Phạm Thành Nhân - Chuyện lạ ở Bạc Liêu

 

Xứ Bạc Liêu có cái đền thờ Đô đốc Trần Quang Diệu và phu nhân là nữ tướng Bùi Thị Xuân - hai danh tướng dưới trướng vua Quang Trung. Cả ba vị này, chắc chúng ta đều biết, vì đều được đặt tên đường.

À mà nói chuyện tên đường, nghĩ mãi giáo tui vẫn không hiểu tại sao khi được đặt tên, đôi phu phụ Diệu - Xuân lại bị chia loan rẽ thúy. Bà thì nằm ở quận 1, một đầu dính vô cuộc Cách mạng tháng Tám, đầu kia dính vô ông Trạng Quỳnh, phải nằm cạnh nữ sĩ Sương Nguyệt Anh rồi Thượng thư Lương Hữu Khánh nữa. Trong khi ông nằm ở Phú Nhuận, dính với ông Trần Huy Liệu, ông Lê Văn Sĩ là mấy ông hông liên quan gì họ ; rồi vua của họ lại chạy tuốt lên Gò Vấp. Thiệt là vô lý lẽ.

Quay lại cái đền thờ Đô đốc Trần Quang Diệu và phu nhân Bùi Thị Xuân ở Bạc Liêu. Nếu bạn đến đây, sẽ thấy một sự cực lạ : Trong đền thờ ấy, ở nơi trang trọng nhất, có bàn thờ... vua Gia Long. Hết hồn con chồn chưa ? Tại sao trong đền thờ danh tướng của Quang Trung lại thờ cả vua Gia Long - người đã ra lệnh tru di cửu tộc Trần Quang Diệu, người bị Diệu - Xuân chửi tan chửi nát ?

Chuyện sau đây không ghi trong chính sử, không thể kiểm chứng nên giáo tui xin phép chỉ là "nói nghe chơi" thôi nha. Tương truyền rằng thuở nhỏ, trên đường trốn chạy, Nguyễn Phúc Ánh aka Nguyễn Ánh aka Gia Long từng bị Diệu bắt và được Diệu tha.

Rồi, quay lại sử. Khúc này bà con có đọc sách sử chắc biết, rằng sau khi đại công cáo thành, Gia Long bắt được Diệu, đã nhiều lần gặp, chiêu hàng. Thậm chí đêm trước khi giết Diệu, Gia Long lại đến chiêu hàng. Dĩ nhiên ta biết Diệu không chịu nên kết quả cuối cùng là cả 9 họ nhà Diệu bị giết sạch.

Diệu không hàng, Gia Long không thể tha Diệu. Tha Diệu thì làm sao trị quốc. Năm trăm anh em xã hội hay nói câu "Sống trong giang hồ, thân bất do kỷ". Gia Long làm vua một nước, trị quốc phải là chuyện ưu tiên.

Nhưng mà nó lạ lắm mí bạn. Đêm đó, tự nhiên một mớ người họ Trần bỗng biến mất, chỉ còn lại toàn người họ Nguyễn. Giáo tui nằm mơ thấy đêm đó Gia Long đã ra một dụ, rằng con cháu Diệu nay mang họ Nguyễn. Khi sống thì là Nguyễn Văn A (ví dụ vậy), khi chết sẽ ghi đúng trên bia mộ là Trần Văn A. Bây giờ bạn biết vì sao có câu "Sanh Nguyễn tử Trần" chưa ? Tức là chỉ trong một đêm, Gia Long đã "giết" sạch cửu tộc nhà Diệu và hôm sau đã giết luôn cả Diệu.

Tương truyền hậu duệ nhà Diệu đã được đưa về Bạc Liêu nên giờ ở vùng đó toàn người họ Trần.

Giờ thì chắc bạn không còn thắc mắc vì sao trong đền thờ Diệu - Xuân ở Bạc Liêu lại thờ cả vua Gia Long và thờ đầy trang trọng heng.

Câu hỏi mộng mơ : Vua Quang Trung cực giỏi đấm nhau. Vua Gia Long giỏi trị quốc. Giả tỉ 2 vị cùng ngồi chung thuyền thì chẳng biết cương vực nước Nam có thể rộng đến đâu. Giả tỉ các tướng dưới trướng Quang Trung chịu phò Gia Long, chẳng biết triều Gia Long sẽ hùng mạnh đến mức nào. Ờ, chỉ là mơ thôi. Sử không quay ngược.

Vẫn câu nói cũ : Ngàn năm công - tội, cứ xem người dân lập đền thờ ai - những đền thờ qua biến thiên thời cuộc vẫn được giữ nguyên, hương khói - là biết. Sanh vi tướng, tử vi thần. Nhân dân biết hết và nhớ hết.

PHẠM THÀNH NHÂN 22.10.2025