Andrea Hoa Pham - Tiếng Việt trở thành ngoại ngữ ở Việt Nam ?

Từ năm 2000, lần đầu tiên trở về Việt Nam sau một thời gian dài, cho đến nay là gần một phần tư thế kỷ, tôi có thể phần nào quan sát được việc người Việt học tiếng Việt và nghiên cứu tiếng Việt như thế nào qua số sách vở tha về sau mỗi chuyến đi.

Trong những chuyến đầu tiên, sách chiếm hết một va li. Một phần tư thế kỷ trước, tủ sách tham khảo về tiếng Việt vẫn còn chiếm vài kệ để tôi say sưa bốc vào giỏ hàng. Sách bày bán trên các kệ xếp thuận tiện giữa các lối đi trong tiệm.

Hôm qua ra tiệm sách Fahasa Nguyễn Huệ, chỉ còn chọn mua được vài cuốn dạy trẻ em tập đọc.

Khoảng chừng dăm bảy năm, chục năm trở lại, sách tham khảo về tiếng Việt nói riêng và Ngôn ngữ học nói chung co cụm lại, chỉ còn trên một kệ nhỏ kê sát ở góc tường phía trong cùng. Hôm qua thì ngay cả kệ sách nghiên cứu tiếng Việt này cũng biến mất. Chỉ còn lại là từ điển các loại. Một cuốn sách duy nhất không phải từ điển là cuốn "Từ câu sai đến câu hay" của GS Nguyễn Đức Dân.

Nhóm từ điển có liên quan đến tiếng Việt này bị lọt thỏm giữa một biển sách học tiếng Anh và học luyện các loại thi tiếng Anh, TOEFL, IELTS, TOEIC. Sách về tất cả mọi phương diện của tiếng Anh tràn ngập, không thiếu chút gì.

Từ ngữ pháp, cấu trúc câu, giới từ, đến đàm thoại cấp tốc, mạnh dạn nói chuyện, tiếng Anh cho người bắt đầu học, tiếng Anh thương mại, thuật ngữ y khoa tiếng Anh...thậm chí sách để đánh thức kiến thức tiếng Anh cũ kỹ tưởng đã bị lãng quên. Cả cách học tiếng Anh làm sao để nhanh "chém" được (sao lại có thể dùng một từ lóng làm đề sách được nhỉ?). Chỗ quầy tính tiền bày bốn cuốn sách. Ba phần tư là sách học tiếng Anh.

Và số từ điển tiếng Việt này được xếp một góc trong cùng của một gian hàng dưới bảng chỉ dẫn đề "Sách học ngoại ngữ".

Tuy đa số sách tham khảo hiện nay chỉ còn được bán trên mạng, song nhìn vào những gì có thể mua được từ tiệm sách lớn nhất của một thành phố lớn nhất nước cũng thấy được phần nào sự quan tâm và hoạt động giáo dục sôi nổi nhất nằm ở đâu (việc trong khoảng hai thập niên qua có những nghiên cứu gì mới về tiếng Việt xuất bản trong nước hay ở nước ngoài lại là chuyện khác).

Trong khi đó, chỉ riêng tựa đề các bản tin bằng tiếng Việt trên báo hàng ngày đã bị người dân nhặt sạn tơi bời.

P.s. Bây giờ nhẽ chuyển qua viết sách học tiếng Anh cho theo kịp thời đại?

ANDREA HOA PHAM 29.07.2024