Nguyễn Đức Hiển - Chuyện buồn Đặng Văn Hiến

Khung cảnh phiên tòa ngày 03.01.2018

Đặng Văn Hiến và những người nông dân tội nghiệp và đáng được cảm thông, giảm án. Luật pháp và những nhà quản trị có trách nhiệm trong việc để xảy ra những mâu thuẫn, lợi ích nhóm, dồn ép dân dẫn đến họ phản kháng. Tử hình Hiến là không nên, hy vọng Hiến sẽ được giảm án ở phiên phúc thẩm.

Tuy nhiên, rất tiếc, với pháp luật hiện hành thì để coi cả chuỗi hành vi của Đặng Văn Hiến là phạm tội trong trường hợp tinh thần bị kích động mạnh, là rất khó.

Trong các hướng dẫn và một số đúc kết, hội thảo từ nhiều thập kỷ trước, mình từng đọc và nghe nhiều ý kiến về điều này. Dù có nhiều quan điểm khác nhau nhưng đa số đều cho rằng trong các hành vi tội phạm thực hiện “trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” và “vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng” thì không có giai đoạn “chuẩn bị thực hiện tội phạm” và giai đoạn “phạm tội chưa đạt”

Việc bị cáo bắn chỉ thiên mà nhóm người của Long Sơn còn lao vào đánh, dùng đá ném, thì phát đạn tiếp đó bắn trong khi hoảng loạn có thể coi là tự vệ chính đáng. Nhưng chỉ là tự vệ chính đáng nếu bị cáo tình cờ vớ được cây súng chứ không phải chuẩn bị, trang bị từ trước.

Hiến và Bình tiếp tục mang súng lên rẫy điều của ông Thắng, bắn vào nhóm công nhân của công ty Long Sơn. Hậu quả làm 3 nhân viên công ty Long Sơn là các anh Điểu Vinh, Điều Tào, Dương Văn Tiến chết tại chỗ, 13 người khác bị thương. Đoạn sau này, khó có thể được coi là hành vi phòng vệ chính đáng hay trạng thái tinh thần bị kích động mạnh nữa.

Trước nữa, vụ Đoàn Văn Vươn, hành vi chuẩn bị sẵn xăng và súng và bình gas đã khiến các bị cáo không còn cơ hội để được xét xử theo “trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” hay “phòng vệ chính đáng”. Mà những trạng thái và tình huống phạm tội chỉ có thể được coi như tình tiết cân nhắc giảm nhẹ khi lượng hình.

Tuy nhiên mồ hôi đất đai là thật. Áp bức đè nén là thật. Quản lý lỏng lẻo thiên vị cũng là thật. Sự uất ức vì vậy cũng là thật nốt. Giết người không phải là điều họ mong muốn. Chắc chắn Hiến và những nông dân kia không muốn làm ai chết nếu họ có học, ấm no và có thể tin rằng mình còn cách lựa chọn tốt hơn để bảo vệ miếng đất- sản nghiệp cuộc đời của họ.

Người buồn nhất sau gia đình Hiến, và buồn hơn chúng ta, có lẽ là những luật sư, nhà báo và cả cảnh sát nữa, đã dẫn Hiến ra đầu thú và chia sẻ với anh từ ngày đầu.

FB NGUYỄN ĐỨC HIỂN 03.01.2017