Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Hoàng Kim, bác nông dân thứ thiệt miệt quê Đồng Tháp vừa gửi cho gã bài viết của bác về vụ Việt Nam nhập khẩu gạo gần 1 tỉ đô la. Bức bối quá, bác giục gã ủng hộ phản ứng của bác cũng như của nhiều bà con nông dân Nam bộ.
Sau đây là bài viết ngắn của bác nông dân này:
“Báo Tuổi Trẻ Online cho biết: "Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, riêng 8 tháng qua Việt Nam chi gần 850 triệu USD (tăng gần 44 % so với năm trước) để nhập khẩu gạo."
Tam nông. Nhà nước có quan tâm đến nông thôn không? Nói ngay, có. Ngay cả thời họ thực hiện mô hình hợp tác xã nông nghiệp từ thập niên 60 đến 80 phá gần nát kinh tế nông thôn, thì bộ mặt nông thôn vẫn có thay đổi, nhưng rất chậm.
Vài con đường liên xã trải đá, mấy hàng cột điện, sân gạch hợp tác, mái ngói trại chăn nuôi, cấy chăng dây thẳng hàng (ba cô đi cấy chăng dây, ba cánh áo gụ này, ba cây súng trường). Cào cải tiến sục bùn, cày 51 thay cày chìa vôi, giống lúa mới nông nghiệp 4, nông nghiệp 8, phun thuốc trừ sâu DDT, 666, Vofatoc, bèo hoa dâu, phong trào làm phân xanh (dọn tí phân rơi nhặt từng ngọn lá).
Máy tuốt lúa đạp chân (sân kho máy tuốt lúa, mở miệng cười ầm ầm), trạm bơm nước, nhà trạm xá, hố xí 2 ngăn, trường học cấp 1 cấp 2, vài hộ lên được nhà mái bằng cốt tre, sáng trưa vang tiếng kẻng đi làm, tối đốt đèn măng xông ở sân hợp tác để chia thóc chia rơm…
Hôm qua, đọc Tuổi Trẻ thấy tin Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan gửi bức ảnh của giáo sư (GS) Võ Tòng Xuân chụp chung với ông Hoan, hồi tháng 5/2024 (ba tháng trước khi GS mất).
Ông Hoan đến viếng tang và công bố tâm thư của GS gửi ông hồi trung tuần tháng 7/2024 (một tháng trước khi GS mất). Tôi rất xúc động trước tấm lòng của GS và bộ trưởng.
Số là khi nằm viện điều trị ở Singapore, hay tin hai bộ NN&PTNT và Công thương soạn đề án thành lập "Hội đồng Lúa gạo Quốc gia" trình thủ tướng, GS Võ Tòng Xuân viết tâm thư gửi email dặn bộ trưởng Hoan tham khảo mô hình "Hội đồng chính sách và quản lý lúa gạo" của Chính phủ Thái Lan. Hội đồng này quản lý, thúc đẩy xuất khẩu gạo, hỗ trợ các nhà xuất khẩu, đại điện cho lợi ích của họ trên thị trường quốc tế.
Cuộc sống cũng như xã hội “phân công” mỗi người mỗi việc, ai cũng có phần đóng góp của mình, đều đáng tôn trọng. Còn sự phân biệt đẳng cấp, sang hèn, bị phân biệt đối xử chẳng qua do chính con người bằng sự nhỏ nhen tầm thường tạo ra thôi.
Ở xứ này, nông dân luôn chịu thiệt, thời nào cũng vậy. Cho tới tận bây giờ, ngay dưới cái chế độ mà họ đã góp phần lớn nhất tạo nên.
Nhà nước này từng có nhiều khẩu hiệu về nông dân, lúc nào cũng tuyên truyền đề cao nông dân, nói chăm lo cho nông dân. Ngoài những câu kiểu như “nông dân là đội quân chủ lực của cách mạng”, còn là “người cày có ruộng”, “hợp tác xã là nhà, xã viên là chủ”, “tam nông” (nông nghiệp, nông thôn, nông dân)…
Ở một nước tới tận đầu thế kỷ 20 vẫn thuần nông, kinh tế nông nghiệp là chủ đạo, lực lượng đông nhất là nông dân (theo tư liệu cũ, chiếm tới hơn 90 %) ai nắm được nông dân thì người đó thắng.
Số công nhân tại các hầm mỏ, xí nghiệp so với đội ngũ nông dân không đáng kể. Mà thực ra họ cũng xuất thân từ nông dân “Cha trốn ra Hòn Gai cuốc mỏ/Con chạy vào đất đỏ làm phu” chứ không phải trên trời rơi xuống.
Tuy nhiên, theo lý luận của ông tổ cộng sản Mác (Marx), vô sản-công nhân đứng lên làm cách mạng, lật đổ giai cấp tư sản, nếu có mất chỉ mất xiềng xích, còn được thì được cả thế giới.
Ở nước ta, lâu nay nông dân được bộ máy tuyên truyền nhà nước tôn vinh, gọi là “đội quân chủ lực của cách mạng”. Những ông to bà nhớn khi đề cập tới nông dân đều dùng mấy chữ ấy. Cho sang mồm.
Tháng Bảy tây (chứ không phải tháng Bảy cô hồn) năm nay, đối với tôi sự kiện đáng nhớ nhất và ý nghĩa nhất là việc tăng lương, thực hiện ngay từ ngày đầu tháng. Cụ thể nhà nước điều chỉnh tăng lương cơ sở, người đang làm việc mà hưởng lương (cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nhân viên) được thêm 30 %, còn người về hưu tăng 15 %, so với tháng Sáu. Đó mới là điều thực sự có ý nghĩa trong tháng Bảy, chứ những chuyện khác cũng thường thôi, chả đáng ồn ào.
Tất nhiên, trong vụ tăng lương này vẫn còn thứ cần bàn, chẳng hạn cách đối xử với người về hưu, nhưng phải nói, đó là tin vui, niềm vui, của cả dân lẫn chính phủ. Bà Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà còn hăng hái giải thích về niềm vui ấy cơ mà.
Chuyện 1: Bài cũ của “bạn vàng”
Ở tỉnh nọ, có một hộ trồng chuối cấy mô vài hecta xong được thương lái “bạn vàng” thuê lại với giá bao tiêu 250 triệu/hecta.
Các nông dân thấy vậy chặt cây cũ để trồng chuối cấy mô với mong ước được bao tiêu 250 triệu/hecta từ thương lái “bạn vàng”.
Khoảng đầu thập niên 1990, Hội chợ Nông nghiệp Đồng bằng sông Cửu Long được tổ chức tại Cần Thơ. Do lần đầu tổ chức, Cần Thơ phải nhờ Sở Thương nghiệp và Sở Văn hóa Thông tin của TP HCM làm cố vấn.
Ông Bảy Câu (Võ Thành An, phó giám đốc Sở Văn hóa Thông tin) dẫn đoàn báo chí thành phố và trung ương xuống hội chợ ăn ở miễn phí cả tuần.
Ban ngày, hội chợ và hội thảo. Ban đêm, hội thi nông dân đua tài, hội thi "Hoa hậu heo". Không biết ai tư vấn, mà Ban tổ chức Hội chợ phải thỉnh Tạ Bích Loan của đài truyền hình quốc gia từ Thủ đô vào để làm Em Xi cho các hội thi đó, mà không sử dụng "cây nhà lá vườn" từ Đài Truyền hình Cần Thơ.
Là đất chết!
Nơi nào mà đất chai cứng vào mùa khô và nhão nhoẹt bùn lầy vào mùa mưa, thường là đất chết.
Khi không còn độ mùn thì đất chết! Không có độ mùn thì dù có cày đất tơi xốp thì nước ngấm hết chứ không giữ lại độ ẩm, nên mùa hạn dù có tưới cây thật nhiều thì cây chỉ hút được một phần nhỏ và đa số bốc hơi.
Tương tự, vào mùa mưa, đất không có độ mùn để giữ nước thì nước cứ từ cao trôi xuống thấp và lỗi luôn cả đất tạo thành lũ nước, lũ bùn.
Ở kinh kỳ, người ta đang bàn về chuyện hoa Lan hoa Huệ tâm ran. Cánh hoa nào nở, đóa hoa nào tàn là thứ thước đo để người này hơn kẻ nọ về độ thạo tin.
Đồn đi rồi đồn lại, lần nào cũng không đồn lầm!
Và những người nông dân lầm than vì mất mùa mất mùa sau vụ nông sản bị mưa đá trắng trời Tây Bắc, hạn hán khô cằn Tây Nguyên và hạn mặn đến không còn nước sinh hoạt ở Tây Nam Bộ là một sự thật khác.
Nói gì thì nói, vùng đồng bằng sông Cửu Long, kể từ tỉnh Long An xuôi về phía tây nam, tới tận mép biển tây là Kiên Giang và biển tây nam là Cà Mau, gồm 12 tỉnh thành, là vựa lúa gạo không lồ đủ sức nuôi cả nước.
Đồng bằng Bắc Bộ và đồng bằng miền Trung chả là gì so với vựa gạo khổng lồ này. Vẫn biết phải duy trì vùng miền để thực hiện an ninh lương thực phòng khi xảy ra chuyện này chuyện nọ nhưng để có bát cơm, cả nước cần phải cảm ơn Đồng bằng sông Cửu Long.
Vậy mà có những năm dài, bên thắng cuộc nhìn miền Tây Nam Bộ xem như vùng sâu vùng xa, chỗ chỉ để khai thác, vơ vét (lương thực, thực phẩm, rau quả, sức lao động…), nơi thí cho thứ gì là ban ân huệ thứ ấy, chứ không quan tâm đầu tư phát triển.
Có thể tóm tắt ngắn bài viết trên báo Tuổi Trẻ như sau:
Doanh nghiệp làm hàng chuẩn xuất khẩu (Organic, JAS hay GlobalGap) đầu tư phân hữu cơ, giống bản quyền và hướng dẫn quy trình cho nông dân trồng nông sản theo chuẩn để xuất khẩu. Nông dân có cam kết bán lại cho doanh nghiệp đã đầu tư nhưng khi thương lái nâng giá lên thì nông dân phá cam kết, bán cho thương lái.
Thương lái sẽ bán lại cho một doanh nghiệp bán hàng xuất khẩu khác, khiến doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu sẽ bị mất đơn hàng và thậm chí điền đơn hàng. Họ cũng “không dám” kiện nông dân. Đã có những doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu đã “chết” vì điều này.
Sinh thời thày (cha) tôi rất thích uống chè. Sở thích này có lẽ hình thành từ hồi trẻ làm thư lại (một dạng thư ký) ở phủ Kiến Thụy tỉnh Kiến An. Tỉnh này về sau được chính quyền mới sáp nhập vào Hải Phòng, giờ thị xã Kiến An cũ chỉ là một quận.
Nói gì thì nói, tôi vẫn thích cái địa danh “thị xã” để gọi những đô thị các tỉnh, chẳng hạn thị xã Lạng Sơn, thị xã Hồng Gai, thị xã Tây Ninh, thị xã Vĩnh Yên… giản dị, hiền lành, chứa đầy yêu thương.
Đạo diễn Đặng Nhật Minh con giai cụ Đặng Văn Ngữ nổi tiếng với bộ phim “Thị xã trong tầm tay” về Lạng Sơn thời đánh nhau với cộng sản Tàu năm 1979. Cứ thử nghĩ, nếu là “Thành phố trong tầm tay” thì nó chuồi chuội thế nào ấy, chắc chả được người đời yêu thích mấy.
(Ghi chép từ Đồng Nai)
Đồng Nai là thủ phủ trồng chuối cấy mô xuất khẩu, chủ yếu sang Trung Quốc.
Thường chuối cấy mô là chuối già hương, ăn thơm và ngọt, ít phun thuốc. Vì trái chuối dính thuốc bị đốm đen, không xuất khẩu được.
Nhờ trồng chuối cấy mô, nhiều nông dân kinh tế khấm khá. Nhưng sự đời trớ trêu...Mới khấm khá chút đỉnh, chuối lại rớt giá thê thảm. Đầu tháng 11, thương lái thu mua 5.000 đồng một ký chuối. Giữa tháng 12, chuối rớt giá còn 2.000 đồng một ký. Cuối tháng 12, bên Trung Quốc ngưng thu mua !
Hôm trước ngồi quán nước với mấy người bạn, gọi một ly cam vắt. Anh bạn xem menu thấy ghi giá 45.000 đồng, anh giật mình bảo ở miền Tây của anh giờ 1 kg cam bán một, hai ngàn đồng mà không có người mua. Cam rụng đầy vườn không ai thèm lượm. Tui không tin cãi với anh ta làm gì có giá đó.
Sáng nay đi đường thấy có nhiều xe bán trái cây để giá 10.000/1 kg. Giá bán ở Sài Gòn sau khi tốn tiền chuyên chở, thuế má, khấu hao hư hỏng cộng với tiền lời mà bán giá đấy chứng tỏ ở nhà vườn bán 1.000/1 kg là chính xác.
Trong khi đó bình quân giá thành sản xuất gần 8.000 đồng/kg, tương đương trên 350 triệu đồng/ha, chưa tính chi phí thuê đất từ 50-80 triệu đồng/ha/năm. Công trồng trọt, phân bón, chăm sóc cả năm thế là lỗ, là trắng tay, là nghèo lại hoàn nghèo. Hèn chi người nông dân không ngóc đầu lên nổi.
Theo tiêu chí về đánh giá năng lực cán bộ hiện nay, thì nhóm soạn thảo dự án "Chấn hưng văn hóa", tiêu tốn 350.000 tỉ đồng trong mười năm, xứng đáng được coi là những cán bộ có tài.
Chỉ riêng việc họ liệt kê được các hạng mục như thư viện, nhà văn hóa, bảo tàng… đến tận cấp phường xã, cùng gần chục thứ văn hóa "phi vật thể" cần...chấn hưng, đủ để kính nể họ.
Chấn hưng, theo từ điển Đào Duy Anh, xin chép nguyên văn là "Đỡ, đẩy cho đứng dậy". Cụ Đào có lối giải thích thường quá cô đúc, dẫn tới khó hiểu. Diễn giải theo ngôn ngữ hiện đại là "Làm cho thứ gì đó tốt đẹp trở lại".
Không dám nói đến vị tổng thống nhiều lần đến tận chiến trường nóng bỏng để thăm hỏi binh sĩ.
Không dám nói đến tinh thần chiến đấu của các chiến sĩ và nhân dân Ukraina chống quân xâm lược Nga.
Tôi muốn nói đến những người NÔNG DÂN. Họ đã rà phá bom mìn và canh tác thừa lương thực xuất khẩu với giá rẻ hơn các nước yên bình ở châu Âu. Đến nỗi nông dân mấy nước này phải biểu tình không nhập lúa mì Ukraina với giá rẻ! Biểu tình như vậy kể ra cũng đáng xấu hổ.
Nhà nông học Hồ Quang Cua, tác giả của hai giống lúa ST24 và ST25 lừng danh Việt Nam và thế giới rất tức giận khi Ban tổ chức cuộc thi “Gạo ngon nhất Việt Nam” có biểu hiện gian dối.
Ông Cua đã trả lại danh hiệu và phần thưởng của mình vì sự gian dối này.
Người anh hùng của nhà nông cho rằng: Ban tổ chức không giữ bí mật mã số của từng loại gạo dự thi, điều này dẫn đến không khách quan khi chấm điểm.
Bắt nguồn từ xã Hòa Lộc, Cái Bè, Tiền Giang nhiều đời nay xoài cát Hòa Lộc được xem là vua của những loại xoài.
Nhưng trớ trêu thay gã lại đọc trên Facebook "Nông dân Hoàng Kim" của bác nông dân thứ thiệt quê Đồng Tháp phản ánh một hiện thực rất buồn:
"Xoài cát Hòa Lộc theo tôi là loại xoài ngon nhất Việt Nam, nhưng năm nay giá chỉ còn 5.000 đồng/Kg. Với giá đó tôi sợ nông dân sẽ chặt bỏ để trồng cây khác thôi.
Nguyên nhân vì sao?"
Không chỉ kỳ hạn chủ quan của bạo chúa Putin làm cỏ Ukraina trong vòng 48-72 giờ đã trôi qua xa lắc lơ, mà ngay cả kỳ hạn 15 ngày xóa sổ Ukraina trên bản đồ thế giới, được cho là Pu điên đã cân nhắc kỹ lưỡng trên thực chiến, cũng đã trôi qua trong vô vọng.
Đúng một tháng để quân đội thần thánh Nga thể hiện đầy đủ sự bất lực, bế tắc… Và cũng đúng một tháng để nhận rõ sự chiến đấu kiên cường, khôn khéo của quân và dân Ukraina.
Như ông bộ trưởng Quốc phòng Ukraina đã từng nhận xét, khả năng phối hợp tác chiến giữa các quân binh chủng của quân Nga rời rạc, nhếch nhác, luộm thuộm chẳng khác quân đội Ukraina hồi 2014, tức thời điểm Nga đánh chiếm bán đảo Crimea và vùng Donbass của Ukraina.
