Hơn hai chục nước kêu gọi Trung Quốc đóng cửa các trại cải tạo ở Tân Cương

Ảnh minh họa : Biểu tình đòi Trung Quốc trả tự do cho người Duy Ngô Nhĩ bị giam cầm. Ảnh tại Vancouver Canada, ngày 08/05/2019.

Đăng ngày 11-07-2019 Sửa đổi ngày 11-07-2019 14:16

Hai mươi hai quốc gia thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm qua 10/07/2019 kêu gọi Trung Quốc đóng cửa các trại cải tạo ở Tân Cương, nơi giam giữ trên một triệu người Duy Ngô Nhĩ. Human Rights Watch hoan nghênh động thái chưa có tiền lệ này.

Trong lá thư đề ngày 8/7 được 22 đại sứ ký tên, các nước phương Tây đòi hỏi Trung Quốc từ bỏ việc tống giam hàng loạt người thiểu số Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ; đồng thời bày tỏ quan ngại trước sự giám sát ở tầm vóc quy mô tại Tân Cương.

Lá thư kêu gọi Trung Quốc « tôn trọng nhân quyền và các quyền tự do căn bản, trong đó có tự do tín ngưỡng tại Tân Cương và trên toàn quốc », tránh « giam giữ tùy tiện và hạn chế tự do đi lại của người Duy Ngô Nhĩ và các cộng đồng thiểu số khác ở Tân Cương ».

Một nhà ngoại giao phương Tây nói với Reuters, đây là lời đáp tập thể đầu tiên về vấn đề Tân Cương.

Những nước ký tên hầu hết là Tây Âu như Pháp, Đức, Anh…cộng thêm Canada, Úc, Nhật ; nhưng không có Hoa Kỳ vì Washington đã rời khỏi Hội đồng Nhân quyền cách đây gần một năm. Các chuyên gia ghi nhận, những nước châu Âu không ký vào lá thư trên hầu hết có tham gia dự án « Một vành đai, một con đường » của Trung Quốc. 

Ông John Fisher, giám đốc văn phòng Genève của Human Rights Watch nhận định : « Bản tuyên bố chung này không chỉ quan trọng cho người dân Tân Cương, mà cả cho những ai trên toàn thế giới muốn dựa vào tổ chức nhân quyền Liên Hiệp Quốc để chất vấn cả những cường quốc hùng mạnh nhất ».

Như thường lệ, từ Bắc Kinh phát ngôn viên Cảnh Sảng phản đối việc « can thiệp vào chuyện nội bộ của Trung Quốc », gọi lá thư trên là « vu khống ».

Đúng mười năm sau vụ nổi dậy ở Tân Cương (07/09/2019), ít nhất một triệu người Duy Ngô Nhĩ được cho là bị giam giữ trong các trại cải tạo mang cái tên mỹ miều là « trung tâm huấn nghệ », bị đối xử tàn tệ. Tiến trình Hán hóa được đẩy mạnh : mở rộng việc giảng dạy bằng tiếng Hoa cho học sinh Duy Ngô Nhĩ, khuyến khích kết hôn với người gốc Hán, di dân ồ ạt (người Hán ở Tân Cương năm 1949 chỉ có 6%, năm 2015 lên đến 37%).

Trong một diễn biến khác, tân tổng thống Slovakia, bà Zuzana Caputova cảnh báo tình hình nhân quyền tại Trung Quốc đang « diễn biến xấu » với việc bắt bớ các luật sư, nhà đấu tranh nhân quyền ; cũng như tình trạng các nhóm thiểu số về sắc tộc và tôn giáo bị phân biệt đối xử. Lời phê phán của nữ tổng thống Slovakia được đưa ra sau cuộc trao đổi với ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, đang công du các nước Đông Âu.

Hội đồng Nhân quyềnTân CươngTrung QuốcTrại giamChâu ÁQuốc tế

http://vi.rfi.fr/chau-a/20190711-22-nuoc-keu-goi-trung-quoc-dong-cua-cac-trai-cai-tao-o-tan-cuong