, bà nội kể với tôi, khi ông bà dọn về đây – trước 1975 gọi là đường Nguyễn Huệ và sau 1975 đổi thành Thích Quảng Đức – khu vực này vẫn còn hoang vắng. Chung quanh đều là rừng. Cỏ lau ngập đầu người. Thú hoang vẫn còn đầy khắp. Tối ngủ có khi còn nghe cọp rống. Lưa thưa mới có vài căn nhà. Hầu hết là dân Bắc di cư 54 cả. Nhắc đến bà, tôi nhớ như in hình ảnh một bà nông dân Bắc Bộ truyền thống. Răng nhuộm đen, nhai trầu bỏm bẻm, chít khăn mỏ quạ, thỉnh thoảng “nhạt mồm” hát ư ử vài câu Quan họ.

Mạnh Kim - Ông Trọng

Di sản lịch sử của ông Nguyễn Phú Trọng là cuộc chiến đốt lò. Tính đến giữa năm 2024, toàn bộ 1/3 trong 18 quan chức đảng từng là ủy viên Bộ Chính trị vào thời điểm diễn ra Đại hội Đảng 2021 đã bị thanh trừng.

Trong đó có hai chủ tịch nước, một phó thủ tướng, một chủ tịch Quốc hội và một thành viên thường trực Quốc hội. Một số nhân vật từng hét ra lửa trong Ban Bí thư cũng bị cách chức khỏi Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Tuy nhiên, di sản khổng lồ và đầy tính lịch sử này là một di sản hai mặt. Thành công để lại dấu ấn lớn nhất của nó là triệt hạ đế chế Nguyễn Tấn Dũng. Dù vậy, di sản này có nhiều thất bại và thất bại lớn nhất là ông Trọng đã không tạo ra được sự kế thừa để cuộc chiến chống tham nhũng không bị hổng chân một khi ông buông tay. Còn nữa, thất bại cay đắng nhất là ông Trọng không đánh từ gốc.

Mạnh Kim - Khi tất cả sống trong sợ hãi

“Công an trị” là một khái niệm rất chung, không lột tả được tất cả diễn biến đang xảy ra. Người dân sợ chính quyền là rõ rồi, nhưng những người trong cùng hệ thống cũng đang sợ nhau. Dân làm ăn ngày càng trở nên nhát tay. Mọi người đang có tâm lý “chờ”, dù ai cũng nhận thức rõ nhiều bất ngờ sẽ xảy ra, hoàn toàn trái ngược với tính toán.

Sợ hãi không chỉ là vấn đề tâm lý và không chỉ là vấn đề chính sách tạo ra sự sợ hãi. Nó được hiện thực hóa bằng công cụ.

Cách đây chưa đầy một năm, tháng 10-2023, tổ chức Amnesty International (Ân xá Quốc tế) và tờ Der Spiegel của Đức (phối hợp với tập đoàn truyền thông Mediapart của Pháp) cho biết, công an một số quốc gia độc tài, trong đó có Việt Nam, đã mua phần mềm hack chuyên dụng có tên “Predator” của công ty phần mềm gián điệp Intellexa Alliance. Hợp đồng của Việt Nam với Intellexa Alliance trị giá gần 6 triệu USD; thời hạn là hai năm.

Mạnh Kim - Bây giờ, không ai còn có thể "an toàn"

 

Cách đây vài tháng, tôi nhận được cuộc gọi của anh T. Anh cho biết, một nguồn khả tín của anh báo rằng danh sách bị bắt trong năm nay có tên Huy Đức. Không chỉ có tên, Huy Đức còn nằm ở đầu bảng. Do vậy, việc bắt Huy Đức chỉ là vấn đề thời điểm. Tôi tin Huy Đức nhận thức rõ mức độ đe dọa cá nhân mình.

Cùng với Huy Đức, danh sách còn có vài người khác, trong đó có XXX. Không thân với Huy Đức và cả với XXX, anh T. muốn tôi nhắc với XXX rằng phải cẩn thận. Cá nhân tôi không thân Huy Đức. Trước giờ tôi chỉ gặp vài lần, trong đó có một số buổi chiêu đãi ngoại giao của các lãnh sự quán ở Sài Gòn. Do đó, tôi đã không nói gì với Huy Đức.

Vả lại, một người có quá nhiều nguồn như Huy Đức, từ công an, quân đội đến tình báo và cả các nhân vật chóp bu trong hệ thống, hẳn nhiên anh ấy biết nhiều hơn rất nhiều mà những gì “bên ngoài” biết về anh ấy. Tuy nhiên, tôi báo tức thời cho XXX, thậm chí còn nhắn thêm với vài bạn thân của XXX, để cùng đánh động rằng sự việc thật sự rất nghiêm trọng. Rằng đang có một làn sóng bắt bớ nhằm vào những người “mặc định” được xem là “bất khả xâm phạm”.

Mạnh Kim - Nước chia hai đàng

Kiểm soát cả sinh hoạt cá nhân của nghệ sĩ và thậm chí hình ảnh buồng ngủ tư gia chỉ có thể là Trung Quốc và Việt Nam. Chuyện cờ vàng-cờ đỏ, một lần nữa được làm lớn chuyện, đến mức công an và Bộ Văn hóa phải vào cuộc

Tất cả cho thấy vấn đề chia rẽ dân tộc tiếp tục bị khoét sâu, khiến, thêm một lần nữa, người Việt hải ngoại có lý do rõ ràng để nói rằng “đừng tin những gì cộng sản nói” khi nhắc đến “hòa hợp-hòa giải”.

Nếu cần “làm rõ”, Bộ Văn hóa nên “làm việc” với chủ nhà nơi vợ chồng Ngọc Mai-Quốc Nghiệp đến ở tạm. Rằng tại sao họ lại treo cờ vàng trong nhà! Việc quan trọng hóa vấn đề khi làm to chuyện, thậm chí rất to, với chủ ý “tạo dư luận”, bằng cách viết rằng vợ chồng Ngọc Mai-Quốc Nghiệp “vô tư nô đùa bên cờ ba sọc”, đã cho thấy sự việc bị đẩy lên một cách ngớ ngẩn lố bịch. Nó chỉ thể hiện sự thiếu hiểu biết và sự khước từ thực tế. Đơn giản vì cờ vàng hiện diện mọi nơi trong đời sống cộng đồng hải ngoại.

Mạnh Kim - Cung đình hỗn loạn, báo chí đang ở đâu?

Chính trị trong nước đang trong bối cảnh chưa từng có trong lịch sử. Tình tiết những âm mưu dày đặc. Những sự kiện dồn dập đang mang lại nguồn dữ liệu chưa từng có cho giới quan sát và phân tích chính trị.

Mỉa mai nhất là trong bối cảnh diễn biến chính trường sôi động đến nghẹt thở – phải nói là mang tính lịch sử - không có sự dự phần của báo chí. Truyền thông chính quy hoàn toàn bị gạt ra bên lề. Phóng viên nói chung giờ ngồi “hóng tin” từ B.T.H. và L.N.H.T. Thậm chí có người “ức quá”, như tâm sự của một cây viết nội chính nhà nghề nói với tôi, chỉ biết đọc VOA và BBC để cập nhật thêm từ những gì mà cá nhân tự tìm hiểu mà tuyệt đối không thể viết ra.

Cung đình hỗn loạn. Chẳng ai còn tâm trí “nhắc nhở” báo chí phải “đi đầu trong cuộc chiến chống tham nhũng”. Muốn nhắc bây giờ chắc mồm cũng mắc cỡ và họng thấy nghẹn. Không người dân nào dám chắc những thông tin được cung cấp một chiều từ công an, và báo chí chỉ đăng lại, có khi cùng sao chép nguyên văn, có bao nhiêu tỉ lệ sự thật. Không có bài báo “điều tra” độc lập nào về Trương Mỹ Lan. Tất cả đều được cung cấp “đầy đủ” từ công an. Số liệu ngồn ngộn nhưng đúng hay sai thì chỉ công an biết. Cây nào bị chặt làm củi thì chỉ được phép đốt cây ấy trên mặt báo.

Mạnh Kim - Hiện tượng Minh Tuệ và sự khác biệt giữa hai xã hội

Hiện tượng thầy Minh Tuệ không phải là một hiện tượng tôn giáo. Đó là một hiện tượng xã hội, được mạng xã hội đẩy lên thành sự kiện “chưa từng có”.

Tại Sài Gòn nói riêng và miền Nam nói chung, trước 1975 cũng như bây giờ, hình ảnh tu sĩ khất thực quen thuộc đến mức chưa bao giờ trở thành “cơn gió mát”. Bước chân tu sĩ khất thực cũng chưa bao giờ được đánh giá là hành động có thể dẫn Phật tử đến với (con đường) Đạo. Người ta đảnh lễ cúi chào một tu sĩ khất thực để tỏ lòng tôn kính chứ không phải xem ông như Phật sống.

Những gương mặt quỳ lạy thầy Minh Tuệ, hoặc thậm chí một người mới đây dâng cho thầy Minh Tuệ cái bát “bằng vàng 24k”, đều trông “rất quen”. Có thể chúng ta đã “gặp” những gương mặt ấy.

Mạnh Kim - Tuệ Sỹ, buông tay nơi vách núi

 

Không có ngôn từ nào đủ để miêu tả chính xác và đầy đủ về chân dung một người nhỏ thó về ngoại hình, nhưng quá khổ về tầm vóc của Thầy Tuệ Sỹ.

Thầy không chỉ là một nhà tu. Thầy là một nhân vật văn hóa vĩ đại với dấu ấn vĩ đại trong lịch sử văn hóa Việt Nam. Thầy là nhà thơ, Thầy là nhà văn, Thầy là nhà nghiên cứu Phật học, Thầy là triết gia, Thầy là thiền sư, Thầy là giảng sư của nhiều thế hệ…

Thầy là một người rất Việt Nam, một con người phi thường, một nhân vật ngoại hạng. Tất cả những gì được tích lũy trong con người bình dị này đều do tự học. Thầy tự học tiếng Phạn, tự học chữ Hán, tự học dương cầm… Chỉ có một trí tuệ siêu việt khác thường mới có thể lãnh hội ít nhất 12 ngôn ngữ với trình độ thông thạo tuyệt luân.

Mạnh Kim - Vũ Hoàng Chương

 

Theo danh sách được Ủy ban Nobel vừa được công bố sau 50 năm giữ kín do quy định, thi bá Vũ Hoàng Chương là một trong 100 nhân vật được đề cử giải Nobel Văn chương năm 1972. Viện Hàn lâm Thụy Điển ghi rõ rằng Vũ Hoàng Chương là Chủ tịch Hội Văn bút Việt Nam và người giới thiệu là Thanh Lãng.

Kể về những ngày cuối đời của Vũ Hoàng Chương, nhà văn Mai Thảo thuật lại trong bài “Mấy tháng cuối cùng với Vũ Hoàng Chương”:

Vượt qua cây cầu Calmette soi bóng trên một con kinh tù đọng, con kinh chạy dọc theo vùng ngoại vi tràn lan náo nhiệt nhất của Sài Gòn là khu Chương Dương, Ông Lãnh, chiếc xe đạp lọc cọc chở tôi đi trên một mặt nhựa lồi lõm, đụng tới tòa nhà xám bẩn của hãng làm phân bón thì rẽ trái và lăn vào một con đường trải đá xanh.

Mạnh Kim - VinFast, đỏ nhưng còn lâu mới chín

 

VinFast đang dính vào một cuộc khủng hoảng truyền thông quốc tế với bài viết của Kevin Williams trên trang Jalopnik đăng ngày 14-12-2022 (cùng một số bài khác, trong đó bài của hai nhà báo Katrina Nicholas và Anurag Kotoky của Bloomberg News, cũng được mời trong cùng chuyến đi).

Không như mạng xã hội và truyền thông Việt Nam khi VinFast có thể thao túng và bịt miệng ý kiến chỉ trích, trận hỏa hoạn mà các nhà báo Mỹ đang châm lửa hoàn toàn không thể dập tắt.

VinGroup tiền muôn bạc vạn nhưng họ ngày càng cho thấy họ không biết xài tiền. Ngân sách cho khoảng 100 người nước ngoài, từ báo chí đến YouTuber, Tiktoker… đến Việt Nam vào tháng 9-2022 là một màn đốt tiền của loại trọc phú muốn được nổi tiếng chơi sang chứ không phải là tính toán chiến lược của dân làm ăn.

Mạnh Kim - Sự kiện lịch sử của ông Zelensky : Phát biển trước Lưỡng viện Mỹ

 

Phát biểu trước Lưỡng viện Quốc hội Hoa Kỳ luôn là một sự kiện lịch sử. Chẳng phải nguyên thủ nào cũng được nói chuyện trước những nghị sĩ sừng sỏ cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ của Mỹ.

Ngày thứ Tư 16-3-2022, lúc 9am Washington DC (8pm Việt Nam cùng ngày), Tổng thống Volodymyr Zelensky nói chuyện trước Lưỡng viện Hoa Kỳ qua trực tuyến.

Như vậy là Volodymyr Zelensky được xếp vào danh sách những nhân vật chính trị nổi bật làm diễn giả của lịch sử Quốc hội Hoa Kỳ, cùng với Thủ tướng Anh Winston Churchill, Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela, Thủ tướng Đức Angela Merkel, Giáo hoàng Francis, Nữ hoàng Anh Elizabeth… (và Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Ngô Đình Diệm, vào ngày 9-5-1957).

Mạnh Kim - Cận chiến “tay đôi” trong đô thị

“Plan A” - tiến vào Kyiv như trở bàn tay với sứ mạng “giải phóng” và được người dân Ukraine đón chào - đã phá sản. Bây giờ là “Plan B”: Cận chiến trong đô thị. Với hỏa lực dồn dập của Nga, Kyiv sẽ thất thủ bất kỳ lúc nào nhưng điều đó không có nghĩa quân Nga có thể giương cờ chiến thắng.

Tháng Chín 1942, trong trận chiến lịch sử Stalingrad, trung sĩ Nga Yakov Pavlov cùng trung đội mình cố thủ trong một tòa nhà bốn tầng được xây dựng vuông góc với bờ kè sông Volga hướng ra một quảng trường lớn - sau này được giới quân sử gọi là “Nhà Pavlov - Дом Павлова”.

Tòa nhà có tầm nhìn từ ba phía. Lính của Pavlov đặt dây thép gai, mìn sát thương và mìn chống tăng xung quanh. Họ khoét lỗ tường ăn thông và gác sẵn khẩu súng máy trong các góc tòa nhà, đồng thời đào rãnh nối liền với các vị trí của Liên Xô bên ngoài bờ sông Volga.

Mạnh Kim - Sau gần nửa tháng giao tranh, tại sao lính Nga chết như ngã rạ?

 

Đến hôm nay, dù tăng hỏa lực, chiến cuộc Ukraine đối với quân đội Nga vẫn bế tắc. Thêm một tướng Nga nữa vừa thiệt mạng trong cuộc giao tranh xung quanh Kharkiv, trở thành viên tướng thứ hai bỏ xác tại chiến trường Ukraine trong một tuần (người đầu tiên là Thiếu tướng Andrei Sukhovetsky, 47 tuổi, chỉ huy trưởng Sư đoàn Dù số 7 của Nga và là Phó tư lệnh Quân đoàn vũ trang liên hợp số 41).

Ngày 7 Tháng Ba, Cơ quan tình báo thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết thiếu tướng Vitaly Gerasimov, tham mưu trưởng Quân đoàn 41 của Nga, đã bị giết bên ngoài thành phố Kharkiv ở Đông Ukraine cùng các sĩ quan cao cấp khác. Bộ Quốc phòng Ukraine đã hack và nghe trộm được nội dung, mà họ cho biết đó là cuộc trò chuyện giữa hai sĩ quan tình báo (FSB) nói về cái chết của Vitaly Gerasimov. Tướng Gerasimov từng tham gia cuộc chiến Chechnya lần thứ hai, chiến dịch ở Syria và chiến dịch Crimea – theo The Guardian.

Gần hai tuần sau cuộc xâm lược của Vladimir Putin vào Ukraine - cuộc chiến tranh trên bộ lớn nhất châu Âu kể từ năm 1945, diện mạo quân đội Nga ngày càng phơi bày nhiều điểm yếu.

Mạnh Kim - Không chỉ Putin, Tập Cận Bình cũng “hố”

New York Times số ra hôm nay (2 Tháng Ba 2022) cho biết, theo một nguồn tin tình báo phương Tây, vào đầu Tháng Hai, giới chức cấp cao Bắc Kinh đã “dặn” Nga rằng chiến dịch quân sự tấn công Ukraine không nên thực hiện trước khi Thế vận hội Mùa Đông Bắc Kinh bế mạc.

Chi tiết này cho thấy Bắc Kinh đã “nắm thông tin” việc Vladimir Putin có kế hoạch xâm chiếm Ukraine.

Ngày 4 Tháng Hai, Vladimir Putin sang Bắc Kinh gặp Tập Cận Bình trước khi Thế vận hội khai mạc. Cuộc họp thượng đỉnh kết thúc với bản tuyên bố nhấn mạnh quan hệ hai bên là “không giới hạn” và những lĩnh vực mà hai bên hợp tác là “không có vùng cấm”. Hai bên cùng lên án “âm mưu” mở rộng biên giới chính trị của NATO, và Trung Quốc cùng Nga sẽ thiết lập một trật tự mới nhằm kiến tạo “nền dân chủ thật sự” cho thế giới...

Mạnh Kim - Những hạt hướng dương cho Putin

Hôm nay, khi đang họp báo, đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc, Vasily Nebenzya, phải ngưng giữa chừng để nghe một cuộc điện thoại. Vài phút sau, Vasily Nebenzya thông báo: Chính phủ Mỹ vừa quyết định trục xuất 12 nhà ngoại giao thuộc phái bộ Nga tại Liên Hiệp Quốc. Tất cả phải rời khỏi Mỹ trước ngày 7 Tháng Ba.

Cũng hôm nay, Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) và Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) quyết định treo giò đội tuyển Nga “cho đến khi có thông báo mới”.

Thứ Bảy 26 Tháng Hai, một số tiểu bang Mỹ ban lệnh cấm bán vodka được sản xuất ở Nga. Không phải lệnh suông. Thống đốc Utah, Spencer Cox, ký hẳn sắc lệnh hành pháp yêu cầu Cơ quan kiểm soát thức uống có cồn “ngay lập tức” hạ khỏi kệ tất cả sản phẩm sản xuất ở Nga và mang thương hiệu Nga. “Utah cùng đứng lên biểu thị sự đoàn kết với người dân Ukraine” - Spencer Cox nói.

Mạnh Kim - Cuộc chiến Ukraine: Putin chưa thể “làm gỏi” Ukraine

Loạt ảnh phóng sự của các hãng tin và tờ báo lớn – với cảnh nhiều cô gái trẻ lẫn phụ nữ lớn tuổi ôm AK-47 sẵn sàng liều mạng bảo vệ tổ quốc - không khỏi không gây xúc động. Dẫu cho ngày mai họ có buông súng đầu hàng vì bất lực xuôi tay trước hỏa lực điên cuồng của kẻ thù, thì hình ảnh hiên ngang của họ hôm nay cũng đủ khiến vô số kẻ hèn nhát phải hổ thẹn.

Nga đã “xẻ” Ukraine với các mũi tấn công chủ lực vào ba thành phố - Kyiv ở phía Bắc, Kharkiv ở Đông Bắc và Kherson ở phía Nam. Đã và tiếp tục xảy ra giao tranh dữ dội trên đường phố khắp các thành phố lớn Ukraine. Ghi nhận của các hãng tin nước ngoài cho thấy có nhiều tiếng súng và tiếng nổ to khắp Kyiv vào Thứ Bảy 26 Tháng Hai.

Chiều Thứ Bảy 26 Tháng Hai, tốc độ tiến công của quân đội Nga bắt đầu chậm lại khi kẻ xâm lược đối mặt "sự kháng cự mạnh mẽ của Ukraine" – như tin của Bộ Quốc phòng Anh. Một quan chức Ngũ Giác Đài cho biết hầu hết trong hơn 150.000 quân Nga đã hiện diện gần như “đủ quân số” trên đất Ukraine nhưng họ “ngày càng thất vọng vì thiếu động lực” khi đối mặt sự kháng cự gay gắt và quyết liệt. Hóa ra Ukraine không dễ “xơi” như được tưởng.

Mạnh Kim - Giáo sư Thêm (người đề xuất bỏ “Tiên học lễ…”): Ông “bớt” lại giùm chút!

 

“Những cái đầu” của hệ thống giáo dục Việt Nam, chính xác hơn là nền giáo dục xã hội chủ nghĩa của một nước Việt Nam cộng sản, vốn dĩ đã chẳng ra thể thống gì. Không có gì đáng làm hơn là việc chặt béng những cái đầu như vậy.

Một trong những cái đầu của hệ thống giáo dục mục rữa ấy vừa đề nghị bỏ đi khái niệm “tiên học lễ” của truyền thống giáo dục Việt Nam có từ thời “tiền cộng sản”.

Học sinh Việt Nam Cộng Hòa chẳng ai không nhớ câu “Tiên học lễ, Hậu học văn”. Đời này qua đời kia, cho dù có những giai đoạn không phải lúc nào “Tiên học lễ, Hậu học văn” cũng được thực hành nghiêm cẩn, nhưng bất luận ra sao thì “Tiên học lễ, Hậu học văn” cũng là một nhắc nhở quý giá và đáng khắc tâm đối với các thế hệ học trò.

Mạnh Kim - Aung San Suu Kyi, tượng đài sụp đổ !

Khi Daw Aung San Suu Kyi xuất hiện sau nhiều năm bị quản thúc tại gia cách đây một thập niên, tại văn phòng làm việc của bà, chồng hồ sơ báo cáo nhân quyền nằm trên sàn nhà ghi lại nhiều thập niên Myanmar sống trong u ám vẫn còn bốc lên mùi ẩm mốc.

Không có gì khác trong tay ngoài bộ sưu tập các giải thưởng quốc tế, bà cài hoa tươi trên tóc, ngồi mỉm cười và hứa với thế giới hai điều: bà sẽ đảm bảo các tù nhân chính trị Myanmar được trả tự do và sẽ chấm dứt cuộc xung đột sắc tộc dai dẳng kéo dài bảy thập niên.

Mười năm qua, Aung San Suu Kyi đã mang lại hết thất vọng này đến thất vọng khác…