Lưu Trọng Văn - Phải yêu nước mình lắm…

Lần đầu gã đến nhà cụ để hỏi cụ về các bản đồ chứng minh chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam.

Cụ lấy từng tấm bản đồ cổ cũng như hiện đại của Trung Quốc đều không có Hoàng Sa, Trường Sa trong khi các bản đồ thời nhà Nguyễn và sau này của Việt Nam đều ghi Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam.

Cụ nói điều này làm gã giật mình: Tôi biết trước sau gì Trung Quốc cũng dòm ngó Hoàng Sa, Trường Sa để chiếm Biển Đông, nên từ lâu tôi đã tìm kiếm và lưu giữ những tấm bản đồ này.

Gã nói với cụ: Phải yêu nước mình lắm mới thành nhà sử học. Cụ rơm rớm nước mắt rồi đưa những ngón tay xương xẩu bấu vai gã.

Vậy thôi.

Một lần nữa gã tới thăm cụ. Cụ đứng bên ô cửa sổ nhìn ra hàng cây dầu cổ trên con đường Huyền Trân Công Chúa. Cụ bảo, tôi rất sợ khi trời tối trùm lên hàng cây kia bị những ánh đèn xe chiếu, hiện lên bóng các cháu gái đứng đường chờ khách. Tại sao các cháu gái lại chọn con đường mang tên Huyền Trân Công Chúa này để chờ khách nhỉ? Hay, các cháu từ nhỏ không được học sử để biết Huyền Trân Công Chúa là ai?

Bẵng đi thời gian, một vài cuốn sách sử của cụ bị ngưng phát hành vì ai đó không muốn sự thật trong đó phơi bày. Gặp cụ, cụ không buồn. Cụ bảo, muôn đời lịch sử vẫn sẽ là lịch sử.

Rồi cụ trăm tuổi.

Rồi trong một buổi gặp gỡ các nhà sử học do Dương Trung Quốc tổ chức. Gã đến sớm nhất. Đang ngồi thì giật mình có những ngón tay gầy guộc gõ vai mình. Cụ! Cụ ngồi xe lăn nhưng ánh mắt vẫn tinh anh lắm. Rồi cụ nắm tay gã hồi lâu như để dò coi sức khỏe gã thế nào. Cụ vui khi thấy sức khỏe người cụ quen biết vẫn tốt.

Đột nhiên cụ hỏi, bố cậu thời trẻ có thích nghe hát cô đầu không? Gã đáp, dạ, ông già cháu vẫn hay cùng Nguyễn Tuân, Vũ Hoàng Chương đi nghe hát cô đầu ở Khâm Thiên ạ. Cụ cười rồi kể, bố tôi ở phố Hàng Giày, Hà Nội thường xuyên đi nghe hát cô đầu. Bố tôi mê hát cô đầu hay mê một cô hát cô đầu không biết nữa nên đặt tên tôi là “Đầu”.

Thôi, tạm biệt nhé chú Nguyễn Đình Đầu ơi! Cháu xin được nhắc lại câu này “Phải yêu nước mình lắm mới thành nhà sử học” để đưa tiễn chú.

LƯU TRỌNG VĂN 21.09.2024