Bia Khánh Khê một thời bị đục chữ, khói hương bay trên những sứt sẹo của ngay cả dòng tưởng niệm.
Hang Dơi, Tổng Chúp, những cao điểm Vị Xuyên... nếu không bị vùi trong đổ nát cho cỏ thờ ơ vùi lấp thì cũng thụt sâu trong hoang vắng lãng quên. Và cũng có nhiều nơi sau này đã được tu bổ, dựng lại hoặc xây mới.
Bài thơ "Gửi em ở cuối sông Hồng", dù vẫn được nhắc, được ngâm, được in lại thì cũng có đoạn bi tráng bị cắt đi, lờ đi, không nhắc, hoặc tế nhị mà thay bằng dấu (...) khô khan, lạnh lùng trên trang báo...
Dọc một dải biên cương Cao - Bắc - Lạng - Thái - Hà - Tuyên, cả Lai Châu phía Tây và Quảng Ninh mạn Đông nữa, bên quốc lộ hay dọc đường mòn lối mở, vẫn còn bao nhiêu hố sâu như thế. Hố sâu trên đất biên cương và hố sâu trong lồng ngực Mẹ Việt. Không phải nỗi đau hay chiến công nào cũng được lưu dấu, tưởng lệ trang nghiêm như bia Pò Hèn hay đài liệt sĩ Vị Xuyên...
Đã đành, đất nước thời bình không thể nơi đâu cũng dựng tượng đài hay bia kỷ niệm. Nhưng mối nguy phương Bắc thì cũng đã bao giờ tan hẳn. Không mong gì thêm một lần súng nổ, nhưng ai cũng ngay ngáy một nguy cơ lửa đạn. Tất cả những nơi có bia tưởng niệm, có di tích còn được nhớ hay đã bị quên, thật ra chỉ đơn giản, đều là những điểm xung yếu, là những nơi xưa vó ngựa, nay là xích xe tăng có thể hoặc đã hằn qua.
Tôi nghĩ, bia tưởng niệm, tượng đài ghi công, nếu có, chỉ cần nhỏ thôi cũng đủ. Nhưng ở những nơi hiểm yếu ấy của biên cương, từ biên cương, cái cần hơn nên là những pháo đài.
Pháo đài bên vách núi. Pháo đài trong lòng đất. Và quan trọng hơn hết, pháo đài trong cả tâm thức - lòng dân. Pháo đài như một lời nhắc nhở, không phải để khoét sâu hận thù cũ, mà để không phải ghi thêm những đau đớn mới có thể sẽ xảy đến. Biên giới cần những pháo đài để không bất ngờ khi bị ai gây hấn.
Và để ngoài biên cương, hoa sim vẫn bình yên nở tím những vạt đồi.
"Si vis pacem, para bellum"!
NGUYỄN HỒNG LAM 17.02.2024
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.