Phúc Lai - Về cuộc chiến tranh của Putler ở Ukraine ngày 06/03/2025

 

1. Mỹ không chia sẻ tin tình báo nữa

1.1. Tin tình báo là gì?

Tôi còn nhớ hồi đầu chiến tranh, tôi có quan hệ trên Facebook với một ông tự xưng là đạo diễn Mai Quốc Việt, người có hộ chiếu Nga nhưng chống chiến tranh của Putler. Có lần bác này hỏi tôi: Cậu lấy tin đó ở đâu ra? Tôi trả lời: Em có tin tình báo (ha ha!) Bác ta rất tức, đến mức có lần chửi cạnh khóe: Nó còn bảo nó có tin tình báo! Ai báo cho nó chứ! Ha ha ha…

Nhưng mà tôi có tin tình báo thật. Người ta cứ tưởng tình báo là phải bắn súng đòm đòm, rồi ôm gái trên giường ngủ như 007 mới là tình báo. Thật ra, từ 90 % đến 99 % tinh tình báo đến từ các nguồn công khai, tỉ lệ này không chính xác nhưng nó là như vậy thật.

Chẳng hạn chuyện tôi vẫn kể cho quý vị nghe về vụ Nga vay của Belarus đạn pháo hồi đầu chiến tranh, đó là một ví dụ về xử lý tin tình báo. Như vậy có thể trả lời cái bác Mai Quốc Việt kia rằng: Tôi là một nguồn tin. Tôi không phủ nhận điều này.

Để làm được việc đó, tôi đã kể với quý vị rằng tôi có trí nhớ phi thường: Tôi có thể nhớ được từng chi tiết nhỏ, từng thông tin vụn vặt nhất đã xử lý từ hồi đầu chiến tranh, và trong bản thảo đã viết tôi đánh dấu nó bằng một từ khóa gì đó. Để tìm lại nó, tôi chỉ cần gõ tổ hợp Ctrl+F và tìm đúng từ khóa đó là ra.

Đây là một ví dụ, ngay hiện tại tôi tìm với từ khóa “Andromeda” thì tìm ngay ra bài cũ đăng ngày 1/4/2022 về các hệ thống: Hermes_C2 và Kropyva – các hệ thống điều khiển pháo binh hiện đại của Ukraine tự phát triển còn đi trước cả phương tây và vừa được áp dụng trước chiến tranh tháng 2/2022. Còn Andromeda là hệ thống do Nga phát triển cũng đầy tham vọng, nhưng do ăn cắp, tham nhũng nên các hệ thống này chỉ tồn tại dưới dạng… hàng mẫu không bán.

Để xử lý thông tin thành bài review chiến sự phụ vụ quý vị cũng… đại khái như thế. Thường tôi sử dụng 99 % tin công khai, 0,5 % tin đối chiếu hóng được từ mấy ông bạn sĩ quan Nga và trong vài diễn đàn quân sự khép kín, 0,5 % là do tôi tự nhận xét, rút ra kết luận, đưa ra dự báo… Một trong những cách thông thường để có thể xử lý được thông tin, là phải đọc nhiều để có được kiến thức về lĩnh vực đó.

Ví dụ tôi gần như thuộc lòng hai bản điều lệnh chiến đấu của quân đội Liên Xô – bản 1983 và bản 1999 (tiếng Nga là “полевой устав”) và suốt một thời gian dài, mỗi khi có tin tức về việc quân Nga chuẩn bị tổ chức tấn công ở hướng nào đó, tôi lại đi lùng sục thông tin xem chúng có chuẩn bị được đủ nguồn lực để thực hiện chiến dịch đó hay không. Và sau khi đem áp những thông tin thu thập được vào các Điều lệnh chiến đấu kia, thì tôi có thể rút ra được kết luận là chúng sẽ hoặc, không tổ chức được, hoặc tổ chức được thì cũng chết yểu.

Phương pháp này nhiều lần cho kết quả đúng.

Công việc này tôi làm là của một người phân tích. So với các chuyên gia có nghiệp vụ cao, trình độ của tôi chắc là như của thằng trẻ con vậy. Trên thế giới có những cơ quan phân tích trình độ cực kỳ siêu việt. Chẳng hạn trước khi cuộc chiến tranh nổ ra, Nga tổ chức tập trận ở gần biên giới với Ukraine, nhưng thêm thông tin Bộ Sân khấu và Trình diễn nước này chuẩn bị thêm khoảng vài nghìn đơn vị máu (tập trận gì mà cần lắm máu dự phòng thế!) thì cơ quan tình báo của Hoa Kỳ ở Nga có thể đưa ra kết luận gần như chính xác rằng, Nga chuẩn bị tấn công Ukraine.

Để có được những tin như vậy, các cơ quan tình báo nước ngoài như CIA, MI-6 phải có những quan hệ lâu năm, với những nhân vật ở tầm cao trong chính quyền, quân đội… nước sở tại. Trong những quan hệ này, tất cả đều gần như biết nhau: Tôi biết anh là tình báo nước ngoài, anh biết tôi là nguồn tin có thể khai thác… nhưng vì công việc, tất cả đều có những thỏa hiệp và lợi dụng lẫn nhau.

Tôi thì cho rằng giữa cơ quan tình báo Việt Nam và Nga, có thỏa thuận chia sẻ tin tình báo – điều này là bình thường vì quan hệ truyền thống lâu năm. Nhưng cũng chính vì thế, nên nếu điều này có thật thì chúng ta sẽ bị phụ thuộc vào Nga: Người ta cho biết cái gì, hay cái ấy. Vì vậy mà trước khi chiến tranh nổ ra, ông Đại sứ Việt Nam tại Ukraine vẫn động viên bà con đồng bào: chiến tranh sẽ không có, nhưng hóa ra 2 ngày sau nó nổ ra thật. Như vậy là các cơ quan tình báo của ta… Ở Ukraine thì không nói làm gì, chính quyền Ukraine có biết họ cũng chẳng nói; nhưng cơ quan tình báo Việt Nam ở Nga thì đúng là mù tịt.

Tôi đã phân tích về vấn đề này rồi: Nếu nắm được và có thể đánh giá được, thì tổ công tác ở Mátxcơva đã báo về Bộ Quốc phòng chẳng hạn, Bộ Quốc phòng báo cáo Bộ Chính trị và Chính phủ, từ đó Bộ Ngoại giao có thông tin sang cho tòa Đại sứ tại Kyiv. Ông Đại sứ là người đại diện cao nhất của quốc gia ở nước sở tại mà còn không nắm được thông tin, thì rõ ràng là cơ quan tình báo có khuyết điểm chứ còn gì.

Ở đây, ông đại sứ cũng có lỗi: Rõ ràng là tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Kyiv đã thông báo sơ tán công dân khỏi Ukraine, vậy mà ông ấy không đủ nhạy cảm để nhận ra vấn đề. Tôi nhớ hè năm nào, tôi tổ chức cho mấy chục cháu học sinh đi trại hè ở Đà Nẵng, thì nghe tin dịch Covid có thể bùng ở thành phố. Tôi gọi điện cho anh vợ là sĩ quan quân báo quân khu, anh ấy bảo: Đúng là buổi tối ủy ban thành phố có họp, tình hình khá căng nhưng chưa có quyết định lock-down.

Tôi quyết định kiểm tra chéo: Gọi điện cho bạn là cán bộ công an một phường, thì anh bạn này nói: Tối nay có lệnh đột xuất đi trực chốt dã chiến ở một cửa ngõ thành phố. Tôi quyết định gọi xe 45 chỗ cho cả đoàn rời thành phố lúc 11 giờ đêm, thì đúng là đi đến đâu, các chốt phong tỏa thành phố đến đó. Sáng sớm lúc 4 giờ sang đi qua hầm Hải Vân, ông anh vợ gọi điện thì đoàn đã sang địa phận Thừa Thiên Huế rồi. Ông ấy bảo: Không phải là cán bộ tình báo mà sao xử lý tin tốt thế! Lúc nghe anh công an kia chia sẻ, tôi chỉ đặt câu hỏi: Chưa lock-down tại sao công an đã đi ứng trực các chốt sớm như vậy, phải chăng lệnh đã có nhưng chưa ban ra mà thôi?

Tất nhiên trực giác cũng sẽ đóng một vai trò nhất định trong câu chuyện. Nhưng suy luận ở đây là: Chiều tối có khoảng 5, 6 ca F1 ở 5, 6 phường trong thành phố, buổi tối ủy ban họp chắc chắn sẽ đưa ra quyết định “mở” là nếu không phát hiện thêm, thì chưa có lệnh gì, còn nếu phát hiện thêm thì sẽ lock-down. Khả năng phát hiện thêm sẽ phải cao hơn không có thêm ca nào, điều đó là chắc chắn. Sau đó việc các công an phường phải đi lập chốt ngay trong buổi tối, cho thấy cần nhận định tình hình đã bị đẩy lên mức căng thẳng cao hơn rồi.

Với cuộc chiến tranh này cũng vậy. Trên trang wikipedia về Tổng cục tình báo Quân đội nhân dân Việt Nam tại đây có xác định rõ ràng tổng cục này là cơ quan đưa ra những dự báo chiến lược. Nhưng, theo tôi nhớ hồi đầu chiến tranh, chính sách đối ngoại của chúng ta đối với hai bên, thường là bị lệch pha nhất là trong mấy lần bỏ phiếu lên án hành động xâm lược của Nga đối với Ukraine ở Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Tôi tin là các cán bộ tình báo của ta rất giỏi, nhưng có quá nhiều bó buộc khiến họ không đưa ra được đánh giá chính xác.

+ Thứ nhất, mặc định “Nga là mạnh.” Nếu bác cán bộ tình báo nào kiêm đi buôn phụ tùng cũ trong những năm 1990, hoàn toàn có thể được vào các nhà máy quốc phòng của Nga và sẽ rõ được trình độ công nghệ của họ ra sao. Đồng thời việc mua phụ tùng của các khí tài: xe tăng, máy bay… đều khá dễ dàng trong thời gian đó. Nếu đặt vào câu chuyện “30 năm đại tàn phá công nghiệp quốc phòng Nga” – bản quyền Igor Girkin – thì mọi thứ còn rõ hơn nữa. Nga vẫn mạnh, nhưng vấn đề là mạnh như thế được bao nhiêu lâu.

+ Thứ hai, mặc định là Nga đúng, về mặt lịch sử. Điều này dẫn đến tình cảm dẫn dắt lý trí, thậm chí nhiều người còn cho rằng “Ukraine phản bội tổ tiên của mình” (là Nga) “Ukraine phản bội quá khứ của mình” (quá khứ Xô-viết) …

+ Thứ ba, mặc định Nga là đúng, về mặt thông tin. Tôi không nghi ngờ các tin công khai được cơ quan tình báo Việt Nam, sẽ sử dụng các thông cáo báo chí của Bộ sân khấu và trình diễn Nga (hồi ngày xưa có thằng Konashenkov nhỉ). Vẫn khẳng định rằng phần lớn các tin tình báo được phân tích và tổng hợp từ các nguồn công khai, nhưng việc sử dụng nguồn Nga như chính thống, trong khi cố lờ đi việc đây là một nguồn khủng khiếp về độ dối trá, đã dẫn đến chúng ta bị sai lầm.

Một trong những ví dụ điển hình là ông Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Bộ Công an Việt Nam, mặt mũi rúm ró vì tức giận lên tận truyền hình nói: Nga sẽ không sa lầy. Đến xe ôm cả ngày mài mặt ngoài vỉa hè như tôi còn khẳng định từ đầu chiến tranh: Khôn hồn thì rút sớm, nếu không thì càng đánh càng sa lầy. Bây giờ đã sang năm thứ tư, không thể thắng nổi, không sa lầy thì là cái gì. Đến bây giờ, truyền thông Việt Nam vẫn cố mời những ông như ông Cương này, thêm lão mù dở Lê Thế Mẫu nữa, ăn nói ngu không thể tả.

Đây là một trong những cái dở của truyền thông chính thống Việt Nam: càng ngày càng tỏ ra thiếu tin cậy. Tôi có nhận được một số tin nhắn từ thư ký của vài sếp nào đó còn… hỏi thăm là sao mấy hôm nay không viết bài. Một anh xe ôm ngồi góc vỉa hè chém gió, còn được tin cậy hơn báo chính thống nước nhà, nền báo chí cách mạng đó cần phải được xem lại. Ông xe ôm ấy ông ấy chỉ hơn ở một điểm là “tận tâm, trung thực, khách quan.” Khi viết bài, tôi cố gắng đi đến tận cùng về độ chi tiết và chính xác của thông tin, có sao nói vậy, hay nói hay, dở nói dở. 

1.2. Quan sát về hoạt động tình báo của hai bên trong cuộc chiến

Nguồn tin tình báo trong chiến tranh thường bao gồm các nguồn chính:

Nguồn từ các cơ sở nằm vùng lâu dài.

Nguồn từ các cơ sở di động, vãng lai.

Nguồn quan trắc bằng khí tài.

Khả năng phân tích, tổng hợp, đánh giá, dự báo của hai bên.

1.2.1. Nga

Từ đầu cuộc chiến, chúng ta đã thấy hoạt động tình báo của Nga chuẩn bị cho chiến tranh rất mạnh, và có sai lầm, có thành công. Ví dụ như câu chuyện trứ danh tình báo Nga đánh giá sai về thái độ của nhân dân Ukraine “rằng họ sẽ vùng lên để lật đổ chính quyền Zelenskyy”, không ngờ dân chúng Ukraine lại yêu nước và tinh thần tự do cao như thế. Tuy nhiên những đánh giá về mức độ yếu kém của quân đội Ukraine là tương đối sát. Chẳng hạn sau Maidan, Yanukovych bỏ chạy để lại cho chính quyền tiếp theo một khoản tiền trong ngân khố là 312.000 đô-la Mỹ (con số cần kiểm tra lại, có thể không chính xác, nhưng khoảng khoảng đó) … và suốt thời gian sau đó, Ukraine vẫn ở trong tình trạng khó khăn và bê trễ triền miên, chống cự với nạn tham nhũng.

Tôi tin rằng quá trình cải tổ quân đội Ukraine từ năm 2018 dưới thời Tổng thống Poroshenko cũng nằm trong vòng quan sát của tình báo Nga, nhưng không rõ họ đánh giá kết quả của quá trình này đến đâu. Tuy nhiên có một sự thật hoặc một điều sát với sự thật, là dù kết quả của nó có tốt thì quân đội Ukraine vẫn rất nghèo và yếu ớt ở thời điểm ngay trước chiến tranh đó, và quá trình cải tổ này chưa mở rộng được trên phạm vi lớn.

Về mặt chính quyền, tình báo Nga cũng có những thành công lớn trong việc xâm nhập sâu vào nhiều cấp ở nhiều tỉnh, đặc biệt là Kherson. Vì vậy thành phố Kherson đã là thành phố tỉnh lỵ duy nhất của Ukraine mà Nga chiếm được không tốn một viên đạn, do chính quyền thành phố đầu hàng.

Cho đến nay nhờ hoạt động hiệu quả của cơ quan an ninh SBU, nhiều ổ nhóm tình báo Nga đã dần dần bị tóm với số lượng đáng kể. Một số nhóm, đặc biệt nhiều vào hồi đầu chiến tranh, ăn mặc quân phục lính Ukraine hoạt động sâu trong hậu phương cũng đã bị bắt và tiêu diệt.

Về nguồn quan trắc khí tài, trong danh sách bạn bè của tôi có chị Phạm Thị Minh thường có những bài nhận xét xác đáng (vì chị ấy nguyên là giặc lái, đâu như MiG-21), là Nga tụt hậu về công nghệ khá xa so với các nước phương Tây, như công nghệ quan trắc từ vệ tinh, công nghệ đạo hàng (dẫn đường, hoa tiêu). Hai nguồn quan trắc chính của Nga là giàn ăng ten khổng lồ ở bán đảo Crimea – đã bị người Ukraine cho “hóa vàng” năm kia. Nguồn thứ hai là mấy cái máy bay A-50 Beriev, cũng cứ bay lên là bị bắn rụng, bây giờ thì trên chiến trường hẳn vừa mù, vừa điếc.

1.2.2. Ukraine

Không cần phải liệt kê nhiều, nhưng chiến công của tình báo Ukraine thì đúng là giòn giã. Hai lần đánh cầu Kerch. Đánh chìm Tuần dương hạm Moskva. Đánh cháy đường hầm trên tuyến đường sắt Baikan – Amur… bắn tên lửa tiêu diệt luôn cả bộ chỉ huy lẫn tư lệnh Hạm đội Hắc hải… Chúng ta nên nhớ rằng, những cú bắn tiêu diệt cả bộ chỉ huy một đơn vị (lên đến cả cấp tướng của Nga, mà nhiều tướng luôn) thì không có vệ tinh nào theo dõi được cả (hoặc có nhưng không đáng kể). Mà đó thường là thành tích của những đơn vị tình báo rất đặc thù, như tình báo vô tuyến điện và bây giờ là mạng internet…

Ukraine do tính chất chính nghĩa của cuộc chiến bảo vệ Tổ Quốc, về lý thuyết sẽ có nhiều người giúp đỡ hơn cả trong nội bộ Nga lẫn trên trường quốc tế, đó là những nguồn cố định họ có thể phát triển được từ trước chiến tranh, hoặc xuất hiện ngay trong cuộc chiến này. Ngoài ra, nguồn tin tình báo vãng lai cũng được phía Ukraine duy trì và phát triển tốt: những đội du kích. Một trong những đội nổi tiếng là ATESH, hoạt động ở vùng bán đảo Crimea – tả ngạn Kherson và Zaporizhia. Ngoài ra còn có một số đội khác nữa. Hoạt động của họ ngoài phá hoại, ám sát, đánh úp các đơn vị nhỏ… còn là quan sát thu thập tình báo để cung cấp cho lực lượng vũ trang Ukraine.

Từ đầu chiến tranh, nguồn quan trọng về khía cạnh quan trắc khí tài là các vệ tinh quân sự của phương tây và cả nguồn máy bay do thám (có người lái, không người lái). Hiện nay, tin tình báo của Mỹ chia sẻ cho Ukraine đã bị cắt, đồng nghĩa với các thông tin này sẽ không còn: nguồn vệ tinh quân sự, nguồn máy bay trinh sát có/không người lái… là hai nguồn quan trọng nhất. Ngoài ra các nguồn chia sẻ từ hoạt động của các cơ quan tình báo Hoa Kỳ như CIA, tình báo quân đội… cũng sẽ không còn nữa.

Để bù đắp, châu Âu có thể hỗ trợ Ukraine, chẳng hạn hệ thống Oneweb đang trên đường cạnh tranh với Starlink, Tây đồn là đã phóng được 500 quả cùng dạng như vậy. Về máy bay trinh sát, châu Âu có Eurodrone và Nền tảng khí cầu tầm cao châu Âu (EHAAP) là các nền tảng được sử dụng cho mục đích trinh sát và giám sát.

Eurodrone là hệ thống máy bay điều khiển từ xa (RPAS) có thể bay trong không phận không phân biệt. Ngoài ra còn có hệ thống máy bay không người lái hạng nặng (LLUAS) hai động cơ, nó được thiết kế cho nhiều nhiệm vụ khác nhau, bao gồm tác chiến chống tàu ngầm, tác chiến chống tàu nổi và cảnh báo sớm. Ngoài ra cách đây khoảng 7 năm đã có một dự án tập trung vào các yếu tố chung như thử nghiệm hoạt động, hậu cần, đào tạo và tập trận.

Nền tảng khí cầu tầm cao châu Âu (EHAAP) cũng là một nền tảng hữu dụng, nó là nền tảng cung cấp khả năng tình báo, giám sát và trinh sát (ISR). Song song với hệ thống máy bay không người lái (UAS), tất cả những dự án này được cho là sẽ dần dần thay thế được các máy bay quan sát hiện tại của không quân Hoa Kỳ hoạt động trên lãnh thổ châu Âu.

Theo kỹ sư PNK từ Pháp, để thay thế Starlink thì đã có Eutelsat. Đối với vấn đề máy bay trinh sát, điều quan trọng nhất với chúng là các cảm biến và radar gì đó (tôi nghe lõm bõm) và đều do Thales chế tạo, vì vậy việc phát triển các mẫu máy bay mới không phải là quá khó. Tôi đính kèm bài này mẫu máy bay trinh sát không người lái của Airbus, ngoài ra còn có một mẫu khác cũng sẵn sàng hoạt động là Aarok.

+ Trong suốt năm 2024, để chuẩn bị cho khả năng sẽ bị mất nguồn thông tin quan trắc từ Hoa Kỳ, Ukraine đã phát triển một số máy bay không người lái trinh sát, bao gồm Shchedryk, Furia, Hrim, UJ-22 và ZOOM.

- Shchedryk. Được chấp thuận sử dụng cho mục đích quân sự vào tháng 12 năm 2024, nó được trang bị động cơ điện siêu êm được điều khiển từ trạm trung tâm hiện đại. Nó có khả năng chống lại chiến tranh điện tử của đối phương, tốc độ lên tới 150 km/giờ.

- Furia là một máy bay không người lái trinh sát tầm xa, hình dáng trông giống cá đuối manta trắng. Được thiết kế để do thám mục tiêu từ độ cao lớn cho pháo binh Ukraine, mẫu này đang tỏ ra rất hữu dụng trên chiến trường.

- Hrim – Còn được gọi là “Silent Thunder,” dù đây là một máy bay không người lái kamikaze nhỏ hơn sử dụng cơ chế bốn cánh quạt, nhưng lại có thể tái sử dụng để làm các nhiệm vụ khác không phải tấn công.

- UJ-22. Máy bay không người lái hạng nhẹ có bộ phận cánh quạt gắn ở mũi và bộ phận hạ cánh có bánh xe, có thể bay với tốc độ 120 km/giờ và mang theo tải trọng lên tới 10kg.

- ZOOM, là loại máy bay không người lái trinh sát mạnh, vì nó có camera 12 megapixel và zoom quang 4x. Đặc biệt nó có thể hoạt động tốt, an toàn trong môi trường thù địch với hệ thống tác chiến điện tử hiện đại của Nga hiện nay. Hơn nữa, nó có thể duy trì vị trí và thực hiện các nhiệm vụ trinh sát mà không cần sự can thiệp của người điều khiển.

Những nỗ lực phát triển máy bay không người lái của Ukraine nhằm mục đích giảm sự phụ thuộc vào máy bay không người lái nhập khẩu và tăng cường sự tự chủ về công nghệ trinh sát của đất nước, đến nay cùng với những nỗ lực hỗ trợ của châu Âu, cộng đồng Ukraine – châu Âu sẽ dần dần lấp đầy được khoảng trống do Mỹ để lại.

2. Tình hình nguy ngập đến đâu nếu Ukraine không còn tin tình báo từ Hoa Kỳ

Sau khi trao đổi với một chuyên gia, thì tôi được biết như thế này. Chẳng hạn trong quân sự hiện nay, một nguồn quan trọng là tín hiệu GPS. Hiện nay tín hiệu GPS từ các vệ tinh đạo hàng của Hải quân Hoa Kỳ được chia sẻ sử dụng tự do, ai dùng cũng được nhưng độ chính xác thấp và thiếu một thông số quan trọng là độ cao.

Từ đầu chiến tranh, Ukraine được sử dụng – truy cập với cấp độ cao, tức là mục đích quân sự. Nếu như từ bây giờ không còn được sử dụng nữa, thì cũng là một thiệt thòi. Tuy nhiên trong suốt 3 năm qua khi sử dụng, các thông số địa hình được lưu lại đến thời điểm hiện tại, thì nó chỉ thay đổi khi có những trận bom đạn rất lớn. Vì vậy hệ thống Galileo có thể thay thế để kiểm tra chéo xác định độ chính xác của các số đo. Đó là một ví dụ.

Một khía cạnh khác, là cho dù có thông tin quan trắc khí tài, ví dụ từ máy bay trinh sát, thì vẫn phải kiểm tra lại “bằng mắt” tức là vẫn phải có các đội du kích hoạt động trong lòng địch, mà điều này thì với người Ukraine không thay đổi.

Vì vậy có thể khẳng định, không có thông tin tình báo thì khó khăn, nhưng cũng không phải là quá nghiêm trọng đến mức đổ vỡ ngay ngày hôm nay. Cũng hôm nay 06/03, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp, Sebastien Lecornu nói: Pháp sẵn sàng thay thế (hoàn toàn) Hoa Kỳ trong vấn đề cung cấp thông tin tình báo cho Ukraine – tôi chú thích chữ hoàn toàn có nghĩa là hiện nay “Pháp đang cung cấp dữ liệu tình báo cho Ukraine” rồi – theo lời ông Lecornu.

3. Nhận xét và kết luận

Ngày hôm nay tiếp tục có các tin khả quan từ chiến trường (nguồn Ukraine và cả nguồn Nga). Toretsk đã bị Ukraine chiếm lại, sau khi Nga đã phải đổ cực nhiều xương máu để chiếm được nó hồi đầu tháng. Ngoài ra có những tin tức về sự suy sụp đáng kể của quân Nga trên chiến trường. Thương vong rất cao, không đủ điều kiện chữa chạy. Thiếu thốn quân nhu đã trở thành phổ biến.

Hôm nay nói chuyện với một người “từ nước Nga” – anh này cho thấy một thái độ không mấy vui vẻ. Sau khi tôi trình bày những nhận định của mình về “kế hoạch hòa bình” của ông Trump, anh ấy đồng tình. “Đúng, việc phụ thuộc vào Trump của Putler cho thấy sự bế tắc nghiêm trọng.” Sau đó anh này nói thêm một nhận định rất chuyên nghiệp: Hiện nay không chỉ các thành phần chóp bu trong giới cầm quyền Nga, trong Bộ Sân khấu và Trình diễn Nga (cụ thể là Gerasimov) và cả Putler, đều nhận thấy rằng không thể tiếp tục duy trì kiểu chiến tranh này được nữa. Câu lý giải cho nó là: Sự suy kiệt nguồn lực đã trở nên nghiêm trọng, nỗ lực của công nghiệp quốc phòng đã tới giới hạn.

Vì vậy nếu tiếp tục duy trì chiến sự như hiện nay, đó là một sự phi lý khủng khiếp vì cái giá phải trả là quá cao so với kết quả đạt được. Chẳng hạn trong tháng Hai, quân Nga chỉ chiếm được 230 ki-lô-mét vuông (và đã bị chiếm lại kha khá chỉ trong vài ngày đầu tháng Ba) nhưng tổn thất là 35.520 “kiện hàng 200”, tức là trả giá 155 mạng lính để chiếm 1 ki-lô-mét vuông đất.

Nhu cầu của Putler do đó, là phải ngừng bắn ngay lập tức. Còn nếu tự ngừng, quân Ukraine sẽ phản công. Mâu thuẫn của Putler là ở chỗ đó: muốn ngừng bắn, nhưng lại muốn ép người Ukraine đầu hàng. Người Ukraine không đầu hàng, thì chỉ có cách… nhờ Trump. Hết.

Tuy nhiên những sức ép lên Ukraine, cũng ngày càng gia tăng, tất cả từ những hành động ngu xuẩn của Trump.

Trong một diễn biến khác, hôm nay các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia Liên minh châu Âu (EU) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy – hiện tại 18 giờ giờ Hà Nội vẫn đang họp một hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ở Brussels. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã công bố kế hoạch tái vũ trang châu Âu trong quá trình chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh và cho biết khối này có thể huy động tới 800 tỷ euro (862 tỷ đô la) để đạt được mục tiêu này. Một quan chức cấp cao của EU nói với CNN rằng họ hy vọng các nhà lãnh đạo EU sẽ bật đèn xanh cho phép kế hoạch quốc phòng của von der Leyen được thúc đẩy “rất nhanh chóng.” Ngoài ra kế hoạch thành lập một quân đội mới của châu Âu, cũng đã bắt đầu được khởi động.

Bình loạn : Trong câu chuyện hôm qua tôi nói với bác NTT, tôi có lưu ý một chi tiết: cần để ý có vài nước đã bắt đầu bàn tới việc đưa lực lượng gìn giữ hòa bình tới Ukraine. Điều đó có nghĩa rằng, họ đã nắm được tiến trình hòa bình cho Ukraine rồi. Vậy chúng ta có thể giải thích tiến trình này như thế nào?

Bác NTT thì cho rằng “châu Âu vẫn ít quân” – tôi cười mà rằng: ít hay nhiều quan trọng gì, vì nó chỉ xảy ra khi đã có hiệp ước hòa bình rồi và cần lực lượng gìn giữ hòa bình để đảm bảo lệnh ngừng bắn. Còn bây giờ để đến được lệnh ngừng bắn, còn phải nhiều sự kiện xảy ra, mà với cái yêu cầu của Putler hiện nay, và với phương pháp “trâu húc mả” của Trump hiện nay, chắc chắn phải đánh nhau còn dài mới đến được chỗ đó.

Vì vậy, châu Âu sẽ vẫn rất ì ạch, nhưng dần dần cũng sẽ cựa quậy. Đầu tiên, họ sẽ ra được một số quyết định, nhưng vẫn theo kiểu cũ. Sẽ có một số tiền nào đó, phần từ EU, phần từ nước nọ nước kia cho Ukraine. Sẽ có một số gói vũ khí mạnh bạo hơn, đặc biệt là Taurus từ Đức, và có thể Mirage-2000 sẽ được thúc đẩy nhanh hơn. Gripen cũng có thể nằm trong số này. Việc chuyển vũ khí cá nhân, đạn dược cũng sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới. Cứ hễ tiến trình này khởi động, là “Ukraine ấm dạ” và hoàn toàn có thể tính được kế hoạch mạnh dạn hơn.

Hôm qua có người hỏi, nếu tính thời điểm thì thích chọn thời điểm nào, tôi bảo: 25 tháng Tư là ngày rất hay.

PHÚC LAI 06.03.2025