Phúc Lai - Viết ngắn về cuộc chiến tranh ở Ukraine ngày 11/05/2024

 

VỀ CUỘC TẤN CÔNG PHÍA BẮC THÀNH PHỐ KHARKIV CỦA BỌN NGA PUTOX

Từ hôm qua bọn Nga tấn công rộ lên ở bắc tỉnh Kharkiv, theo hướng Vovchansk (bản đồ số 1 của ISW kèm theo) và đây là của truyền thông Ukraine:

“Quả thực, sau khi kẻ thù rút lui đến đó trong chiến dịch Kharkiv (mùa thu năm 2022), nhưng chúng đã không dừng lại hoàn toàn dọc theo đường biên giới. (Tôi ngắt câu) Tuy nhiên, các trận đấu pháo đã diễn ra ở đó.

Liên tục xảy ra các cuộc đụng độ với DRG, và kẻ thù đã không thể thi thố bức tường thành của mình một cách lý tưởng dọc theo tiền tuyến. (Tôi ngắt câu) Và tiến sâu vào (lãnh thổ) Liên bang Nga, một phòng tuyến như vậy đã được hình thành ở đó (khu vực đó), có chiều sâu khác nhau từ 5 – 10 km, về cơ bản là không thay đổi. (Tôi ngắt câu). Nhưng trên lãnh thổ Nga, người Nga và các lực lượng vũ trang (của họ) không thể giành được chỗ đứng ở đó hoặc xây dựng bất kỳ công sự mạnh mẽ nào để có thể (từ đó) lập tức (tổ chức) tấn công” – ông Ivan Tymochko chủ tịch Hội đồng dự bị Lục quân nói.

Ivan Tymochko lưu ý rằng các hành động tấn công của kẻ thù ở khu vực Kharkiv được thực hiện trước một chiến dịch thông tin quy mô lớn. Người sĩ quan quân đội này nhắc về việc người Nga đã làm trầm trọng thêm tình hình ở khu vực này như thế nào. Nhiệm vụ được đặt ra cho quân chiếm đóng là rút nguồn dự trữ và tài nguyên của Ukraine. Mặc dù trên thực tế họ đã cố gắng cải thiện tình hình quân đội của mình ở đó. Bởi vì nếu bạn nhìn vào nơi người Nga tiến tới, thì đó chính là Shebekino nổi tiếng.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) tin rằng các hoạt động tấn công của Nga dọc biên giới ở khu vực Kharkiv rất có thể có mục tiêu chiến lược là thu hút và trói chân lực lượng Ukraine trên trục này để tạo điều kiện cho Nga tiến lên đến các khu vực khác ở miền đông Ukraine.”

Giải thích thêm.

DRG – “Диверсійно-розвідувальна група” hay nhóm trinh sát lật đổ (DRG) là đơn vị chuyên trinh sát, phá hoại hậu phương của kẻ thù trong chiến tranh và trước chiến tranh. Nhằm mục đích làm mất tổ chức các cơ sở hậu phương, phá hủy hoặc tạm thời vô hiệu hóa các cơ sở công nghiệp, cơ sở quân sự, giao thông vận tải, thông tin liên lạc quan trọng nhất cũng như thu thập thông tin về kẻ thù. Vì vậy trong bản tin trên có một đoạn không rõ nghĩa như sau:

“Theo giới quân sự (ý là lực lượng chiến đấu thường trực, thường từ Bộ Tổng tham mưu), Lực lượng quân xâm lược được giao nhiệm vụ ngoài “một chiến dịch thông tin quy mô lớn,” (còn) là chiếm được lãnh thổ này nhằm ngăn chặn Lực lượng vũ trang Liên bang Nga tiến vào lãnh thổ Liên bang Nga hoặc xây dựng công sự.” – Đoạn này tôi cũng đã hỏi một người Ukraine và cũng… không hiểu. Vì vậy tôi đoán “ngăn chặn Lực lượng vũ trang Liên bang Nga” là ngăn chặn các nhóm DRG người Nga – quân đoàn tự do Nga hay gì đó tương tự, từ đó xâm nhập và lãnh thổ Liên bang Nga để quấy rối như trước đây đã từng diễn ra.

Đào sâu tiếp, trong mẩu tin kia có chi tiết “làng Shebekino” – vậy nó là gì? Tháng Sáu năm 2023, một số cuộc tấn công vào đất Nga mà truyền thông đã đưa tin “Các cuộc tấn công ở các thị trấn và thành phố biên giới đưa chiến tranh đến trước cửa nhà người Nga”. “Shebekino, một thị trấn có 40.000 dân, thực sự đã trở thành một phần mới của tiền tuyến khi các cuộc tấn công ngày càng gia tăng ở Nga, bao gồm cả các khu dân cư. Các cuộc tấn công đã đưa cuộc chiến đến trước cửa nhà người Nga 15 tháng sau khi tên lửa của Nga lần đầu tiên bắn phá Kyiv và khởi động cuộc xâm lược toàn diện của Mục-tư-khoa.”

“Thống đốc khu vực Belgorod, Vyacheslav Gladkov, cho biết hơn 2.500 cư dân đã được sơ tán trong các cuộc tấn công gần đây nhất và được đưa đến nơi trú ẩn tạm thời tại các sân vận động thể thao cách xa biên giới. Theo các cuộc phỏng vấn do RFE/RL thực hiện, khoảng 4.000 người cũng đã được sơ tán khỏi khu vực vào đầu tháng 6 và hàng nghìn người khác cũng đã tự rời đi.”

Bình loạn : Trong tất cả các bản tin chiến sự của Bộ Tổng tham mưu Ukraine, tôi thường có một thiếu sót cố tình, là bỏ đi đoạn báo cáo về các trận pháo kích của bọn Nga trên hướng này. Tất nhiên dù không được thể hiện trên báo cáo nhưng chắc chắn người Ukraine cũng chẳng chịu lép vế, bắn lại là không tránh khỏi. Các trận đấu pháo ở đây thường xuyên sử dụng súng cối.

Sau đó có những cú tấn công của các nhóm quân người Nga thọc sâu vào đất Nga và cả ở Shebekino. Một số nhóm quân Nga bị tiêu diệt, trong đó có những nhóm lính pháo được cho là đã thường xuyên nã súng cối vào các làng của Ukraine bên này biên giới.

Theo ISW, cú tấn công này của Nga nhằm đẩy chiến tuyến ra xa, sao cho các làng của chúng bên tỉnh Belgorod càng xa tầm pháo của chúng càng tốt, và đưa thành phố Kharkiv vào trong tầm của pháo có nòng Nga – thường có tầm bắn trên 20 ki-lô-mét. Theo bản đồ số 2 cũng nguồn ISW, bọn quân Nga này đã chiếm được một dải đất trên bản đồ này hình con cá màu đỏ, tức là làng Strilecha nằm ngay trên biên giới chắc chắn đã bị chiếm. Một số làng khác số phận còn chưa rõ ràng, ISW tô màu vàng. Tôi tin rằng thông tin làng Zelene bị chiếm cũng là đúng.

Nhìn lại con đường tấn công của Nga vào Kharkiv năm 2022, thì chúng tiến dọc theo trục đường E-105 – M-20 và 14H-146 tiến về phía thành phố Kharkiv. Và cuối cùng, có một mũi phía đông thành phố Kharkiv bọn Nga này tiến được rất sâu, gần như bao vây thành phố từ phía đông nam, chính là chỗ làng Zelene hiện nay, lợi dụng địa hình khá trống trải của khu vực. Ngoài ra có một hướng tấn công rất lớn và mạnh ở phía đông thành phố Kharkiv theo trục đường T-2104, chiếm Staryi Saltiv (thọc xuống rất sâu, phát triển chiếm luôn cả thành phố Izyum.

Trong ba hướng tấn công đầu trên đây, hướng thứ hai đi đến được ngoại vi thành phố Kharkiv thì bị chặn lại. Hướng thứ nhất còn không thành công bằng. Hướng thứ ba và hướng kể thêm đặc biệt thành công. Nhìn lại như vậy để thấy hồi mùa thu 2022, quân Ukraine đã đuổi được bọn Nga ở đây về và thu được kết quả to lớn như thế nào.

Vào mùa thu năm 2022, do kết quả của chiến dịch phản công của người Ukraine, quân Nga đã phải rút về biên kia biên giới, chính xác là ở khu vực phía bắc thành phố Kharkiv đang diễn ra chiến sự hiện nay, các làng biên giới đó được giải phóng vào 11/2022. Về cơ bản, các làng đó của Ukraine không còn dân chúng ở, cũng không có quân Ukraine chiếm giữ. Các phòng tuyến mới được xây dựng về lý thuyết sẽ phải có ở đây, nhưng không có nghĩa chúng phải nằm kề biên giới, càng không có nghĩa chúng phải bảo vệ các làng sát biên giới. Vì vậy, nhìn chung các làng nằm quá sát biên giới sẽ bị chiếm ngay vài giờ đầu tiên của cuộc tấn công, nhưng việc bảo vệ chúng dù chỉ trong vài giờ sẽ có ý nghĩa rất lớn.

- Thứ nhất, bộ chỉ huy ở phía sau sẽ dần đánh giá đúng được ý đồ của kẻ địch, xem chúng có thực định tấn công lớn hay không, hay đó là đòn nghi binh hoặc trinh sát chiến đấu.

- Thứ hai, có đủ thời gian điều động các đơn vị lên tuyến đầu hoặc thực hiện một số thay đổi cho phù hợp.

Trong thời gian của các diễn biến trên, nhiệm vụ của các đơn vị tuyến đầu là đánh tiêu hao càng nhiều càng tốt. Đồng thời khiến các đơn vị địch bộc lộ vị trí và lực lượng càng nhiều càng tốt, đặc biệt là các vị trí pháo binh. Theo báo cáo số lượng “kiện hàng 200” mới nhất của ngày lại tăng vọt, cho thấy nhiệm vụ này người Ukraine làm khá tốt, bất chấp ý đồ của bọn Shoigu ra sao.

Trên đây tôi có trích lại một ít thông tin về tình hình phòng thủ Kharkiv năm 2022. Khi đó khả năng bảo vệ của thành phố yếu hơn nhiều so với hiện nay, và quân Nga thì mạnh hơn nhiều so với hiện nay. Đơn cử, hồi đầu chiến tranh bọn Nga đã lao xuống rất sâu theo tuyến đường T-2104, theo cả con đập trên sông Siversky Donetsk và chiếm Staryi Saltiv nhưng sau đó không đi tiếp được nữa. Ngày 02/05/2022, làng này được quân Ukraine giải phóng, bọn Nga bị đánh bật về bên kia sông. Theo bản đồ số… thì con đường T-2104 từ Kharkiv đi Vovchansk qua con đập chỗ Staryi Saltiv đã bị đứt, và phải qua cầu ở quá lên về phía bắc gần Rubizhne.

Như vậy khi so sánh tình hình của 2022 và 2024, ta thấy hồi đầu chiến tranh bọn Nga tiến với tốc độ rất nhanh do có yếu tố bất ngờ, và phòng thủ của quân Ukraine là từ yếu đến rất yếu, do phải ưu tiên bảo vệ vùng ngoại vi thành phố. Điều này chắc chắn sẽ không lặp lại vào năm 2024, vì đã có một quá trình chuẩn bị cho nó. Nếu thực sự đây là một cuộc tấn công chứ không có nghi binh gì cả, thì chỉ khoảng ba ngày nó sẽ lên đến đỉnh và sau đó sẽ đi vào pha mất sức.

Đánh giá của ISW, tôi thấy hợp lý: Đây là đòn tấn công thật, nhưng nhằm đẩy chiến tuyến gần hơn về phía thành phố Kharkiv. Vừa để sau này bắn phá nó bằng pháo binh, vừa giảm bớt mối đe dọa bằng pháo binh của người Ukraine cho các vị trí Nga bên Belgorod.

Về đánh giá này, phải nói rằng tôi thiếu sót khi nghe không ít hơn hai đến ba lần, các thành viên người Nga trong diễn đàn quân sự tôi tham gia than phiền rằng, không rõ “quân đội thứ hai thế giới cái kiểu gì mà bây giờ tiến hành chiến tranh lại mang chiến tranh về nhà – dân cư Belgorod hiện nay không ở nổi tại nhà mình và bỏ đi hàng loạt” – mà không hề báo cáo quý vị. Đây là một thông tin quan trọng mà tôi bỏ qua, đáng nhẽ ra phải đánh giá, dự báo được cho những hoạt động tấn công trong tương lai.

Nhưng cũng nhờ thông tin này được tôi nhớ lại, mà bây giờ giúp chúng ta dự đoán được rằng, phải chăng chiến dịch tấn công này chỉ có thể đạt đến cái giới hạn đó. Tức là thủ tiêu cái chuyện đem chiến tranh về tổ quốc của các “đồng chí” Putox và Nguyên soái Ván Ép, Shoigu.

Mục tiêu nóng sắp tới nếu là Vovchansk, thì ắt hẳn sau cú phá đập Staryi Saltiv này, chúng sẽ phá cái cầu ở phía bắc nó nữa. Như thế sẽ hạn chế việc người Ukraine điều động quân từ Kharkiv lên hỗ trợ Vovchansk.

Thêm một yếu tố nữa, trong bài hôm qua tôi có thắc mắc về con số 350.000 quân anh Phan Châu Thành viết từ hôm trước. Thì đến hôm nay nhiều bản tin đưa ra con số 35.000 (lặp đi lặp lại) đến 50.000. Theo tôi quân số tập trung ở khu vực này từ 35.000 đến 50.000 quân là hợp lý. Theo những thông tin kỹ hơn tí nữa, lực lượng này thuộc 3 – hừm, có thể Tập đoàn quân của Nga được điều đến từ 3 hướng: Bryansk, Kursk và Belgorod.

Đến nay, các diễn biến đã đi qua được khoảng 24 giờ và bọn Nga được cho là đã tiến được khoảng 3 – 5 hoặc hơn một chút ở tùy nơi. Đặc biệt ở Vovchansk chúng đã đến được ngoại vi của “thành phố” (tôi cho vào ngoặc kép vì diện tích của nó khoảng 25 ki-lô-mét vuông, dân số trước chiến tranh là 17.000 người). Làng này cách biên giới non 4 ki-lô-mét. Hiện nay các làng Ohirtseve, Hatyshche và Pletenivka là vành đai bảo vệ cho Vovchansk được cho là đã bị chiếm hết. Link bản đồ ở đây.

Tôi đánh giá sự kiện này đầu tiên phải là cố gắng cứu vãn uy tín của Shoigu trước mắt Putox. Vì vậy, hắn cũng nỗ lực sử dụng lực lượng mạnh của mình để tiến hành chiến dịch, trong đó có ít nhất 2 sư đoàn xe tăng và đặc biệt có sự góp mặt của Sư đoàn đổ bộ đường không số 76, là đơn vị đã gây ra nhiều tội ác ở phía bắc Kyiv hồi 2022. Và điều đáng nói là sư đoàn này đã vài lần… gần như bị xóa sổ, phải được rút về xây dựng lại. Vừa rồi chúng đã tập kết sư đoàn này ở Belgorod để tham gia chiến dịch tấn công.

Với lực lượng được chuẩn bị như vậy, cuộc tấn công này có thể sẽ kéo dài khoảng 10 ngày đến 2 tuần, và như vậy từ 5 đến 7 ngày sẽ đạt đỉnh và từ đó đi xuống. Từ 10 ngày đến 2 tuần trở ra, khi số “kiện hàng 200” đạt từ 10.000 đến 12.000 riêng cho chiến dịch này thôi, đồng nghĩa với tổng số thương vong khoảng trên 20.000, thì sẽ đuối và dần dừng lại hẳn.

Tôi không biết khi đó người Ukraine có cần phải phản công để đòi lại đất hay không. Vì nếu chỉ 50.000 quân Nga – chỉ bằng 1/3 đến một nửa tầm cỡ của The Battle of Bakhmut, thì không đủ đem lại sự thay đổi hẳn về cục diện trên chiến trường. Về phía Nga, chiếm được là một chuyện, còn giữ hay không lại là một chuyện hoàn toàn khác. Vì vậy nếu có 50.000 quân để tấn công, sẽ phải có 100.000 quân để đóng giữ.

Về đánh giá là “Nga lợi dụng khó khăn của Ukraine về thiếu nhân lực” – những khó khăn này còn lên cả truyền thông từ Ukraine đến phương Tây. Thậm chí việc ra cả luật để cho tù nhân sắp mãn hạn tham gia quân ngũ, làm chúng ta liên tưởng tới một sự... đề nghị: Chúng ta đang chờ các ngươi đến. Và thực ra chiến dịch tấn công này của Nga đã được giới quân sự Ukraine thông báo rồi. Thậm chí tôi chẳng nhớ thằng lãnh đạo nào bên Nga cũng nói về nhu cầu thiết lập một vùng đệm trên vành đai biên giới.

Còn về nỗi lo lắng Nga chiếm được thành phố Kharkiv, câu trả lời là còn lâu.

PHÚC LAI 11.05.2024