Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Thấy tổng bí thư phát biểu về điểm tắc của điểm nghẽn là thể chế. Mình hoan hỉ Google xem cụ thể ra sao, giải pháp dư lào để thông tắc thể chế, mà thấy mông lung quá.
Không thấy có gì mới mang tính đột phá cả, đại khái cũng chỉ giật gấu vá vai. Ví dụ:
Gỡ về pháp luật, thì Quốc hội phải mạnh, phải độc lập chút và phải có thành phần ngoài đảng đông một chút. Giờ có chưa tới 5 % ngoài đảng là đại biểu Quốc hội, thì Trung ương đảng quyết luôn về pháp lý đi cho đỡ lòng vòng tốn ngân sách.
“Nếu không có đội ngũ cầm bút nối tiếp thì thử hình dung, một đoàn tàu với sự vận hành dù có nhẫn nại kiên trì đến đâu đi nữa, rồi sẽ đến lúc già nua, mỏi mệt và không tránh khỏi nguy cơ đứt gãy, không chỉ đường ray mà cả sự vận hành toa tàu và cả đoàn tàu".
Phát biểu trong Hội nghị những người viết trẻ lần thứ 5, vừa khai mạc ngày hôm qua (11/10), nhà văn Bích Ngân – Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM đã có những lời như thế (trích báo chí chính thống)
Chúng ta thử hình dung đội ngũ những người cầm bút như một đoàn tàu lửa đang lao về phía trước. Đầu tàu với những toa tàu đi trước “đến lúc già nua, mệt mỏi” có thể rời khỏi đường ray bất cứ lúc nào. Hiểu như vậy không biết có đúng không?
Ông Vladimir Putin đã tấn công Ukraine, lấy cớ nước này đang muốn gia nhập Minh ước NATO. Giờ lại nghe nói ông đang nhòm ngó ba quốc gia bên bờ biển Baltic, nằm ở phía Tây nước Nga!
Một bài trên báo The Daily Beast của Anna Nemtsova ngày 30 tháng Tám, 2024, cho biết một số “blogger,” có cả các sĩ quan quân đội Nga và các ngôi sao truyền hình ở Nga, đã đề nghị đánh chiếm hòn đảo Gotland (thuộc Thụy Điển), dùng đó làm căn cứ đánh ba nước để thử coi khối NATO dám ngăn cản ông hay không! Ông Putin hành động không thể đoán trước được, vì không ai biết lòng tham của ông mạnh đến mức nào!
Ba quốc gia Estonia, Latvia và Lithuania đã tuyên bố độc lập khi đế quốc cộng sản Liên Bang Xô Viết sụp đổ. Từ năm 2004 họ đã theo gương Thụy Điển và Phần Lan gia nhập khối NATO và Liên hiệp Âu châu, EU, từ năm 2011 bắt đầu dùng đồng euro làm tiền tệ.
Nhân Ngày Độc lập của Ukraine, Mỹ và các nước phương Tây đã bày tỏ lời chúc mừng Ukraine trên mạng xã hội.
Việc Hoa Kỳ và các nước phương Tây bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc đấu tranh vì tự do của Ukraine là điều rất bình thường. Nhưng điều mà mọi người không ngờ tới là hai người bạn thân thiết của Nga là Belarus và Iran lại cũng bày tỏ sự chúc mừng nhân Ngày Độc lập của Ukraine.
Tổng thống Belarus Lukashenko gửi lời chúc mừng tới Ukraine nhân Ngày Độc lập của Ukraine. Lukashenko nói: "Đất nước Belarus luôn thể hiện sự tôn trọng và nồng ấm đặc biệt đối với những nhân dân Ukraine nhiệt tình và chăm chỉ. Từ lâu đến nay, nhân dân hai nước chúng ta đã tìm thấy sức mạnh đoàn kết, chia sẻ niềm vui nỗi buồn, chia sẻ nhà ở và bánh mì, cùng nhau vượt qua nghịch cảnh. Và tự hào về đất nước của mình. Chúng ta đoàn kết không chỉ bởi vận mệnh chung và nút quan hệ gia đình, mà còn bởi nguyện vọng sống hòa thuận với hàng xóm."
(Bài phát biểu của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy trước quốc dân đồng bào nhân Ngày Độc Lập của Ukraine)
Thưa đồng bào yêu quý!
Người Ukraine luôn trả nợ. Cho bất kỳ ai muốn đất nước chúng ta chịu đau khổ cũng sẽ phải chịu đựng điều đó ngay tại quê nhà của chúng. Cả vốn lẫn lãi. Bất kỳ ai tìm cách gieo rắc cái nguyên nhân độc ác trên đất nước chúng ta sẽ phải hứng chịu hậu quả trên chính lãnh thổ của họ.
Đây không phải là lời tiên tri, không phải là sự hả hê, không phải là sự trả thù mù quáng; đây là một nguyên tắc. Đây là công lý. Một chiếc boomerang cho cái ác. Và sự phóng đi của nó đã bắt đầu không xa nơi tôi đang được ghi nhớ vì bài phát biểu này. Vùng Sumy. Mohrytsya. Sông Psel. Cách biên giới của chúng ta chỉ vài ki-lô-mét.
Tân Đảo (Nouvelle Caledonie, New Caledonia bây giờ gọi là Tân Thế Giới) là một quần đảo nhỏ thuộc Pháp ở Thái Bình Dương(Gần với Châu Úc).
Trong nhiều tháng qua, tình hình Tân Đảo rất lộn xộn. Những vụ nổi dậy phá phách cướp bóc đã làm thiệt hại hàng tỉ euro và 7 người chết. Những kẻ trực tiếp phá hoại đa số là dưới 18 tuổi.
Chúng ta cùng nhau tìm hiểu một cách ngắn gọn nhất về Tân Đảo và những bài học liên hệ.
Như thường lệ 30/04, cả nước lại ăn mừng chiến thắng. Bốn mươi chín năm rồi vẫn như cũ : cờ quạt, mít-tinh, discours khí thế hào hùng rung chuyển trời đất...
Ngày 30/04 cứ tưởng là ngày vui nhất, ngày hạnh phúc nhất của dân tộc, nhưng nào ngờ đó lại là ngày đen tối, ngày chiến thắng của cái ác mà lúc đó người ta lại tưởng là cái thiện.
Thực ra cái ác đó nó đã có ở Liên Xô cách ngày 30/04/75 hàng nửa thể kỷ. Nhưng vì bị bưng bít thông tin nên lúc đó chúng ta không biết và cứ hùng hục oánh nhau, bất kể mất mát về tiền của và nhân mạng để đưa cái ác lên ngôi.
Quy chế bổ nhiệm các Thẩm phán Tối cao suốt đời có thể là một yếu tố bảo vệ vai trò độc lập của ngành tư pháp; bảo vệ quy tắc ba quyền phân biệt để cân bằng, kiểm soát lẫn nhau.
Tối cao Pháp viện Colorado đã tuyên bố cựu Tổng thống Donald Trump không được ứng cử sơ bộ trong đảng Cộng Hòa ở tiểu bang này. Tòa dựa trên Tu chính án số 14 hiến pháp Mỹ.
Điều số 3 trong tu chính án nói rằng ai đã tuyên thệ trung thành với hiến pháp mà lại tham dự một vụ nổi loạn thì không được giữ chức vụ nào nữa. Bản án nói ngày 6 tháng 1 năm 2021 ông Trump đã “kêu gọi nổi loạn.” Luật sư của cựu Tổng thống Trump đã kiện; và Tối cao Pháp viện liên bang sẽ xét xử, cùng với một quyết định tương tự của tiểu bang Maine.
Có một đặc điểm chung của hậu thuộc địa. Đó là khi thằng thực dân bị đánh đuổi hay tự rút, là thuộc địa thường rơi vào nội chiến, đa số dính độc tài.
Một số nước may mắn tự thoát độc tài và dân chủ hóa rồi giàu mạnh, đa số còn lại chìm trong độc tài, thủ dâm dân tộc và nghèo đói, hoặc xung đột tôn giáo, sắc tộc triền miên.
Thường thì chủ nghĩa cộng sản trỗi dậy ở các nước cựu thuộc địa này, chứ không thể phát triển ở các nước tư bản, thực dân cũ, dù lý thuyết cộng sản thì mọc ra từ Anh và Đức.
Thấy tự dưng giờ truyền thông xọ ngày quốc khánh là ngày "Tết độc lập" (?)
Cái này rất bậy về chữ nghĩa, con chữ nó vốn đã có nghĩa quy định trong tự điển riêng biệt hết rồi, xọ vô tầm xàm.
- Tết :
Chữ "Tết" trong văn hóa Việt Nam được một số người lý giải Tết là do Việt đọc trại từ Tiết trong Tiết Nguyên Đán của Tàu mà ra. Tuy nhiên chưa đúng. Ai cũng biết Tết và Tiết cũng một chữ 節 thôi. Nhưng lịch sử Việt tộc chứng minh rằng, cái chữ "Tết" xuất hiện trước “Tiết”.
Ba hôm trước quân đội Ukraina đã phá vỡ phòng tuyến số 1 của quân xâm lược Nga ở khu vực Robotine. Giải phóng Robotine, tiến vào Novoprokopivka, bắt đầu tấn công vào phòng tuyến số 2 của quân xâm lược Nga và hướng về thành phố Tokmak cách đó 25 km.
Từ Tokmak đến Melitopol là 63 km. Dù rất khó khăn, dù rất khốc liệt, dù phải hy sinh xương máu, nhưng Tokmak và Melitopol sẽ phải được giải phóng. Krym sẽ bị cô lập và lọt vào trận đồ bị bao vây, bị tấn công.
Sau 18 tháng xâm lược kể từ ngày 24/02/2022, quân đội Nga của Putin đã thất bại hoàn toàn ở mọi mục tiêu. Phải rút khỏi Kiev, Chernihiv, Sumy trên toàn tuyến biên giới phía Bắc. Bị đẩy lùi khỏi Kharkiv, Kupyansk ở mặt trận phiá Đông. Phải tháo chạy khỏi Kherson ở mặt trận phía Nam.
Hôm nay là một ngày kỷ niệm trọng đại đối với Việt Nam. Tất nhiên Tuyên giáo không nói vậy.
Vì là ngày mà Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng đồng minh, mà bản chất là đầu hàng Mỹ, đặt dấu chấm hết cho Thế chiến 2 cũng như đế quốc Nhật Bản và khối Đại Đông Á. Quân đội Nhật ở Đông Dương gần như không suy suyển gì nhưng cũng được nhận lệnh đầu hàng. Vì thế nên họ cũng không muốn can thiệp vào tranh chấp của người Việt.
Nhân cơ hội đó, dựa vào điện tín của đội Con Nai (OSS - tiền thân của CIA) đang ở bên cạnh, Việt Minh cũng tổ chức Đại hội quốc dân ở Tân Trào vào ngày 16/08, quyết định Tổng khởi nghĩa, lập nên Chính phủ Lâm thời. Ngày 17/08, Việt Minh cướp diễn đàn của Tổng hội công chức ở quảng trường Nhà hát lớn để tuyên truyền cách mạng. Ngày 19/08, cách mạng ở Hà Nội chính thức nổ ra sau hai ngày biểu tình mà không bị đàn áp.
Tôi cứ tạm gọi là thành ngữ bởi cụm từ này khá hình tượng, quen thuộc trong đời sống, được dùng suốt nửa thế kỷ ở nước ta. Nói chính xác hơn thì chủ yếu ở miền Bắc.
Nó (thành ngữ ấy) có từ khi nào tôi không biết nhưng từ bé đến lớn đều nghe người nhớn vẫn dùng, cán bộ hay nói, báo chí hay viết, đài phát thanh phát liên tục. Nó bặt lúc nào cũng chả ai hay, bây giờ không ai nhắc đến. Với tụi trẻ từ 8X về sau nếu mình vô tình nói ra thì chúng nó cười, bảo ông này hâm tỉ độ, kể chuyện cổ tích, hoang đường, sài mí chả lang.
Theo nghĩa từ Hán Việt, (con) sài và (con) lang đều có nghĩa là loài chó sói hung ác, dữ tợn. Ngày xưa dọa nhau, người ta lấy con sài, con lang ra dọa. Mắng nhau gọi nhau là sài lang, lang sói có nghĩa cạch mặt nhau, ai mà thèm chơi với loài chó sói hung ác. Những người cộng sản rất giỏi tuyên truyền, khơi dậy lòng căm thù của dân chúng nên họ gắn ngay sài lang vào với đế quốc, thực dân, mở rộng hơn nữa là giai cấp tư sản - kẻ thù không đội trời chung một thời của họ.
Lúc ấy, khoảng năm sáu ngày sau khi Linh Nghiệm xuất hiện trên báo Văn Nghệ, tôi được đọc truyện ngắn ấy tại Vancouver do một người quen cầm tay từ Sài Gòn.
Cảm nhận đầu tiên là thích thú. Một vật gì đó được đi tìm, dù người tìm chưa biết là vật gì nhưng số đông vẫn đi theo! Tôi tin rằng đa số người theo dõi thời sự và quan sát thời cuộc hiểu ngay thông điệp truyện ngắn muốn truyền tải. Họ dễ hiểu nhân vật Hinh trong Linh Nghiệm tượng trưng cho ai, vật mà nhân vật đó tìm kiếm tượng trưng cho cái gì, và đám đông đi sau tượng trưng cho đám đông nào…
Cảm giác thứ hai là khâm phục tác giả. Năng lực khái quát cao cùng lòng dũng cảm thực đáng ngưỡng mộ! Xin đặt mình trong môi trường chuyên chính và toàn trị của xã hội những năm đầu thập niên 1990 để hiểu lòng khâm phục của người viết bài này!
1. TIN VUI CHƯA TRỌN VẸN
Hôm nay truyền thông đưa tin, Chủ tịch nước ký quyết định ân giảm từ án tử hình xuống án chung thân cho tử tù Đặng Văn Hiến. Sau mấy năm không ngừng kêu oan, với sự giúp đỡ của các cá nhân, tổ chức và công luận, cuối cùng Đặng Văn Hiến thoát án tử hình.
Thoát án tử hình, là tin vui cho Đặng Văn Hiến và người thân, là "thành tựu" khiêm tốn của những ai tham gia và lên tiếng bảo vệ công lý cho Đặng Văn Hiến. Nhưng đó là một tin vui chưa trọn vẹn, một "thành tựu" mặn chát đắng cay.
Một lần, nhiều người, trong đó có bà cựu phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình hỏi, “Chúng ta bắt đầu sai từ bao giờ?” Nguyên Ngọc nói, “Thưa chị, chúng ta bắt đầu sai từ Đại hội Tua” [Đại hội lần thứ 18 của Đảng Xã hội Pháp tổ chức tại thành phố Tours, năm 1920].
Sáng nay, 05-09-2022, tôi gọi điện thoại vào Hội An chúc mừng sinh nhật ông và xin ông cho phép tôi nhắc lại câu chuyện “từ Đại hội Tours”. Ông nói, “Được nhưng nên nói rõ phản ứng của bà Bình”. “Bà Bình phản ứng sao ạ?”. “Bà ấy im lặng”.
Bà Nguyễn Thị Bình là cháu ngoại của nhà yêu nước vĩ đại Phan Châu Trinh. Ngày 19-06-1919, Phan Châu Trinh cùng với Phan Văn Trường, Nguyễn Thế Truyền và Nguyễn Tất Thành soạn "Yêu sách của nhân dân An Nam" gửi Hội nghị Versailles, ký tên chung là "Nguyễn Ái Quốc".
Thủ tướng Petr Fiala, Cộng Hòa Czech: “Phải nhìn nhận người dân Ukraine đang chiến đấu cho độc lập và tự do của chính chúng ta”.
Cả thế giới đang hướng về Kyiv; cầu nguyện cho dân thủ đô Ukraine. Trong số ba triệu dân một nửa đã chạy thoát, những người còn ở lại chuẩn bị đương đầu với các cuộc tấn công của quân Nga xâm lăng.
Nhiều tòa nhà sập đổ khi hỏa tiễn và đại pháo Nga đánh vào các khu dân cư. Lính cứu hỏa, cảnh sát, các bác sĩ, y tá tiếp tục săn sóc những thường dân tử nạn. Nhân dân Ukraine đã đứng dậy tự vệ và bảo vệ cho thể chế tự do dân chủ ở Âu châu và khắp thế giới.
Tối 21/02/2022 Vladimir Putin đã phát biểu công nhận độc lập của các lãnh thổ ly khai thân Nga ở Ukraina ; và lúc 22 giờ 30 (giờ Paris) Putin ra lệnh cho quân đội Nga « duy trì hòa bình » tại vùng này.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron lên án quyết định trên, đòi hỏi « trừng phạt cụ thể », sau khi triệu tập Hội đồng Quốc phòng trong đêm.
Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ « công bố một sắc lệnh cấm tất cả đầu tư, trao đổi, tài trợ của người Mỹ tại các vùng thân Nga Donetsk và Lougansk ».
Mấy ngày nay giáp Tết nổi lên sự việc hàng nghìn công nhân ngừng việc, phản đối giới chủ vì thưởng Tết giảm và đòi tăng lương.
Tại sao đụng chuyện với giới chủ, công nhân phải kéo nhau đình công hoặc biểu tình gây nhiều bất ổn trật tự xã hội như vậy?
Lý do rất đơn giản là, giới thợ chưa có công đoàn độc lập đại diện cho quyền lợi của mình.
Hôm đó là ngày 8 tháng 12, 1991 tại một khu nhà nghỉ mùa đông thuộc Belarus, cách biên giới Ba Lan 8 km, đại diện ba nước Russia, Ukraine, and Belarus vừa tuyên bố độc lập khỏi Liên Xô gặp nhau.
Boris Yeltsin đại diện Nga, Stanislav Shushkevich đại diện Belarus và Leonid Kravchuk đại diện Ukraine. Cả ba lãnh đạo đều rất vui mừng, phấn khởi vì quốc gia họ đang đứng trước ngưỡng cửa mới đầy hy vọng cho tương lai.
Bắt đầu chỉ với 3 quốc gia trong số 15 nước “xã hội chủ nghĩa” Liên Xô, tham dự hội nghị, nhưng trong thực tế ba nước này chiếm tới 73% dân số và 80% diện tích của Liên Xô. Trong ngày 8 tháng 12 hôm đó, ba phái đoàn tuyên bố thành lập Cộng Đồng Các Quốc Gia Độc Lập (Commonwealth of Independent States).
