Hoàng Hường - Một số ý kiến đóng góp về việc sao kê tiền từ thiện

Vụ sao kê của Mặt trận Tổ quốc mình thấy thế này:

Đây là việc cần phải làm. Trước giờ những đồng tiền đóng góp của người dân từ nhiều vài trăm triệu đến vài nghìn đồng, trừ 1,2 ngày lương công chức… cứ như gió cuốn mây trôi, chẳng biết đi đâu về đâu. Bản thân mình nếu bị thúc giục vận động thì bỏ chút cho có, về đâu thì về, mình chưa bao giờ tự nguyện chuyển tiền cho quỹ Mặt trận vì cái sự mông lung đó.

Nhưng vụ sao kê này mình (và mình tin nhiều người cũng đồng tình) sẽ chuyển tiền ủng hộ qua kênh Mặt trận Tổ quốc nếu tổ chức cứu trợ chính danh này làm thêm một việc:

Lập ra một nền tảng web (mình hiểu đơn giản như Google form) cho phép người ủng hộ lựa chọn: 1. Hiển thị tên của họ hay dưới dạng ẩn danh 2. Cho phép người ủng hộ tự đặt tên hiển thị của họ. 3. Cho phép người ủng hộ một số lựa chọn.

Ví dụ hiện nay các tỉnh phía Bắc đều thiệt hại, có mấy lựa chọn. Bạn muốn số tiền được ủng hộ địa phương nào? Yên Bái, Thái Nguyên, Hà Nội, Cao Bằng, không cần lựa chọn… Hay cụ thể hơn: Bạn muốn số tiền được dùng mục đích thế nào? Tái thiết thôn Làng Nủ, xây thêm các điểm cứu hộ cứu nạn cảnh báo sạt lở địa phương, không lựa chọn, ý tưởng khác? V.v…

Cuộc sống muôn màu, người ủng hộ từ thiện cũng nhiều kiểu người và nhiều mong muốn khác nhau. Một ca sĩ hay idol showbiz, sự nghiệp của họ gắn liền với công chúng, thành hay bại 4 phần phụ thuộc vào tài năng, 6 phần phụ thuộc vào sự yêu ghét của công chúng.

Họ có nhu cầu đánh bóng, làm hình ảnh, đương nhiên họ có nhu cầu thể hiện ra cho công chúng phần ủng hộ của họ, vừa lấy thiện cảm vừa là một cách “trả nghĩa” cộng đồng làm nên sự nghiệp họ. Hoặc một doanh nghiệp lấy việc từ thiện làm truyền thông hình ảnh, đương nhiên họ cũng muốn khoe phần đóng góp cho cộng đồng. Nhu cầu đó hoàn toàn xác đáng cần tôn trọng. Làm màu gì cũng được, miễn đừng màu lừa dối là được.

Ngược lại cũng có người không có nhu cầu phô trương, họ chỉ lặng lẽ làm việc lương tâm họ thúc giục rồi về với cuộc sống thường nhật, không cần và không muốn ai biết. Thậm chí có những người rất cần ẩn mình. Hãy hình dung một doanh nghiệp xuất hiện trong bản sao kê 12 trang, mai thấy cơ quan thuế và các chủ nợ xuất hiện: Ủa quý này quyết toán chưa? Ủa còn đơn hàng bên em ngâm mãi không thanh toán, mà cơ quan giàu thế, làm từ thiện cả trăm triệu.

Hoặc một cá nhân chuyển vài chục nghìn bị cười cợt. Trong khi có những người vài chục nghìn là lương một ngày lao động vất vả. Hoặc ai đó chuyển nhiều một chút, họ tên chình ình ra, đầu tiên là gặp vấn đề với gia đình chồng/vợ con: Á…con tháng này còn chưa có tiền đóng học, anh/chị nằm viện chưa vào thăm, ông bà còn chưa biếu được đồng nào mà mang tiền cho thiên hạ, rồi lại thêm 7749 họ hàng bạn bè anh em hờn mát: đi đám cưới bỏ được phong bì 200 ngàn mà làm từ thiện cả chục triệu.

Căng nhất là “chú mày dạo này giàu quá nhỉ, cầm của anh 100 triệu chả nói một câu, vèo cái cho thiên hạ cả chục triệu””… Thôi thì hầm bà lằng drama không ai muốn dính vào.

Nhu cầu ẩn danh cũng cần được tôn trọng như phô danh. Hoặc ai đó, hoặc nhóm nào đó muốn ủng hộ. Họ vừa cần kiểm soát số tiền ủng hộ có được chuyển đầy đủ đúng nơi không, vừa không muốn bị công khai thông tin cá nhân.

Ví dụ mình và nhóm bạn chuyển tiền ủng hộ dưới một tên bá láp “Câu lạc bộ cút lộn xào me Linh Lang”. Tên có thể bá láp, nhưng số tiền, ngày giờ, mã chuyển tiền chuẩn chỉ. Khi các bạn mình muốn kiểm tra người đại diện có chuyển đầy đủ chính xác không, chỉ gõ cụm từ bá láp trên là ra, không cần căng mắt soi 12 trang sao kê.

Tương tự, việc lựa chọn cho phép người ủng hộ lựa chọn địa phương hay mục đích từ thiện. Đầu tiên tôn trọng mong muốn của họ. Ví dụ người ủng hộ là từ Yên Bái, họ sẽ chọn ủng hộ quê hương. Trong các nạn nhân có thể là cha mẹ họ hàng anh em bạn bè, hay đơn giản họ chuyển tiền để thương để cứu cái cây kỷ niệm góc trường, một viên đá bên suối… nơi ôm ấp tình cảm của họ.

Cảm xúc và mong muốn của họ được tôn trọng một phần, phần quan trọng nữa những tổ chức điều phối cũng tập hợp được những ý tưởng và trí tuệ cộng đồng trong việc điều phối tài nguyên từ thiện. Sẽ còn nguyên những phần ngân sách của nhà nước và phần Không lựa chọn để bên điều phối đưa về những nơi khác.

Sau vài giây click mấy lựa chọn đó rồi bật ra cổng tài khoản chuyển tiền.

Và với tầm hiểu biết hạn chế của mình, mình thấy cái Google form có thể làm những điều này, thì các chuyên gia công nghệ của cả hệ thống Mặt trận Tổ quốc và ngân hàng kết hợp ra đời một nền tảng như vậy dễ như ăn kẹo. Hệ thống công khai và hiển thị ngay kết quả sau khi chuyển tiền càng tốt.

Tất nhiên, đầu ra dòng tiền cũng trên nền tảng như đầu vào.

Được như vậy mình chắc chắn sẽ đóng góp.

Vài suy nghĩ sau mấy ngày đọc tin vừa buồn thương vì thiên tai, vừa buồn (chẳng biết cười hay không) về vụ ủng hộ từ thiện.

HOÀNG HƯỜNG 13.09.2024 (Tựa bài do Thụy My đặt)