Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Tôi viết về Lệ Thu hơi chậm, vì muốn để lòng mình lắng đọng lại đôi chút.
Nghe Lệ Thu hát thì mình cảm thấy cuộc đời đẫm nước mắt thật. Giọng hát của chị không thể nhầm lẫn với bất cứ ai được. Nghe và buồn, nghe và nhớ, nghe và ngậm ngùi. ”Nước mắt mùa thu khóc ai trong chiều ...”
Nó chân chất, nó lột tả, nó vương vấn làm sao. Nó bi kịch, nó thăng trầm, trôi nổi làm sao cái phận người trong chiến tranh, sau hòa bình, và bây giờ, trong mùa Covid hỗn độn.
(Văn Việt 19/01/2021) Chắc là bạn đã từng nghe ca sĩ Hồng Nhung hát. Một giọng ca điêu luyện, rất hay - không ai phủ nhận. Nhưng như cố nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 đã có lần phê bình rằng Hồng Nhung, hay Thanh Lam, Mỹ Linh, Bằng Kiều là những ca sĩ được đào tạo bài bản, nhưng chính kỹ năng của họ đã giết chết âm nhạc khi trình diễn.
Khi mà kỹ thuật điêu luyện và năng lực lên giọng thật cao kéo hơi thật dài đã trở thành trọng điểm thì chúng trở nên khuyết điểm. “Rằng hay thì thật là hay,” – nói theo cụ Nguyễn Du, nhưng khi nghe Hồng Nhung hay Bằng Kiều hát – thì “nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào.” Khi ca nhạc chỉ là một trình diễn kỹ thuật hát xướng thì cái hay của nó chỉ còn là hương vị khô cằn.
Hãy so sánh Hồng Nhung, Bằng Kiều với Lệ Thu và Chế Linh. Khi hai ca sĩ miền Nam này hát, họ không mang nặng tính trình diễn – mà họ chỉ hát một cách tự nhiên, chân thành, mà yếu tố kỹ năng không là điểm nhấn.
Thế là sau bao nhiêu hồi hộp, đồn đoán, tin về sự ra đi của ca sĩ Lệ Thu đã trở thành sự thật! Một giọng ca vàng sẽ không bao giờ tìm thấy lại nữa. Thế hệ của tôi, trưởng thành tại miền Nam vào thập niên 1960, với cuộc sống tinh thần gắn chặt với ba giọng ca vàng: Thái Thanh, Khánh Ly và Lệ Thu.
Đó là những giọng ca biết tìm cho mình một không gian âm nhạc lý tưởng phù hợp với chất giọng trời cho.
Thái Thanh tìm đến Phạm Duy, với những bản tình ca sâu lắng, luyến láy những tình tự dân tộc và buồn mênh mang; Khánh Ly tìm đến Trịnh Công Sơn, một phù thủy của ngôn ngữ âm nhạc, mà từng giai điệu, từng lời ca tưởng như viết ra chỉ để dành riêng cho chất giọng liêu trai của chị. Lệ Thu không tìm đến một không gian âm nhạc nào nhất định, song chị vượt trội hơn nhiều giọng ca cùng thời ở chỗ chọn đúng âm nhạc cho chất giọng sâu lắng, mượt mà của chị.
Ca sĩ tài danh Lệ Thu đã mất rồi !
Tôi không nói gì hết. Từ cuối thập niên 1960, tôi đã quen khuôn mặt đó, tiếng hát đó.
Là người bên ngoài thế giới Âm Nhạc, lễ tang chị, tôi như kẻ đứng dưới tàn cây vòng ngoài, xa thật xa ngó vô thánh đường ca nhạc sáng đèn, nơi người thân, chuyên gia, nghệ sĩ tiễn biệt Lệ Thu. Thế hệ đã, đang, sắp trưởng thành vào năm 1975, những người biết tiếng hát Lệ Thu, có mấy người không khóc chị ?
Lệ Thu tên thật là Bùi Thị Oanh, sinh ngày 16 tháng 7 năm 1943 tại Hải Phòng, nhưng trải qua thời thơ ấu ở Hà Đông.
Cô đã kể về gia thế của mình: “Cha tôi trước Cách mạng Tháng Tám làm một chức quan nhỏ ở Hải Phòng. Mẹ tôi là vợ lẽ, sống dưới quyền của bà vợ cả, phải chịu đựng đủ điều. Bà bắt mẹ tôi làm đủ thứ việc. Năm 1953, khi mẹ tôi vào Nam, bố tôi nói không đi vì ông tiếc của cải. Năm 1954, một ngày nọ tôi đi học về, mẹ gọi tôi vào và chỉ nói một câu ngắn gọn: “Thầy con mất rồi!”. Ông bị xử tử trong đợt cải cách ruộng đất…".
Lệ Thu đến với nghề ca hát hết sức tình cờ vào năm 1959: trong một lần đến phòng trà Bồng Lai nghe nhạc, được sự khuyến khích của bạn bè, cô đã bước lên sân khấu hát ca khúc “Dang dở” (tức “Tà áo xanh”) của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn – Từ Linh.
(TTO 16/01/2021) - Danh xưng 'Tiếng hát vàng ròng', 'tiếng hát vàng
mười' được giới nghệ sĩ trân trọng đặt cho danh ca Lệ Thu vì bà có giọng ca
tuyệt đẹp như vàng, gắn với những ca khúc buồn và mỹ lệ về mùa thu.
Danh
ca Lệ Thu sinh ngày 16-7-1943, tên thật là Bùi Thị Oanh. Nghệ danh Lệ Thu được
lấy ngẫu hứng. Bà từng giải thích lấy tên này vì giấu gia đình đi hát, cái tên
bật ra một cách tự nhiên và không có ý nghĩa cụ thể.
Nhưng trong 62 năm sự nghiệp (từ năm 16 tuổi đến khi qua đời ở tuổi 78), cái tên Lệ Thu được khán giả hiểu theo hai nghĩa: một là mùa thu mỹ lệ, hai là giọt lệ mùa thu. Cả hai cách hiểu này đều đẹp, đều ý nghĩa, đều đúng với giọng ca và sự nghiệp lẫy lừng của Lệ Thu.
Lệ Thu, người ca sĩ mà tôi mến mộ nhứt, đã qua đời cách đây khoảng 1 giờ ở California, thọ 78 tuổi. Theo báo chí và giới nghệ sĩ bên California thì bà bị nhiễm virus Vũ Hán vài tuần trước và đã nằm viện thở máy hơn một tuần.
Lệ Thu tên thật là Bùi Thị Oanh, sanh ngày 16/7/1943 tại Hải Phòng. Bà cùng thân mẫu di cư vàoNam năm 1953. Bà bắt đầu sự nghiệp ca hát từ năm 1959 tại phòng trà Bồng Lai ở Sài Gòn. Trong một lần trả lời phỏng vấn, bà cho biết nghệ danh 'Lệ Thu' là bà tự đặt nhằm giấu gia đình để đi ca hát.
Lệ Thu trở thành một ca sĩ bậc nhứt của miền Nam Việt Nam. Khi nghĩ lại những ca sĩ nổi tiếng thời đó chuyên ca dòng nhạc tình, tôi nghĩ ngay đến Thái Thanh, Lệ Thu và Khánh Ly là hai người nổi tiếng nhứt.
Vào những năm thập niên 60, danh ca Lệ Thu đã trở thành một trong những "nữ hoàng phòng trà" với tiếng hát giàu cảm xúc, giọng ca thổn thức người nghe.
Bà cũng là một trong những danh ca hàng đầu thể hiện rất thành công các tuyệt khúc của Phạm Duy, Trường Sa, Cung Tiến, Ngô Thụy Miên, Vũ Đức Sao Biển…
Bà là một trong tứ đại danh ca của tân nhạc Việt Nam (ba người còn lại là Thái Thanh, Bạch Yến, Khánh Ly). Giọng bà hiếm và đặc biệt: cao, rõ, sáng, truyền cảm. Chính giọng ca ấy đã đưa những bản tình ca viết cho Sài Gòn trở nên đẹp hoàn mỹ.
Và bà cũng chính là người hát hay nhất về Sài Gòn.
Từ thời những cuốn băng thu mộc cho đến những đĩa hát được phối khí cẩn thận hôm nay, thì vẫn một Lệ Thu đậm đà, mặn mòi như nhau với những "Tình khúc chiều mưa", "Mùa Thu trong mưa", "Mùa Thu mây ngàn", "Sài Gòn niềm nhớ không tên ", "Xin còn gọi tên nhau", "Mười năm tình cũ"...
