Nguyễn Hồng Vũ - Tại sao thi đấu đối kháng phải chia Nam và Nữ?

Làng thể thao Olympic Paris hôm nay lại có những tranh cãi dữ dội sau trận boxing nữ giữa võ sĩ người Ý, Angela Carini, và võ sĩ người Algeria, Imane Khelif. Chỉ sau 46 giây của hiệp đầu tiên, võ sĩ người Ý đã chấp nhận thua cuộc và rời võ đài trong nước mắt.

Sự tranh cãi của kết quả này bắt nguồn từ việc “xác minh giới tính” của võ sĩ Imane Khelif, người đã từng bị loại trong giải boxing quốc tế năm 2023 sau khi bị phát hiện nhiễm sắc thể Y khi kiểm tra gene nhằm mục đích xác định giới tính. Ngoài ra lượng hormone nam testosterone của Imane cũng cao hơn người nữ bình thường. 

Chuyện thi đối kháng phải chia “rõ ràng” nam và nữ, nhìn ở góc độ khoa học thì nó rất quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến sự công bằng.

Nguyễn Hồng Vũ - Tại sao chúng ta phải “sợ” ma túy?

 

Chúng ta thường nghe rằng phải tránh xa ma túy. Ở hầu hết các quốc gia đều có những hình phạt rất nặng cho những người liên quan đến việc vận chuyển, tàng trữ, buôn bán các chất liên quan đến ma túy.

Hiện nay có khoảng hơn 30 nước trên thế giới có hình phạt cao nhất là tử hình cho tội phạm liên quan đến ma túy. Trong đó, Việt Nam được xem là một trong những nước “khá nghiêm khắc” đối với loại tội phạm này với bộ luật hình sự ghi rõ “đối tượng vận chuyển trái phép các chất ma túy dạng rắn có khối lượng 300 gram trở lên có thể bị tử hình”.

Điều này cho thấy ma túy “rất nguy hiểm” đối với con người nói riêng và xã hội nói chung. Sự nguy hiểm đến từ ma túy là do 2 nguyên nhân chính:

Nguyễn Hồng Vũ - Sở Hữu Trí Tuệ, tại sao lại quan trọng?

 

Lee Sangsoo, một nghệ nhân người Hàn sinh năm 1983, vừa cho hay rằng “anh đã rất xấu hổ và cảm thấy bị xúc phạm” (I am terribly embarrassed and offended) khi biết rằng thiết kế chú mèo xoắn cuộn của mình đã bị nhái ở Đà Nẵng. Và khẳng định không có bất cứ sự đồng ý nào từ anh!

“Sở hữu trí tuệ” (intellectual property) là một thứ nghe có vẻ như mông lung, huyền ảo. Nhưng thật ra nó được định nghĩa rất rõ ràng trong thế giới hiện nay, nó đang đóng góp sức mạnh to lớn cho xã hội phát triển, và thậm chí còn được bảo vệ bởi luật pháp.

Nói cho dễ hiểu, đó là sự tôn trọng “ý tưởng” của người tạo ra chúng. Việc sử dụng “ý tưởng đã được sở hữu” cần được sự đồng ý của tác giả hoặc những người đang nắm quyền sở hữu chúng. Trong nhiều trường hợp việc trả tiền bản quyền là cần thiết, đặc biệt là khi sử dụng vào những mục đích thương mại (kiếm tiền từ việc sử dụng các ý tưởng này).

Nguyễn Hồng Vũ - Đại án Việt Á

Mấy hôm nay, tất cả các trang tin tức, báo đài, và cộng đồng mạng đang nổi sóng vì vụ việc “thổi giá” kit test RT-PCR của công ty Việt Á, càng phanh phui thì càng thấy nhiều điều kỳ lạ và những mối lo.

Lạ vì:

- Kit test bị thổi giá cao như vậy nhưng Bộ Y Tế không thấy vô lý trong suốt một thời gian dài, thậm chí còn giới thiệu giá cho các tỉnh mua.

TS Nguyễn Hồng Vũ - Vaccin Trung Quốc, nỗi lo về hiệu quả bảo vệ kém

 

Hôm qua, một bài viết được đăng trên phần News của tạp chí Nature với nội dung thể hiện lo ngại về sự kém hiệu quả của hai loại vaccin Trung Quốc là Sinovac và Sinopharm.

Theo thống kê trên toàn thế giới, thì trong 8 loại vaccin có số lượng người sử dụng nhiều nhất hiện nay là thì 2 loại vaccin của Trung Quốc đang chiếm hơn phân nửa. Dẫn đầu là CoronaVac (tên vaccin của hãng Sinovac) với số lượng gần 2 tỉ liều, và đứng thứ ba là vaccin của Sinopharm với trên 1,5 tỉ liều.

Hai vaccin Covid-19 đứng hàng thứ hai và thứ tư lần lượt là của hãng Pfizer/BioNTech và AstraZeneca, với số lượng mỗi loại ngang ngửa Sinopharm, 1,5 tỉ liều.

Nguyễn Hồng Vũ - Vaccin Covid của Sinopharm thể hiện kém nhất trong các vaccin được sử dụng ở Mông Cổ

 

Mông Cổ, một đất nước có dân số khoảng 3.3 triệu người, đã thực hiện chiến dịch tiêm chủng cho người dân từ ngày 23 tháng 2 năm 202 . Cho đến nay đạt được tỉ lệ cao dân số được chích ngừa, với khoảng 64% tổng dân số được tiêm chủng đầy đủ và 3.8% được tiêm một liều duy nhất.

Đất nước này sử dụng 4 loại vaccin là Pfizer/BioNTech (BNT162b2), AstraZeneca (ChAdOx1-S), Sputnik V (Gam-COVID-Vac) và Sinopharm (BBIBP-CorV). Người trưởng thành chủ yếu được chích vaccin Sinopharm (chiếm 89,2% người lớn được tiêm chủng).

Dù rằng là nước có tỉ lệ tiêm chủng cao nhưng những tháng gần đây, các đợt bùng phát dịch SARS-CoV-2 vẫn xảy ra trên diện rộng ở Mông Cổ. Để tìm câu trả lời cho những nghi vấn về “hiệu quả của vaccin” đã có một số nghiên cứu trên những người đã chích các loại vaccin khác nhau trong thời gian qua.

Nguyễn Hồng Vũ - Nanocovax, vaccin đầu tiên trên thế giới được tổ chức lễ cầu nguyện

 

Sau lần thất bại trong tháng Tám vừa qua, khi kết quả nghiên cứu khoa học của Nanocovax không vượt qua được hội đồng thẩm định của Bộ Y tế để được cấp phép khẩn cấp, thì lần này họ đã bổ sung thêm kết quả và đệ trình để thẩm định lại lần nữa…

Theo thông tin của báo chí trong nước, thì một lần nữa hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia đã thông qua hồ sơ của Nanocovax, và chờ đợi tiếp các quyết định từ hội đồng thẩm định của Bộ Y tế.

Nhiều bạn lại gửi tin nhắn hỏi mình đánh giá thế nào về Nanocovax, nhưng thật sự là mình không có số liệu khoa học mà Nanocovax công bố trong các hội đồng thẩm định để có thể bàn luận.

Nguyễn Hồng Vũ - Người khỏi bệnh Covid thì khả năng kháng virus SARS-CoV-2 ra sao?

Cho đến hiện nay, theo số liệu trên thế giới thì có hơn 200 triệu người đã khỏi bệnh Covid-19 do nhiễm virus SARS-CoV-2 một cách tự nhiên, và theo ghi nhận của Bộ Y tế thì Việt Nam đã có hơn 374.000 người thuộc nhóm này.

Câu hỏi thường được đặt ra cho nhóm người này là liệu: Họ đã được an toàn trước bệnh Covid chưa? Khả năng tái nhiễm của họ? So với người chích vaccin Covid thì hệ miễn dịch của họ như thế nào? Tối thiểu họ sẽ được bảo vệ trong bao lâu? Họ có nên chích ngừa vaccin Covid hay không? Và họ có nên được cấp “thẻ xanh Covid ” hay không?

Trước khi phân tích vấn đề này, mình muốn các bạn hiểu rằng có một sự khác nhau “rất lớn” về phản ứng của hệ miễn dịch khi cơ thể được chích vaccin, và cơ thể bị nhiễm bởi virus SARS-CoV-2 một cách tự nhiên.

Nguyễn Hồng Vũ - Nên trộn vaccin Covid-19 như thế nào?

 

Đây là một câu hỏi khó!

Sau gần hơn một năm kể từ vaccin COVID-19 đầu tiên trên thế giới của hãng Pfizer/BioNTech được cấp phép sử dụng khẩn cấp bởi FDA ở Mỹ (cuối năm 2020), thì hiện nay đã có rất nhiều vaccin của các hãng, các quốc gia khác nhau cũng đã được cho phép sử dụng khẩn cấp ở nhiều nơi trên thế giới.

Ngay sau đó, việc trộn vaccin giữa các hãng khác nhau cũng đã được quan tâm từ rất sớm vì các lý do như sau:

Nguyễn Hồng Vũ - Nanocovax, ứng cử viên cho vaccin Covid thứ 7 của Việt Nam

 

Hôm nay, nhiều báo đưa tin cho hay rằng “Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học Quốc gia vừa chấp thuận kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3a đối với vaccin phòng Covid-19 Nanocovax”.

Do vậy, “hồ sơ và dữ liệu nghiên cứu của vaccin Nanocovax sẽ được chuyển sang hội đồng tư vấn cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc (Bộ Y tế) để xem xét trước khi Bộ Y tế có quyết định cấp phép khẩn cấp có điều kiện với vaccin Nanocovax. Thời gian tối đa là 20 ngày, tuy nhiên, nếu vaccin Nanocovax đảm bảo mọi yêu cầu đặt ra, thời gian cấp phép có thể ngắn hơn, thậm chí chỉ trong vòng dưới 1 tuần.”

Vậy thì có nhiều khả năng chúng ta sẽ sớm có vaccin Covid thứ 7 được cấp phép sử dụng khẩn cấp ở Việt Nam. Trong thời gian này tôi nhận được nhiều lời đề nghị từ các bạn về việc “đánh giá” vaccin Nanocovax và các câu hỏi đại loại như: Có nên chích vaccin này không? Có an toàn không? Có hiệu quả không? So với các vaccin khác thì thế nào?

Nguyễn Hồng Vũ - Vaccin Covid đầu tiên được phê chuẩn đầy đủ : Comirnaty của Pfizer/BioNTech

 

Hôm nay, vaccin Covid-19 của hãng Pfizer/BioNTech (với tên thương mại là Comirnaty, koe-mir’-na-tee) đã trở thành vaccin đầu tiên ở Mỹ được phê chuẩn đầy đủ (Full Approval) bởi  cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).

Trong nội dung phê chuẩn đầy đủ, vaccin Comirnaty được sử dụng cho người từ 16 tuổi trở lên. Đối với người từ 12 đến 15 tuổi, vaccin này được tiếp tục sử dụng theo như giấy phép sử dụng khẩn cấp (Emergency Use Authorization, EUA).

Việc cấp phép đầy đủ có một ý nghĩa lớn, vì đây là một bước khẳng định rằng vaccin này đã đáp ứng các tiêu chuẩn cao và khắt khe của FDA về an toàn, hiệu quả và chất lượng sản xuất mà FDA yêu cầu, đối với một sản phẩm là thuốc hoặc vaccin sử dụng trên người.

Nguyễn Hồng Vũ - Xét nghiệm diện rộng TPHCM, nên cân nhắc lại! “lợi bất cập hại”

 

Giữa tình hình đại dịch đang diễn biến phức tạp ở Thành phố Hồ Chí Minh và chưa có dấu hiệu giảm, thì tôi nghe được tin là lãnh đạo thành phố đưa ra quyết định triển khai xét nghiệm trên địa bàn thành phố, dựa trên 2 loại xét nghiệm đó là: xét nghiệm nhanh bằng kháng nguyên và xét nghiệm RT-PCR.

Theo nội dung của văn bản thông báo thì mục đích của chiến dịch này nhằm phát hiện kịp thời bệnh nhân Covid-19 để điều trị hiệu quả, thu hẹp “vùng đỏ”, vùng cam”, “vùng vàng”; mở rộng “vùng xanh”.

Tuy nhiên đứng ở góc độ người làm khoa học, dựa trên các kết quả thực tế ở nhiều nước trên thế giới và kết quả của chính Việt Nam trong một chiến dịch tương tự hồi đầu tháng Bảy thì tôi thấy đây là một việc không nên làm vì “lợi bất cập hại”. Nhất là trong tình hình dịch ngày càng phức tạp, thiếu nhân viên y tế, thiếu vaccin tốt, thiếu tiền như hiện nay!

Nguyễn Hồng Vũ - Biến chủng Delta bị tiêu diệt nhanh hơn trong cơ thể người đã chích vaccin

 

Chủng Delta của virus SARS-CoV-2 gần đây đã làm dấy lên nhiều lo ngại cho mọi người trên thế giới khi tốc độ lan rộng của chúng quá nhanh, và khả năng chọc thủng (breakthrough) hàng rào miễn dịch được tạo ra bởi các vaccin hiện tại.

Các câu hỏi gần đây xoay quanh các vấn đề như: vaccin hiện tại có còn hiệu lực bảo vệ người được chích hay không? Sự khác nhau như thế nào giữa người được chích vaccin và người không chích vaccin khi bị nhiễm chủng này? Chúng ta có cần liều bổ trợ thứ 3 hay không? v.v…

Một nghiên cứu gần đây của một nhóm các nhà khoa học ở Singapore được đăng trên website MedRxiv giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vấn đề này. Trong nghiên cứu này họ thực hiện trên 2 nhóm:

Nguyễn Hồng Vũ - Sàng lọc Covid-19 toàn dân, “lợi bất cập hại”

Vài tuần trước mình thấy cảnh đáng lo khi hàng ngàn bà con tụ tập đông nghẹt ở nhà thi đấu Phú Thọ để chích ngừa vaccin. 

Vài ngày nay mình lại còn thấy cảnh đáng sợ hơn là bà con Tp.HCM chen chúc nhau để đi kiểm tra sàng lọc Covid-19 theo chiến lược “xét nghiệm toàn thành phố tìm F0”. Hoặc các tiểu thương bán hàng ở chợ, những bác tài lái xe liên tỉnh phải chạy đôn chạy đáo đổ xô đi xét nghiệm Covid-19 để lấy giấy “thông hành”. Mình nhìn nhận những việc này ở Việt Nam là “lợi bất cập hại”!

Việc xét nghiệm sàng lọc trên diện rộng (vài triệu người) để tìm ra được người nhiễm virus trong cộng đồng để cách ly/điều trị và giảm lây truyền virus cho người khác là một “ý tưởng” hay nhưng “rất khó” thực hiện.

Nguyễn Hồng Vũ - Vaccin Trung Quốc : Vết xe đổ, tại sao chúng ta phải đi vào?

Hai ngày trước, mình đã kể cho các bạn về sự thất bại trong chiến lược vaccin Covid-19 của Seychelles, quốc gia có tỉ lệ người được chích ngừa cao nhất thế giới (hơn 71%) vì sự "kém hiệu quả bảo vệ" của vaccin Trung Quốc.

Thì ngày hôm qua, mình thấy tin Việt Nam phê duyệt chính vaccin ấy của Trung Quốc cho người Việt mình sử dụng, mình cảm thấy khá sốc! Việc phê duyệt vaccin của hãng Sinopharm, Trung Quốc trước các thông tin bất lợi về nó, là một việc giống như “đi lên vết xe đổ”.

Seychelles không phải là nạn nhân duy nhất của vaccin Trung Quốc!

Nguyễn Hồng Vũ - Seychelles, tại sao chiến lược vaccin lại kém hiệu quả?

Các bằng chứng khoa học cho đến hiện nay đều cho thấy rằng con đường ra khỏi đại dịch an toàn nhất đó là “chích ngừa vaccin”.

Các nước có tỉ lệ người dân chích ngừa vaccin Covid-19 trên 40% đều đã bắt đầu cho những tín hiệu tốt về việc quản lý được dịch bệnh lan tràn. Mỹ hiện nay có tỉ lệ người chích vaccin Covid khoảng 50% đã làm cho số người mắc bệnh và người phải nhập viện giảm rõ rệt.

Vài tuần trước CDC của Mỹ đã cho phép người chích vaccin đầy đủ (2 liều của Pfizer-BioNTech/Moderna hoặc 1 liều của Johnson&Johnson) bỏ sử dụng khẩu trang hoàn toàn. Nhiều nhà hàng đã được phép cho người ăn bên trong với số lượng nhiều hơn, người làm việc từ xa đã bắt đầu trở lại văn phòng, cuộc sống đã bắt đầu ổn định trở lại.