Lê Xuân Nghĩa - Nếu Trump đắc cử Tổng thống, Việt Nam có thể gặp khó

 

Với quyết tâm nhất quán đến độ có phần cực đoan trong việc triệt hạ Trung Quốc của Trump, việc ông quay trở lại vị trí Tổng thống sẽ giúp Trump thực hiện quyết tâm đó.

Ở nhiệm kỳ trước, Trump quyết đoán trong việc bóp nghẹt Trung Quốc với lý lẽ đem lại công bằng cho người dân Mỹ. Bởi lẽ, Trung Quốc đang hưởng lợi vô cùng lớn từ Mỹ. Nói một cách dễ hiểu thì Trung Quốc làm giàu trên đầu người Mỹ.

Nó khiến cho nền sản xuất hàng hóa, đặc biệt các hàng hóa phục vụ nhu cầu thiết yếu, hoặc mang tính an ninh quốc gia của Mỹ dễ bị đổ vỡ hoặc khủng hoảng, khi luôn phụ thuộc vào nguồn cung đến từ Trung Quốc, nhưng lại do chính các doanh nghiệp Mỹ sản xuất. Không chỉ vậy, chênh lệch cán cân thương mại nghiêng về Trung Quốc quá lớn. Tức là, người lao động Mỹ đang nuôi và làm giàu cho người Trung Quốc.

Việc Trump bị thất cử ở nhiệm kỳ thứ hai đã khiến chiến lược đó bị ảnh hưởng khá nhiều, cho dù hầu hết các chính áp thuế công bằng, thu hẹp chênh lệch cán cân thương mại với Trung Quốc và đưa sản xuất những hàng hóa cốt lõi trở về Mỹ hiện đang được chính quyền kế nhiệm thực hiện. Tuy nhiên lại không triệt để và quyết liệt.

Xuyên suốt trong chiến dịch tranh cử lần này, Trung Quốc vẫn là mục tiêu duy nhất của Trump. Và lần này khác hơn trước là Trump quyết tâm “hủy diệt” chứ không còn là thương lượng.

Trump nói rõ sẽ khiến Trung Quốc phải “trả giá”. Ông ấy sẽ áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên đến 65 %, kèm theo đó sẵn sàng trừng phạt bất cứ quốc gia nào giúp đỡ hoặc tiếp tay cho Trung Quốc né thuế. Đồng thời, Trump không ngần ngại phát động một cuộc chiến thương mại và kinh tế đối với Trung Quốc liên quan đến thao túng tiền tệ nghiêm trọng.

Với Việt Nam: Hiện chênh lệch cán cân thương mại với Mỹ khá cao, chỉ sau Trung Quốc. Nhưng lâu nay, Mỹ vẫn ưu ái Việt Nam trong cam kết “giúp Việt Nam thịnh vượng và độc lập”. Vấn đề thao túng tiền tệ cũng liên tục được bỏ qua vì chiến lược của Mỹ. Tuy nhiên, lần này nếu Trump đắc cử thì sẽ khác.

Với sự kiên quyết của mình, Trump còn không cần đến các đồng minh, đối tác thân cận và lâu dài của Mỹ, như: EU, Nhật, Hàn, Úc… thì sự ưu ái dành cho Việt Nam mà ảnh hưởng đến chiến lược hạ bệ Trung Quốc của Trump dễ không còn nữa. Trump nhấn mạnh rằng, kể cả trừng phạt thứ cấp nếu phát hiện sự tiếp tay cho hàng hóa Trung Quốc, hoặc có ảnh hưởng đến từ Trung Quốc.

Điều mà chúng ta thấy rõ là kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam (không tính các doanh nghiệp FDI đến từ Mỹ, EU, Nhật, Hàn, Sing…) thì ít hay nhiều đều có bóng dáng Trung Quốc. Và sự sống còn của Việt Nam chính là xuất khẩu. Nói không quá lời thì có lẽ Mỹ là số ít quốc gia hiện đang đem lại lợi ích và sự thịnh vượng lớn nhất cho Việt Nam.

Tuy nhiên, Việt Nam luôn trong tình trạng bị Mỹ xử lý về chênh lệch cán cân thương mại và luôn trong tình trạng có thể bị dán nhãn “thao túng tiền tệ”. Hai vấn đề này nếu đồng thời xảy ra đối với Việt Nam thì thật sự là một thảm họa.

LÊ XUÂN NGHĨA 06.03.2024