Phúc Lai – Nỗi buồn chiến tranh

 

Tôi sinh ra trong hòa bình, chỉ biết đến cuộc chiến tranh 20 năm qua hình ảnh đoàn xe tiến từ phía nam thành phố qua phố Huế nhà mình. Sau đó vài năm là ông cậu cùng các thanh niên trong phố đào hố trên vỉa hè. Lại một cuộc chiến nữa đang đến. Tháng Hai năm Bảy chín.

Lớn lên, tôi ra trường rồi công tác trong lực lượng vũ trang một thời gian. Chẳng thể gọi là lính được, mình chỉ là một thứ cán bộ quèn, vớ vẩn nào đó. Người ta bảo : Một ngày là lính, trọn đời là lính. Ừ, đó là việc của họ. Nếu bây giờ còn trong lực lượng, có khi là đại tá, thiếu tướng rồi chứ chẳng chơi, cũng hơn ba chục năm rồi còn gì.

Tôi biết đến chiến tranh như vậy, chỉ thông qua văn học và phim ảnh. Erich Maria Remarque. Bạn hãy thử tìm “Ba người bạn” và đọc nó đi. Chiến tranh đó. Kiểu chiến tranh không có tiếng súng, nhưng chết chóc vẫn rất gần. Ernest Hemingway. Bạn hãy thấm sự đau khổ tột cùng của Frederic Henry khi mất cả vợ lẫn con trai, dù họ đã cố chạy trốn khỏi chiến tranh.

Vũ Hoàng Linh – Một cuốn sách khác cũng nên « đấu tố »

 

Nhân thể đang có cuộc tấn công vào cuốn « Nỗi buồn chiến tranh » của Bảo Ninh từ Trung tướng Tuấn và một số người khác, góp ý luôn cho các anh một tác phẩm khác cũng được vinh danh cùng « Nỗi buồn chiến tranh », là « Mình và Họ » của Đại tá Nguyễn Bình Phương, Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Nếu như « Nỗi buồn Chiến tranh » viết về nỗi buồn trong chiến tranh chống Mỹ thì « Mình và Họ » là dư âm hậu chiến từ cuộc chiến tranh chống Trung Quốc.

Và nhân vật người lính được nhắc đến trong truyện thì sao ?

Nguyễn Duy - Ủng hộ Bảo Ninh

Không nói chuyện lằng nhằng tặng thưởng

Còn lòng thòng rối vướng loanh quanh

Ủa tôi xin phát biểu nhanh

Bảo Ninh xứng đáng vinh danh cuộc này.

Cú cúi đầu đang gây bàn cãi

Ủa tôi xin nói lại cho vuông

Xưa nay cúi- ngẩng lẽ thường

Tiểu nhân-Quân tử đôi đường lệch duyên.

Hiệu Minh - “Nỗi buồn chiến tranh” của người Mỹ

 

Hồi ở Virginia tôi hay đưa hai ông con đi thư viện gần nhà. Bọn trẻ chọn truyện tranh dễ đọc, đọc xong một tuần đem trả rồi mượn tiếp. Không trả đúng hạn họ phạt chút tiền 20$ cho nhớ.

Tôi lân la vào chỗ bán sách cũ, bìa mềm giá 50 cent, bìa cứng 1$, bất kể là sách được giải Nobel, do Tổng thống viết hay loại gói xôi không đắt. Tôi mua một số sách cũ và khi về hưu cố tha lôi về Trích Sài.

Nhân trên mạng đang sôi nổi về Bảo Ninh và “Nỗi buồn chiến tranh”, tôi tìm ra cuốn "Dear America : Letters Home From Vietnam", một tuyển tập những lá thư chân thực và sâu sắc được viết bởi những người lính Mỹ, bác sĩ, y tá và nhân viên hỗ trợ Mỹ đã từng phục vụ trong Chiến tranh Việt Nam, trải dài từ đầu những năm 1960 đến khi Hoa Kỳ kết thúc tham chiến vào năm 1975.

Tiểu Vũ - Nghề báo có những nguyên tắc tối thiểu không thể bỏ qua

 

Tìm mãi cuối cùng rồi cũng lần ra tác giả bức ảnh chụp nhà văn Bảo Ninh nhận thưởng, bức ảnh đã gây chú ý suốt mấy ngày qua. Trên trang cá nhân, bạn ấy đã giải thích rất nhiều, thậm chí có lúc còn đổ lỗi cho bạn đọc.

Nhưng theo quan điểm của tôi, dù giải thích thế nào thì bạn ấy vẫn sai. Nghề báo có những nguyên tắc tối thiểu không thể bỏ qua. Đưa một tấm ảnh lên mà để bạn đọc hiểu lầm dẫn đến tranh cãi thì trước hết là lỗi của phóng viên và cao hơn là lỗi của tòa soạn, bởi đó là trách nhiệm biên tập và kiểm soát chất lượng thông tin.

Trong trường hợp này, lựa chọn đúng nghề chỉ có ba : Một là không dùng bức ảnh đó, hai là nếu buộc phải dùng thì phải chú thích thật rõ ràng để tránh hiểu lầm, và ba là chấp nhận đưa tin chậm hơn đôi chút để xin đồng nghiệp hoặc ban tổ chức một tấm hình khác chuẩn xác và phù hợp hơn. Không có con đường thứ tư.

Lê Học Lãnh Vân – Khi hồ thủy điện xả nước (3)

 

Hậu quả và những việc cần làm

Hồ thủy điện, hồ điều tiết lũ là một can thiệp lớn vào dòng chảy tự nhiên.

Con người cần nghiên cứu kỹ các mức cân bằng động của hệ thống sinh môi nơi hạ lưu, khả năng tự điều chỉnh về mức cân bằng của hệ thống sinh môi ấy để vận hành các hồ chứa ấy vừa đáp ứng mục tiêu của hồ vừa giữ thiên nhiên trong mức cân bằng. Nếu có xâm phạm vào sự cân bằng thì mức độ xâm phạm cũng phải nằm trong mức thiên nhiên có thể tự điều chỉnh.

Sự mất cân bằng của thiên nhiên có thể gây thảm họa kinh hoàng. Bảo đảm sự cân bằng đó là trách nhiệm của nhà quản lý hồ nước và xa hơn là trách nhiệm của hệ thống quản trị quốc gia. Điều này rất hợp cái lý nhân bản đương nhiên và cần được quy định minh bạch bởi luật pháp.

Chương trình phát thanh RFI ngày 03.12.2025

 

Trương Nhân Tuấn - Làm gì có "giải phóng" mà nói tới chuyện "chiến sĩ giải phóng" ?

 

Giải phóng có nghĩa là "làm cho được tự do, cho thoát khỏi tình trạng bị nô dịch, chiếm đóng".

Chiến sĩ giải phóng là người chiến binh tham gia vào một cuộc tranh đấu vũ trang, nhằm giải thoát đất nước và dân tộc ra khỏi ách nô lệ và sự kềm kẹp của các thế lực thực dân, ngoại bang... để giành lại độc lập cho đất nước và dân tộc.

Có nhiều cái nhìn về chiến tranh Việt Nam 54-75. Người Mỹ, một bên tham gia vào cuộc chiến, gọi đó là "Chiến tranh Việt nam". Hai bên "trong cuộc", miền Bắc gọi đó chiến tranh giải phóng chống xâm lược. Miền Nam gọi đó chiến tranh tự vệ chống cộng sản xâm lược.

Phúc Lai – Nhìn lại một khía cạnh trận đánh bảo vệ Pokrovsk

 

(Về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler ngày 01/12/2025)

1. Nhìn lại một khía cạnh trận đánh bảo vệ Pokrovsk

Theo ước đoán của Forbes, Nga mở màn chiến dịch tấn công Pokrovsk vào ngày 2 tháng 8 năm 2024. Tuyến xuất phát được cho là cách thành phố này 18 km. Họ cũng đưa ra con số “khả năng” Nga tập trung 40.000 quân bao gồm 20 trung đoàn và từ một số lữ đoàn, trong khi Ukraine có khoảng 12.000 quân từ sáu lữ đoàn.

Vào ngày 9 tháng 8 năm 2024, Bộ Quốc phòng Anh báo cáo rằng Pokrovsk chỉ cách tiền tuyến 16 km – như vậy sau 1 tuần Nga đã tiến được 2 ki-lô-mét từ tuyến xuất phát đầu tiên.

Đến ngày 27 tháng 8, Nga đã tiến dọc theo tuyến đường sắt đi qua Novohrodivka vào vùng ngoại ô phía tây bắc của thành phố. ISW đánh giá rằng cuộc tiến công gần đây của Nga qua Novohrodivka, diễn ra chỉ trong vài ngày, một phần là do Ukraine đã không cố gắng duy trì các vị trí phòng thủ trong thành phố, nơi họ được cho là có bất lợi 1:4 về hỏa lực, và thay vào đó đã chọn cách từ bỏ khu định cư.

Lâm Bình Duy Nhiên – Putin lại « nổ »

Putin tuyên bố : « Nếu châu Âu muốn chiến tranh với Nga, chúng tôi sẵn sàng !”

Lại nói xạo ! Bao nhiêu năm còn chưa chấm dứt được “chiến dịch quân sự đặc biệt”, mà thực chất là xâm lược Ukraina thì nói gì đòi đánh, đấm với châu Âu !

Tuy nhiên, cần công tâm nhìn nhận rằng nhiều bên vẫn không chấp nhận đàm phán hòa bình. Nga, dẫu được Mỹ chiếu cố, được ông Trump ưu ái, vẫn muốn “lấy thịt đè người”. Ukraina thì không chấp nhận kế hoạch hòa bình do Mỹ soạn thảo có lợi cho Putin, một khi vẫn còn được châu Âu giúp đỡ và viện trợ.

Lê Diễn Đức – Vở kịch hòa bình ở Florida và vị thế khó xử của Ukraine

 

Mấy ngày qua, đọc những bản ghi âm rò rỉ về đặc phái viên Steve Witkoff bay sang Nga “xin chỉ thị”, rồi trở lại Florida để tham gia cái gọi là “đàm phán hòa bình”, tôi chỉ thấy một điều rất rõ : Đó không phải là đối ngoại của nước Mỹ. Đó là một vở kịch chính trị được dựng lên để phục vụ quyền lợi của một cá nhân.

Và nhìn cách Ukraine vẫn phải ngồi vào bàn họp ở Florida, dù biết trước đó chẳng phải là hòa bình, tôi càng hiểu vị thế bấp bênh mà họ – và cả thế giới dân chủ – đang phải đối mặt.

1. Florida không phải trung tâm ngoại giao – đó là “phòng điều khiển” của Trump

Phúc Lai – Cực chẳng đã mới phải viết về nhân cách một con người

 

Trích : (Tôi với Bảo Ninh) “… cùng tiểu đội, cùng trung đội B Chỉ huy suốt những năm tháng dài của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước cho đến khi kết thúc 30/4/1975 tại sân bay Tân Sơn Nhất và Bộ Tổng tham mưu quân đội ngụy quyền Sài Gòn…

…Chúng tôi ăn cùng mâm, ngủ cùng hầm, cùng đạo công sự cho B Chỉ huy, cùng hành quân xa mang vác nặng, cùng đánh địch nhiều trận mà viết xuyên tạc về chúng tôi là một nỗi đau của những người cựu chiến binh chống Mỹ như chúng tôi.”

Bạn nghĩ sao về đoạn văn trên ? Về lý lẽ thông thường khi tác giả của status này muốn bôi xấu ai đó, hắn ta phải tìm những thông tin về sự hèn hạ, nhục nhã, phản bội… của người ta. Nhưng đoạn trên đây, chúng ta đọc không hề thấy những điều đó – là bởi vì nhà văn Bảo Ninh không hề như vậy.

Thái Hạo - Những đầu óc bị mắc kẹt trong các định kiến

 

Văn học Việt Nam từ 1945 đến 2000 được chia làm hai giai đoạn, theo tiến trình chính trị - xã hội : Trước và sau 1975.

Không phải kiến thức gì hàn lâm cao siêu cả, sách giáo khoa viết và học sinh phổ thông được dạy. Trước 1975 là nền văn học phục vụ cách mạng, cổ vũ chiến đấu. Nhân vật chính của nó là con người quần chúng/ đại chúng/ quảng trường – không có chỗ cho đời sống cá nhân ; cảm hứng của nó là sử thi, ngợi ca, ta thắng địch thua…

Và cũng vì thế mà mặc dù có thành tựu và đã “hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị” nhưng nó trở nên phiến diện, một giọng, một chiều, là “nền văn học phải đạo”.

Văn Công Hùng – Ghi chép ngày 02.12.2025

 

Tin sáng

1. "Có kế hoạch chuyển 7.000 chợ truyền thống thành cửa hàng, trung tâm thương mại"- Chả biết vui hay buồn ? Tất nhiên là đời sống phải tiến lên. Nhưng cứ ào ào tiến có khi nó cũng... buồn. Cái lao xao của chợ truyền thống, mặc cả, nâng lên đặt xuống, tí quà quê mang ra bán lấy tiền "đối" lấy một thứ khác. Xu bánh đa vừng vân vân...Thôi thì bèn.

2. "Trung Quốc 'tẩy chay' ca sĩ Nhật, Đài Loan liền mời sang diễn"- Thế thôi, sợ méo gì "đứa" nào, phỏng ạ ?

3. "Vụ 3 thanh niên bốc đầu xe trên đường phố Nha Trang : Cảnh sát giao thông xử lý lò độ chế xe máy"- Bắt đầu truy tới gốc của vấn đề rồi ạ. Chứ xử lý kiểu rải đinh thì nó chán hơn con gián, thay vì đi bắt bọn rải đinh thì lại đi... hút đinh. Đấy là chơi trò cút bắt ạ. Thay vì rình bắt bọn trộm chó, cứ xộc thẳng vào các lò chó, đại loại thế, gờm nhà cháu nào dám nhắc nhà chức việc cách làm đâu ạ ?

Kiều Thị An Giang – Đi qua nỗi buồn để chữa lành chiến tranh

 

Tôi thuộc lớp người sinh ra trong chiến tranh nhưng lại không biết gì mấy về nó. Với tôi, chiến tranh không hẳn là mất mát, mà là những mùa sơ tán đầy dấu ấn. Nhờ thế tôi có một tuổi thơ ở thôn quê - thứ ký ức đẹp đến mức mọi thiếu thốn lại càng khiến nó khắc sâu hơn trong tâm trí lũ trẻ thành phố.

Tôi đọc Nỗi buồn chiến tranh từ khi nó còn là những trang giấy đen nhẻm, lợn cợn bã nứa. Và sau này, tôi nghe nó.

Tôi thường tự hỏi điều gì giữ tôi tỉnh táo qua những đêm làm việc khi cả thế giới đã ngủ. Không phải cà phê. Không phải áp lực. Mà là một giọng đọc trầm, da diết vọng ra từ chiếc máy tính, kể về cuộc đời bị ám của Kiên - nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết không dày nhưng nặng tựa như đá.

Nguyễn Quang Thiều – Chúng ta hận thù đến bao giờ ?

 

Nếu bạn hỏi tôi : Ai là kẻ thù của dân tộc Việt Nam ? Thì tôi sẽ trả lời : Trước hết là những kẻ mang quân xâm lược đất nước này.

Đó là Phong kiến Trung Hoa, quân Nguyên Mông, đó là quân đội Pháp, Mỹ, Nhật, Pol Pot và gần đây nhất là năm 1979 với quân đội Trung Quốc.

Vì sao tôi dùng từ "trước hết" ? Vì có những kẻ thù ở nhiều nghĩa và ẩn danh. Ví dụ như sự hận thù và ngu dốt là một kẻ thù kinh khủng.

Liễu Hằng – Nỗi buồn một màu

 

Tác phẩm Nỗi buồn chiến tranh xuất hiện khi tôi đang là sinh viên Văn khoa. Tôi vẫn nhớ như in chuyện tôi và lũ bạn xôn xao, háo hức, bàn tán rồi sau đó săn lùng, tìm đọc. Mỗi đứa có một nhận định nhưng không đứa nào chê bai.

Chiến tranh là nỗi buồn ! Là thảm kịch ! Nỗi buồn chiến tranh là nỗi buồn của những phận người trước, trong và sau cuộc chiến. Một nỗi buồn thẳm sâu, đẫm nhân sinh và không thể bắt đền.

Sự phản ứng gay gắt từ việc tác phẩm này được vinh danh, cũng là sự phản ứng thường thấy của chủ nghĩa tô hồng !

Song Hà – Xung quanh bức ảnh gây tranh cãi

  

Nhà văn Bảo Ninh chắc cũng không ngờ rằng chỉ vì bức ảnh chụp mình lúc đang ở trên sân khấu, trong buổi lễ vinh danh mới đây, mà tự dưng khiến cánh văn veo, báo chí cãi nhau như mổ bò trên Facebook.

Sau khi bức ảnh được đăng trên báo Tuổi Trẻ, nhà văn Phạm Lưu Vũ giật quả tút khiến nhiều người giật mình : "Chúc mừng bác Bảo Ninh, vì món tiền (nếu có) kèm theo sự vinh danh của BVH. Nhưng bức ảnh này, là một sự sỉ nhục, và thảm hại đối với một nhà văn lớn."

Chỉ mấy tiếng sau, tác giả bài báo, cũng là người chụp tấm ảnh kia đã phản hồi lại dòng trạng thái của Phạm Lưu Vũ, cô này cho rằng : "Không phải Bảo Ninh già yếu lụ khụ hay "thảm hại" như nhà văn Phạm Lưu Vũ vội vã quy tội. Đây là khoảnh khắc ông cúi đầu cảm tạ tràng pháo tay dưới khán phòng đang vỗ tay nhiệt tình thể hiện niềm vui của họ khi thấy Bảo Ninh lên bục vinh danh".

Lưu Trọng Văn – Tranh luận về một bức ảnh của Bảo Ninh

Khi nhìn bức ảnh toàn cảnh, nhà văn Phạm Lưu Vũ viết : “Chúc mừng bác Bảo Ninh, vì món tiền (nếu có) kèm theo sự vinh danh của BVH. Nhưng bức ảnh này, là một sự sỉ nhục, và thảm hại đối với một nhà văn lớn.”

Trước lời phán quá thẳng thừng quyết liệt này của nhà văn Phạm Lưu Vũ nữ phóng viên Hoàng Hương trả lời ngay và luôn : Tôi nợ Bảo Ninh một lời xin lỗi !

Nửa đêm tôi phải lên Facebook, để có một lời cho bức ảnh chụp nhà văn Bảo Ninh lên nhận vinh danh cho tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh tuyệt vời của ông ! Hai ngày nay tôi nhìn thấy bức ảnh tôi chụp Bảo Ninh lên nhận vinh danh đã đăng trên báo Tuổi Trẻ được phủ khắp Facebook mà hoàn toàn không ai trích nguồn. Đáng buồn nữa là bức ảnh ấy lại xuất hiện trên Facebook gắn với những bài viết tiêu cực.

Lâm Nguyễn – Người Việt thương nhau

 

Sau chuyến đi gởi tiền cho bà con vùng lũ lụt Phú Yên, trong lòng mình dấy lên nỗi xúc động khôn tả. Thấy rằng dân mình thương dân mình lắm.

Khi xin tiền để cứu giúp đồng bào vùng thiên tai, mình đã ngạc nhiên vô cùng. Ngoài những người mình quen biết ngoài đời hoặc chỉ kết bạn trên Facebook, có anh chị, em ở Hà Nội, Sài Gòn, ở nước ngoài dù hoàn toàn không quen biết mình cũng vẫn gởi tiền. Có vài người gởi xong còn hỏi mình rằng chị đang sống ở đâu.

Mình nghĩ có lẽ do sự thôi thúc phải làm cái gì đó để san sẻ với bà con khiến họ đã vượt qua mọi nỗi nghi ngại mà gởi gắm cho một người xa lạ. Rồi điều khiến mình cảm động là lòng nhân của những bạn trẻ, còn rất trẻ.