Thanh Hằng - Một thời sách cấm

 

Cuốn “Vòng tay học trò” của Nguyễn Thị Hoàng vừa chính thức ra mắt trở lại, làm mình chợt nhớ hồi nhỏ, từng lén lút đọc ngấu nghiến cuốn sách này.

Hồi ý, tức là sau khi thống nhất đất nước, bạn của bà chị gái có người thân trong Nam nên mỗi lần bố chị ấy vào Nam, lại mang ra một lô truyện. Mà sách của miền Nam khi đó bị coi là sách cấm.

Bà chị mượn về nên mình cũng được đọc ké. Lúc vui thì bà ý cho đọc, lúc tinh tướng thì bà ý bảo trẻ con biết gì mà đọc, nên mình phải đọc trộm. Thế mà đoạn nào hay còn chép lại cơ ý ! Trong số này, có “Vòng tay học trò” và cả mấy cuốn chưởng của Kim Dung.

Đang quen với các truyện về chiến tranh ùng oàng lửa đạn, cuộc sống chiến trường thiếu thốn và gian khó, nên những truyện tâm lý xã hội ngôn tình sướt mướt rất gần gũi với đời thường, chất văn học lung linh của “truyện miền Nam” làm mình bị ngộp và mê kinh khủng.

Có hôm, bà chị và bạn bè đi xem phim ở sân vận động cạnh nhà, để quên mấy quyển truyện trên bàn (vì hồi đó “sách miền Nam” bị coi là sách cấm nên phải giấu chí chết), mình ngó thấy bèn không đi xem nữa mà chui vào màn đọc nghiến ngấu. Nghe thấy các bà ý ở sân là vội trả về chỗ cũ. Đọc sách trộm trong tâm thế rất chi là hồi hộp mà thấy mê. Tại hồi nhỏ mê sách kinh khủng.

Mình làm quen với văn học miền Nam một cách lén lút như thế. Nhưng thích vì thấy nó đúng với đời sống tâm lý con người, không lên gân, còn ngôn từ thì có chất văn, thậm chí là lai láng.

Suốt mấy chục năm qua, những tác phẩm văn học miền Nam mà mình đọc được, vẫn là một phần ký ức ngọt ngào và hữu ích của mình.

Nay thấy sách cấm xưa được xuất bản, thấy vui vui. Vui vì người đọc sẽ biết đến mảng văn học ở “phía bên kia” như thế nào và nó sẽ làm phong phú đời sống văn học của Việt Nam lên. Giờ không ai còn phải lén lút đọc “Vòng tay học trò” như mình hồi xưa nữa rồi. Nhìn về đời thực hôm nay, mới thấy tác giả cuốn sách quả đi trước thời đại.

Mấy năm trước đã “tháo khoán” nhiều tác phẩm âm nhạc, giờ mới đến văn học, cũng là muộn trong tiến trình hòa hợp, hòa giải dân tộc. Nhưng muộn còn hơn không !

THANH HẰNG 21.04.2021 (Tựa bài do Thụy My đặt)