Thái Vũ - Cần giáo dục và luật pháp, chứ không phải 350 ngàn tỉ

 

Đọc bài viết của TS Khuất Thu Hồng về đề xuất đầu tư 350.000 tỉ đồng để chấn hưng phát triển văn hóa và xây dựng con người Việt. Có những đoạn thực và chi tiết đến mức tôi bật cười thành tiếng.

…Do không quen với thủ tục giấy tờ hoặc do cản trở ngôn ngữ nên nhiều bà con thường nhờ tôi giúp họ tới các nơi mà theo lẽ thường, ta sẽ nghĩ là rất dễ có sự quan liêu hách dịch hay tỏ ra uy quyền. Vì đó là những nơi tạm nói là ta tới "xin" và mong họ "ban phát", một cơ chế "xin-cho".

Ví dụ Sở An Sinh Xã hội (SSA), Di Trú và Nhập Tịch (USCIS), các nơi enrollment duyệt trợ cấp thực phẩm, nhà cửa, điện nước, bảo hiểm y tế, v.v... ADRC, cơ quan xét duyệt để chu cấp tài chính và các dịch vụ cho việc chăm sóc và trợ giúp người già, người khuyết tật v.v....

Nhưng không, không hề có một cái gì là quan liêu hay hách dịch cả. Mà chỉ có sự nghiêm túc, chuyên nghiệp, lịch sự hoặc thân thiện dù máy móc hay chân thành. Đi xin mà cứ được cảm ơn, xin lỗi, xin phép liên tục từ người cho.

Mới đầu, thì tôi phục lăn vì nghĩ rằng, đó là văn hóa, là cung cách đối xử nhân văn, tử tế của một xã hội nề nếp, có giáo dục về lòng nhân ái từ bé.

Nhưng sau này thì tôi nghiệm ra, đó chỉ là một vế. Còn một vế nữa là pháp luật. Có những đạo luật, quy định buộc họ phải luôn hành xử tôn trọng tất cả mọi người dân như vậy.

Các lợi ích an sinh xã hội không phải là sự ban phát từ thiện hay ai cho ai. Đó là quyền lợi người dân được quyền đòi hỏi và thụ hưởng nếu hợp lệ đủ tư cách, tiêu chuẩn (eligibility).

Tới đây, tôi xin viết lại, không phải là "cơ chế xin cho" mà là một quy trình "Yêu cầu - Chấp thuận" (Apply - Approval).

Bị từ chối bất kỳ cái gì, người dân có quyền được biết lý do. Và nếu họ không thỏa mãn với lý do đó, không bằng lòng với quyết định gì của các cơ quan nói trên, hay cảm thấy bị đối xử không đúng, bị phân biệt v.v…thì họ có quyền tố cáo (report) hoặc khiếu nại (appeal) ra tòa. Có nhiều dạng tòa như thế, ví dụ Fair Hearings hay các hội đồng, phòng ban xem xét khiếu nại.

Số tiền 350.000 tỉ nghe nói là để xây dựng nhà văn hóa, bảo tàng, thư viện, trung tâm nghệ thuật, tượng đài (lại tượng đài) ... nghe sao thấy hão huyền và lãng nhách.

Giáo dục và luật pháp. That's all.

THÁI VŨ 09.09.2023 (Tựa bài do Thụy My đặt)