Văn Công Hùng – Ghi chép ngày 23.10.2025

 

Tin sáng

1. "Tin tức thế giới 23-10 : Mỹ trừng phạt lớn nhất với Nga ; Cuba bắt trùm ma túy người Trung Quốc"- Ít điểm tin nước ngoài vì thấy nó... xa vời quá, nhưng phải điểm tin này hihi. Lệnh trừng phạt được công bố một ngày sau khi Nhà Trắng thông báo hoãn cuộc gặp dự kiến diễn ra ở Hungary giữa hai ông Trump - Putin, khi Washington bày tỏ thất vọng trước việc thiếu tiến triển trong các cuộc đàm phán ngừng bắn với Nga.

Trong khi đó : Cuba đã bắt giữ một trùm buôn thuốc fentanyl người Trung Quốc từng trốn thoát khỏi Mexico hồi tháng 7 và hiện cũng bị Mỹ truy nã. Trùm buôn ma túy Zhi Dong Zhang, còn được biết đến với biệt danh "Anh Vương" (Wang), sẽ tạm thời bị giam giữ tại Cuba trong khi chờ quyết định về khả năng dẫn độ.

2. "Tin tức sáng 23-10 : Hôm nay Quốc hội thảo luận Luật Báo chí sửa đổi, Luật Dân số"- Định bình một phát về luật báo chí, nhưng thôi, để làm một bài dài.

3. "Tổng bí thư Đảng Cộng sản Thụy Sĩ nhận giải A cuộc thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng"- Chúc mừng Tổng bí thư Đảng Cộng sản Thụy Sĩ, nhưng cái tít có khi phải thêm cụm cộng sản Việt Nam ở cuối câu. Rất tiếc, ông không có mặt để nhận giải, hihi.

Dương Quốc Chính – Mâu thuẫn nội bộ của anh em Tây Sơn

 

Bài trước mình viết bản chất hai Đàng là độc lập đã khiến nhiều người tức tối với...sự thật lịch sử. Vì những căn cứ mình nêu đều là thực tế được nêu trong các sách sử phổ thông.

Nhưng chuyện anh em nhà Tây Sơn về bản chất cũng đã không thống nhất, thì anh em thiện lành với bò đỏ chắc chắn cũng không biết. Vì sách giáo khoa giấu kỹ hoặc chỉ nhắc sơ sơ.

Nhà Tây Sơn có lẽ phải chia làm ba giai đoạn. Giai đoạn 1 là từ khi khởi sự chống chúa Nguyễn, đến khi dẹp xong chúa Nguyễn, tất nhiên cũng dựa vào lực của chúa Trịnh Sâm và tướng Hoàng Ngũ Phúc mới thắng được. Giai đoạn này anh em hòa thuận, thống nhất dưới sự chỉ huy của Nguyễn Nhạc.

Dương Quốc Chính – Mối quan hệ giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài thời Trịnh Nguyễn phân tranh

 

Lâu nay quan điểm "chính thống" vẫn cho là Đàng Trong là một bộ phận lãnh thổ của Đàng Ngoài, tức là lãnh thổ của nhà Lê. Cách đánh giá đó dẫn đến nhiều hệ quả về mặt lý luận về tính chính danh của nhà Tây Sơn, chúa Trịnh, chúa Nguyễn, nhà Nguyễn.

Vì thế, phân tích về mối quan hệ này là việc quan trọng. Nhưng tiếc là sách sử "chính thống" hiện nay thường áp đặt quan điểm kể trên mà không đếm xỉa đến thực tế lịch sử của hai Đàng.

Trước tiên, cần kể sơ lược lại quá trình hình thành lãnh thổ Đàng Trong. Nguyễn Hoàng xin được vào làm trấn thủ xứ Thuận Hóa, theo lời khuyên của trạng Trình "Hoành Sơn nhất đái. Vạn đại dung thân." Như vậy có nghĩa là đất Thuận Hóa là của nhà Lê. Tuy nhiên, con cháu của Nguyễn Hoàng có ý ly khai khỏi nhà Lê, bỏ nộp thuế, tự truyền ngôi chúa, tự định luật lệ...tóm lại là hoàn toàn độc lập khỏi Đàng Ngoài.

Võ Nhật Thủ - Nhân nào quả nấy

 

Mấy ngày ni, từ khi ông tướng Tuấn (có người gọi là Sơn Tuấn) chọc một bài chửi Gia Long Nguyễn Ánh với Tả quân Lê Văn Duyệt mà mạng cứ sôi nổi tranh luận. Chính xác là chửi qua chửi lại về sự nghiệp, tính cách tài năng giữa Gia Long- Nguyễn Ánh và Quang Trung - Nguyễn Huệ.

Cũng nhờ vậy mà tui đọc thêm không bỏ sót những bài viết về hai nhân vật lịch sử này.

Một nhận xét chung của tui với những người chửi bới những nhân vật lịch sử thời Gia Long - Nguyễn Ánh (Nguyễn Ánh, Lê Văn Duyệt, Trương Vĩnh Ký) trên mạng là thứ dốt sử, mất dạy. Hình như họ là con dân thời Đại Ngu còn sót lại.

Ngọc Vinh – Nên sòng phẳng với ký ức quốc gia

 

Theo nhà nghiên cứu Biển Đông Đinh Kim Phúc, bảo vệ chủ quyền quốc gia không phải là quan điểm cá nhân mà phải bằng (sử dụng) bằng chứng pháp lý, lịch sử.

Bạn ấy đặt câu hỏi :"Bộ hồ sơ tái khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa gởi tổng thư ký Liên Hiệp Quốc và Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hiệp Quốc có cắt bỏ quá trình thụ đắc lãnh thổ của Việt Nam dưới thời nhà Nguyễn và Triều Nguyễn hay không ?"

Tôi xin diễn giải thêm bằng ý của mình :

Liễu Hằng – Hiệp sĩ đường phố, chiếc khiên hai mặt

 

Hiệp sĩ ở phương Tây được hình dung như nhân vật mặc giáp vàng, oai phong trên lưng ngựa.

Còn trong tiểu thuyết võ hiệp, họ hành tẩu giang hồ. Họ tuân theo luật giang hồ, thậm chí là luật của chính họ.

Khi được “ Việt Nam hóa”, hiệp sĩ gắn thêm hai từ “đường phố”. Một thời, hình ảnh các hiệp sĩ đường phố đòi công bằng cho kẻ yếu từng làm nức lòng thiên hạ. Thậm chí nhiều người khoái tìm đến họ hơn ra báo cáo phường khi gặp chuyện.

Hoàng Linh - 2025, năm thanh lọc : Hiệp sĩ, yêu nước « cờ đèn kèn trống », từ thiện, sắc giới, truyền cảm hứng

 

- Cơ quan chức năng đang làm rõ việc "hiệp sĩ" tự xưng Nguyễn Thanh Hải vì cáo buộc liên quan đến cáo buộc cầm tiền của người có người nhà cần chuộc người bên campuchia.

Tuy nhiên, hiệp sĩ tự xưng Hải đã không giúp được, lại còn không trả tiền lại cho người ta, vì thế đơn tố cáo đã được gửi lên phòng hình sự TPHCM.

Bên cạnh đó, mọi người còn đào lại được những clip hài hước của Nguyễn Thanh Hải, anh cho rằng, "giải cứu ở Campuchia chỉ là chuyện nhỏ, anh còn giải cứu được cả thế giới".

Nguyễn Thông- Đừng chần chừ nữa

 

Báo chí, truyền thông nhà nước hôm 22.10 thông tin Tổng bí thư Tô Lâm và phu nhân đã lên đường “thăm chính thức” Bulgaria.

Bulgaria, khi xưa người miền Bắc gọi tắt là Bun, hồi thập niên 40 - 80 thế kỷ trước vốn là nước xã hội chủ nghĩa (trong phe xã hội chủ nghĩa do Liên Xô cầm đầu, gồm 13 nước). Những nước như vậy thì tổng bí thư, chủ tịch đảng (hoặc bí thư thứ nhất tùy thời kỳ) mặc nhiên là người đứng đầu đất nước - nguyên thủ quốc gia. Bun giờ khác, còn Việt Nam vẫn theo mô hình cũ đã tồn tại 2/3 thế kỷ.

Ở nước chỉ có một đảng chính trị, mà đảng ấy lại nắm quyền quyết định thì đương nhiên người đứng đầu đảng là nguyên thủ quốc gia, đại diện cho nước ấy. Dù thời thế đã có nhiều thay đổi, nhưng xét bản chất bộ máy đang tồn tại ở nước ta, thì Tổng bí thư Tô Lâm là nguyên thủ.

Chương trình phát thanh RFI ngày 23.10.2025

 

Phúc Lai – Về cuộc chiến tranh của Putler ở Ukraine ngày 22/10/2025

 

TRUMP CÓ THỰC SỰ CHỐNG TRUNG QUỐC ? – KHẢO LUẬN SƠ LƯỢC VỀ ĐỊA CHÍNH TRỊ LIÊN QUAN ĐẾN CUỘC CHIẾN UKRAINE

Trước đây thái độ của tôi đối với ông Donald Trump, Tổng thống thứ 47 của Liên bang Mỹ là hoàn toàn trung tính, vì tôi không ghét gì ông ta, cũng không tôn sùng. Tuy nhiên từ lần trước khi ông ta trúng cử tôi đã nói một cách thẳng thắn với những người coi ông ta là thần tượng : Đừng nhìn cái vỏ bên ngoài mà cho rằng ông ta sẽ là một Tổng thống tốt.

Các Tổng thống khác đều có những điều xấu và sai lầm, nhưng là Tổng thống, đã thế lại là Tổng thống Hoa Kỳ, có những yêu cầu của nó chứ không phải phá lanh tanh bành lên mà giải quyết được vấn đề. Có thể rất nhiều điều chứa chấp trong suốt cả trăm năm cần thay đổi, nhưng cũng có rất nhiều giá trị được xây dựng trong rất nhiều đời Tổng thống, mà nếu phá vỡ đi nước Mỹ và cả thế giới tiến bộ, sẽ thụt lùi nhiều thập kỷ.

Khi tôi nhận xét, Trump là người không có chút kiến thức nào về chính trị, về địa chính trị lại càng là số KHÔNG tròn trĩnh, nhiều người không chịu được. Đó cũng là thời gian đánh dấu cú chia rẽ cực lớn của người Việt.

Bông Lau – Chưa ngã ngũ

 

Cuộc chiến pháp lý về vụ gởi Vệ Binh Quốc Gia đến thành phố Portland - Oregon vẫn tiếp diễn và có phần ngoạn mục hơn.

Hôm thứ Hai, Tòa Phúc Thẩm Khu 9 bác bỏ lịnh của Thẩm phán liên bang Karin Immergut cấm Tổng Thống (TT) Trump gởi quân đến Portland. Khi khói bụi mù của luật pháp Mỹ Đế tan dần thì hôm nay hãng tin AP và Thống đốc Oregon thuộc đảng Dân Chủ loan tin cho biết TT Trump vẫn chưa được phép gởi quân đến Portland. Tại sao vụ án này éo le khúc mắc như zậy.

AP phân tích là Thẩm phán Karin Immergut tháng rồi tung ra hai án lịnh: 1. Cấm Tổng thống Mỹ liên bang hóa Vệ Binh Quốc Gia rồi điều quân lung tung. 2. Cấm Vệ Binh bất cứ từ đâu gởi tới Portland.

Nguyễn Phạm Khánh Vân – Dịch lang băm trên mạng

Trời ơi thánh thần thiên đụng địa cầu hoàn vũ ơi, bao giờ thì nạn lang băm tự phát mới chấm dứt hả mọi người ?

Tự nhiên bằng một thế lực nào đó tôi đã lọt vào một rúp uống giải độc mỗi ngày. Có người chụp hình toàn thân nổi nhọt than "Mới uống mà đã nổi vầy rồi sao ?" Rất nhiều comment kêu : "Độc tố trong người thoát ra đấy", "Uống tiếp đi", "Uống đi không sao đâu vì cái này vô tình trúng đợt bị thủy đậu, uống đi sẽ lặn hết". May sao có một người tỉnh táo nhất khuyên : "Đi bịnh viện đi !"

Người đó đi bịnh viện chưa, nay ra sao tôi không biết vì chắc tôi bị đá mẹ ra khỏi rúp rồi, sau mấy comment đi combat người ta. Chưa hết cú sốc đó, tôi lại đọc được bài viết của một bà mẹ tự hào : "Con gái mấy tháng nay chỉ 2 quả chanh với muối vào buổi sáng, không bịnh tật gì, trộm vía." Vâng, trộm vía con nhà chị, tôi thật lòng chúc con mạnh khỏe, bình an. Không nói kháy nha !

Tiểu Vũ – Mì Quảng và những dòng chữ ở Sài Gòn

 

Sáng nay, ngồi quán cà phê đầu hẻm, tôi mở tờ báo giấy còn thơm mùi mực. Lướt đến trang trong, bất giác tôi dừng lại : Một bút danh quen thuộc. Là con gái anh Chín cuối ngõ, nay đã ký tên phóng viên trên một tờ báo lớn giữa Sài Gòn.

Một dòng chữ nhỏ xíu mà gợi lại biết bao khuya sớm mưu sinh của gia đình anh, và rộng hơn, của bao người xứ Quảng đã chọn nơi này làm chốn lập nghiệp.

Tôi quen anh Chín từ hơn năm năm trước, nhờ những lần ghé ăn mì Quảng ở đầu hẻm gần nhà. Hai vợ chồng anh rời quê Quảng Nam vào Sài Gòn với hai bàn tay trắng, thuê căn trọ chật hẹp, ngày đêm gồng gánh. Những tô mì vàng màu nghệ, nước nhưn sóng sánh, cọng mì trắng tinh thơm mùi gạo quê nhà đã nuôi sống cả gia đình và nâng đỡ một giấc mơ : để con cái được đi xa hơn. Và hôm nay, giấc mơ ấy hiện diện trên trang báo tôi đang cầm.

Phạm Thành Nhân - Chuyện lạ ở Bạc Liêu

 

Xứ Bạc Liêu có cái đền thờ Đô đốc Trần Quang Diệu và phu nhân là nữ tướng Bùi Thị Xuân - hai danh tướng dưới trướng vua Quang Trung. Cả ba vị này, chắc chúng ta đều biết, vì đều được đặt tên đường.

À mà nói chuyện tên đường, nghĩ mãi giáo tui vẫn không hiểu tại sao khi được đặt tên, đôi phu phụ Diệu - Xuân lại bị chia loan rẽ thúy. Bà thì nằm ở quận 1, một đầu dính vô cuộc Cách mạng tháng Tám, đầu kia dính vô ông Trạng Quỳnh, phải nằm cạnh nữ sĩ Sương Nguyệt Anh rồi Thượng thư Lương Hữu Khánh nữa. Trong khi ông nằm ở Phú Nhuận, dính với ông Trần Huy Liệu, ông Lê Văn Sĩ là mấy ông hông liên quan gì họ ; rồi vua của họ lại chạy tuốt lên Gò Vấp. Thiệt là vô lý lẽ.

Quay lại cái đền thờ Đô đốc Trần Quang Diệu và phu nhân Bùi Thị Xuân ở Bạc Liêu. Nếu bạn đến đây, sẽ thấy một sự cực lạ : Trong đền thờ ấy, ở nơi trang trọng nhất, có bàn thờ... vua Gia Long. Hết hồn con chồn chưa ? Tại sao trong đền thờ danh tướng của Quang Trung lại thờ cả vua Gia Long - người đã ra lệnh tru di cửu tộc Trần Quang Diệu, người bị Diệu - Xuân chửi tan chửi nát ?

Văn Công Hùng – Ghi chép ngày 22.10.2025

 

Tin sáng

1. Tinh tế Phần Lan

Hôm qua, tổng thống Phần Lan đón vợ chồng tổng bí thư Tô Lâm, ông cầm trên tay một bó hoa nhỏ, đi từ trong phủ ra đợi đón khách. Rồi ông trao bó hoa nhỏ ấy tặng phu nhân tổng bí thư (Not phu nhân Ngô Phương Ly). Và chị Ly cầm bó hoa ấy suốt buổi lễ tân, như một vật trang trí, thay cái ví, và đúng là hôm qua chị không cầm (đeo) ví như một phụ kiện trang sức.

Nó khác các bó hoa to như... bó lúa, tặng khách xong khách phải nhớn nhác tìm người... ôm hộ ở nhiều cuộc tiếp khách khác. Nhà cháu xem và nể ông tổng thống Phần Lan. Và khi tiếp khách, căn phòng lẫn bàn ghế cũng hết sức giản dị. Ăn nhau ở sự đầm ấm, chân thành. Hoa to phòng lớn bàn rộng... chỉ tổ xa cách, phỏng ạ ?

À so sánh, sáng nay thấy rất nhiều bó hoa 20/10 ngoài vỉa hè, trong thùng rác, và xe rác..., tất nhiên, ở Việt Nam ạ.

2. "Từ trưa nay, Quảng Trị đến Đà Nẵng hứng đợt mưa to 400-600 mm, có nơi trên 800 mm"- Có lão bạn già, sáng nay lái xe từ Pleiku ra Đồng Hới. Cầu ơn trên cho xe lão tới đâu trời tạnh đến đấy.

Hoàng Nguyên Vũ - Covid 19 : Hãy nhớ dù là đau thương ; nghĩa cử đẹp đẽ, hay quan tham ăn chặn !

 

Một buổi sáng tháng 7/2021, tôi đang ngủ, chợt bị thức dậy bởi cuộc điện của tổ trưởng dân phố, chúng tôi vội vàng xuống sân dưới tập trung để ngoáy mũi. Hôm sau, hẻm chúng tôi bị phong tỏa bởi một người hôm đó bị nhiễm. Và người đó không ai khác là bà Mai, hàng xóm sát nhà tôi.

Ít hôm sau, cô y tá phường gọi tôi, cũng rất sớm. Tôi biết có gì đó không ổn, và có thể là tôi, nhưng không, em tôi. Nhà tôi bị phong tỏa. Phía trước có người dựng cái dù ngồi canh 24/24. Không một ai hỏi chúng tôi ăn uống và cần thức ăn như thế nào ngoài anh Dũng hàng xóm cách đó mấy căn. Tôi bảo cháu tôi ở hẻm gần đó đang đi lại được, hàng ngày đưa đồ ăn bạn bè tiếp quản đến.

Tôi sợ rằng sẽ có ngày nhà nhà đều thế này, không biết thành phố sống ra sao. Nhưng nỗi sợ ấy cũng đã đến chưa đầy 1 tháng sau, ấy là ngày 23/ 8. Thời điểm đó tôi cũng vừa bị Covid xong, khỏi và đăng ký tình nguyện viên.

Lưu Trọng Văn – Cần có cuộc thi ý tưởng cho công viên đường Lý Thái Tổ, nơi có biểu tượng tưởng niệm nạn nhân Covid

 

Gã có tư duy khác. Cần có biểu tượng tưởng niệm các nạn nhân chết dịch Covid thay vì tượng đài bề thế. Ở đó nỗi đau, sự thương cảm phải đồng hành cùng bài học. Bài học mới luôn nhắc nhở các thế hệ làm sao tránh được những đau xót mất mát kia.

Theo gã khu đất trước hết phải là khu công viên đẹp, xanh, trong lành, con người thân thiện với động vật, cây xanh, và với nhau : Không khí trong lành và tâm bình yên.

Chính không khí trong lành và tâm bình yên là bài học lớn nhất để đẩy lùi các nạn dịch, nỗi đau ấy.

Mai Quốc Ấn - Thành ủy TPHCM có chủ trương xây dựng tượng đài tưởng niệm nạn nhân Covid là hết sức đúng !

 

TPHCM đã mất nhiều người nhất, theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, vì đại dịch Covid. Mất do nhiễm bệnh Covid, mất do sốc phản vệ vaccine, mất do các nguồn lực tập trung chống dịch nên các điều kiện chăm sóc y tế cho bệnh khác cũng nhiều.

Và mất người theo nghĩa chảy máu nguồn lực, chảy máu chất xám khi những dòng người lũ lượt về quê khi thành phố gỡ phong tỏa.

Trong hoạn nạn thấy nghĩa tình là miêu tả chính xác nhất về những ngày người Sài Gòn đối diện tử thần giữa cuộc phong tỏa lớn nhất, kéo dài nhất nước và bị thương cũng nhiều nhất.

Nguyễn Lương Thịnh – Từ chuyện Hữu Loan, nhớ Trịnh Công Sơn

 

Hôm trước trên đường lên đồi Nga Sơn, Thanh Hóa, viếng mộ Hữu Loan, Lê Học Lãnh Vân đã ghi hình đống đá này và đăng lên Phây. Chỉ vậy thôi mà làm mình mất ngủ...

Nhớ hồi sau 75, Tuyên giáo tỉnh Bình Trị Thiên phát động chiến dịch "đấu tố Trịnh Công Sơn". Cao trào là giăng biểu ngữ phát động chủ đề này tại các trường Đại học Huế.

"Tổ chức" phân công Hoàng Phủ Ngọc Tường "động viên" Trịnh Công Sơn viết bản "Tự kiểm điểm". Tác giả của các Ca khúc Da vàng, Kinh Việt Nam... phản ứng bằng thái độ im lặng.

Phan Nguyên - « Em chỉ là em gái thôi »

 

Có thời gian mình cũng thích "nghịch đá". Bắt chước sắp xếp theo kiểu điêu khắc gia Điềm Phùng Thị.

Pha ly cà phê sáng nay, mình chợt nhớ đến một vài kỷ niệm và cơ duyên được gặp nhà điêu khắc nổi tiếng ấy tại Paris.

Khoảng những năm 76, 77 thế kỷ trước, khi mình còn dậy học ở "Trung tâm Quốc tế Tin Lành" trên đường Nansouty gần nhà điêu khắc gia Điềm Phùng Thị. Một biệt thự xinh xắn trong khu dân cư trung lưu sang trọng, yên tĩnh, đối diện với Parc de Montsouris rợp bóng mát ở quận 14. Mình có may mắn được bà mời đến thăm nhà vì một vài duyên cớ...