Lê Học Lãnh Vân - Người đập đá vang trời

 

Chiều ui ui đầu thập niên 1970, lần đầu được đọc ngân nga từng câu bài Màu Tím Hoa Sim. Những bài phổ nhạc của Phạm Duy, Dzũng Chinh gián tiếp nuôi tình yêu lý tưởng nơi cậu học sinh đệ nhị cấp bắt đầu vẩn vơ…

Hơn năm mươi năm sau, chiều ui ui tháng 10 năm 2025, cùng các bạn viết đi Nga Sơn, thăm nơi Hữu Loan đánh đá, thồ đá. Đi quanh co lên núi thăm mộ ông. Mùa mưa, nước từ đất, đá núi thấm ra chảy lênh láng mặt đường. Mộ đá dọc đường lên núi. Nơi đây là quê hương của đá mà!

Vừa lên núi, vừa suy nghĩ lan man. Trước ông, đã có cụ Phan Tây Hồ “Xách búa đập tan năm bảy đống / Ra tay đập bể mấy trăm hòn”. Nhưng cụ Phan bị Pháp bắt đày Côn đảo, phải đập đá. Còn ông, vì cứng cỏi ngang tàng, tự bỏ vị trí không thấp, tự bỏ nghề viết giữa thủ đô về tỉnh lẻ, vô núi đập đá! Cái tiết tháo cứng cỏi hiếm có này chắc đâu phải chỉ là cái giận của kẻ thất phu!

Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 19.10.2025

 

Tin sáng

1. "Người đẹp Philippines đăng quang Miss Grand International 2025, Yến Nhi trắng tay"- Biết sẽ thế rồi, mà cũng... may, chứ không sẽ cả tháng tiếp theo chỗ nào báo nào cũng Yến Nhi Yên Nhiiiiiiiiiiiiiiiiiiii...

2. "Bài học cho Việt Nam từ bê bối nhập tịch của Malaysia"- Bài của nhà thơ Thanh Thảo, ông định... cạnh khóe giề đấy, có thấy hôm qua Đỗ Hoàng Hên làm điều đặc biệt không: "Đỗ Hoàng Hên làm điều đặc biệt, hát Quốc ca trong ngày nhận quốc tịch Việt Nam".

3. "Nhà trai gánh 20 kg thịt lợn, 1 buồng cau đi hỏi cưới cô gái Hà Nội gây sốt"- Nhớ hồi nhà cháu còn trẻ khỏe và hăng, tết tổ chức cho xóm ăn tết. Xuống làng mua lợn, về tự mổ, ăn chung cháo lòng, còn lại chia đều, lấy lạt xâu, nhà cháu đi từng nhà phát. Bà con cảm động lắm, có bà khóc rưng rức, nói mấy năm chưa về quê ăn tết, giờ nhớ quê quá. Năm sau, xóm ăn tất niên, có bà nhớ ra: xâu thịt năm ngoái vẫn... nguyên trong tủ lạnh.

Lê Huyền Ái Mỹ - Từ tượng đài nạn nhân Covid đến Không gian văn hóa: Những việc thuận lòng dân

 

Những người dân mất vì Covid-19 sẽ có một “ngôi nhà chung”.

Một tượng đài tưởng niệm dành cho đồng bào ra đi vì đại dịch sẽ được dựng trong công viên ngay trên khu đất vàng số 1 Lý Thái Tổ rộng 37.000 m2, nằm giữa ba mặt tiền đường Lý Thái Tổ - Hùng Vương - Trần Bình Trọng, đối diện ngã sáu Cộng Hòa - từng là nơi ở của gia đình Chú Hỏa. Hiện đã có nhà đầu tư chiến lược tham gia.

Đó là thông tin có ý nghĩa. Không chỉ hiện thực hóa một phần cam kết tăng diện tích cây xanh, công viên đô thị mà bao nhiệm kỳ rồi vẫn cứ phủ bóng… trên giấy. Không chỉ là việc từ chủ trương vừa công bố thì đã có luôn nhà đầu tư chiến lược.

Hà Phan - Công viên thay cho phân lô bán nền

 

Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang mới cho biết Thường trực Thành ủy quyết định dừng dự án nhà ở tại khu vực Bến Nhà Rồng (quận 4 cũ), để mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh và công viên!

Xưa nay tôi thường thấy nhiều nơi làm điều ngược lại, chứ quyết định đúng đắn và tư duy mới mẻ đáng cổ vũ hoan hô thế này có lẽ là lần đầu!

Trước giờ người ta chỉ rình rình xẻ đất công ra phân lô bán nền, gom nhanh hốt lẹ chứ hiếm thấy Bí thư, Thành ủy và chính quyền nào quan tâm đến không gian văn hóa, công viên chung cho cộng đồng như vậy.

Lê Học Lãnh Vân - Khánh Hội lộng gió, Sài Gòn lộng gió

 

Cứ nhìn Sài Gòn với bờ sông bị che kín bởi các nhà cao tầng, từ Tân Cảng tới Ba Son, câu hỏi không thể không đặt ra: Sài Gòn có còn thuộc về dân Sài Gòn, những di dân mở đất một thời chưa xa?

Một rẻo đất của bờ sông Sài Gòn còn sót lại, bến Khánh Hội, từ cầu Nguyễn Tất Thành tới cầu Tân Thuận, được cư dân của Sài Gòn tội nghiệp mong chờ làm nơi hít thở gió sông.

Nhưng, nhiều người tôi quen biết từng thở dài, lắc đầu khi nghe tin bến Khánh Hội bị giao cho một nhà đầu tư địa ốc lẫy lừng. Rồi sau khi chạy giấy phép biến nơi đây thành chỗ xây nhà cao tầng, thành vùng cư trú cho trên trăm ngàn dân chen chúc, nhà đầu tư địa ốc này sang tay cho một nhà đầu tư địa ốc khác cũng lẫy lừng không kém!

Hoàng Nguyên Vũ - Di sản Sài Gòn còn lại gì?

 

Là dân mê đồ cổ, tôi cứ nhớ mãi những con gà bằng đồng ở cầu thang Thương Xá Tax - một công trình kiến trúc thuộc Sài Gòn xưa, với những ánh mắt rất có hồn. Giờ đã thành dĩ vãng để thay vào đó là một tòa nhà trung tâm thương mại đồ sộ ngay góc Lê Lợi - Nam Kỳ Khởi Nghĩa.

Hồi phá dỡ nó, tôi góp một tiếng nói phản đối, giữa bao tiếng nói phản đối của giới trí thức; cùng những bài phỏng vấn sâu các kiến trúc sư nổi tiếng. Nhưng rồi phá vẫn phá thôi.

Có những thời điểm người ta cần sự đồ sộ hơn là sự tinh tế của di sản. Đó là lý do nhiều công trình cũ ở khu trung tâm, sẽ chỉ ở lại trong ký ức của người già của thành phố này, rồi vĩnh viễn vùi sâu vào cát bụi. Thay vào đó là những trung tâm thương mại, những khu nhà ở thượng lưu, lãng quên đi trong những khung hình chụp nhanh của thế hệ người mới.

Chương trình phát thanh RFI ngày 19.10.2025

 

Nguyễn Đình Bổn - Ảo tưởng của Trump trước trò câu giờ của Putin!

 

Ý tưởng hòa bình trên bàn đàm phán mà không cần nã tên lửa vào nhau là tốt, nhưng Putin không phải loại người đó.

Người Nga đã thiết lập một mô hình dựa trên sự phù phiếm của Trump: Mỗi khi tổng thống Mỹ tiến gần đến hành động quyết định, thì Putin "lại đưa ra một số chiêu trò ngoại giao để làm chậm mọi việc lại".

Hiện nay khi Ukraine tấn công mạnh vào các kho dầu, Putin cần thời gian, cần câu giờ để tái thiết lập sức mạnh quân sự, chờ "viện binh" từ Trung Quốc, Iran, Bắc Triều Tiên.

Lê Diễn Đức : Từ Alaska đến Budapest, những địa danh ghi nhớ sự tráo trở của Nga và sự thất hứa của chính phủ Trump

 

Năm 1994, Ukraina từ bỏ kho vũ khí hạt nhân lớn thứ ba thế giới để đổi lấy “sự bảo đảm an ninh” - và rồi nhận lại là chiến tranh, đổ máu, mất mát.

Thế nhưng, sau mỗi lần trò chuyện với Putin, ông Trump đều rao giảng rằng “cuộc nói chuyện rất hiệu quả”! Hiệu quả ra sao thì ai cũng thấy : Chỉ có Nga là được lợi, còn những giá trị mà ông ta từng ca ngợi lại bị phản bội hoàn toàn.

Cuộc điện đàm với Putin ngay trước ngày gặp Zelensky mới đây càng phơi bày rõ lập trường ấy: Trump sẽ không chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraina, ngay cả khi châu Âu sẵn sàng trả tiền mua!

Lê Xuân Nghĩa - Nga quá nhân ái nên địch chết ba, ta chết bảy

 

Trước chiến tranh xâm lược Ukraine, Nga hù thiên hạ té khói. Chú nào không rén thì cũng run.

Nào là:

- Soái hạm Moscow, biểu tượng kiêu hãnh, niềm tự hào của nước Nga. Chỉ mình nó cũng đủ xóa sổ nguyên hạm đội tàu sân bay của Mỹ chỉ trong ít giờ giao chiến.

- Tên lửa Kinzhal (mệnh danh Dao găm) là bá chủ thiên hạ, xuyên thủng mọi hệ thống phòng thủ và việc bắn hạ nó là điều không thể.

Lê Diễn Đức - Hòa bình Trung Đông, giữa hy vọng và ảo tưởng

 

“Nếu Hamas tiếp tục giết người ở Gaza, điều không nằm trong Thỏa thuận, chúng tôi sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc xông vào và giết họ. Cảm ơn sự quan tâm của quý vị đối với vấn đề này!”

— Donald Trump, Truth Social.

Phát biểu ngắn ngủi ấy của ông Trump, dù mang giọng điệu cứng rắn quen thuộc, lại hé lộ một điều đáng lo: Hòa bình ở Gaza vẫn mong manh đến mức chỉ cần một vụ tấn công đơn lẻ là mọi thỏa thuận có thể sụp đổ.

Mai Phan Lợi - Từ casino Campuchia đến "cơ chế đặc biệt" Việt Nam : Tránh vết xe đổ của kinh tế ngầm

 

Hôm qua, trong một bữa trưa giản dị, một cán bộ ngoại giao đã nghỉ hưu, từng có nhiều chiêm nghiệm ở Phnom Penh. Chị vốn nói chuyện nhỏ nhẹ, nhưng mỗi khi nhắc đến Campuchia, giọng lại trở nên sôi nổi.

“Nước đó giỏi lắm, biết cách sống bằng kinh tế ngầm. Không gọi là đặc khu, nhưng họ đã biến cả một dải biên giới thành khu kinh tế tự do kiểu riêng – nơi tiền Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan đổ vào như nước.”

Lời chị kể khiến tôi nhớ lại nhiều năm trước, mỗi lần sang Phnom Penh hay thị trấn Bavet (giáp Tây Ninh) đều ngạc nhiên vì quy mô mỗi năm một khác của các casino - hoành tráng, sáng đèn suốt đêm, nhưng vắng bóng người Khmer. “Toàn khách Việt và Trung Quốc chơi thôi. Người Khmer họ chỉ phục vụ”, chị cười.

Trần Quốc Quân - Có hay không việc chính quyền Campuchia bảo kê cho tập đoàn tội phạm Chen Zhi?

 

Trong tuyên bố chính thức gần đây, người phát ngôn Bộ Nội vụ Campuchia, ông Touch Sokhak, khẳng định Tập đoàn Prince Holding Group của doanh nhân Trung Quốc Chen Zhi “đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý để hoạt động tại Campuchia” và “không bị đối xử khác biệt” so với các tập đoàn đầu tư lớn khác.

Ông cũng nhấn mạnh việc Chen Zhi được cấp quốc tịch Campuchia là hoàn toàn hợp pháp, đồng thời tuyên bố chính quyền “sẵn sàng hợp tác nếu có bằng chứng cụ thể từ các bên liên quan”.

Lời khẳng định ấy, về mặt thủ tục, là không sai. Nhưng nó phơi bày một nghịch lý lớn hơn: Cái gọi là “hợp pháp trên giấy tờ” ở Campuchia đang được dùng như một lớp vỏ bảo vệ cho các mạng lưới kinh tế mờ ám, mà Chen Zhi và Prince Group công ty của anh ta chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Lưu Nhi Dũ - Kinh tế Campuchia sẽ rất khó khăn nếu FBI triệt phá Tập đoàn tội phạm Thái Tử

 

Nói thẳng, dựa vào “kinh tế đen”, Campuchia sẽ rất khó khăn trong thời gian tới. Bởi Tập đoàn Thái tử (Prince Group) của Trần Chí (Chen Zhi) chi phối kinh tế - xã hội Campuchia rất lớn, trên nhiều lĩnh vực.

Prince Group hiện sở hữu hơn 100 doanh nghiệp khác nhau với đa dạng ngành nghề, ước tính đã đầu tư hơn 2 tỉ USD vào các dự án tại Campuchia.

Prince Group tập trung vào phát triển bất động sản với hai công ty Prince Real Estate Group và Prince Huan Yu Real Estate Group; tài chính với Ngân hàng Prince (Prince Bank)… Ngân hàng này rất lớn, có 36 chi nhánh tại 22 tỉnh, thành phố trên khắp Campuchia.

Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 18.10.2025

 

Tin sáng

1. "Đặt tên công ty ZUBU, Chị Em Rọt, Một mình tao... tào lao nhưng sao vẫn được cấp phép?"- Hì hì hỏi các ông bà cấp phép chứ, và hỏi cả những người từng cầm hồ sơ rồi lên bờ xuống ruộng vì không được cấp nữa?

Mà éo mẹ, cái ZUBU nó còn chơi cái logo rất... VUTO nữa.

2. "Vàng tăng chóng mặt, nhiều cặp đôi 'đứng hình' trước ngày cưới"- Ơ thế cưới... vàng à? Như đã kể, nhà cháu cưới vợ có đúng 1 chỉ vàng mẹ cho, mà cũng chả trao cho vợ theo kiểu quỳ xuống hay trịnh trọng đeo trước ống kính. Đơn giản chiều ấy: Em cất đi, mẹ cho đấy. Vợ cất, cũng chả đeo.

Rồi hồi có phong trào cho mượn/vay vàng, cho một bà vợ ông bạn vay, lấy lãi hàng tháng, được mấy tháng, bả bảo: Tao chả còn gì. Làm gì nhau? Hồi ấy chỉ vàng cũng gì phết, người ta tích từng ly, thành phân, rồi thành chỉ... Giờ hình như nhà cháu cũng chả có vàng, hì, vẫn sống nhăn răng.

Đặng Chương Ngạn - Trước tiên, phải cứu người!

 

Một vụ đang gây phẫn nộ trong dư luận liên quan đến Bệnh viện Đa khoa Bà Rịa.

Ngày 11-10, nam sinh về quê dự sinh nhật mẹ và thăm gia đình, sau đó trở lại TP.HCM vào chiều cùng ngày. Trên đường đi, em gặp tai nạn giao thông tại khu vực Ngãi Giao (Bà Rịa – Vũng Tàu). Nạn nhân được sơ cứu tại trung tâm y tế địa phương, rồi chuyển đến Bệnh viện Bà Rịa.

Theo báo Vietnamnet, gia đình nạn nhân cho biết, nam sinh nằm tại khoa Cấp cứu từ khoảng 18 giờ 30 đến 5 giờ sáng hôm sau nhưng không được xử trí y tế. Bệnh viện bị cho là đã từ chối cấp cứu vì chưa có người nhà đến làm thủ tục, trong khi điện thoại và căn cước công dân của nạn nhân bị công an giữ, khiến gia đình không hay biết cho đến khi sự việc đã quá muộn. Nam sinh sau đó không qua khỏi.

Cù Mai Công - Hài kịch bảy hồi về một con trăn bụi đời ở bến tàu

 

BA ĐƠN VỊ ĐẨY NHAU BẮT, NHÂN DÂN ANH HÙNG THỘP CÁI MỘT

HỒI 1: Chiều 17-10, lãnh đạo Bến tàu du lịch Nha Trang (phường Nam Nha Trang) cho biết trưa cùng ngày, một số tài xế phát hiện một con trăn nằm trên cây ngoài vỉa hè, sát bãi xe Bến tàu du lịch Nha Trang.

Lo ngại con trăn nguy hiểm, lãnh đạo bến tàu điện báo Hạt Kiểm lâm Nha Trang - Diên Khánh.

HỒI 2: Đại diện Hạt Kiểm lâm: Theo Thông tư số 27 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường - Quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, sau khi tổ chức, cá nhân phát hiện động vật nguy cấp, quý, hiếm bị lạc thì thông tin ngay cho UBND cấp xã để kịp thời tiếp nhận.

Bích Hậu - Nghĩ về người anh hùng Trần Hưng Đạo

 

Mỗi lần đi thăm đền Kiếp Bạc, mình đều rất xúc động. Đôi khi đi bằng đường bộ. Đôi khi đi trên sông bằng thuyền rồi tới bến Kiếp Bạc thì mới lên. Đôi khi rảnh chạy xe quanh quanh vùng Kiếp Bạc- Côn Sơn chơi thong thả.

Đi như vậy mà nhiều lúc cảm thấy như Đức Hưng Đạo Vương còn sống, vẫn ở đâu đây quanh vùng quê Kiếp Bạc thanh bình này.

Trong số các danh nhân lịch sử nước nhà, mình thích cụ Trần Hưng Đạo nhất. Không phải thích vì đọc sách giáo khoa hay một số sách gần đây viết. Mà thích sau khi đọc những cuốn sách xưa về cụ vì có nhiều thông tin đáng suy ngẫm, nhiều chiều.

Dương Quốc Chính - Cần thay đổi cách dạy Sử và tuyên truyền chống nhà Nguyễn

 

Về chúa Nguyễn và các tướng thời đó, anh em cứ hiểu nguyên lý tuyên truyền là cứ ông nào đụng độ với Tây Sơn thì sẽ bị vùi dập.

Vì Tây Sơn là hình ảnh của đảng ta, đảng ta ca ngợi Tây Sơn giống như ca ngợi bản thân. Vì thấy có nhiều điểm chung mà điển hình nhất là đánh nhau với đế cuốc to, thống nhất đất nước (mà thực ra về chiến công thì Nguyễn Huệ còn hơn đảng ta nhiều lần, tuổi gì mà so).

Thế nên cũng thời chúa Nguyễn, mấy ông như Nguyễn Hữu Cảnh, Nguyễn Cư Trinh...vẫn được đặt tên đường ở TPHCM.

Huỳnh Duy Lộc - Chúa Tiên Nguyễn Hoàng và buổi đầu mở cõi

 

“Ở Nguyễn Hoàng, chúng ta thấy sự khởi đầu của việc làm người Việt theo kiểu phương Nam.

Quyết định vào Nam của Nguyễn Hoàng vào năm 1600 là ẩn dụ về việc quyết định vào phương Nam sẽ làm cho, chỉ đơn giản bằng cách từ bỏ công thức truyền thống về “người Việt thiện lương”, người ta có được nhiều chọn lựa để trở thành một “người Việt thiện lương”. Kỷ luật xã hội cần phải tuân thủ để tồn tại gần biên giới Trung Quốc đã giãn bớt. Tài năng và năng lực có vai trò quan trọng hơn gia thế và địa vị”. (K.W.Taylor)

Nguyễn Hoàng sinh ngày 28.08.1525 (ngày 10 tháng 8 năm Ất Dậu), là con trai thứ của Nguyễn Kim (“Nguyễn Phúc tộc thế phả” chép là Nguyễn Cam) và bà chính thất Nguyễn Thị Mai, con gái của Đặc tiến quốc thượng tướng quân Nguyễn Minh Biện.